De geschiedenis van het bisdom, samengevat in een canon:
12 mei 1559
Publicatie van het pauselijk document ‘Super Universas’ dat het grote bisdom Luik splitst in nieuwe bisdommen. Ook ’s-Hertogenbosch wordt bisschopszetel. Sonnius (Franciscus van der Velde uit Son) dringt in opdracht van Philips II bij paus Paulus IV (1555-1559) aan op opdeling van Luik. Sonnius wordt op 10 maart 1561 de eerste bisschop van ’s-Hertogenbosch.
1571
Het Concilie van Trente (1563) boekt al snel resultaat in het jonge bisdom. Onder bisschop Metsius begint de eerste priesteropleiding in het fraterhuis aan de Hinthamerstraat.
1629
Michaël van Ophoven (Ophovius), de eerste reguliere bisschop van ’s-Hertogenbosch beleeft en beschrijft de val van ’s-Hertogenbosch op 14 september 1629. Hij is de laatste residerende bisschop in de komende twee eeuwen.
1629 – 1794
In de Generaliteitslanden is de openlijke uitoefening van de katholieke eredienst verboden. De gelovigen moeten hun geloof zien te vieren in schuilkerken. In 1794 wordt ’s-Hertogenbosch bezet door Franse troepen. Napoleon bevrijdt Brabant en de Kerk van ’s-Hertogenbosch uit de staatse onderdrukking.
1827
Een concordaat wordt gesloten tussen paus Leo XII en koning Willem I. De bisdommen Amsterdam en ’s-Hertogenbosch kunnen weer bisschoppen krijgen. Maar de protestanten verzetten zich dermate hevig tegen het herstel van de katholieke hiërarchie dat er slechts titulair-bisschoppen worden benoemd: Henricus den Dubbelden en Johannes Zwijsen.
1831
De Belgen komen in opstand tegen Koning Willem I, wat uitmondt in de Tiendaagse Veldtocht (2-12 augustus) die hem bijna de helft van zijn koninkrijk kost.
1842 – 1868
Joannes Zwijsen is een man met een ijzeren wil en groot verstand. Als Tilburgs pastoor sticht hij kloosters, strijdt hij tegen kinderarbeid en bevordert hij het onderwijs. Hij ijvert fanatiek voor de stichting van het grootseminarie Haaren. Vanaf 1851 bestuurt Zwijsen het vicariaat van ’s-Hertogenbosch. In 1853, bij het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie wordt hij aartsbisschop van Utrecht en apostolisch administrator van het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Hij woont het Eerste Vaticaanse Concilie bij (1869-1870).
1892 – 1919
Brabant ondergaat grote veranderingen en bisschop Van de Ven heeft daar oog voor. Hij stelt de ‘sociale quaestie’ aan de orde en weerstaat de druk van de fabrikanten. Zijn bisdom wordt in 1914-1918 overstroomd door Belgen die vluchten voor het geweld van de Eerste Wereldoorlog.
1840 – 1940
Bloeitijd van het grootseminarie Haaren: een onbetwist hoogtepunt in de geschiedenis van het Bossche bisdom. Het levert in die eeuw ca. 1720 priesters op. Na de Tweede Wereldoorlog lopen de aantallen studenten terug. Bisschop Bluyssen sluit Haaren in 1967.
1919 – 1943
Bisschop Diepen is volop getuige van het Rijke Roomsche leven. Daarbij geeft hij het onderwijs sterke impulsen, wat onder meer blijkt uit de oprichting van de katholieke universiteiten van Tilburg en Nijmegen. Het aantal Brabantse katholieken stijgt van 475.000 naar 750.000. Hij wijdt ruim 1450 priesters en wijdt 150 kerken en kapellen in.
1940 – 1944
Al kort na de inval van de Duitsers, arresteert de Gestapo op 28 juni 1940 rector Lambert Rooyackers, hoofdredacteur van het bisomblad Sint Jansklokken. Samen met hem verdwijnen priesters-professoren en andere geestelijken naar Dachau. De van joodse afkomst zijnde religieuzen Löb (3 broers, 2 zussen) uit Tilburg komen om in Auschwitz, een derde zus sterft in het klooster, een broer wordt vermoord in Buchenwald. Na het einde van de oorlog moet veel schade worden hersteld aan steden en dorpen, dus ook aan kerken en kloosters. Bisschop Mutsaerts, in 1942 gewijd in de Sint-Jan, pakt de herbouw krachtig aan en wordt opperbouwpastoor.
1960 – 1984
Zowel bisschop Bekkers als zijn coadjutor Bluyssen nemen deel aan het Tweede Vaticaans Concilie (1962–1965). Daardoor geïnspireerd gaan beide bisschoppen soepel om met de media. Voor mgr. Bekkers is de televisie een podium waarop hij de geest van de mensen verruimt, al interpreteert men zijn woorden nogal eens te vrij.
1987 – 2019
Onder invloed van secularisatie en ontkerkelijking neemt ook het aantal priesters in het bisdom in rap tempo af. Bisschop Jan ter Schure (1985 – 1998) begint in ’s-Hertogenbosch een seminarie, het Sint-Janscentrum, waar priesters, permanente diakens en leken worden opgeleid voor inzet in de parochies. De eerste rector, drs. Antoon Hurkmans, wordt de 16e bisschop van ’s-Hertogenbosch. Onder zijn leiding zet het bisdom in op nieuwe evangelisatie. De kerkelijke organisatie wordt bij de tijd gebracht met de fusie van een groot aantal parochies. In 2016 wordt Gerard de Korte door paus Franciscus benoemd tot bisschop van ’s-Hertogenbosch. In zijn beleidsplan Samen bouwen in vertrouwen doet hij een appel op de gelovigen om de verantwoordelijkheid van hun doopsel serieus te nemen: er is zoveel katholiek leven als katholieken zelf waarmaken. Onder zijn leiding worden nieuwe aanzetten gegeven voor missionair pastoraat.
