Op zondag 29 september viert de Rooms-Katholieke Kerk de Werelddag van de Migrant en de Vluchteling. Thema dit jaar is ‘God trekt mee met zijn volk’. Paus Franciscus schrijft hierover en ook de Nederlandse bisschoppen brengen bij gelegenheid van deze dag een boodschap naar buiten. Zij onderstrepen een eerdere oproep om ‘herbergzaam te zijn en om het hart te openen en royaal te zijn voor hen die door oorlog en vervolging op de vlucht zijn geslagen.’
De complete boodschap luidt als volgt:
WOORD VAN DE NEDERLANDSE BISSCHOPPEN BIJ DE BOODSCHAP VAN DE PAUS VOOR DE WERELDDAG VAN DE MIGRANT EN DE VLUCHTELING 2024
Sinds zijn verkiezing in 2013 komt paus Franciscus onvermoeibaar op voor mensen in de marge. De diepste motivatie voor onze paus vormt de waardigheid van iedere mens als schepsel van God. Die waardigheid vormt een van de pijlers van het katholiek sociaal denken.
De paus heeft een bijzondere zorg voor migranten en vluchtelingen. In zijn brief voor de Werelddag van de migrant en de vluchteling 2024 (29 september 2024) refereert de paus aan de uittocht van Israël onder leiding van Mozes uit de slavernij van Egypte. Evenals het volk Israël ten tijde van Mozes vluchten mensen vaak voor onderdrukking, geweld en discriminatie. Veel vluchtelingen ervaren God tijdens hun reis als gids en reisgenoot. Maar God is, naar Bijbels getuigenis, ook in de vluchtelingen te ontdekken. Juist in mensen in de marge is het gelaat van Christus te zien. Jezus zegt in het evangelie: “Ik was vreemdeling en gij hebt Mij opgenomen” (Mattheus 25,35).
In 2015 publiceerden wij de brief Herbergzaam Nederland als een gelovige motivatie om vluchtelingen te helpen. Wij vroegen mensen om hun hart te openen en royaal te zijn voor hen die door oorlog en vervolging op de vlucht zijn geslagen.
Vandaag willen wij die oproep opnieuw benadrukken. Naast oorlog en geweld kunnen ook klimaatverandering en economische omstandigheden ertoe leiden dat mensen huis en haard verlaten om hun heil elders te zoeken. Wij weten dat rond migratie en de opvang van vluchtelingen in ons land verschillend wordt gedacht. Ook menig katholiek heeft twee zielen in de borst. Er leeft angst en onzekerheid over het aantal personen dat naar Nederland komt en de draagkracht van de Nederlandse samenleving. Maar tegelijk kennen wij de evangelische oproep om de naaste in de nood te helpen. In dit Woord spreken wij niet over arbeids- en studiemigranten maar concentreren wij ons op vluchtelingen.
Als bisschoppen van Nederland hebben wij de overtuiging dat iedereen die op Nederlandse bodem verblijft voldoende voedsel, een slaapplaats en hygiëne nodig heeft. De bescherming van de waardigheid van iedere mens is daarbij leidend.
Vluchtelingen hebben niet alleen rechten maar ook plichten. Van hen mag worden gevraagd mee te werken dat onze samenleving niet ontwricht raakt maar een veilige plek voor allen blijft.
Van ons wordt een sterk moreel besef en krachtige wil gevraagd om herbergzaam van hart te zijn. Onze creativiteit wordt gevraagd om problemen van financiële, technische en organisatorische aard het hoofd te bieden.
Wij geloven dat God zich in Christus onvoorwaardelijk met ons verbonden heeft. Deze goddelijke solidariteit roept ons op om ook zelf solidair en herbergzaam te zijn, juist ook voor mensen op de vlucht.
De Nederlandse bisschoppen nodigen gelovigen uit om vanaf Hemelvaart met het woord van God op weg te gaan naar Pinksteren. Zij doen dit door het aanbieden van een noveen waarin aan de hand van de schriftlezingen van de dag gebeden wordt om de komst van de Heilige Geest.
Door de coronamaatregelen zal mogelijk nog niet iedereen die dat wil de Pinkstervieringen fysiek kunnen bijwonen. Het huidige protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ blijft in ieder geval tot en met Pinksteren ongewijzigd gelden.
De bisschoppen hopen dat gelovigen die ter voorbereiding op Pinksteren samen of alleen de noveen bidden, mogen ervaren dat de Heilige Geest ons leven geeft en ons bestaan vernieuwt. De tekst van de noveen, afkomstig van de Katholieke Bijbelstichting, vindt u opwww.vierpinksteren.nl.
‘Noveen’ is afgeleid van novena en novem dat ‘negen’ betekent. Een noveen is een gebed, of eigenlijk een reeks gebeden die gedurende negen opeenvolgende dagen wordt gebeden. Meer lezen over de pinksternoveen? Kijk dan op katholiekleven.nl.
De Nederlandse Bisschoppen hebben besloten een beperkte verruiming toe te staan voor wat betreft het aantal aanwezigen bij vieringen. De verruiming geldt alleen voor grote kerkgebouwen die meer dan 300 reguliere zitplaatsen hebben. In deze grote kerken mag met ingang van 29 april maximaal tien procent van het totale aantal zitplaatsen bezet zijn. De huidige fase van de coronapandemie die als ‘zeer ernstig’ geldt laat nog geen verdere versoepeling toe vinden de bisschoppen.
In kerkgebouwen met minder dan 300 zitplaatsen blijft het aantal gelovigen dat bij een viering aanwezig kan zijn, beperkt tot maximaal 30.
De bisschoppen benadrukken dat de huidige Covid-cijfers nog steeds vragen om voorzichtigheid en terughoudendheid. Daarom blijft het protocol ‘Kerkelijke leven op anderhalve meter’ binnen de Rooms-Katholieke Kerk ook voor grote kerken onverkort gelden met alle regels over het onderling houden van afstand, reserveren, hygiëne enzovoort.
Vanaf het begin van de pandemie hebben de bisschoppen gezegd dat de kerk geen bron van besmetting mag worden. De bisschoppen zijn de parochies daarom dankbaar voor hun inzet om ook met de beperkte verruiming voor grote kerkgebouwen het protocol zorgvuldig te blijven uitvoeren.
De verlenging van de lockdown door het kabinet tot en met 9 februari heeft geen consequenties voor de coronamaatregelen die al in de Rooms-Katholieke Kerk gelden. Dat laat het secretariaat van de Nederlandse Bisschoppenconferentie woensdag 13 januari weten.
Het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ blijft met de aanvullingen van 9 oktober 2020 vooralsnog van kracht (zie ook de eerdere berichtgeving hierover). Mocht het kabinet op korte termijn nadere maatregelen nemen, zoals bijvoorbeeld invoering van een avondklok, dan bezien de bisschoppen of aanvullende richtlijnen voor de parochies nodig zijn.
Dankbaar voor inzet
De bisschoppen spreken opnieuw hun dankbaarheid uit voor de inzet van de pastorale teams, maar ook van de vele vrijwilligers in de parochies, die zich met elkaar inspannen om met alle strenge maatregelen die gelden, het parochieleven door te laten gaan. Dit geldt hun inzet voor de vieringen die slechts met allerlei beperkingen kunnen plaatsvinden, maar ook de inzet om digitaal contact te houden en digitaal om te zien naar elkaar. Zo spannen vele parochies zich in om catechese te blijven verzorgen en via de diaconie worden ook tijdens de lockdown mensen waar nodig praktisch en financieel ondersteund.
De bisschoppen willen de gelovigen dan ook vragen om juist in deze maand, nu Actie Kerkbalans op 16 januari begint, de eigen parochie niet alleen in gebed maar ook financieel te ondersteunen in dit belangrijke werk.
Zondagmiddag13 december tijdens het kerstconcert van de Schola Cantorum in de Sint-Janskathedraal sprak bisschop Gerard de Korte zijn jaarlijkse kerstboodschap uit.
Kerstboodschap 2020
VOORBIJ DE VERHARDING
over polarisatie en solidariteit
Beste broeders en zusters,
In deze tijd van Advent leven wij stap voor stap toe naar het Kerstfeest.
Advent verbinden wij met woorden als verwachting en verwondering. Wij verwachten immers de komst van Christus. En wij mogen ons opnieuw verwonderen om God die ons in Hem heeft opgezocht. Christus als de Emmanuel. God met ons.
Dit jaar vieren wij het geboortefeest van de Heer in bijzondere omstandigheden. Het jaar dat bijna achter ons ligt, zal ongetwijfeld worden herinnerd als het jaar van het virus; een onzichtbaar virus houdt heel de wereld in de greep. En de gevolgen zijn enorm: medisch, sociaal en economisch. Miljoenen mensen op deze aarde zijn besmet. Een deel van hen is gestorven. Tallozen die al eenzaam waren, zijn nog eenzamer geworden. En voor velen is de bestaanszekerheid aangetast. Banen zijn verdwenen en niet weinig bedrijven zijn in de gevarenzone gekomen. Alles bijeen: een jaar van onveiligheid en onzekerheid, maar ook een jaar van polarisatie en maatschappelijke verharding.
Maatschappelijke verharding
Velen van ons hebben de afgelopen maanden de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten op de voet gevolgd. Wat in dat land gebeurt, heeft immers voor de hele wereld gevolgen.
De Verenigde Staten vormen nog steeds de machtigste natie op aarde. De uitslag van de verkiezingen zal velen in Nederland een zucht van verlichting hebben gegeven. Maar de giftige polarisatie is niet ten einde gekomen. De zittende president speelt een gevaarlijk spel. Hij zaait twijfel over de uitslag. Het is onverantwoordelijk gedrag want vertrouwen komt de voet en gaat te paard. Velen hopen dat de nieuwe president op een waardige wijze zijn ambt zal vervullen. Dat hij bruggen zal bouwen en mensen bij elkaar kan brengen. Verzoening en samenwerking hebben de VS juist in deze dagen hard nodig. Voorafgaand aan de verkiezingen was er een harde strijd met scheldwoorden, met verwensingen, met halve en hele leugens. Het toont dat de VS te maken heeft met een meervoudige crisis. Niet alleen medisch door de coronacrisis, niet alleen economisch en sociaal, niet alleen politiek, niet alleen een ecologische, maar vooral ook een morele crisis.
Wat geldt voor de VS, geldt helaas voor veel meer landen.
In september sprak de Franse minister van Binnenlandse zaken over een verwildering van de samenleving. Er leeft breed in de Franse samenleving een gevoel van onveiligheid. Zeker nu een leraar door een religieuze fanaticus op straat is onthoofd. Een afschuwelijk voorval: een onthoofding als wraak voor het tonen van een spotprent. Een schokkend gebeuren.
Helaas gaat de maatschappelijke verharding ook niet aan Nederland voorbij. Op sociale media wordt vaak op de man of vrouw gespeeld en niet op de bal. Politici krijgen te maken met bedreigingen. Steeds vaker is de sfeer grimmig, tot doodsverwensingen toe. Soms zelfs zodanig ernstig dat zij hun werk moeten aanpassen.
Enkele maanden geleden schreef Tony van der Meulen in het Brabants Dagblad een mooie column. Hij verwees naar het Titus Brandsmalyceum in Oss. Aan de muur van de school hangt een spandoek met als tekst: Land waarin samen zijn verademing is. Het vormt een regel uit een gedicht van de Eindhovense dichter Frank Eerhart.
Land waarin samen zijn verademing is:
mensen met korte lontjes en grote monden komen tot zwijgen;
mensen erkennen hun eigen kwetsbaarheid;
mensen zoeken naar wat hen verbindt.
Inderdaad: een verademing.
Enkele jaren geleden deed ik in een eerdere kerstboodschap een oproep tot hoffelijkheid in de publieke ruimte. Helaas is die oproep nog steeds nodig. Ons land zou nog mooier zijn als wij op een hoffelijke wijze elkaar tegemoet zouden treden.
Zoeken van oorzaken
De boosheid van mensen, hun woede, wrok en haat komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. Soms is er sprake van ongerichte rancune. Maar achter de boosheid gaat veelal verdriet, het gevoel van miskenning en afwijzing schuil. Per land zijn er voor de maatschappelijke verhitting overigens grote verschillen. Toch meen ik dat er enkele zaken uitspringen en overal terugkomen. Ik noem allereerst de angst voor het andere; het vreemde. Maar ook, en daarmee verbonden, de groeiende bestaansonzekerheid van een deel van de bevolking. Bij de angst voor het vreemde valt een hele waaier te constateren.
Ik noem: angst voor Mexicanen in de VS;
angst voor moslims in Hongarije;
angst voor migranten in Nederland.
Die angst is, begrijpelijkerwijs, groter bij mensen met bestaansonzekerheid, met name in sociaal-economische zin. Veel angst leeft bij grote delen van de middenklasse. Zij vrezen een daling van hun levensstandaard. Migranten worden gemakkelijk gezien als concurrenten op de arbeidsmarkt en de woningmarkt. Een vacature kan maar één keer worden vervuld. En een sociale huurwoning kan maar één keer worden vergeven.
Deze angst vormt een realiteit die onze bestuurders serieus moeten nemen. Zij zijn geroepen om werkbare antwoorden te vinden voor de problemen van onze tijd. Maar angst kan mensen verlammen, zoals een konijn kan verstijven in het licht van de koplampen van een auto.
Paus Franciscus maakt zich zorgen over deze houding van angst. Zij maakt mensen immers gemakkelijk onverdraagzaam en zelfs racistisch. Angst berooft ons van het vermogen anderen werkelijk te ontmoeten. Zo verdort onze naastenliefde en ons menszijn. Het dempen van de bronnen van maatschappelijke angst en onveiligheid behoort naar mijn diepe overtuiging tot de opdracht van onze bestuurders op plaatselijk, provinciaal en landelijk niveau. Zo kunnen ook haat, onfatsoen en verbale en fysieke bedreigingen worden geëlimineerd.
Een katholieke reactie op de nood van onze tijd
Hoe kan een katholiek antwoord op de nood van onze tijd eruit zien?
De oproep tot hoffelijkheid en fatsoen heeft voor een christen niet alleen te maken met een vorm van beschaving. Hoe belangrijk innerlijke beschaving natuurlijk ook is, voor een christen heeft fatsoen en hoffelijkheid een gelovig fundament. Jezus zegt in het Evangelie belangrijke dingen:
Oordeelt niet, dan zult ge niet geoordeeld worden. Veroordeelt niet, dan zult gij niet veroordeeld worden.
Spreekt vrij en gij zult vrijgesproken worden. De maat die gij gebruikt zal ook voor u gebruikt worden. (Lucas 6,36- 38).
Niet een benepen maat hanteren maar een ruime, milde en barmhartige maat.
Is er dan geen goed en kwaad?
Is alles dan even waar?
Natuurlijk niet maar, zo houdt Jezus ons voor, de ander heeft misschien wel een beter zicht dan jijzelf. Wij kunnen heel gemakkelijk fel en onbarmhartig oordelen over de splinter in het oog van de ander terwijl wij aan de balk in ons eigen oog voorbij zien. (Lucas 6, 42).
Deze woorden van Christus hoor ik als een oproep tot bescheidenheid en zelfkennis.
Een oproep ook tot zelfkritiek en zelfcorrectie.
Niet oordelen, niet veroordelen maar dragen en verdragen.
Niet afstoten en isoleren maar erbij houden.
Niet afschrijven maar ons in elkaar verdiepen.
Fratelli Tutti
Op 4 oktober, de feestdag van de heilige Franciscus, publiceerde onze paus zijn nieuwe encycliek Fratelli Tutti. In deze rondzendbrief houdt de paus een hartstochtelijk pleidooi voor een broeder- en zusterschap. Mensen hebben dezelfde Schepper. Het is belangrijk om dat, ondanks alle politieke of levensbeschouwelijke verschillen, nooit te vergeten. In ons land worden felle debatten gevoerd. De vrijheid van meningsuiting lijkt grenzeloos.
Gelukkig het land waar je alles mag denken en zeggen. Maar even gelukkig het land waar mensen niet alles zeggen wat ze denken. Wij hoeven kwetsen niet tot norm te verheffen.
Daarom is een andere houding veel vruchtbaarder:
Even tot tien tellen.
Even beseffen dat woorden hard kunnen aankomen.
Vanuit respect de medemens niet willens en wetens beledigen.
Nederland heeft behoefte aan mensen die bereid zijn om in de schoenen van een ander te gaan staan. Aan mensen die kunnen luisteren en zich kunnen inleven in de ander. Geen verdere polarisatie en het vergroten van verschillen maar veeleer het zoeken naar consensus, onderlinge verbondenheid en solidariteit. In het Evangelie horen wij dat Jezus mensen met medelijden aankijkt. Medelijden is niet meewarig maar met sympathie. Dat wij sympathieke mensen zijn. Mensen die zuinig zijn op elkaar.
Tot slot
Broeders en zusters, wij zijn op weg naar het Kerstfeest.
Opnieuw vieren wij de geboorte van Jezus Christus. In Hem toont God zijn verbondenheid en solidariteit met onze wereld en met ieder van ons. Ik hoop dat de Heer in ons eigen bestaan welkom is. Uiteindelijk gaat het in ons geloof immers om een leven in verbondenheid en vriendschap met Christus. In kracht van zijn Geest kunnen wij alle verharding en polarisatie achter ons laten. In de kracht van zijn Geest kunnen wij kiezen voor verbondenheid en onderlinge solidariteit.
Vanuit die overtuiging wens ik u een gezegend, een zalig Kerstfeest toe.
Bisschop Gerard de Korte ontstak afgelopen week de tweede kaars van de adventskrans. Leo Fijen had een gesloofsgesprek met de bisschop.
De bisschop sprak over tekenen van de goedheid, de gemeenschapszin, de diaconie en de oecumenische samenwerking. Gelukkig zien we deze tekenen in de deze donkere en onzekere tijden. Het wordt Kerstmis, maar wel een kerstmis met veel zorgen en onzekerheden. Gelukkig ook een Kerstmis waarin het goede in de mens naar voren brengt.
Kerstmis op anderhalve meter, met noden en zorgen. Deze Kerstmis roept ons juist op extra naar elkaar om te kijken. Kijken naar de Ander doet kijken naar naar de ander.
Onlangs is de website Vierkerstmis.nl online gegaan. Op deze website nodigen de Nederlandse r.-k. bisschoppen iedereen uit om ook dit jaar Kerstmis te vieren, al is alles anders door Covid-19. De website biedt concrete handvatten om Kerstmis te vieren, ook als er geen plek in de kerken is. Thuis vieren met een liturgieboekje voor de live stream of t.v. kan ook en wordt van harte aanbevolen want Kerstmis is te belangrijk om niet te vieren.
Door de beperkingen die er zijn in verband met Covid-19 kan er naar alle waarschijnlijkheid maar een beperkt aantal aanwezigen bij elke kerstviering zijn. Maar Kerstmis kan als belangrijk hoogfeest juist in deze tijd mensen inspireren en bemoedigen met de boodschap dat Jezus naar de wereld is gekomen om dichtbij te zijn in het leven van iedereen.
Vieren in verbinding
De website Vierkerstmis.nl helpt ook om de eigen parochiewebsite te vinden zodat mensen daar kunnen kijken of ze een plek kunnen reserveren voor de kerstmissen. Is er geen plek, dan wordt er mogelijk wel een live stream verzorgd, zodat ze thuis mee kunnen vieren. In het afgelopen jaar hebben veel parochies ervaring opgedaan met het live streamen van hun vieringen via internet. Dit biedt met de feestdagen de mogelijkheid om verbinding te maken met iedereen die normaal gesproken graag bij een van de kerstvieringen had willen zijn. Verder zijn er de Eucharistievieringen op t.v. bij NPO2, uitgezonden door de KRO. Ook daar kan men Kerstmis meevieren.
Op Vierkerstmis.nl is verder onder meer een link te vinden naar een website met liturgieboekjes voor de zondagen van de Advent en de vieringen tijdens de feestdagen. Ook is er een directe link naar het kerstverhaal in Lucas 2.
Verstuur een kerstkaart De Vier Kerstmis-kerstkaart die beschikbaar is als download, is printbaar op bijvoorbeeld fotopapier. Er blijft ruimte over om een eigen, handgeschreven tekst toe te voegen aan de binnenzijde als de kaart gevouwen is. De kerstkaart wordt daarnaast ook als drukbestandje aangeboden voor degenen die er zelf meerdere willen laten drukken. In deze tijd van Covid-19, met alle beperkingen op het gebied van familie- en vriendenbezoek, is het krijgen van een kerstkaart een lichtpunt. Versturen dus!
Bestseller als download Verder wordt bezoekers van Vierkerstmis.nl gratis het boekje Van Allerheiligen tot Kerstmis aangeboden. Deze recente bestseller van uitgeverij Adveniat is door uitgever Leo Fijen voor dit doel beschikbaar gesteld. Het is een boekje voor iedereen die in de Advent toe wil bidden naar Kerstmis. Met bijdragen van onder anderen mgr. J. Hendriks, bisschop van Haarlem-Amsterdam, Herman Finkers, Anselm Grün en Antoine Bodar.
#Nietalleen kaarsje Ook is een link toegevoegd naar de decemberactie van #NietAlleen. Dit platform is interkerkelijk opgezet in de eerste maanden van de Covid-19 pandemie als online plek waar mensen hulp kunnen aanbieden maar ook kunnen vragen. Voor de maand december is er de campagne: ‘Je hoeft het #Nietalleen te doen!’. Onderdeel daarvan is het uitdelen van een #Nietalleen kaars of kaartje. Dat werkt dan als volgt:
Bezoek iemand in je omgeving en laat weten dat je er voor die persoon bent. Neem een kaarsje mee – een mooie herinnering voor degene die je bezoekt én een symbool van licht en hoop.
Maak er een #Nietalleen kaarsje van met een kaarswikkel en/of kaartje. Te bestellen of uit te printen via de site van #Nietalleen.
Vraag of degenen die je bezoekt de kaars elke avond achter hun raam willen branden als teken van verbonden zijn (en doe dat zelf ook!)
Tijdens de periode van de Advent wordt Vierkerstmis.nl nog verder aangevuld met onder meer een doeboekje voor gezinnen, om thuis met de kinderen mee te kunnen vieren en een video met een boodschap van de bisschoppen, speciaal voor Kerstmis 2020. Kijk voor meer informatie op Vierkerstmis.nl.
De huidige bisschop van ’s-Hertogenbosch, Mgr. Gerard de Korte, en zijn voorganger, Mgr. Antonius Hurkmans, hebben in het afgelopen decennium uiterst belangwekkende archieven in bewaring gegeven aan het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) in ‘s-Hertogenbosch. De kern ervan wordt gevormd door het archief van de eerste zeven bisschoppen van ’s-Hertogenbosch. De inventaris is nu raadpleegbaar via www.bhic.nl en de stukken kunnen voor een belangrijk deel tevens in digitale vorm ingezien worden.
Politiek en kerkelijk van grote betekenis
Het archief van de oude bisschoppen van ’s-Hertogenbosch is door veel omzwervingen in onrustige tijden gehavend overgebleven. Toch is het politiek en kerkelijk van grote betekenis. Het toont ons hoe de bisschop moest laveren en marchanderen om zijn macht te vestigen en te handhaven. Het was een ware veroveringstocht, hem van bovenaf door paus en koning opgelegd met enorme hindernissen. Zijn contacten liepen in zuidelijke richting: het hof in Brussel, de aartsbisschop van Mechelen, de Universiteit van Leuven. De geplande bisdommen in het noorden konden niet tot ontwikkeling komen wegens de Opstand. Binnen zijn bisdom moest hij onderhandelen met onwillige kapittels en kloosters, die hun autonomie hardnekkig verdedigden, en een parochiegeestelijkheid en parochianen die niet zaten te wachten op strakkere regels. Voor de opbouw van een gezonde parochie- en kloostergeestelijkheid verleende de bisschop wijdingen en benoemde hij deze wijdelingen in de parochies. In zijn archief krijgen we inzicht in de ontwikkelingen in zijn bisdom via visitatieverslagen, vonnissen die hij persoonlijk velde in geval van zware zonden, en wijdingsverzoeken en benoemingen. Een afzonderlijk archief, de oude parochiedossiers, bevat stukken voor iedere afzonderlijke parochie en de daar gevestigde religieuze instellingen.
Deze archieven van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch zijn nu ontsloten en digitaal te raadplegen via www.bhic.nl.
Het merendeel van de stukken is in het Latijn gesteld. De gegevens over benoemingen, wijdingen en vonnissen zijn via een afzonderlijke database doorzoekbaar gemaakt op persoons- en plaatsnaam met samenvatting van de teksten. Onderzoeksmogelijkheden zijn er op uiteenlopende terreinen, van lokaal tot nationaal: politiek, kerkhistorisch, genealogisch, sociaal en (huwelijks)moralistisch om er enkele te noemen. De jongere archieven van de bisschop, vooral vanaf de negentiende eeuw, worden door het bisdom zelf bewaard.
Brief Hertog van Alva
Brief van de hertog van Alva aan de bisschop van ‘s-Hertogenbosch waarin hij hem namens de koning vraagt gebeden uit te spreken en processies te houden wegens de grote overstromingen en hem aanspoort onderwijsinstellingen op te richten volgens opdracht van het Concilie van Trente en het provinciaal concilie van Mechelen, 1571
BHIC, 2147 Archief van de bisschop van ‘s-Hertogenbosch, 1559-circa 1650, inv.nr. 206
Stukje geschiedenis
In 1559 viel het besluit de oude middeleeuwse bisdommen in de Nederlanden te reorganiseren. Voor het grondgebied van het huidige Noord-Brabant betekende dit grofweg dat het bisdom Luik er zijn macht verloor. Antwerpen werd centrum van een bisdom waarbinnen onder meer het westen van het huidige Noord-Brabant viel. ’s-Hertogenbosch werd een bisschopsstad voor het oostelijke deel en noordwestelijke deel, met een uitloper naar het zuiden tot voorbij de Abdij van Tongerlo, die als inkomstenbron toeviel aan de nieuwe bisschop. Aan deze herindeling lagen politieke motieven van Karel V en zijn zoon Filips II ten grondslag. Kerkelijk gezien was het een gelegenheid de hervormingen die vastgelegd waren door het Concilie van Trente (1545-1563), in praktijk te brengen.
De eerste Bossche bisschop, Sonnius, kreeg het niet gemakkelijk. De stad en het kapittel van Sint-Jan hadden geen behoefte aan een ‘inspecteur’ die hun politiek en kerkelijk de les kon lezen. De landsheer droeg de kandidaten voor de bisschopszetel immers bij de paus voor. De adel zag zich de pas naar gemakkelijke baantjes in de kerk afgesneden, nu de bisschop kwaliteitseisen ging stellen. De abdijheren van Tongerlo wensten zich geen opgedrongen abt. Het lagere volk had niet veel meer op met de oude kerk en stond onder invloed van antikatholieke hervormingsbewegingen, zoals lutheranen en wederdopers. In de eerste decennia van zijn bestaan verloor het bisdom zijn noordwestelijke gebieden aan de opstandelingen. In 1579 liep ’s-Hertogenbosch in een burgeroorlog, die tientallen personen het leven kostte, bijna van Spaanse zijde over naar de opstandige staten. De bisschop was de stad ontvlucht.
Tijdens de wapenstilstand tussen de vechtende partijen (1609-1621) kon de bisschop eindelijk greep krijgen op zijn gebied en een kerkelijk tegenoffensief lanceren. Maar deze contrareformatie eindigde toen de stad in 1629 door de Republiek der Verenigde Nederlanden op Spanje werd veroverd. Tot 1636 kon de bisschop zijn diocees vanuit het kasteel van Geldrop besturen, daarna koos hij domicilie in de Spaanse Nederlanden. Na het terugtreden in 1645 van de zevende bisschop, Joseph Bergaigne, veranderde de status van het bisdom tot apostolisch vicariaat. Bij het zogenaamde Herstel van de Bisschoppelijke Hiërarchie in 1853 is de bisdomsstatus hersteld.
’s-Hertogenbosch, 1 december 2020
Straf voor een zware zonde
Een gehuwde inwoner uit Boxtel had gemeenschap gehad met zijn ongehuwde dienstmeid. De bisschop bepaalt dat hij haar meteen uit zijn huis moet verwijderen en niet meer met haar mag omgaan. Hij moet zijn vrouw vergiffenis vragen en op komende Allerheiligen, gekleed in witte linnen kleding, in de parochiekerk van Boxtel met een brandende waskaars van een half pond in de processie naar het Heilig Sacrament gaan en deze kaars vervolgens voor het Heilig Sacrament offeren. De drie eerstkomende vrijdagen moet hij op water en brood vasten en op die dagen de mis horen. Hij moet bij de deken van Boxtel biechten en van hem de absolutie afsmeken. Van deze penitentie moet hij binnen twee weken een getuigenis van de deken van Boxtel aan de bisschop tonen. 23 oktober 1600.
BHIC, 2147 Archief van de bisschop van ‘s-Hertogenbosch, 1559-circa 1650, inv.nr. 158 scan 23 (rechter pagina)
Dinsdag 17 november gaven premier Rutte en minister De Jonge een persconferentie waarin een aantal aanpassingen van de maatregelen tegen Covid-19 werd aangekondigd. Over het algemeen hebben deze aanpassingen geen grote gevolgen voor het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ zoals dat in de R.-K. Kerk gehanteerd wordt. Toch zijn er enkele veelgestelde vragen die hieronder worden beantwoord:
Hoeveel mensen mogen een uitvaart bijwonen? Uitvaarten mogen vanaf 19 november weer door maximaal honderd personen worden bijgewoond. Dat geldt ook voor uitvaarten in de R.-K. Kerk, mits in het kerkgebouw waar de uitvaart plaatsvindt 1,5 meter afstand tussen de aanwezigen in acht kan worden genomen. Voor alle andere vieringen blijft het aantal van maximaal dertig aanwezigen gelden.
Volgens een overheidspublicatie mogen kerkgangers wel zingen tijdens kerkdiensten, maar staat in een andere overheidspublicatie dat samenzang in de kerk dringend wordt afgeraden. Hoe zit dat in de R.-K. Kerk?
Het OMT heeft op 3 november een herzien advies voor koren uitgebracht aan het kabinet. Omdat een verhoogd besmettingsrisico door zingen niet kan worden uitgesloten, adviseert het OMT dat zingen in groepsverband wordt afgeraden. Het kabinet heeft hierover nog geen besluit genomen en staat zingen op basis van bestaande regels en protocollen toe, maar adviseert mensen uit risicogroepen om extra voorzichtig te zijn.
In de R.-K. Kerk blijven voor zingen de regels gelden zoals eerder vastgesteld in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’. Dat wil zeggen: geen samenzang door kerkgangers en alleen een cantor of enkele zangers kunnen zingen, mits ….‘ (mits onder meer de richtlijnen van het RIVM op dit gebied strikt worden nageleefd).
NB: Mochten er veranderingen komen in de bestaande maatregelen van de overheid, waardoor het antwoord op bovenstaande vragen moet worden aangepast, dan volgt daarover zo spoedig mogelijk informatie.
Bisschop Gerard de Korte zal op zaterdag 7 novermber zes mannen tot diaken wijden. Door de coronamaatregelen zal de viering in besloten kring plaatsvinden. De diakenwijding wordt rechtstreeks gestreamd via internet. De viering is zaterdagmorgen vanaf 10.30 uur te volgen via het YouTube-kanaal van de Sint-Janskathedraal (klik hier). Ook na afloop is de viering op dit kanaal terug te kijken.
De wijdelingen zijn:
Erik Buster
Mijn naam is Erik Buster (1993). Ik ben opgegroeid in Berkel-Enschot. Na mijn middelbare school ben ik uit interesse theologie gaan studeren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. In deze jaren van schatgraven in de rijke traditie van kerk en theologie heeft mijn geloofsleven zich kunnen verdiepen en ben ik op het spoor van mijn roeping gekomen. Mijn verlangen om te leven in dienstbaarheid aan Christus en de gemeenschap van de Kerk zorgde ervoor dat ik priesterstudent werd. Mijn studie heb ik kunnen vervolgen aan de Tilburg School of Catholic Theology te Utrecht. Met veel genoegen heb ik pastorale ervaring opgedaan tijdens mijn stagejaar bij de Dienst Geestelijke Verzorging in het Jeroen Bosch Ziekenhuis en in de parochie Wonderbare Moeder te Drunen e.o. Ik zie ernaar uit om binnenkort in de Lambertusparochie te Helmond actief te zijn en zo als transeunt diaken een bijdrage te leveren aan de missionaire zending van de Kerk.
Roman Gruijters
Ik ben geboren in ’s-Hertogenbosch (1979). Na het gymnasium gevolgd te hebben, heb ik theologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen gestudeerd. Een aantal gebeurtenissen in mijn leven, waarbij ik o.a. veel onrecht heb gezien, heeft mij gevormd tot de mens die ik nu ben. De gevoeligheid voor onrecht heeft ook met de Joodse achtergrond van mijn oma te maken. Een aantal jaren ben ik namens de bisschoppenconferentie actief geweest in de katholiek-joodse dialoog. Daarnaast ben ik als aalmoezenier bij defensie geweest, heb ik lesgegeven op de middelbare school en het seminarie Rolduc en ben ik zelf altijd door blijven studeren. Echter, bovenal ben ik vader van twee kinderen, Rebecca en Daniël, en echtgenoot van Reena, die afkomstig is uit Pakistan. Vanaf 1 september werk ik als pastoraal werker in de parochie H. Johannes XXIII in Beuningen en de 5 jaar daarvoor was ik pastoraal werker in de parochie H. Franciscus en H. Clara te Druten. In het verlengde van de roeping van mijn leven is het diaconaat dan ook een zending om dienstbaar te zijn en vooral om Christus na te volgen. Het is aan ons om op een liefdevolle en barmhartige wijze de boodschap van Jezus in woord en daad uit te dragen.
Andreas Inderwisch
Geboren in 1973 in Groningen studeerde ik achtereenvolgens aan de Hoge Hotelschool in Maastricht en theologie in Heerlen, Nijmegen en Tilburg. In mijn studietijd was ik onder meer betrokken bij de KCV en bij de gemeenschap Geloof & Licht. Het was dan ook een geschenk om in 2003 met een zending van onze bisschop te mogen gaan werken als geestelijk verzorger voor mensen met een verstandelijke beperking. In 2016 bracht mijn weg mij als aalmoezenier naar de Koninklijke Luchtmacht. Al snel werd mij duidelijk dat er van mij iets anders werd gevraagd en zo kwam ik in 2018 als pastoraal werker in de parochie De Twaalf Apostelen in Wijchen en omliggende dorpen. Tijdens mijn eerste baan leerde ik Marieke kennen en we zijn nu alweer enkele jaren getrouwd. Samen met onze drie katten wonen we in Eindhoven. Als pastoraal werker gaat mijn aandacht vooral uit naar zieken en ouderen en als diaken hoop ik juist voor deze groepen nog meer tijd te mogen hebben. Mijn roeping tot het diaconaat dateert eigenlijk al uit de jaren negentig, toen de Heer in mijn hart het verlangen legde om Hem in zijn dienstbaarheid te volgen en om te zien naar mensen aan de rafelranden van onze samenleving. Het is voor mij een grote vreugde dat die roeping na zoveel jaren door de wijding bevestigd mag worden.
Quinten Kerkhofs
Ik (Antwerpen, 1993) groeide als enig kind op in Antwerpen in een gezin waarin het geloof nauwelijks een rol speelde. Ik ontving wel de initia-tiesacramenten maar zoals bij velen van mijn generatie eindigde het daar. Het was mijn grootmoeder die me als tiener mee naar de kerk nam om de H. Mis bij te wonen. Door het regelmatig bijwonen van de H. Mis en het voorbeeld van mijn grootmoeder ontstond er een voedingsbodem waarin de Heer een zaadje zou planten. Zo ontstond er in mijn hart een steeds groter verlangen om in te gaan op de roepstem van de Heer en Hem van meer nabij te volgen als priester, een bemiddelaar tussen God en de mensen. Zo maakte het verlangen om een gezin te stichten plaats voor een nieuw, alles overtreffend verlangen om mezelf in liefde te geven aan Christus en de Kerk. In 2012 trad ik in het klooster van de Norbertijnen te Tongerlo (B) in. Na het aflopen van mijn tijdelijke geloften als kloosterling besloot ik me in 2015 aan te bieden als seminarist voor het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Mijn volledige theologieopleiding heb ik aldaar genoten aan het Grootseminarie Sint-Janscentrum. In het afgelopen jaar heb ik stage gelopen in de Sint-Jorisparochie te Eindhoven.
Michal Mati
Mijn naam is Michal en samen met mijn vrouw Anna woon ik in Eindhoven, waar we beiden actief zijn in de Sint Jorisparochie, voornamelijk in de internationale gemeenschap. We komen uit een klein maar mooi land, Slowakije, waar ik in 1982 geboren ben. Sinds 2016 zijn we in Nederland; we zijn hier naar toe verhuisd toen ik voor Philips ben gaan werken. Ik ben katholiek sinds mijn kindertijd, maar tot mijn tienerjaren was ik een ‘lauwe’ katholiek, beperkt tot de zondagmis en maandelijkse biecht. Mijn geloofsleven veranderde snel in de katholieke universiteitsparochie, waar ik gedurende mijn hele studie zeer actief was. Toen mijn honger om God te kennen groter werd, studeerde ik, na mijn verhuizing naar Bratislava, filosofie en theologie aan het seminarie daar. We werden ook lid van de derde orde van St. Dominic. Ik bid dat ik in de heilige orde van diaconaat de Heilige Moederkerk en het volk van God in Nederland mag dienen en zoveel mogelijk mensen mag helpen dichter bij God te komen en samen met hen ons hemelse thuis te bereiken.
Jack Swaanen
In 1958 ben ik geboren in Hooge Mierde. Ik ben al meer dan 40 jaar getrouwd en heb 3 kinderen en 11 kleinkinderen. Ik heb een studie theologie aan de faculteit Katholieke Theologie van de Tilburg University gedaan en heb deze opleiding met een Master afgesloten. Naast mijn baan als docent natuur- en scheikunde ben ik ook pastoraal werker in de Franciscus Parochie Asten–Someren. Als pastoraal werker houd ik me in onze parochie voornamelijk bezig met de begeleiding van de communicanten en vormelingen en hun ouders, catechese voor volwassenen: jong en oud, en tussentijdse catechese. Binnen onze parochie is er ook een protestantse geloofsgemeenschap en daarmee ontplooien we oecumenische activiteiten. In onze parochie zijn er natuurlijk ook mensen die zich niet betrokken voelen. Ook voor hen zullen er activiteiten worden georganiseerd om te laten ervaren dat samen geloven een meerwaarde geeft aan het dagelijks leven. De keuze voor de diakenopleiding was voor mij een duidelijke en bewuste keuze. Het laat zien dat mijn werk als pastoraal werker meer is dan alleen een beroep. Het is voor mij een (kerkelijke) bevestiging om je in dienst te stellen aan anderen. Een keuze en een levenshouding voor het leven.
De persconferentie die het kabinet op dinsdag 3 november heeft gehouden over de maatregelen in verband met Covid-19, geeft geen aanleiding tot wijzigingen voor de R.-K. Kerk. De bestaande maatregelen blijven onverminderd van kracht.
Dat betekent voorlopig nog steeds niet meer dan 30 gelovigen bij een viering, exclusief bedienaren, geen samenzang en verder alle andere maatregelen zoals afgekondigd in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter.’
De bisschoppen hebben hoop dat op de langere termijn de cijfers over de pandemie reden geven om de maatregelen ten goede bij te stellen. De hoop is dat dit in ieder geval in december, voor Kerstmis mogelijk is. Die cijfers geven nu echter nog steeds, blijkens de persconferentie van het kabinet, grote reden tot zorg voor de volksgezondheid.
De bisschoppen hebben steeds gezegd deze zorg met de overheid te delen en hebben daarom vanaf het begin van de Covid-19 pandemie besloten om beschermende maatregelen in te voeren. Zij nemen daarmee hun verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid. ‘De kerk is geen bron van besmetting en mag dat ook niet zijn’ vinden de bisschoppen. Zij vragen alle gelovigen en bedienaren nogmaals om zich aan het protocol te houden om zo, vanuit saamhorigheid, de zorg voor de naaste serieus te nemen.
Blijf verbonden!
Zij wijzen bovendien op de mogelijkheid om thuis met de eigen parochie verbonden te blijven en waar mogelijk via een live stream mee te vieren. Daarnaast is er elke zondagochtend de uitzending van de Eucharistieviering op NPO2. Deze opties blijven van groot belang nu per viering, ook bij bijzondere vieringen als bij een uitvaart of huwelijk, slechts 30 mensen een plaats kunnen krijgen. (NB: voor uitvaarten geldt dit vanaf 9 november).
Nieuwe ontwikkelingen worden gemeld op www.rkkerk.nl en de site van ons bisdom. De bisschoppen vragen iedereen te blijven bidden voor de slachtoffers van Covid-19 en hun familieleden, in Nederland en wereldwijd. Zie hiervoor ook het gebed van de bisschoppen:
Op vrijdag 9 oktober hebben de bisschoppen de parochies en religieuze gemeenschappen gevraagd zo snel als mogelijk terug te schalen naar maximaal dertig aanwezigen in de komende liturgievieringen (exclusief bedienaren en medewerkers). Op dinsdag 13 oktober kondigde het kabinet in een persconferentie strengere coronamaatregelen aan. Naar aanleiding daarvan zijn er in de parochies vragen gerezen, die zijn verzameld en in het hierbij te downloaden overzicht wordt daarop antwoord gegeven.
En verder: het bestaande protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ gedateerd op 10 juli 2020 blijft voor alle vieringen onverkort gelden met de volgende aanvullingen:
Voorlopig niet meer dan dertig gelovigen bij een viering, exclusief bedienaren.
Er geldt een dringend advies dat aanwezigen een mondkapje dragen (volgens de richtlijnen van de overheid) dat bij voorkeur alleen tijdens het ontvangen van de H. Communie wordt afgedaan.
Wat al gold en uitdrukkelijk blijft gelden:
Zang vindt enkel plaats door een cantor of enkele zangers. Dit geldt ook voor de zang door kinderen.
Op zaterdag 3 oktober ondertekende paus Franciscus in Assisi zijn sociale encycliek ‘Fratelli tutti’. Sinds het verschijnen van Rerum novarum (1891) hebben opeenvolgende pausen dergelijke ‘rondzendbrieven’ geschreven. “De Kerk heeft altijd sinds de Industriële Revolutie geprobeerd met dit soort teksten de samenleving een spiegel voor te houden: probeer correcties aan te brengen daar waar de menselijke waardigheid wordt aangetast”, vertelt bisschop De Korte in de podcast van Katholiek Leven.
“Paus Franciscus spreekt vaak over de ‘globalisering van onverschilligheid’. Laten we daar niet in vervallen, maar daar tegenover zetten een globalisering van de barmhartigheid en solidariteit”, vertelt bisschop De Korte.
00:00 / 27:09
“Dat heeft een hele gelovige achtergrond, omdat iedere mens volgens de Kerk een schepsel van God is. Dus als je een mens schendt, schend je een medeschepsel. Het aantasten van de schepping en schepselen is feitelijk ook een aantasting van de Schepper. Vandaar dus die grote nadruk die de paus legt op menselijke waardigheid.”
Bisschop De Korte vertelt over onderwerpen uit de encycliek, zoals oorlog, de doodstraf, klimaat en de cultuur van het leven. “Als iedere mens een schepsel van God is, hebben we niet het recht om een ander mens te doden”, aldus de bisschop.
Alle mensen hebben God als hun Schepper. “We zijn dus allemaal broeders en zusters van elkaar. Maar onze ene wereld is verdeeld in bijna tweehonderd nationale staten en dat maakt het vertalen van die universele broederschap weerbarstig.”
In zijn encycliek roept paus Franciscus op om bedacht te zijn op de meest kwetsbare mensen. Bisschop De Korte: “In Matteüs 25 zegt Jezus dat we Hem kunnen zien ‘in de minsten der mijnen’, dat wil zeggen juist in de arme en kwetsbare en zieke en gemarginaliseerde mens is Hij te herkennen. De paus wijst op de parabel van de barmhartige Samaritaan die de man langs de kant van de weg helpt. Er liggen op dit moment aan de rand van de wereldweg heel veel mensen. Daar mogen we niet met een boog omheen lopen. Paus Franciscus spreekt vaak over de ‘globalisering van onverschilligheid’. Laten we daar niet in vervallen, maar daar tegenover zetten een globalisering van de barmhartigheid en solidariteit.”
In de afgelopen week (4-8 oktober) is het aantal coronabesmettingen schrikbarend opgelopen en heeft er meerdere keren overleg plaatsgevonden met minister Grapperhaus naar aanleiding van zijn oproep van maandag 5 oktober aan de kerken om het maximale aantal deelnemers aan religieuze bijeenkomsten te beperken tot dertig.
De bisschoppen delen de bezorgdheid van de overheid over het oplopende aantal besmettingen en de grote risico’s van Covid-19 voor de volksgezondheid. Zij hebben vanaf het begin van de Covid-19 pandemie hun verantwoordelijkheid genomen en besloten de coronamaatregelen van de overheid te vertalen naar een eigen protocol. In de afgelopen maanden hebben zij kunnen constateren dat het protocol goed functioneert. Kerkelijke bijeenkomsten blijken slechts in 0,3% van alle gevallen een bron te zijn van besmettingen met Covid-19. Omwille van de tweede Covid-19 golf, waarin we op dit moment zijn terecht geraakt, zijn echter aanvullingen op het bestaande protocol noodzakelijk.
De bisschoppen vragen de parochies en religieuze gemeenschappen zo snel als mogelijk terug te schalen naar maximaal dertig aanwezigen in de komende liturgievieringen (exclusief bedienaren en medewerkers). De al bestaande maatregel om niet samen te zingen blijft van kracht. Aan de gelovigen wordt gevraagd om een mondkapje te dragen volgens de richtlijnen van de overheid. De bisschoppen beseffen dat in de parochies veel vrijwilligers betrokken zijn bij het implementeren van de maatregelen en dat deze situatie opnieuw hun tijd en aandacht eist.
Het bestaande protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ gedateerd op 10 juli 2020 blijft voor alle vieringen onverkort gelden met de volgende aanvullingen:
Voorlopig niet meer dan dertig gelovigen bij een viering, exclusief bedienaren
Er geldt een dringend advies dat aanwezigen een mondkapje dragen (volgens de richtlijnen van de overheid) dat bij voorkeur alleen tijdens het ontvangen van de H. Communie wordt afgedaan.
Wat al gold en uitdrukkelijk blijft gelden:
Zang vindt enkel plaats door een cantor of enkele zangers. Dit geldt ook voor de zang door kinderen
Samenzang is niet toegestaan
Verder overleg over maatwerk
De R.-K. Kerk blijft met de overheid in gesprek. Ook in de komende week, na 11 oktober zal weer overleg plaatsvinden met de minister. Nieuwe ontwikkelingen worden gemeld op www.rkkerk.nl en de sites van de verschillende bisdommen. De bisschoppen vragen iedereen te blijven bidden voor de slachtoffers van Covid-19 en hun familieleden, in Nederland en wereldwijd. En ook voor de werkers in de gezondheidszorg dat God hen veel moed en kracht geeft en dat zij niet zelf besmet worden bij de zorg voor mensen die een Covid-19 besmetting hebben opgelopen.
Pastoor Norbert Swagemakers (54) is per 1 januari a.s. door de bisschop benoemd tot de nieuwe rector van het Sint-Janscentrum van het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Pastoor Swagemakers is nu pastoor van de Damiaanparochie in Helmond. Hij wordt opvolger van de huidige rector, F. de Rycke pr.
Pastoor Swagemakers is in 1966 geboren in Goirle. Hij werd in 1994 priester gewijd en werkte als parochiepriester in Tilburg, Schijndel, Nijmegen en momenteel in Helmond.
Pastoor Norbert Swagemakers wordt de vierde rector van het Sint-Janscentrum. Het Sint-Janscentrum ging op 14 september 1987 van start aan de Papenhulst in Den Bosch, voorheen een klooster van de Fraters van Tilburg. De eerste rector was Mgr. drs. Antoon Hurkmans (1987-1998), de latere bisschop van ’s-Hertogenbosch. Zijn opvolger was drs. Jeroen Miltenburg (1999-2009), nu deken van Tilburg. Dr. Filip De Rycke is inmiddels 11 jaar de derde rector van het seminarie. “Onder dankzegging en met waardering neem ik afscheid van dr. Filip De Rycke als rector van het seminarie. Met vertrouwen wens ik de komende rector, Norbert Swagemakers, veel zegen bij zijn nieuwe dienstwerk”, aldus bisschop Gerard de Korte.
Het huidige Sint-Janscentrum is voor het Bossche bisdom een belangrijk huis, het herbergt tal van opleidingen. In de eerste plaats de priester- en diakenopleiding. Er is sinds enige tijd ook, voor mannen en vrouwen, een catechistenopleiding, en de opleiding Godsdienstwetenschappen, een samenwerkingsverband met het Sint-Bonifatiusinstituut in Vogelenzang (band met de Pauselijke Universiteit van Lateranen).
“In de ontmoeting met Oeganda ontmoet je God als je er voor open durft te staan. Ondanks de armoede, het leed en de keiharde maatschappij die Oeganda is (oppervlakte heel vriendelijk, onderhuids heel hard) is het juist heel goed mogelijk de stem van God te horen. In Oeganda zit Hij in de geur van verbrand houtskool, in de bass van de grote drum, in de wind die langs je gezicht waait, in de ontmoeting met de oude man die bij een hut zit of het jonge kind dat water uit de pomp haalt, Hij spreekt en wijst de weg. Hij vertelt een verhaal dat je diep in je wezen raakt en verandert. Durf te voelen en durf te luisteren. Geniet, beleef, ontmoet en bezin!” (Citaat van een geëmigreerde Nederlandse jonge vrouw uit Oeganda)
Jong Bisdom Den Bosch organiseert van zaterdag 24 juli tot en met zondag 8 augustus 2021 de Jongerenreis Oeganda voor jongeren (18-30 jaar).
Geloven
Jong Bisdom Den Bosch is de jongerenafdeling van het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Naast diocesane jongerenactiviteiten en reizen naar de Wereldjongerendagen ondersteunt Jong Bisdom Den Bosch parochies in het bisdom op het gebied van tiener- en jongerenpastoraat. Daarnaast organiseren wij frisse activiteiten voor (katholieke) tieners en jongeren en dat alles in samenwerking met jongeren.
De Nederlandse priester Sander uit Oeganda nodigt Jong Bisdom Den Bosch uit voor een geloofsuitwisseling tussen Nederlandse en Oegandese jongeren. Wij zijn van harte welkom in de parochie Kitgum, in het Noorden van Oeganda.
Opbouwen
Geloofsuitwisseling is niet de enige reden om te gaan. De parochie Kitgum heeft ons gevraagd om de parochieboerderij te herstellen en op te bouwen. De parochieboerderij genereert banen voor de lokale bevolking en zorgt voor inkomsten in de parochie. Het maken van een kippenren, de varkensstallen herstellen en een geitenverblijf realiseren. Enkele opdrachten die ons te wachten staan. Natuurlijk is het doel ook dat deze dieren daadwerkelijk gekocht kunnen worden, om hen een leven op de (parochie)boerderij te geven. Daarom verzamelen wij in aanloop naar de reis ook sponsorgeld voor de realisatie van deze parochieboerderij.
Delen
De parochie, de omgeving en het land Oeganda leren kennen. Jongeren en hun families ontmoeten. Je eigen vertrouwde omgeving voor even achterlaten. Andere Nederlandse jongeren ontmoeten, samen reizen en ervaringen delen om nooit meer te vergeten. God ontmoeten, want “Hij spreekt en wijst de weg. Hij vertelt een verhaal dat je diep in je wezen raakt en verandert”! Durf jij te voelen en te luisteren?
Geniet, beleef, ontmoet en bezin!
Durf jij mee te gaan op deze Jongerenreis Oeganda – Geloven, Opbouwen en Delen?
poster Jongerenreis Oeganda
Praktische informatie
Is deze reis voor jou geschikt? & Aanmelden
Jongeren in de leeftijd van 18 tot en met 30 jaar kunnen zich als geïnteresseerde aanmelden via een intakeformulier (https://forms.gle/MDmybfxDSKRiNyF7A). We leren je graag eerst beter kennen. Aan de hand van enkele vragen plannen wij een kennismakingsgesprek met je: om kennis te maken en zodat je al je vragen over de reis kunt stellen. Ben je daarna nog altijd enthousiast en zijn er aansluitende verwachtingen, dan ontvang je van ons de definitieve boekingslink.
Prijs
Deze 16-daagse reis is inclusief voorbereidingen, vlucht, overnachtingen, maaltijden en uitstapjes en zal maximaal €2249,- per persoon kosten. We snappen dat dit een behoorlijk bedrag is. Door middel van sponsoren hopen wij dit bedrag fors omlaag te krijgen. Wij nodigen je daarnaast van harte uit om door middel van sponsoracties, alleen of samen, geld voor deze reis bij elkaar te krijgen. Voor een deel zal dit de eigen verantwoordelijkheid van de deelnemende jongeren zijn, maar Jong Bisdom Den Bosch organiseert ook enkele sponsoracties in aanloop naar de jongerenreis toe. Opgehaald geld wordt vervolgens verdeeld naargelang je inzet tijdens deze sponsoracties.
Geld mag geen reden zijn om niet mee te kunnen. Neem gerust contact op met Ingrid van Zeeland dan kijken we samen naar de mogelijkheden.
Corona
Sinds het eerste kwartaal 2020 kunnen we er niet meer omheen, corona houdt de hele wereld in z’n greep.
We staan in nauw contact met o.a. de Nederlandse ambassade in Oeganda. In de hele voorbereiding houden we de situatie nauwlettend in de gaten, mocht uiteindelijk blijken dat het niet verantwoord genoeg is om te reizen, wordt de reis geannuleerd en mogelijk verzet naar de zomer van 2022.
Zelf regelen
Reis en/of annuleringsverzekering
Visum
Vaccinaties
Uitgaven van persoonlijke aard
Voorbereiding
Voordat we daadwerkelijk in het vliegtuig stappen, is er een voorbereidingsweekend in Nederland. Dit weekend is verplicht en vindt plaats van vrijdag(avond) 11 juni tot en met zondag 13 juni 2021.
Voor vragen en/of opmerkingen neem contact op met Ingrid van Zeeland, jongerenwerkster Jong Bisdom Den Bosch, via jongeren@bisdomdenbosch.nl / 073-5232061.
Deze reis wordt door Jong Bisdom Den Bosch – de jongerenafdeling van bisdom ’s-Hertogenbosch – in samenwerking met Vereniging Nationale Bedevaarten (VNB) georganiseerd.
Sponsoring
Om de beleving van deze jongerenreis voor alle jongeren mogelijk te maken zoeken we sponsoren. Bij een sponsoring bestaat er de mogelijkheid om deze ondersteuning specifiek te bestemmen voor (1) het opbouwen van de parochieboerderij, en/of (2) de reissom van de deelnemers.
1) donatie voor het opbouwen van de parochieboerderij
u kunt uw bijdrage overmaken op rekeningnummer NL08 ABNA 0264 0095 84 t.n.v. bisdom ’s-Hertogenbosch onder vermelding van “opbouwen parochieboerderij”.
Op de valreep voor het zomerverlof zijn er in en rond het Sint-Janscentrum filmopnamen gemaakt. Vanwege Covid-19 heeft werving van nieuwe studenten voor de diocesane opleidingen enige vertraging opgelopen. Daarom zijn er enkele korte videofilmpjes gemaakt om het vormingshuis van het bisdom en de opleidingen die daar aangeboden worden, onder de aandacht te brengen.
Opleidingen van en voor het bisdom In een eerste filmpje spreekt de bisschop over zijn overtuiging “dat onze parochies alleen maar toekomst hebben als katholieken hun verantwoordelijkheid nemen én als er leiders zijn: priesters, diakens, pastoraal werkers en steeds meer ook catechisten. Juist nu we inzetten op een missionaire kerk zijn deze leiders hard nodig.” De bisschop hoopt dan ook dat velen willen nadenken of één van de opleidingen bij hen past.
Het filmpje van de catechistenopleiding focust op de opleiding van mannen en vrouwen die gezonden zullen worden om zich speciaal in te zetten voor het missionaire pastoraat. Ze krijgen een drievoudige opdracht mee. Wat deze is? En wat studenten als Anneke van Hoek en Lissa Brugmans motiveert om zich aan dit werk te geven…. en of dit ook iets voor jou is? Kijk en luister!
Twee andere filmpjes zijn gewijd aan de ambtsopleidingen: de priesteropleiding en de opleiding tot permanent diaken.
Plebaan Vincent Blom blikt dankbaar terug op zijn opleiding tot priester en vertelt “we hebben behoefte aan inspirerende priesters en aan dienaars van de vreugde.” Maar hij stelt ook een heel directe vraag en hoopt dat er (jonge) mannen zijn die willen antwoorden “ja, graag!”
Jack Swaanen en Henk Welling vertellen over hun motivatie om diaken te worden en hoe ze steeds zoeken naar een balans tussen hun inzet in de parochie en hun aanwezigheid in hun gezin. Dat is een dingetje waar je serieus over moet nadenken. Maar dat diaken-zijn de moeite waard is, daar zijn beiden van overtuigd. Ze roepen dan ook op: denk er eens over na of diaken zijn niet iets voor jou is!
Vakantietijd Het Sint-Janscentrum sluit wat de opleidingen betreft voor even de deuren. De vakantietijd is immers aangebroken. Dat is een tijd om tot rust te komen, de lege accu terug op te laden en misschien wel een nieuwe weg te gaan in het leven. Neem rustig de tijd om te kijken en te luisteren – de filmpjes duren elk nog geen 7 minuten! – en na te denken, vragen te stellen, indrukken te delen, een keuze te maken en misschien wel een stap te zetten door je aan te melden voor één van de opleidingen. Weet dat je van harte welkom bent!
Vrijdag 10 juli is op rkkerk.nl een nieuwe versie van het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ gepubliceerd. In deze nieuwe versie zijn onder meer verruiming van de mogelijkheden voor het vieren van de sacramenten als doopsel, eerste communie en vormsel opgenomen.
Ook de voorwaarden waar zanggroepen en koren aan moeten voldoen om te oefenen en kunnen zingen bij een viering staan er in. Verder zijn er nieuwe richtlijnen waar het gaat om reserveren en de gezondheidscheck bij bepaalde aantallen aanwezigen. Om te zien wanneer er gewerkt moet worden met een reservering en gezondheidscheck, is een handig schema toegevoegd.
Het vieren in kerken is door de Coronacrisis een hele andere werkelijkheid geworden. De kerken zijn weer een kleine maand open voor publieke vieringen, zij het in kleine getalen met perspectief op grotere groepen vanaf juli. Desondanks missen we het samen vieren met andere jongeren, wat momenteel nog niet mogelijk is… en daarom geven we wederom een mogelijkheid om zondag 12 juli om 10.00 uur samen te vieren. Aansluitend een ontmoeting met koffie en thee. Met name die ontmoeting zal centraal staan, want ben jij alweer naar een publieke viering geweest en hoe was dat voor jou? Zoek jij nog hoe je het beste kunt vieren en wil je dit delen met andere leeftijdsgenoten? Je bent zeker niet de enige!
Op zondag 12 juli ben jij van harte welkom in de parochie van Sint Martinus in Cuijk, waar mgr. Theo Lamers zal voorgaan in de Eucharistieviering.
Misschien lukt het jou – om wat voor reden dan ook – nog niet de publieke viering met ons mee te vieren. Daarom bieden wij weer de mogelijkheid om met ons mee te vieren online. Aansluitend zouden wij het leuk vinden als je nog even blijft “hangen” of juist aansluit met een kopje koffie of thee bij de ontmoeting in de pastorietuin of online. We gaan met elkaar in gesprek over het on- en offline vieren en ontmoeten. Als je jezelf vóór vrijdag 10 juli 12.00 uur aanmeld, zorgen wij voor de koffie en thee!
Wil je meedoen?
Of je deelneemt aan de viering en ontmoeting in Cuijk of online vanuit huis, meld jezelf rechtstreeks aan bij Ingrid van Zeeland (e-mail: ivzeeland@bisdomdenbosch.nl).
Voor hen die naar Cuijk komen, zorg dan óók even voor een plaatsje in de kerk via deze link
Daags van te voren ontvang je meer informatie met betrekking tot het offline of online vieren en ontmoeten.
De Nederlandse Bisschoppenconferentie onderzoekt welke maatregelen per 1 juni passend en mogelijk zijn voor het kerkelijk leven in de parochies en meer in het bijzonder voor de viering van de liturgie. Uitgangspunten daarbij zijn de door premier Rutte op 6 mei gepresenteerde routekaart voor versoepeling van de coronamaatregelen en de daarin vervatte voorwaarden.
Over het resultaat hiervan worden parochies via het eigen bisdom zo spoedig mogelijk geïnformeerd. Er wordt daarbij rekening gehouden met het feit dat de parochies voldoende tijd nodig hebben voor de implementatie van de nieuwe maatregelen van de Nederlandse bisschoppen. Verdere informatie volgt binnenkort op www.rkkerk.nl.
De plechtigheid van de Paaswake wordt dit jaar in beslotenheid gevierd.
Op Paaszaterdagavond na het invallen van de duisternis komen de gelovigen samen. De Paaskaars wordt de donkere kathedraal binnengedragen. Dan weerklinkt de lofzang op de Paaskaars. Een wake van lezingen en gebeden volgt om uit te monden in het feestelijk gloria van de Mis en het Paasalleluia. Als ook de hernieuwing van de doopbeloften heeft plaatsgevonden vindt de feestelijke eucharistie van Pasen plaats.
Plebaan Vincent Blom geeft een inleiding op Stille Zaterdag:
Voorafgaande aan de viering van de Paaswake is er jaarlijks het Vuur op de Parade. Dit jaar heeft dit niet door kunnen gaan. Zie onderstaand filmpje over Vuur op de Parade:
Parochie moet preventiebeleid op eigen site vermelden. Per 1 juli 2019 kunnen parochies zelf gratis Verklaringen Omtrent het Gedrag (VOG’s) aanvragen voor bepaalde groepen vrijwilligers. De aanvraag vindt plaats via de website www.gratisvog.nl. Daarvoor is het onder meer nodig dat parochies inzichtelijk maken welk preventiebeleid er wordt gevolgd als het gaat om seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag. De bestaande aanvraagprocedure is op een belangrijk punt gewijzigd.
Om gebruik te maken van deze gratis-VOG-regeling dient op de website van de parochie te worden vermeld dat de parochie het preventiebeleid inzake seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag in de Rooms-Katholieke Kerk hanteert. Bij deze vermelding op de parochiewebsite kan dan met een link verwezen worden naar verdere uitleg op een speciale pagina over Preventiebeleid op rkkerk.nl.
De parochie kan daarvoor bijvoorbeeld de volgende tekst op de parochiewebsite plaatsen:
Als parochie NN volgen wij het preventiebeleid inzake seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag in de Rooms-Katholieke Kerk zoals vermeld op de website www.rkkerk.nl. Dit beleid is via de volgende link te bekijken: https://www.rkkerk.nl/praktische-informatie-voor-bisdomparochie/preventiebeleid/
Het is dus niet voldoende als de aanvrager van gratis VOG’s namens de parochie alleen in het online aanvraagformulier de link naar de website van de Kerkprovincie plaatst. Ook op de eigen website moet voldoende duidelijk zijn dat de parochie het preventiebeleid van de R.-K Kerk volgt.
Op de pagina met het preventiebeleid op www.rkkerk.nl staat ook de link naar de hierop aangepaste handleiding voor het aanvragen van de gratis VOG.
Bezoekadres:
Bisdom van ‘s-Hertogenbosch
Parade 11
5211 KL ‘s-Hertogenbosch
WOORD VAN DE NEDERLANDSE BISSCHOPPEN BIJ DE BOODSCHAP VAN DE PAUS VOOR DE WERELDDAG VAN DE MIGRANT EN DE VLUCHTELING 2024 
Het vieren in kerken is door de Coronacrisis een hele andere werkelijkheid geworden. De kerken zijn weer een kleine maand open voor publieke vieringen, zij het in kleine getalen met pers
