Dossier Synodaliteit

Luisterende Kerk

Op deze pagina vindt u informatie, documenten en ondersteunend materiaal over de Algemene Bisschoppensynode die in oktober 2024 gepland staat. Het thema van de Bisschoppensynode is ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’.

Synode
De katholieke kerk zit in een ‘synodaal proces’. Van 4 tot en met 29 oktober 2023 vindt er in Rome een bisschoppenvergadering plaats, gevolgd door een tweede in oktober 2024 . Hier is een lange periode van voorbereiding aan voorafgegaan. Voordat paus Franciscus met de bisschoppen in gesprek gaat, wilde hij eerst horen wat er leeft onder de gelovigen. Dat betekent dat alle katholieken mee hebben mogen denken over hoe het verder moet met de kerk. De centrale vraag die in de synodes van 2023 en 2024 beantwoord zal worden, is de vraag hoe wij als katholieken, geleid door de Heilige Geest, meer een gemeenschap worden waarin iedereen participeert en de boodschap van de kerk mee uitdraagt in woord en daad. De hele periode van 2021 – 2024 valt onder de noemer: synode of synodaal proces. Klik hier voor de synode-website van het Vaticaan. 

Luisterend op weg
Het project ‘Luisterend op weg’ is een initiatief van de Konferentie van in Nederland gevestigde Religieuzen (KNR), het Netwerk Katholieke Vrouwen (NKV) en het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Deze drie katholieke organisaties willen met dit project een impuls geven aan het synodaal proces, waartoe paus Franciscus in 2021 heeft opgeroepen. Met dit wereldwijde proces nodigt de paus alle gedoopten uit om verantwoordelijkheid te nemen voor de Kerk van morgen.Het doel van het project ‘Luisteren op weg’ is om de komende twee jaar de synodale cultuur in onze achterbannen te stimuleren. Hiertoe zullen werkvormen, gesprekshandleidingen, praktische ondersteuning en artikelen worden ontwikkeld en aangeboden via deze website. Zowel voor pastoraal kader, organisaties als voor gelovigen die aan de slag willen met de synodale weg. Daarnaast wordt een netwerk gebouwd van mensen, groepen, bewegingen en organisaties die hierin samen willen optrekken.

De titel van het project geeft aan wat de kern is van een synodale kerk, namelijk een gemeenschap waar iedereen naar elkaar luistert, ook naar hen wiens stem niet gehoord wordt. En om met elkaar te luisteren naar de Heilige Geest over wat van ons gevraagd wordt als katholieke gemeenschap in de huidige tijd. Klik hier voor de webside van “Luisterend op weg”.

Diocesane fase
Op zondag 17 oktober 2021 werd de synode in ons bisdom geopend met een feestelijke Eucharistieviering en een Evensong in de Sint-Janskathedraal, voorgegaan door onze bisschop. De basisvraag die in de synode van bisschoppen in 2023 beantwoord zal worden, is de vraag hoe wij als katholieken, geleid door de Heilige Geest, meer communio, meer participatio en meer missio kunnen tonen. Paus Franciscus heeft aan alle leden van onze wereldkerk gevraagd om hier materiaal voor aan te leveren, materiaal wat uiteindelijk zal leiden tot een document waar de bisschoppen in 2023 over zullen spreken tijdens de synode.

Input vanuit het bisdom opgehaald: Velen deden mee aan de synodale raadpleging
De resultaten van de gesprekken binnen het bisdom van ‘s-Hertogenbosch werden ingeleverd via de speciale weblink. Dit was dé manier waarop iedereen kon deelnemen en waarop alle input voor het synodedocument van ons bisdom verzameld werd.

>Diocesaan rapport “Hoopvol luisteren naar Gods Geest” (juni 2022)
Op basis van al het aangeleverde materiaal is het rapportHoopvol luisterend naar Gods Geestals diocesane synthese van het synodale proces in het bisdom van ’s-Hertogenbosch gepresenteerd. In het synoderapport komen vijf aanbevelingen naar voren:

  • Bevorder het gemeenschapsgevoel
  • Extra focus op jongeren en vernieuwingen
  • Hervorm de leiderschapscultuur
  • Investeer meer in vorming en catechese
  • Treed meer naar buiten

Het synode-team van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch bestaat uit: Aletta Steensma, Freek van Genugten en vicaris-generaal Theo Lamers. Het diocesane rapport is verzonden aan het secretariaat van de Nederlandse Bisschoppenconferentie.

>Nationaal verslag synode “‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio” (augustus 2022)
De synthese is gemaakt op basis van de rapporten van de zeven bisdommen en het Militair Ordinariaat en op basis van de reacties van tien landelijke katholieke organisaties.  De synthese schetst een beeld van de diocesane fase van het synodaal proces in Nederland en de uitkomsten daarvan tot nu toe. Dit landelijk verslag is verzonden naar het Synodesecretariaat in Rome. Download de nationale synthese hier.

>Tweede ronde gesprekken binnen het Bisdom van ‘s-Hertogenbosch (mei 2024)
Ook binnen het Bossche bisdom zijn er opnieuw gesprekken gevoerd rondom de vier thema’s die door de landelijke werkgroep zijn aangereikt: verdieping van ons gedoopt-zijn als basis voor ons Kerk-zijn, vorming in een missionaire Kerk, deelname aan een verwelkomende Kerk, vrouwen in het leven en de zending van de Kerk. De uitkomsten van deze gesprekken zijn verwerkt in een synthese. Die synthese van de gesprekken is hier te downloaden. Dit verslag is opgenomen in de synthese van de zeven Nederlandse bisdommen.

Het synode-team van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch bestaat uit: Aletta Steensma, Freek van Genugten en vicaris-generaal Theo Lamers.

Belangrijke documenten
Nederlandse vertaling slottekst synode 16e Algemene Gewone Vergadering (november 2023)
Nationaal verslag synode “Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio” (augustus 2022)
Diocesaan synode rapport “Hoopvol luisterend naar Gods Geest” (juni 2022)
Diocesane synthese gesprekken binnen bisdom ‘s-Hertogenbosch (mei 2024)
Nationale synthese van de synodale gesprekken in de zeven Nederlandse bisdommen (mei 2024)

NIEUWSBERICHTEN OVER DE SYNODE
2024
Nederlandse bisschoppen sturen verslagen van synodegesprekken naar Rome – 17 mei 2024
Landelijke handreiking voor synodale gesprekken – 16 februari 2024
Synodecafé: Laat je bijpraten over het synodale proces – 8 februari 2024
Vervolgtraject bisschoppensynode ‘Voor een Synodale Kerk’ in gang gezet – 1 februari 2024
Kom om de tafel / Landelijke synodebijeenkomst – 1 februari 2024
Gelovigen opgeroepen voor nieuwe synode-consultatie – 30 januari 2024
2023
Nederlandse vertaling slottekst synode gepubliceerd – 28 november 2023
Synode Café Livestream – 25 oktober 2023
‘Zonder gebed geen synode’ – 22 september 2023
Eerste synode café terug te kijken – 18 september 2023
Synode inspiratie via ‘Luisterend op weg’ – 15 september 2023
Instrumentum laboris voor bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk’ gepubliceerd – 22 juni 2023
Presentatie nieuw synodaal project: “Luisterend op weg” – 20 maart 2023
2022
Geslaagde webinar Hoopvol op weg naar een synodale Kerk + VRAGENLIJST continentale fase – 14 november 2022
Werkdocument Continentale Fase synode – 27 oktober 2022
Volgende fase in de synode voor een synodale kerk: de continentale fase – 31 augustus 2022
Nationaal verslag synode naar Rome gestuurd – 24 augustus 2022
Vijf vragen aan Mgr. De Korte over de synodale kerk – 19 augustus 2022
Diocesaan rapport: Hoopvol luisterend naar Gods Geest – 3 juni 2022
Bisschop De Korte nodigt iedereen uit mee te praten over de toekomst van de katholieke geloofsgemeenschap – 11 februari 2022
Een synodale kerk? Jongeren, laat jullie stem horen! – 19 januari 2022
Professor Myriam Wijlens verzorgt inleiding op digitale netwerkbijeenkomst – 6 januari 2022
2021
Openingsviering voorbereidingstraject Synode 2023 – 12 oktober 2021
Bisdom ontvangt gesprekshandreiking voor synode van de bisschoppenconferentie – 11 oktober 2021
Vaticaan: in drie fases op weg naar de bisschoppensynode 2023 – 25 mei 2021

GEBED VOOR DE SYNODE
Wij staan voor U, Heilige Geest,
terwijl wij bijeenkomen in uw naam.
U alleen hebben wij om ons te geleiden,
maak dat U thuis bent in ons hart;
leer ons de weg die wij moeten volgen
en hoe wij deze moeten gaan.
Wij zijn zwakke mensen en zondaars;
laat niet toe dat wij de wanorde bevorderen.
Laat onwetendheid ons niet op de verkeerde weg brengen,
noch partijdigheid ons handelen beïnvloeden.
Maak dat wij in U onze eenheid vinden,
opdat wij samen kunnen gaan naar het eeuwige leven
en ons niet verwijderen van de weg van de waarheid
en van wat juist is.
Dat alles vragen wij U,
die overal en in iedere tijd werkzaam bent,
in de gemeenschap van de Vader en de Zoon,
in de eeuwen der eeuwen.
Amen.

Download hier de gebedskaart.

#synod2023 #listeningchurch #synode #luisterendekerk #samenopweg #gebed #luisteren #metelkaaringesprek #dialoog

Column Mgr. De Korte

JONGE MENSEN MELDEN ZICH BIJ PAROCHIES

In ons bisdom zijn twaalf dekenaten, verbanden van parochies in een bepaalde regio. Al een half jaar breng ik, samen met de andere leden van de bisdomstaf, werkbezoeken aan deze dekenaten. Wij spreken met de pastorale teams en de besturen over de toekomst van het geloofsleven. Naast zorgen en onzekerheid hoor ik gelukkig ook bemoedigende geluiden. In een aantal parochies is er vrij plotseling een toeloop van jonge mensen te constateren. Eerst bezoeken zij een Eucharistieviering maar daarna volgen vaak verzoeken om een gesprek met een van de pastores. Een aantal van deze jongeren spreekt het verlangen uit om de gedoopt te worden.

Bevlieging?
Het is nog te vroeg om over deze ontwikkeling stellige uitspraken te doen. Voor een opwekking zijn de getallen nog te gering maar het is ook te gemakkelijk om deze toeloop van jonge mensen af te doen als een bevlieging. Jonge mensen hebben geen trauma’s opgelopen in de Kerk. Eerder hebben zij een gat in hun ziel en verlangen zij naar een fundament om op te kunnen staan. In het Evangelie lezen wij al dat ons levenshuis gemakkelijk kan instorten als wij bouwen op zandgrond. Het blijkt dat mensen nog steeds maar moeilijk van brood alleen kunnen leven. Deze jongeren tonen een intens spiritueel verlangen. In de katholieke traditie wordt gesproken over een desiderium naturale, een natuurlijk verlangen van iedere mens naar het goddelijke. Niet voor niets melden boekhandelaren dat jongeren steeds vaker een eerste bijbel komen kopen. De verhalen over Gods omgang met Israël en het onderwijs van Jezus geeft deze jongeren grond onder de voeten.

Parochies
In de Sint Jan in ’s-Hertogenbosch zie ik een gestage groei van de jongerengroep. Vlak voor het kerstfeest werden 10 jongeren gedoopt en aan een kerstmaaltijd namen 35 jonge mensen deel. Ook andere parochies melden soortgelijke getallen of zelfs hogere. Over het algemeen staan deze jonge mensen wat behoudend in de samenleving en kiezen ook voor een klassieke beleving van het geloof. Een duidelijke verkondiging en een mooie liturgie spreekt hen aan. Schoonheid vormt nog steeds een weg naar God. Deze jongeren zoeken ook duidelijkheid in relaties. In gesprekken met hen hoor ik over het belang van het gezin. Juist in een tijd van relationele slordigheid en veel scheidingen, verlangen deze jonge mensen naar stabiliteit in vriendschappen. Vaak hebben hun eigen ouders het geloof en de Kerk vaarwel gezegd en komen deze jongeren uit gebroken gezinnen. Diep in hun hart hopen zij de kracht te ontvangen aan hun toekomstige man of vrouw trouw te zijn.

Openheid en dialoog
Kersverse katholieke jongeren hebben vaak een sterke focus op de liturgie waarin God eer wordt gebracht en het geloof wordt opgebouwd. Maar de diaconale dimensie van het geloof krijgt minder aandacht. De God die wij aanbidden verwijst ons echter naar onze naasten, heel bijzonder naar armen en eenzamen. Ik hoor tegelijk niet zelden een negatieve benadering van de huidige cultuur. Natuurlijk zijn er in onze samenleving zorgelijke ontwikkelingen maar een katholiek zou de huidige wereld niet vijandig tegemoet moeten treden. Deze wereld is immers van God. Juist om leeftijdsgenoten te bereiken is een open en hartelijke opstelling noodzakelijk. In het onderwijs van Jezus ligt alle nadruk om te leven vanuit Gods onvoorwaardelijke liefde. De bovengeschetste ontwikkeling onder jongeren is nog pril en kwetsbaar. Maar ik ben dankbaar voor wat ik als bisschop mag zien en horen. Hopelijk zet deze trend zich door. Christus wil immers ook voor jonge mensen perspectief in hun bestaan bieden. Uitzicht op een trouwe God die ieder mens uitnodigt tot een liefdevol en dienstbaar leven.

Mgr. dr. Gerard de Korte is bisschop van ‘s-Hertogenbosch en
referent voor Kerk en samenleving binnen de Nederlandse bisschoppenconferentie.

Klik hier voor meerdere columns van bisschop De Korte