Dossier Synodaliteit

Luisterende Kerk

Op deze pagina vindt u informatie, documenten en ondersteunend materiaal over de Algemene Bisschoppensynode die in oktober 2024 gepland staat. Het thema van de Bisschoppensynode is ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’.

Synode
De katholieke kerk zit in een ‘synodaal proces’. Van 4 tot en met 29 oktober 2023 vindt er in Rome een bisschoppenvergadering plaats, gevolgd door een tweede in oktober 2024 . Hier is een lange periode van voorbereiding aan voorafgegaan. Voordat paus Franciscus met de bisschoppen in gesprek gaat, wilde hij eerst horen wat er leeft onder de gelovigen. Dat betekent dat alle katholieken mee hebben mogen denken over hoe het verder moet met de kerk. De centrale vraag die in de synodes van 2023 en 2024 beantwoord zal worden, is de vraag hoe wij als katholieken, geleid door de Heilige Geest, meer een gemeenschap worden waarin iedereen participeert en de boodschap van de kerk mee uitdraagt in woord en daad. De hele periode van 2021 – 2024 valt onder de noemer: synode of synodaal proces. Klik hier voor de synode-website van het Vaticaan. 

Luisterend op weg
Het project ‘Luisterend op weg’ is een initiatief van de Konferentie van in Nederland gevestigde Religieuzen (KNR), het Netwerk Katholieke Vrouwen (NKV) en het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Deze drie katholieke organisaties willen met dit project een impuls geven aan het synodaal proces, waartoe paus Franciscus in 2021 heeft opgeroepen. Met dit wereldwijde proces nodigt de paus alle gedoopten uit om verantwoordelijkheid te nemen voor de Kerk van morgen.Het doel van het project ‘Luisteren op weg’ is om de komende twee jaar de synodale cultuur in onze achterbannen te stimuleren. Hiertoe zullen werkvormen, gesprekshandleidingen, praktische ondersteuning en artikelen worden ontwikkeld en aangeboden via deze website. Zowel voor pastoraal kader, organisaties als voor gelovigen die aan de slag willen met de synodale weg. Daarnaast wordt een netwerk gebouwd van mensen, groepen, bewegingen en organisaties die hierin samen willen optrekken.

De titel van het project geeft aan wat de kern is van een synodale kerk, namelijk een gemeenschap waar iedereen naar elkaar luistert, ook naar hen wiens stem niet gehoord wordt. En om met elkaar te luisteren naar de Heilige Geest over wat van ons gevraagd wordt als katholieke gemeenschap in de huidige tijd. Klik hier voor de webside van “Luisterend op weg”.

Diocesane fase
Op zondag 17 oktober 2021 werd de synode in ons bisdom geopend met een feestelijke Eucharistieviering en een Evensong in de Sint-Janskathedraal, voorgegaan door onze bisschop. De basisvraag die in de synode van bisschoppen in 2023 beantwoord zal worden, is de vraag hoe wij als katholieken, geleid door de Heilige Geest, meer communio, meer participatio en meer missio kunnen tonen. Paus Franciscus heeft aan alle leden van onze wereldkerk gevraagd om hier materiaal voor aan te leveren, materiaal wat uiteindelijk zal leiden tot een document waar de bisschoppen in 2023 over zullen spreken tijdens de synode.

Input vanuit het bisdom opgehaald: Velen deden mee aan de synodale raadpleging
De resultaten van de gesprekken binnen het bisdom van ‘s-Hertogenbosch werden ingeleverd via de speciale weblink. Dit was dé manier waarop iedereen kon deelnemen en waarop alle input voor het synodedocument van ons bisdom verzameld werd.

>Diocesaan rapport “Hoopvol luisteren naar Gods Geest” (juni 2022)
Op basis van al het aangeleverde materiaal is het rapportHoopvol luisterend naar Gods Geestals diocesane synthese van het synodale proces in het bisdom van ’s-Hertogenbosch gepresenteerd. In het synoderapport komen vijf aanbevelingen naar voren:

  • Bevorder het gemeenschapsgevoel
  • Extra focus op jongeren en vernieuwingen
  • Hervorm de leiderschapscultuur
  • Investeer meer in vorming en catechese
  • Treed meer naar buiten

Het synode-team van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch bestaat uit: Aletta Steensma, Freek van Genugten en vicaris-generaal Theo Lamers. Het diocesane rapport is verzonden aan het secretariaat van de Nederlandse Bisschoppenconferentie.

>Nationaal verslag synode “‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio” (augustus 2022)
De synthese is gemaakt op basis van de rapporten van de zeven bisdommen en het Militair Ordinariaat en op basis van de reacties van tien landelijke katholieke organisaties.  De synthese schetst een beeld van de diocesane fase van het synodaal proces in Nederland en de uitkomsten daarvan tot nu toe. Dit landelijk verslag is verzonden naar het Synodesecretariaat in Rome. Download de nationale synthese hier.

>Tweede ronde gesprekken binnen het Bisdom van ‘s-Hertogenbosch (mei 2024)
Ook binnen het Bossche bisdom zijn er opnieuw gesprekken gevoerd rondom de vier thema’s die door de landelijke werkgroep zijn aangereikt: verdieping van ons gedoopt-zijn als basis voor ons Kerk-zijn, vorming in een missionaire Kerk, deelname aan een verwelkomende Kerk, vrouwen in het leven en de zending van de Kerk. De uitkomsten van deze gesprekken zijn verwerkt in een synthese. Die synthese van de gesprekken is hier te downloaden. Dit verslag is opgenomen in de synthese van de zeven Nederlandse bisdommen.

Het synode-team van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch bestaat uit: Aletta Steensma, Freek van Genugten en vicaris-generaal Theo Lamers.

Belangrijke documenten
Nederlandse vertaling slottekst synode 16e Algemene Gewone Vergadering (november 2023)
Nationaal verslag synode “Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio” (augustus 2022)
Diocesaan synode rapport “Hoopvol luisterend naar Gods Geest” (juni 2022)
Diocesane synthese gesprekken binnen bisdom ‘s-Hertogenbosch (mei 2024)
Nationale synthese van de synodale gesprekken in de zeven Nederlandse bisdommen (mei 2024)

NIEUWSBERICHTEN OVER DE SYNODE
2024
Nederlandse bisschoppen sturen verslagen van synodegesprekken naar Rome – 17 mei 2024
Landelijke handreiking voor synodale gesprekken – 16 februari 2024
Synodecafé: Laat je bijpraten over het synodale proces – 8 februari 2024
Vervolgtraject bisschoppensynode ‘Voor een Synodale Kerk’ in gang gezet – 1 februari 2024
Kom om de tafel / Landelijke synodebijeenkomst – 1 februari 2024
Gelovigen opgeroepen voor nieuwe synode-consultatie – 30 januari 2024
2023
Nederlandse vertaling slottekst synode gepubliceerd – 28 november 2023
Synode Café Livestream – 25 oktober 2023
‘Zonder gebed geen synode’ – 22 september 2023
Eerste synode café terug te kijken – 18 september 2023
Synode inspiratie via ‘Luisterend op weg’ – 15 september 2023
Instrumentum laboris voor bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk’ gepubliceerd – 22 juni 2023
Presentatie nieuw synodaal project: “Luisterend op weg” – 20 maart 2023
2022
Geslaagde webinar Hoopvol op weg naar een synodale Kerk + VRAGENLIJST continentale fase – 14 november 2022
Werkdocument Continentale Fase synode – 27 oktober 2022
Volgende fase in de synode voor een synodale kerk: de continentale fase – 31 augustus 2022
Nationaal verslag synode naar Rome gestuurd – 24 augustus 2022
Vijf vragen aan Mgr. De Korte over de synodale kerk – 19 augustus 2022
Diocesaan rapport: Hoopvol luisterend naar Gods Geest – 3 juni 2022
Bisschop De Korte nodigt iedereen uit mee te praten over de toekomst van de katholieke geloofsgemeenschap – 11 februari 2022
Een synodale kerk? Jongeren, laat jullie stem horen! – 19 januari 2022
Professor Myriam Wijlens verzorgt inleiding op digitale netwerkbijeenkomst – 6 januari 2022
2021
Openingsviering voorbereidingstraject Synode 2023 – 12 oktober 2021
Bisdom ontvangt gesprekshandreiking voor synode van de bisschoppenconferentie – 11 oktober 2021
Vaticaan: in drie fases op weg naar de bisschoppensynode 2023 – 25 mei 2021

GEBED VOOR DE SYNODE
Wij staan voor U, Heilige Geest,
terwijl wij bijeenkomen in uw naam.
U alleen hebben wij om ons te geleiden,
maak dat U thuis bent in ons hart;
leer ons de weg die wij moeten volgen
en hoe wij deze moeten gaan.
Wij zijn zwakke mensen en zondaars;
laat niet toe dat wij de wanorde bevorderen.
Laat onwetendheid ons niet op de verkeerde weg brengen,
noch partijdigheid ons handelen beïnvloeden.
Maak dat wij in U onze eenheid vinden,
opdat wij samen kunnen gaan naar het eeuwige leven
en ons niet verwijderen van de weg van de waarheid
en van wat juist is.
Dat alles vragen wij U,
die overal en in iedere tijd werkzaam bent,
in de gemeenschap van de Vader en de Zoon,
in de eeuwen der eeuwen.
Amen.

Download hier de gebedskaart.

#synod2023 #listeningchurch #synode #luisterendekerk #samenopweg #gebed #luisteren #metelkaaringesprek #dialoog

Column Mgr. De Korte

CHRISTUS ZWEEG

De zomer is weer voorbij. Sportliefhebbers hebben hun hart kunnen ophalen.
Naast het Europees Kampioenschap voetbal was er natuurlijk de Tour de France en voor velen vormden de Olympische Spelen in Parijs de kers op de slagroom. Een onderdeel van de openingsceremonie van de Spelen heeft echter veel commotie veroorzaakt. Velen zagen daarin een bespotting van het Laatste Avondmaal. In de christelijke wereld, maar ook ver daarbuiten, werd met verontwaardiging, pijn en boosheid gereageerd. Het Vaticaan gaf een rustige en waardige verklaring uit en ook de Franse bisschoppen hebben hun verdriet geuit. De Nederlandse bisschoppen vonden deze reactie van de Franse collegae voldoende en hebben geen eigen verklaring uitgegeven. Korte tijd later ontstond trouwens de nodige verwarring. Ging het eigenlijk wel om het Laatste Avondmaal?
Er werd gewezen op het schilderij Het feest van de goden. De blauwe figuur in het fruit zou dan Bacchus zijn en de dragqueen met de stralenkrans Apollo.
Alles bijeen dus eerder een parodie op goden uit de Griekse oudheid.

Een zwijgende Christus
Anders dan zelfspot is spot door anderen altijd heel pijnlijk. Ieder van ons die daar wel eens mee te maken heeft gehad, weet dat maar al te goed. Maar hoe moeten wij christenen daarop reageren? Moeten wij dan direct hoog van de toren gaan blazen en wild om ons heen gaan slaan? Ik denk dat wij veel beter bij Christus in de leer kunnen gaan. Onze Heer heeft immers ook met de nodige spot en hoon te maken gehad. Ik noem de spot door de soldaten na zijn arrestatie. Los van de heilsbetekenis impliceert de kruisdood van Jezus een ultieme spot en vernedering. Naakt sterft Christus langzaam voor de ogen van een uitzinnig en joelend publiek. En Hij zwijgt. Deze houding van de Heer is indrukwekkend en geeft te denken. Later vraagt Hij om vergeving voor zijn vervolgers die niet weten wat zij doen. De eerste martelaar van de Kerk, Stefanus, en vele christelijke martelaren na hem, zullen Christus daarin navolgen.

Pater Titus
Eind juli vierden wij katholieken in Nederland in de liturgie de gedachtenis van pater Titus Brandsma. Twee jaar geleden werd hij op een snikheet Sint Petersplein door paus Franciscus heilig verklaard. Hij doorzag al vroeg het anti-evangelie van de nationaalsocialisten en verdedigde de vrijheid van de katholieke pers. De Duitse bezetter was daarover woedend en het kwam tot een arrestatie. Uiteindelijk is pater Titus in concentratiekamp Dachau door de nazi’s vermoord. Hij werd ook door de kampbewakers bespot en vernederd. Maar volgens ooggetuigen bleef hij vriendelijk en hoffelijk voor zijn beulen. In de ogen van pater Titus hadden zij hun ziel verkocht aan de duisternis, maar bleven deze bewakers schepselen van God. Niet met haat en boosheid maar met liefde trad hij daarom hun spot tegemoet.

Korte lontjes
Wij leven helaas in Kerk en samenleving in gepolariseerde tijden en niet weinigen hebben hele korte lontjes. In alle anonimiteit wordt op de sociale media van alles geschreven. Vaak met een onvoorstelbare hardheid. Als mensen elkaar in de ogen zouden kijken, zouden waarschijnlijk veel van de beledigende opmerkingen worden ingeslikt. Ook christenen kunnen in onze dagen worden meegesleept door boosheid als zaken die voor hen heilig zijn, worden onteerd en bezoedeld. Mogelijk was dat ook tijdens de openingsceremonie tijdens de Spelen het geval. Maar Christus en, in zijn spoor, de martelaren van de Kerk, wijzen ons een andere weg. Christus zweeg toen hij werd bespot. Een bespotte christen zou niet  de weg van de verbittering en het slachtofferschap moeten bewandelen. Veeleer wijs ik naar de evangelische wijsheid om kwaad te beantwoorden met goedheid en vergeving.

Mgr. dr. Gerard de Korte is bisschop van ‘s-Hertogenbosch en
referent voor Kerk en samenleving binnen de Nederlandse bisschoppenconferentie.

Klik hier voor meerdere columns van bisschop De Korte