Op zondag 15 mei wordt voor de tiende maal de Open Kloosterdag gehouden. Zo’n 25 kloosters zetten hun deuren open om bezoekers te verwelkomen. ‘Dit zijn wij!’ is het thema van deze Open Kloosterdag.
De zusters, paters en broeders laten deze dag zien wie zij zijn en waar zij voor staan. Ze vertellen waarom zij kiezen voor een leven als religieus; om zich in te zetten voor anderen; hun leven te wijden aan mensen en aan God. Elk deelnemend klooster biedt een eigen programma variërend van exposities, rondleidingen, gesprekken met religieuzen en de mogelijkheid om mee te vieren en bidden. De ontmoeting met de religieuzen en hun spiritualiteit staat centraal tijdens deze dag, niet het gebouw waarin zij leven.
Heiligverklaring Titus Brandsma Op 15 mei wordt in Rome, onder anderen pater Titus Brandsma heiligverklaard. De Nederlandse pater karmeliet Titus Brandsma is voor velen een inspiratiebron, niet alleen voor hedendaagse karmelieten, maar ook voor veel andere mensen, waaronder religieuzen. Op deze bijzondere dag zal een aantal kloosters tijdens de Open Kloosterdag stilstaan bij deze heiligverklaring en bij wat Titus Brandsma in deze tijd te zeggen heeft.
Meer informatie Op de speciale website openkloosterdag.nl staat een overzicht van alle deelnemende kloosters en hun programma’s. Dit overzicht wordt in de loop van april verder aangevuld.
Op 4 mei herdenken we jaarlijks de Nederlandse slachtoffers sinds de Tweede Wereldoorlog. Dit zijn militairen en burgers die stierven in oorlogssituaties en bij vredesoperaties. Bisschop De Korte hield – op uitnodiging van de gemeente Oss – de onderstaande toespraak tijdens dodenherdenking bij het oorlogsmonument aan de Nieuwe Hescheweg.
Wannsee-notulen Op 20 januari 1942, nu dus ruim 80 jaar geleden, kwamen in een villa aan de Wannsee, een meer bij Berlijn 15 hoge nationaalsocialisten bijeen. Zij spraken over, wat zij noemden, het jodenvraagstuk. 11.000.000 joden zouden moeten worden uitgeroeid. Van deze conferentie zijn notulen gemaakt. Zij zijn huiveringwekkend en bloedstollend. 15 ontwikkelde Duitse mannen, velen met een doctorstitel, bespreken hoe de massamoord plaats moet gaan vinden. Precies is berekend hoeveel tijd doodschieten gaat kosten. Het alternatief van vergassing wordt besproken. De notulen tonen waartoe het antisemitisme en racisme in nazi- Duitsland kon leiden. Zij maken een mens stil en sprakeloos.
Hoe was dit mogelijk is het Duitsland van Goethe en Schiller? Hoe was dit mogelijk in Duitsland waar al zoveel eeuwen het evangelie was verkondigd? De wreedheid van het nazisme blijft deels onbegrijpelijk.
Vrijheid en verlichting? Na de oorlog verscheen in 1947 de studie Dialectiek van de Verlichting, van Max Horkheimer en Theodor Adorno. Een indrukwekkende studie opgeroepen door de verschrikkingen van de 20ste eeuw. De Verlichting van de 18de eeuw wilde met behulp van wetenschap en techniek de mens emanciperen en verheffen. Maar in de 20ste eeuw worden diezelfde wetenschap en techniek ingezet voor een fabrieksmatige moord op miljoenen mensen. Vrijheid en verlichting slaan om in hun tegendeel; in verblinding, onderdrukking en massale vernietiging
Titus Brandsma Gelukkig zijn er altijd mensen die ook tijdens een dictatuur blijven varen op hun eigen morele kompas. Een van hen is zeker pater Titus Brandsma die over 10 dagen door paus Franciscus heilig wordt verklaard. Sinds 2015 is pater Titus ereburger van Oss. Hij woonde hier tussen 1909 en 1923 en werkte als docent filosofie voor de priesteropleiding van de karmelieten, Oss was toen een industriestad in opkomst met veel sociale ongelijkheid en criminaliteit. Er woont een kleine elite van vlees- en margarinefabrikanten en veel laaggeschoolde arbeiders. De karmelieten, en niet in de laatste plaats pater Titus, zetten zich in voor de emancipatie van de bevolking van Oss. Pater Titus is niet alleen docent aan het studiehuis van de karmelieten. Hij wordt ook hoofdredacteur van De Stad Oss. En raakt betrokken bij de Middelbare Handelsschool en de oprichting van een openbare leeszaal. Ook speelt hij een centrale rol bij de oprichting van het Carmellyceum in 1923.
In dat jaar wordt in Nijmegen de Katholieke Universiteit opgericht. Pater Titus wordt daar hoogleraar. Hij doorziet al vroeg de consequenties van het opkomende nationaalsocialisme. In 1936 wordt hij lid van het Comité van Waakzaamheid, een gezelschap van geleerden en kunstenaars die waarschuwen voor het nationaal socialisme. Voor pater Titus vormde het nazisme het anti-evangelie. Tegenover het recht van de sterkste en de rassenwaan plaatste hij als katholiek christen de naastenliefde en de waardigheid van alle mensen als schepselen van God.
Na de Duitse bezetting in 1940 verzet Titus Brandsma zich tegen het verwijderen van joodse leerlingen en bekeerlingen van katholieke scholen. Op verzoek van aartsbisschop de Jong maakt hij een rondgang langs katholieken media om het bisschoppelijk verbod tegen het opnemen van NSB advertenties toe te lichten. Zo wilde hij de katholieke pers vrijwaren van nazi-invloeden. Tegenover de propaganda van de nazi’s plaatste hij een journalistiek die zoekt naar waarheid.
Zijn actie voor een vrije pers leidt tot zijn arrestatie in januari 1942. Via de gevangenis van Scheveningen, kamp Amersfoort en de strafgevangenis van Kleef belandt hij in juni 1942 in Dachau. Ruim een maand later, op 26 juli, sterft hij in dat concentratiekamp. In de laatste weken van zijn leven is hij een grote geestelijke steun voor zijn medegevangenen.
Terreur en wreedheid Helaas hadden de nationaalsocialisten niet het alleenrecht op terreur en wreedheid. Terwijl de nazi’s hun massamoorden pleegden, stierven in het Rusland van Stalin naar schatting 15 miljoen mensen. Na het einde van de Tweede Wereldoorlog streefde de bevolking van Nederlands Indië naar onafhankelijkheid. Lange tijd spraken wij eufemistisch over politionele acties. Inmiddels erkennen wij dat Nederlandse militairen vreselijke dingen hebben gedaan. En ik denk ook aan keurige Amerikaanse jongemannen die in eigen land geen vlieg zouden doen maar die als militairen in Vietnam door een combinatie van angst, hitte en stress terecht kwamen in een proces van brutalisering zodat dorpen met onschuldige burgers werden platgebrand. En over het actuele acties van Rusland in Oekraïne hoef ik u niets te vertellen.
Geschiedenis en actualiteit Waarom verwezen naar deze duistere feiten uit de geschiedenis en actualiteit? Ik denk dat iedere mens onder bepaalde omstandigheden intens wreed en gewelddadig kan zijn. Onder bepaalde omstandigheden verdwijnt de beschaving. Wij zijn dan allemaal in staat om dingen te doen waar wij ons achteraf diep schuldig over voelen of schamen. Tegen die achtergrond mogen wij dankbaar zijn om in Nederland te wonen. Er is in ons vaderland van alles mis. Maar tegelijk leven wij nog steeds in een land waar macht en tegenmacht functioneren. Een land met een parlement, een vrije pers en een onafhankelijke rechtspraak. Een land waar christelijke en humanistische waarden en normen voor verreweg de meeste inwoners van betekenis zijn. Juist in onze dagen beseffen wij hoe belangrijk noties als naastenliefde en dienstbaarheid, vergeving en verzoening recht en gerechtigheid zijn. Zo wordt het beest in ons getemd.
Pater Titus als voorbeeld Aan het einde van mijn betoog kom ik nog eenmaal terug op de betekenis van pater Titus voor vandaag en morgen. Hij is voor velen van ons een voorbeeld van verzet tegen iedere dictatuur die mensen knecht en veracht. Een priester die het antisemitisme, de rassenwaan en de gewelddadigheid van het nationaal socialisme al vroeg doorzag. Een moedig voorbeeld van verzet tegen een giftig mengsel van propaganda, nepnieuws en desinformatie en waarbij het zoeken naar de waarheid sneuvelt.
De stad Oss mag fier zijn op deze heilige ereburger.
Op 8 mei is het Roepingenzondag: de jaarlijkse gebedsdag voor roepingen tot het priesterschap, het permanent diaconaat en het religieuze leven. “Het onder de aandacht brengen en bevorderen van roepingen is een zeer belangrijke taak binnen de Kerk,” zo benadrukt de voorzitter van het Interdiocesaan Roepingenoverleg (IRO) Patrick Kuipers (rector van de priesteropleidingen het Ariënsinstituut en Bovendonk).
“De zorg om voldoende herders in de toekomst is een gezamenlijke en blijvende verantwoordelijkheid van alle gelovigen. Niet alleen op Roepingenzondag, maar elke dag opnieuw,” aldus Kuipers.
Het IRO is het landelijk samenwerkingsorgaan van bisdommen en de Konferentie Nederlandse Religieuzen, dat elk jaar materiaal uitbrengt om de aandacht voor en het gebed om roepingen te bevorderen. Het thema is dit jaar: ‘Vreugde verbindt’. Rector Kuipers: “Het is een oproep om ons in het nadenken over, het bidden voor en het begeleiden van roepingen vooral te laten leiden door de vreugde die een roeping teweegbrengt in het hart van degene die geroepen wordt.” Er zijn posters en gebedsprentjes verspreid in de parochies en kloosters, ook is er een korte video gemaakt waarin priesters, diakens en religieuzen iets vertellen over de vreugde die hun roeping hen geeft.
Paus Franciscus Aan het begin van zijn pontificaat schreef paus Franciscus in zijn apostolische exhortatie Evangelii gaudium: “De vreugde van het Evangelie vervult het hart en het hele leven van hen die Jezus ontmoeten. Zij die zich laten redden door Hem, worden bevrijd van de zonde, de treurigheid, de innerlijke leegte, het isolement. Met Jezus Christus wordt de vreugde altijd geboren en herboren” (nr. 1). Wie aangestoken is door die vreugde kan volgens rector Kuipers niet anders dan deze doorgeven aan de mensen om hem heen. “En dan zullen we merken dat vreugde verbindt. De Kerk van de toekomst heeft mensen nodig die boodschappers van die vreugde willen zijn, echte vreugdebodes die mensen bij elkaar brengen rond de persoon van Jezus Christus.”
Kijk hier de video die ter gelegenheid van Roepingenzondag 8 mei 2022 is gemaakt, waarin veel verschillende mensen, onder wie bisschop Jan Hendriks, vertellen over de vreugde van hun roeping:
Op 19 april 2022 is te Vught overleden de eerwaarde heer Hendricus Leonardus Paulus Pius (Hans) Hageman, emeritus-diaken van de parochie H. Nicolaas te Helvoirt.
Diaken Hageman werd geboren in Tilburg op 10 maart 1940 en tot permanent diaken gewijd op 23 mei 1987.
Van 1984 – 1987 was hij werkzaam als pastoraal werker te Veghel (parochie H. Lambertus). Na zijn diakenwijding in 1987 werkte hij tot 1988 als diaken/mede-pastor in dezelfde Veghelse parochie. Vervolgens werd hij benoemd tot diaken/mede-pastor te Helvoirt (parochie H. Nicolaas) uit welke functie hem op 1 november 2011 eervol ontslag werd verleend.
Moge hij rusten in vrede.
*Uitvaart: 26 april 2022 vanuit zijn parochiekerk te Helvoirt (tijdstip nog niet bekend)
Het vak levensbeschouwing is een van de vakken dat een tekort heeft aan leraren. Ben je bevoegd voor een ander vak én heb je affiniteit met het vak levensbeschouwing? Dan hebben de leerlingen jou nodig!
Bisschop Gerard De Korte heeft al dikwijls de gedoopten van zijn bisdom uitgenodigd om hun verantwoordelijkheid te nemen en hun steentje bij te dragen aan de opbouw van de katholieke geloofsgemeenschap. Welk steentje? Dat vult hij niet voor hen in, maar: als je katholiek bent en je les geeft op een middelbare school dan moge duidelijk zijn waarop hij hoopt en dat hij op jou rekent. Je bent als leraar geroepen om Gods liefde te brengen in het onderwijs, op de scholen, bij leerlingen opdat het hun harten kan vullen. En ben je zelf geen leraar, maar heb je een familielid of ken je iemand in je vriendenkring of in de parochie die leraar is, spreek met die persoon over het nieuwe scholingsaanbod. Vraag of hij / zij dit steentje wil bijdragen aan het katholiek onderwijs, aan de opbouw van onze Kerk, maar vooral toch aan het geluk van de leerlingen.
Ontmoet de vrienden van Jezus en ontdek met hen wat er ná Pasen gebeurt. In de PinksterChallenge volg je Jezus’ vrienden voorbij de stilte. Ook dit jaar heeft het familiepastoraat van Bisdom ‘s-Hertogenbosch in samenwerking met de Heilige Franciscusparochie in de Bommelerwaard een online spel gemaakt. Met deze PinksterChallenge daag je als parochie je gezinnen uit om aan de slag te gaan met het verhaal na Pasen. Het is het verhaal van Hemelvaart en Pinksteren, het verhaal na de stilte van Hemelvaart.
Het spel
Net als tijdens de PaasChallenge is deze PinksterChallenge een online groepsspel. De begeleider of begeleiders coördineren het spel en de deelnemers nemen het vanuit hun eigen huis tegen elkaar op. Hiervoor heeft iedereen een smartphone en enkele voorwerpen nodig.
Het is ook mogelijk om de PinksterChallenge offline, samen in één ruimte te spelen. Hiervoor heb je alleen een smartphone een beamer en enkele voorwerpen nodig.
Het verhaal
De deelnemers volgen de leerlingen na de dood en verrijzenis van Jezus. Iedere leerling heeft een eigen karakter, twijfels en angsten. Het is een groep vrienden die door moet gaan na een overweldigende gebeurtenis met een vriend. Samen ontdekken we hoe moeilijk deze reis was en wat dit verhaal voor ons in onze tijd betekent. We ontmoeten de Emmaüsgangers, varen mee met Thomas, we zijn erbij als Jezus zijn vrienden verlaat én als Hij zijn Helper stuurt. We beleven de stilte en ervaren hoe de vrienden de hoop en kracht vinden om steeds weer door te gaan.
Het thema
Het thema van de PinksterChallenge is: ‘Voorbij de stilte’. Dit thema past bij de huidige tijd en natuurlijk bij het verhaal van Hemelvaart en Pinksteren. De vrienden van Jezus krijgen in een korte tijd te maken met veel veranderingen. Steeds moeten zij zich aanpassen aan de gebeurtenissen die hen overkomen. Telkens vallen de vrienden stil, waarna ze hun vertrouwen hervinden. Bijvoorbeeld in het verhaal van de Emmaüsgangers herkennen de vrienden Jezus pas op het moment dat zij stilzitten. In het verhaal van Thomas zien we dat er na de stilte van Jezus’ dood, herkenning komt. Tot slot is het Hemelvaart en valt er opnieuw een stilte. Met Pinksteren krijgen de leerlingen dan de kracht om na deze stilte verder te gaan. Ook wij mogen voorbij de stilte van de coronacrisis. We mogen leren na een lange stilte ons leven net als de vrienden weer en anders op te pakken, vol hoop en kracht, met hulp van de Heilige Geest.
Details Doelgroep: Het spel is leuk voor iedereen: communicanten, vormelingen, misdienaars, tienergroep, gezinnen of andere groepen uit uw parochie.
Informatie, instructies en benodigdheden: Klik hier
Duur: 60 tot 90 minuten
De parochies ontvangen het begeleidershandboek, waarin alles wordt uitgelegd. Hiernaast kunt u gebruikmaken van een promotiepakket voor verschillende media. De PinksterChallenge is speelbaar vanaf Hemelvaartsdag, tot en met Tweede Pinksterdag. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Familiepastoraat.
Kom zaterdag 21 mei luisteren naar de mogelijkheden om theologie te studeren aan het Sint-Janscentrum in Den Bosch. Er zijn opleidingen voor hen die geroepen zijn om priester te worden (voltijdsopleiding) en voor hen die als diaken of catechist in de parochie aan het werk willen (opleiding in deeltijd). Ook voor degenen die zich op systematische en wetenschappelijke wijze in het geloof wil verdiepen, is het mogelijk om aan het Sint-Janscentrum te studeren.
Ben je hoger opgeleid en wil je je oriënteren wat je kunt met een studie Theologie? Kom zaterdagochtend dan naar Den Bosch, luister naar het aanbod het Sint-Janscentrum en maak kennis met het eigen karakter van een diocesaan opleidingshuis.
Programma Open Dag 09.00 uur
Ochtendgebed en Eucharistieviering In de kapel, samen met studenten die deze dag in huis zijn voor colleges
10.00 uur Ontvangst met koffie en thee Gelegenheid voor ontmoeting, in de serreen aansluitend gaan we naar de aula
10.15 uur Welkom door Norbert Swagemakers, rector van het Sint-Janscentrum Het Sint-Janscentrum is het vormingshuis van het bisdom van ’s-Hertogenbosch dat onderdak biedt aan het Seminarie (priesteropleiding) en het Sint-Bonifatiusinstituut (diaken- en catechistenopleiding)
‘Een bovenzaal met openslaande deuren’ door Ellen Kleinpenning, opleidingscoördinator Over de verschillende opleidingen en (les)programma’s: priester-, diaken- en catechistenopleiding, alsook de opleiding godsdienstwetenschappen; Over de herziene basiscursus theologie: traject van voorbereiding op de opleidingen voor wie een studie aan het Sint-Janscentrum serieus overweegt.
Over de stage voor studenten van de priester-, diaken en catechistenopleiding, door Rein Schravendeel stagebegeleider Sint-Janscentrum, De stage vormt een wezenlijk onderdeel van de pastorale vorming in de opleiding tot priester- diaken of catechist; is gericht op het missionair kerk-zijn… op het versterken van de ‘bovenzaal met openslaande deuren’.
11.30 uur Gelegenheid voor vragen en gesprek Plenair, in groepen of individueel
Doe mee en laat u horen over de toekomst van de Kerk. Of u oud of jong bent, kerk betrokken of niet. Wij hebben u hard(t) nodig. Paus Franciscus heeft de grootste volksraadpleging allertijden uitgeschreven om met elkaar te spreken over de toekomst van de Kerk. En graag willen we naar u luisteren.
Maar hoe ga je met elkaar hierover in gesprek? Dat is niet gemakkelijk. Jong Bisdom Den Bosch (JBDB) heeft een indrukwekkend filmpje gemaakt wat kan dienen als een gespreksstarter. “We hebben je hard(t) nodig.” Het is de oproep van ouders, opa’s en oma’s in onderstaand filmpje. Het is dezelfde oproep van de kinderen en de jongeren. De oudere generatie (de doorgevers) en de nieuwe generatie (de jeugd) hebben elkaar nodig. Samen kunnen we bouwen aan levendige en enthousiaste kerkgemeenschap.
Hoe doet u mee?
Zoek iemand om mee in gesprek te gaan. Dat kunnen uw huisgenoten, ouders of kinderen zijn. Maar u kunt er ook voor kiezen om dit te doen met iemand anders, een collega, een goede vriend/vriendin of met een werkgroep binnen de parochie.
Bekijk samen onderstaand filmpje. Of stuur dit filmpje ( door naar anderen (zoals bijvoorbeeld uw kinderen) en vraag of ze dit willen bekijken.
Ga met elkaar in gesprek over wat u gezien heeft en over de vragen van deze thema’s.
En geef uw gedachten aan de bisschop mee via dit formulier.
Wij vragen u om voor 1 mei 2022 uw gedachten door te geven via de onderstaande weblink, die zowel gebruikt kan worden om verslag te doen van een groepsgesprek, als ook om uw eigen gedachten te delen. U kunt de weblink meerdere keren gebruiken als u bijvoorbeeld niet alle thema’s in één keer wilt behandelen, maar uw input wilt spreiden over verschillende weken:
Zeilkamp Noventus is een initiatief van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch. Het zeilkamp wordt georganiseerd op en in de buurt van het Holtus eiland. Dit eiland ligt midden in de Loosdrechtse plassen te Utrecht, omringd door alleen maar water en natuur. Ideale omstandigheden voor een zeilkamp dus!
Tijdens het kamp zijn er 3 verschillende niveaus waarin gezeild wordt: De fokkematen, de stuurmannen en de schippers. Als je voor het eerst meegaat leer je wat je moet kennen om een echte fokkemaat te worden. Zodra je dat diploma gekregen hebt, kan je door naar de stuurmannen en daarna door naar de schippers. Daar zullen je zeilvaardigheden de ultieme test tegemoet gaan. De niveaus zijn ongeveer gelijk aan de gecertificeerde CWO diploma’s CWO 1, CWO 2 en CWO 3. Overigens is de inhoud van het kamp voor jongens en meiden hetzelfde.
Ook staat in het kamp het geloof centraal. Onder de begeleiding van de kamppriester gaan we samen in gesprek over het katholieke geloof en vieren we ’s ochtends een korte H. Mis. Het maakt niet uit of je vaak of zelden in de kerk komt, iedereen is welkom.
Mocht je met ons mee op kamp willen gaan, ga dan naar de website van het zeilkamp, of stuur een mailtje. We eten allen samen in een grote eettent en verblijven op een woonboot op het eiland zelf. De doelgroep van het kamp is tieners die na de zomer op de middelbare school zitten (12-18jr). Op deze website staat extra informatie over het kamp en kan je jouw vragen stellen.
Namens het hele team van zeilkamp Noventus, hopelijk tot snel!
Zin in? Aanmelden kan hier.
Praktische informatie Datum: 27 augustus 2022 tot en met 3 september 2022 Locatie: Holtuseiland in de Loosdrechtse plassen Kosten:€ 250,00 Meer informatie: Neem contact op met Jong Bisdom Den Bosch. Voor meer contactgegevens kijk hier.
Aan het einde van een plechtige boeteviering in de Sint-Pieter heeft paus Franciscus op 25 maart het Oekraïense en Russische volk toegewijd aan het Onbevlekt Hart van Maria. De plechtigheid kon live worden gevolgd via vaticannews.va.
Voor het eerst sinds lange tijd waren er weer grote aantallen aanwezigen in de Sint-Pieter. Naast de 3.500 mensen in de basiliek waren er naar schatting 2.000 aanwezig op het gelijknamige plein waar de plechtigheid via beeldschermen kon worden gevolgd.
De paus heeft alle bisschoppen en priesters gevraagd zich in hun eigen bisdommen en kerken aan te sluiten bij de toewijding. Kardinaal Konrad Krajewski was als pauselijk gezant naar Fatima afgereisd om op de plaats van de verschijningen tegelijkertijd de toewijding te verrichten voor het originele beeld van Onze Lieve Vrouw van Fatima. Een kopie daarvan stond opgesteld in de Sint-Pieter waarvoor de paus het toewijdingsgebed zou uitspreken.
Geen toverformule “Dit is geen toverformule”, zei paus Franciscus daarover in zijn preek. “Nee, dat is het niet. Het is een geestelijke daad. Het is het gebaar van volledig vertrouwen van de kinderen die, in de verdrukking van deze wrede en zinloze oorlog die de wereld bedreigt, hun toevlucht nemen tot de Moeder Gods. Net als kinderen gaan ze, als ze bang zijn, naar hun moeder om te huilen, om bescherming te zoeken. Laten we onze toevlucht nemen tot de Moeder, haar hart onze angst en pijn voorleggen en onszelf aan haar overgeven.”
Hij riep alle gelovigen op Maria na te volgen in haar houding tegenover de engel die haar bezocht. Ondanks haar vrees en vragen reageerde zij met “mij geschiede naar uw woord”. Dat antwoord kon zij geven doordat zij niet gehinderd werd door de zonde, aldus de paus.
Biecht Nadat er gelegenheid was om te biechten, ook door paus Franciscus die biechtte en biecht hoorde, liep de paus naar het beeld van Onze Lieve Vrouw van Fatima, waar hij het toewijdingsgebed uitsprak en een bloemenhulde bracht. Na het geven van de pauselijke zegen werd de plechtigheid afgesloten met het luiden van de klokken van de Sint-Pieter voor vrede.
Dit artikel is ingekort, lees de complete tekst op:Katholiekleven.nl.
Paus Franciscus had het gebed voor de Akte van Toewijding, om de mensheid als geheel en Oekraïne en Rusland in het bijzonder toe te wijden aan het Onbevlekt Hart van Maria, naar de bisdommen gestuurd. Ook in de Bossche Sint-Janskathedraal werd aangesloten bij de oproep van paus Franciscus. Bisschop De Korte deed dit in de Eucharistieviering van 8.30 uur met de volgende inleiding:
Tijdens de aanbidding van het Allerheiligst Sacrament heeft de bisschop het gebed van de toewijding gebeden:
De sociale leer van de katholieke Kerk heeft vier principes of uitgangspunten. Deze principes zijn: het algemeen welzijn, de waardigheid van de menselijk persoon, subsidiariteit en solidariteit. Wie Gods geboden wil volgen – en in het bijzonder het gebod van de liefde tot God en de naaste – kan niet om deze uitgangspunten heen. Een nieuwe serie van vier video’s op katholiekleven.nl geeft uitleg over deze belangrijke uitgangspunten voor het katholiek sociaal handelen.
Christenen zijn geroepen om anderen te helpen, het algemeen welzijn te dienen, iedere persoon bij te staan bij de ontwikkeling van een menswaardig bestaan en groepen en gemeenschappen te beschermen bij hun eigen, specifieke rechten.
Stan van Ommen (foto) en Limarley Kingsale geven uitleg over deze belangrijke uitgangspunten voor het katholiek sociaal handelen in de nieuwe serie. In de eerste video gaat het over het algemeen welzijn. Wat is algemeen welzijn? Waar moet je dan aan denken? En wat zegt het over privé-eigendom? Mag iemand jouw telefoon gebruiken? En mag je een brood stelen?
Dagelijks komen er nieuwe vluchtelingen uit Oekraïne Nederland binnen. Er is een grote bereidheid om hen te helpen. Veel vrijwilligers nemen initiatieven om hen in de plaatselijke gemeenschap te verwelkomen. Ook vanuit parochies zijn er activiteiten om onderdak te bieden aan vluchtelingen. De Nederlandse R.-K. bisschoppen zijn dankbaar voor deze inzet en schrijven in een pastorale brief aan de parochies: ‘vluchtelingen mogen een beroep op ons doen.’
‘Christus laat ons zien wat broederlijke en zusterlijke liefde is en roept ons op vluchtelingen in die geest te ontvangen. Laten we die uitdaging met vertrouwen en in geloof en gebed aangaan’, schrijven de bisschoppen.
Zij noemen het een ‘groot onrecht’ wat de vluchtelingen overkomt en zeggen dat er een zware verantwoordelijkheid rust op de internationale gemeenschap om de vrede en de mondiale gerechtigheid te herstellen en te handhaven. Ook uiten zij hun ‘grote waardering voor de inzet van velen binnen en buiten onze geloofsgemeenschap, beroepskrachten en vrijwilligers, die zich inspannen voor een menswaardige opvang van mensen in nood uit Oekraïne.’
Persoonlijke ontmoeting Ook herinneren de bisschoppen aan de herhaalde oproep van paus Franciscus, namelijk om de vluchtelingen persoonlijk te ontmoeten. ‘Veel vluchtelingen komen uit een oorlogsgebied, zijn gescheiden van hun familie, en dragen ervaringen van geweld en verschrikkingen met zich mee. Laat weten dat wij om hen geven door een luisterend oor en onze aandacht en onze daadwerkelijke bereidheid om hen bij te staan. Zij mogen een beroep op ons doen.’
De bisschoppen vragen om in gebed verenigd te blijven voor de vrede in Oekraïne en in heel de wereld. ‘We bidden met u om een einde van de oorlog, dat vluchtelingen uiteindelijk weer veilig naar huis terug kunnen keren. Denken wij hier ook aan alle soldaten die de strijd ingestuurd zijn. Moge God spoedig de ware en blijvende vrede schenken, op voorspraak van Maria, Koningin van de vrede.’
De Nederlandse bisschoppen hebben een nieuwe datum ontvangen voor hun Ad Limina bezoek aan Rome. Het bezoek is na eerder uitstel in verband met Covid-19 nu gepland van 7 tot en met 12 november en begint daarmee toepasselijk op het hoogfeest van de Heilige Willibrord, de patroonheilige van de Nederlandse Kerkprovincie.
Het laatste Ad Limina bezoek van de Nederlandse bisschoppen was in december 2013, nu bijna negen jaar geleden. Het Latijnse woord Limina betekent: drempels. Visitatio ad Limina Apostolorum betekent letterlijk een pelgrimage naar de drempels van de apostelen. Met deze drempels worden de graven van de apostelen Petrus en Paulus bedoeld.
Het is een eeuwenoud gebruik dat bisschoppen deze graven in Rome bezoeken en sinds het Tweede Vaticaans Concilie wordt dit bezoek door de bisschoppen van een Kerkprovincie gezamenlijk afgelegd. De Covid-19 pandemie bleek tot twee keer toe een belemmering om veilig naar Rome te kunnen reizen. Een eerste datum in 2021 werd afgezegd door het Vaticaan, de tweede begin 2022 door de Nederlandse bisschoppen in verband met een lockdown in Nederland.
Ontmoeting met paus Franciscus De bisschoppen spreken tijdens hun bezoek met paus Franciscus en met de verschillende departementen van de Romeinse curie. Voorafgaand aan het bezoek heeft ieder van de bisschoppen een verslag aangeleverd over de situatie in het eigen bisdom. Gezamenlijk hebben de bisschoppen een rapport opgesteld over de situatie in Nederland als geheel. Tijdens het bezoek worden thema’s uit dit rapport besproken.
Building life as a masterpiece – Bijeenkomst jonge (echt)paren
Routines, keuzes, familietradities, ze komen aan de orde of je nu wilt of niet. Vanaf het moment dat je bij elkaar komt, bouw je aan de balans 2 levens te verweven tot één gezinsleven.
Geisa Barra Condeiro en haar man Eduardo nemen ons mee in twee kernzinnen: Balancing the couple’s routine en How to build your family your life as a couple, as a masterpiece. Weerspiegelen de keuzes en de routine het masterpiece dat je als (echt)paar aan het maken bent? Geisa geeft ons mee: How the Creation itself can help couples building a life together with harmony. What are the essential elements to balance the daily life when starting a family together?
Zondag 20 maart 2022 op Abdijhof Mariënkroon Nieuwkuijk Je kunt daar parkeren
Om 12.30 u starten we met een gezamenlijke lunch. Neem hiervoor je eigen lunchpakket mee. Koffie en thee zijn aanwezig. Om 13.00 u starten we met een korte terugblik op de groepstoekomst. Vervolgens nemen Geisa en Eduardo ons mee in het thema. Rond 16.00 u sluiten we af.
Op 4 maart 2022 is in Tilburg overleden de zeereerwaarde heer Johannes Petrus Jacobus Maria (Jan) van Noorwegen, pastor van de parochie De Goede Herder in Tilburg, maar vooral voormalig pastoor van de parochie H. Jozef (Heuvel) aldaar.
Pastoor Van Noorwegen werd geboren op 21 januari 1936 in Eindhoven en tot priester gewijd op 27 mei 1961.
Hij was achtereenvolgens werkzaam als kapelaan in Tilburg (parochie H. Lidwina) van 1961 – 1964, als kapelaan in Tilburg (parochie H. Jozef (Heuvel) van 1964 – 1984 en vervolgens als pastoor van deze parochie. Van 1984 – 2000 was hij tevens pastoor van de parochie Allerheiligst Sacrament in Tilburg. Vanaf 2012 was hij pastor van parochie De Goede Herder in Tilburg, waar zijn Heuvelkerk deel van uitmaakte.
Daarnaast werkte hij enige tijd als godsdienstleraar.
Moge hij rusten in vrede.
*Zijn uitvaart zal worden gehouden op vrijdag 11 maart om 11.00 uur in zijn Heuvelkerk.
Bisschop Gerard de Korte van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch is dankbaar voor de officiële aankondiging van de heiligverklaring van pater Titus Brandsma. Pater Titus Brandsma heeft een groot deel van zijn leven doorgebracht binnen het bisdom in Megen, Boxmeer, Oss en Nijmegen.
Bisschop De Korte heeft een videoboodschap ingesproken in de Sint-Janskathedraal. In deze kathedraal is pater Titus Brandsma op 17 juni 1905 tot priester gewijd. In de gedachteniskapel van de kathedraal staat een buste van de heilige pater en een urn met as uit een massagraf van concentratiekamp Dachau. Mgr. De Korte noemt pater Titus een patroonheilige voor journalistiek en een heilige van vandaag. Verder spreekt Mgr. De Korte de wens uit om met velen naar Rome te gaan (Rome-programma) om de heiligverklaring van pater Titus Brandsma bij te kunnen wonen.
In aanvulling op zijn videoboodschap schrijft bisschop Gerard de Korte:
TITUS BRANDSMA, ICOON VAN HOOP
Na zijn zaligverklaring in 1985 volgt op zondag 15 mei de heiligverklaring van pater Titus Brandsma. Voor mij is pater Titus een icoon van hoop.
Als boerenzoon groeide hij op in Friesland.
Titus was een religieus kind en werd uiteindelijk lid van Orde van de karmelieten.
De karmeliet Brandsma verdedigde moedig de vrijheid van katholieke media in bezet Nederland.
Het nationaalsocialisme was voor hem een vorm van nieuw heidendom. Tegenover het recht van de sterkste en de rassenwaan van de nazi’s verdedigde Brandsma het recht van de zwakke en de waardigheid van iedere mens. Pater Titus deed dat als een diepgelovig christen. De nazi’s zagen het gevaar van pater Titus en hebben zijn stem tot zwijgen gebracht. Hij werd in 1942 in Dachau vermoord.
Ook nu zijn er tal van landen waar de persvrijheid wordt ingeperkt en de mensenrechten met voeten worden getreden. Pater Titus kan worden gezien als patroon voor iedereen die opkomt voor de waardigheid van de mens als beeld van God.
Een groot deel van zijn leven woonde hij binnen het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Hij studeerde en doceerde in Megen, Boxmeer, Oss en lange tijd in Nijmegen. In deze laatste plaats was hij jarenlang hoogleraar aan de Katholieke Universiteit. Hij werd een groot kenner van de christelijke mystiek. Pater Titus leefde zelf vanuit een diepe vriendschap met Christus.
Indrukwekkend komt dat in beeld in zijn beroemde Jezusgedicht dat hij in februari 1942 schreef in de gevangenis van Scheveningen. Ik citeer het laatste couplet:
Want Gij, o Jezus, zijt bij mij
Ik was u nimmer zo nabij.
Blijf bij mij, bij mij, Jezus zoet,
Uw bijzijn maakt mij alles goed
De nazi’s konden pater Titus martelen en vernederen. Maar hij wist zich geborgen bij Christus. Wij mogen de heilige pater Titus zien als een belangrijke erflater. De katholieke noties van menselijke waardigheid, solidariteit met alles wat kwetsbaar is en de inzet voor het algemeen welzijn hebben zijn leven bepaald.
Pater Titus heeft Christus voorbeeldig nagevolgd tot zijn marteldood in het concentratiekamp.
In geloof is hij ook een voorspreker.
Wij mogen onze intenties bij hem neerleggen in het gelovig vertrouwen dat hij dicht bij God is.
Heilige pater Titus bidt voor ons.
Mgr. dr. Gerard de Korte Bisschop van ’s-Hertogenbosch
Op vrijdag 4 maart heeft paus Franciscus bekend gemaakt dat op 15 mei de zalige Titus Brandsma heilig zal worden verklaard. De Nederlandse bisschoppen reageren verheugd op dit nieuws. De Nederlandse kerkprovincie zal met drie afgevaardigden vertegenwoordigd zijn bij de plechtigheid in Rome, in de personen van Willem Jacobus kardinaal Eijk, Mgr. Gerard de Korte en Mgr. Ron van den Hout.
Titus Brandsma’s vele activiteiten voor kerk en samenleving, zijn principiële verzet tegens het nazisme en zijn martelaarsdood in het concentratiekamp Dachau getuigen van zijn rotsvaste geloof en intense betrokkenheid met medemensen. Hij was een inspiratiebron voor velen. Voor de internationale Karmel Orde is pater Titus een van hun belangrijkste 20ste-eeuwse leden die is heiligverklaard.
Kardinaal Eijk vertegenwoordigt Nederland als metropoliet van de kerkprovincie. Mgr. Van den Hout, de bisschop van Groningen-Leeuwarden, en Mgr. De Korte, de bisschop van ’s-Hertogenbosch, vertegenwoordigen respectievelijk de bisdommen waar Titus Brandsma is geboren (Oegeklooster, Friesland) en tijdens zijn leven woonde en werkte (Oss en Nijmegen). Vanuit deze twee bisdommen wordt in samenwerking met de orde van de Karmelieten, waartoe Titus Brandsma behoorde, verschillende gedenkactiviteiten voorbereid in het kader van de heiligverklaring.
Dankviering Op zondag 6 maart, kort na de vooraankondiging in Rome van de heiligverklaring, is er om 19.00 uur in Titus’ geboorteplaats Bolsward een oecumenische vesperviering in de R.-K. Franciscusbasiliek. Met medewerking van Mgr. Ron van den Hout en het Convent Karmel Noord van leken-Karmelieten. Na de heiligverklaring op 15 mei wordt een nationale dankviering voorbereid voor zondag 22 mei in de St. Janskathedraal te ’s-Hertogenbosch. Daar zijn behalve Nederlandse bisschoppen ook vertegenwoordigers van de Karmel Orde, de Konferentie van Nederlandse Religieuzen (KNR) en andere genodigden bij aanwezig.
Verder is de publicatie van een speciaal publieksmagazine in gang gezet, gewijd aan leven en werk van Titus Brandsma en zijn betekenis voor huidige generaties. Dit magazine wordt in grote oplage verspreid via de bisdommen in Nederland en zal ook als download beschikbaar komen. Bisdom Roermond maakt daarnaast een bidprentje beschikbaar bij gelegenheid van de heiligverklaring.
Op initiatief van de bisdommen ’s-Hertogenbosch en Groningen-Leeuwarden biedt bedevaartorganisatie Huis voor de Pelgrim een Rome-programma aan voor iedereen die de heiligverklaring wil bijwonen. Informatie hierover is te vinden op de site: www.heiligetitusbrandsma.nl.
Reacties van de bisschoppen: Kardinaal Eijk: ‘De heiligverklaring van pater Titus Brandsma is een bijzonder en groots moment in de Nederlandse kerkgeschiedenis. Titus Brandsma was geestelijk adviseur van de Nederlandsche Rooms-Katholieke Journalistenvereniging. Als zodanig zette hij mgr. (later kardinaal) Jan de Jong, de aartsbisschop van Utrecht, ertoe aan katholieke dagbladen te verbieden om N.S.B.-advertenties te plaatsen. De nazi-ideologie durfde hij openlijk te bestrijden. Dit kostte hem uiteindelijk zijn leven. Voor zijn trouw aan Christus had hij alles over. Hij is voor journalisten, universiteitsdocenten, religieuzen en vele anderen een lichtend voorbeeld, niet alleen in ons land, maar wereldwijd.’
Mgr. Van den Hende, bisschop van Rotterdam en voorzitter van de Nederlandse Bisschoppenconferentie: ‘Titus Brandsma heeft getuigd van de waarheid van Gods liefde en duidelijk gemaakt dat een mens door haat en geweld ten diepste ontrouw is aan zijn of haar menselijke waardigheid. De heiligverklaring door paus Franciscus laat onder meer zien hoe belangrijk de boodschap van pater Titus Brandsma is en blijft. Ik hoop dat het getuigenis van pater Titus ook nu inspireert en bemoedigt om trouw te blijven in liefde en geloof aan de waardigheid die wij als mens van God hebben gekregen.’
Mgr. De Korte: ‘Wij kijken uit naar de bijzondere plechtigheid bij de heiligverklaring van pater Titus. Jarenlang leefde hij binnen ons bisdom. Eerst in Megen, Boxmeer en Oss en later als hoogleraar en rector magnificus aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen. Wij zullen ook in ons eigen land met velen de heiligverklaring vieren onder meer met een feestelijke viering in de Sint-Jan.’
Mgr. Van den Hout: ‘Titus verbond als geen ander liefde voor culturele eigenheid met de universele betekenis van kerk en geloof. In het bisdom Groningen-Leeuwarden zijn we dankbaar dat een geloofsheld als hij veel betekend heeft voor de Friese taalemancipatie en katholieke traditie in het noorden. De manier waarop hij tijdens de Tweede Wereldoorlog onverschrokken de waarheid verkondigde en dat uiteindelijk met de dood moest bekopen, is een oproep aan ons vandaag om te kiezen voor het goede en het heilige.’
De Nederlandse bisdommen vragen de parochies om zondag 6 maart te collecteren voor hulp aan Oekraïne. De bisschoppen brengen hiervoor in deze vastentijd allereerst de Bisschoppelijke Vastenactie onder de aandacht. Mgr. Van den Hout, bisschopreferent voor missie en ontwikkelingssamenwerking: ‘Laten we ons gebed voor Oekraïne aanvullen met een gift’.
Via het Europese katholieke caritasnetwerk helpt de Bisschoppelijke Vastenactie met de opvang van de enorme stroom vluchtelingen. In Oekraïne én in de landen eromheen. Er is op diverse plaatsen opvang ingericht waar de vluchtelingen terecht kunnen. De caritasorganisaties zorgen voor basisvoorzieningen als schoon water, voedsel, kleding en onderdak. Bijdragen kunnen worden overgemaakt via de website van de Vastenactie: www.vastenactie.nl of op bankrekeningnummer NL21 INGB 000 000 58 50 t.n.v. Vastenactie, Den Haag, o.v.v. collecte Oekraïne.
Ook Stichting Kerk in Nood is in Oekraïne actief. De priesters en religieuzen daar, vaak al jarenlang projectpartners van Kerk in Nood, staan de mensen in het land in hun grote nood bij, maar kunnen dat alleen met financiële hulp.
Directe lijnen Katholieke organisaties zoals de Bisschoppelijke Vastenactie en Kerk in Nood hebben directe lijnen met de Kerk ter plaatse. Geven aan deze organisaties betekent dan ook rechtstreeks hulp geven aan de mensen in Oekraïne.
Bidden en geven Eerder riepen de bisschoppen al op om op woensdag 2 maart te bidden en te vasten voor vrede. Mgr. Van den Hout: ‘Laten we met elkaar de gift bij ons gebed voegen en ruimhartig geven voor al diegenen die in en vanuit Oekraïne door de oorlog gedwongen op de vlucht zijn. We geven aan organisaties met directe lijnen in het land zelf, kerken en kerkelijke instellingen die daar al bezig zijn hulp te organiseren. Laten we hen daarin zo veel als mogelijk ondersteunen.’
Luiden van klokken en Oecumenisch gebedsmoment In heel Nederland hebben de klokken geluid op woensdag 2 maart aan het einde van de middag voor vrede in Oekraïne. Direct na het luiden van de kerkklokken begon in de Domkerk in Utrecht een speciale oecumenische dienst. Tweehonderd mensen konden daar deelnemen aan een gebedsmoment. Daarin gingen bisschop Gerard de Korte, referent voor kerk en samenleving, en scriba René de Reuver van de Protestantse Kerk in Nederland voor. Bij deze viering was ook de heer Maksym Kononenko, ambassadeur van de Oekraïne in Nederland, aanwezig. Wilt u dit gebedsmoment terugkijken? Klik hier.
Bisschop De Korte in gesprek met de ambassadeur van de Oekraïne en zijn echtgenote
In zijn boodschap voor de Veertigdagentijd 2022 laat paus Franciscus zich inspireren door een brief van de apostel Paulus aan de Galaten. Paulus schrijft daar: “Laten we niet moede worden goed te doen: als we de moed niet verliezen, zullen we te zijner tijd de oogst binnenhalen. Laten we dus, zolang we tijd hebben, goed doen aan allen” (Gal. 6, 9-10a).
De paus gaat in op het binnenhalen van de oogst, waaraan het zaaien voorafgaat. Het is God zelf die in de harten van de mensen de kiemen om goed te doen zaait. De oogst daarvan wordt al zichtbaar in de kleinste gebaren van goed doen voor een ander.
Ook de Veertigdagentijd is een gunstige tijd om gehoor te geven aan de oproep om onvermoeibaar het goede te doen, want zegt de paus: ‘de Veertigdagentijd nodigt ons uit tot bekering, tot verandering van mentaliteit, zodat het leven zijn waarheid en schoonheid heeft, niet zozeer in het hebben als wel in het geven, niet zozeer in het vergaren als wel in het zaaien van het goede en het samen delen.’
Een tijd van vergeving Paus Franciscus moedigt de gelovigen aan om het goede te doen en zo ook te zaaien. ‘Laten wij in deze tijd van vergeving, steunend op de genade van God en de gemeenschap van de Kerk, niet moe worden het goede te zaaien. Het vasten maakt de bodem klaar, het bidden besproeit, de liefde bemest. Wij hebben in het geloof de zekerheid dat “als wij dit niet nalaten, wij te zijner tijd zullen oogsten” en dat wij, met de gave van de volharding, de belofte zullen binnenhalen (vgl. Heb. 10, 36) tot heil van ons en de anderen (vgl. 1 Tim. 4, 16).
De Nederlandse bisschoppen sluiten zich aan bij oproep van paus Franciscus om een dag te vasten en bidden voor vrede in Oekraïne. Op woensdag 23 februari deed de paus een indringende oproep om geweld te bestrijden met de “wapens” van God: gebed en vasten. De paus noemde geweld van een “duivelse zinloosheid” en riep alle gelovigen op om zich toe te leggen op gebed en vasten op Aswoensdag 2 maart. “God is een God van vrede en niet van oorlog”, aldus de paus en hij noemde oorlog “dwaasheid”.
Nog geen 24 uur later vielen troepen van de Russische Federatie Oekraïne binnen. Wereldwijd leidde dit tot reacties. Ook van de bisschoppen van de Europese Unie (COMECE). De Europese bisschoppen delen de gevoelens van angst en bezorgdheid van paus Franciscus: “Wij doen een beroep op de Russische autoriteiten om zich te onthouden van verdere vijandige acties die nog meer lijden zouden veroorzaken en de principes van het internationaal recht negeren. Oorlog is een ernstige belediging van de menselijke waardigheid en hoort niet thuis op ons continent.”
De bisschoppen drukken hun verbondenheid en solidariteit uit met Oekraïne en vragen de internationale gemeenschap, inclusief de Europese Unie, dringend “om niet te stoppen met het zoeken naar een vreedzame oplossing voor deze crisis door middel van diplomatieke dialoog.” Vluchtelingen uit Oekraïne die internationale bescherming zoeken moeten worden verwelkomd. “Het is onze roeping, onze verantwoordelijkheid en onze plicht om hen als broeders en zusters te verwelkomen en te beschermen”, aldus de Europese bisschoppen.
De bisschoppen onderstrepen de oproep tot gebed van de paus: “Samen met paus Franciscus bidden we tot Onze Lieve Vrouw, de Koningin van de Vrede, dat de Heer degenen die politieke verantwoordelijkheid dragen moge verlichten om hun geweten serieus te onderzoeken voor God, die de God is van vrede en niet van oorlog; die de Vader is van allen, niet slechts van sommigen, die wil dat wij broeders zijn en geen vijanden.”
De Nederlandse bisschoppen reageren geschokt op de gebeurtenissen in Oekraïne. De Nederlandse bisschoppen hopen dat vele gelovigen wereldwijd zich aansluiten bij het gebed van paus Franciscus en het vasten op Aswoensdag. Het is belangrijk om te blijven bidden opdat deze bedreiging eensgezind tegemoet getreden kan worden om tot vrede te komen.
Voor de vieringen in het komende weekend en zo lang als nodig, reiken de bisschoppen onderstaande voorbede aan.
Voorbede
Voor vrede en gerechtigheid in de Oekraïne: dat partijen de weg van dialoog en onderhandelingen kiezen in plaats van oorlog en geweld, dat mensenrechten steeds gerespecteerd worden, burgers beschermd worden en slachtoffers worden opgevangen, dat met de stuwkracht van de heilige Geest onvermoeibaar gewerkt wordt aan verzoening en samenwerking in Europa.
Wat is Quo Vadis? Waarheen gaat gij … waarheen gaan wij? Dat was de vraag die een groepje katholieke twintig/dertigers zichzelf stelde tijdens een gezellig avondje samen. Want wat was het geval? Er was een gevoel dat ze tussen het wal en schip dreigden te raken… ze voelden niet meer helemaal de aansluiting bij jongerenactiviteiten en zijn nog niet toe aan de activiteiten die georganiseerd worden in het kader van gezins- en familiepastoraat. Dit dilemma werd besproken met de Mgr. De Korte, hij zag het probleem en stuurde ons op pad
Een nieuw initiatief werd opgestart: “Quo Vadis”. Quo Vadis is er voor voor twintigers, dertigers en veertigers die op zoek zijn naar persoonlijke voeding, ontmoeting en zingeving. Als werkgroep organiseren we onze activiteiten langs de lijnen van de 3 pijlers van de kerk; leren, vieren en dienen. Hierin is Jezus Christus is ons startpunt, richtpunt en onze zoektocht. Iedereen gaat deze zoektocht op zijn of haar eigen manier en iedereen heeft daarin zijn eigen behoeftes. Hier probeert Quo Vadis op een passende wijze op in te spelen en een ondersteuning te zijn op deze weg die we samen gaan in het geloof.
Ons jaarprogramma: leren, vieren, dienen Het jaarprogramma van Quo Vadis is – zoals eerder beschreven – gebaseerd op de pijlers; leren, vieren en dienen. De werkgroep probeert dit op een manier te organiseren die ook past bij onze levensfase. Bijvoorbeeld door het organiseren van een lezing met samen eten vooraf, of een borrel achteraf. Of samen de Mis vieren en achteraf samen lunchen. Zowel de inhoud als de randvoorwaarden daaromheen wordt zo passend mogelijk gemaakt.
Naast het vormgeven van een jaarprogramma, motiveert (of vraagt) de werkgroep alle betrokkenen en geïnteresseerden om ideeën aan te dragen of zelf activiteiten te organiseren. Zo wordt Quo Vadis iets van ons allemaal, voor ons allemaal.
Leren Iedereen leert, ontdekt en groeit anders. De één heeft meer baat bij actieve momenten om daaruit te leren bijvoorbeeld door het hebben van gesprekken, anderen kunnen dit heel goed door te luisteren of lezen. Voor iedereen is leren in elk geval van belang; want hoe kun je in iets geloven en daarnaar handelen als je niet weet waar het over gaat.
Leren kunnen we op verschillende manieren doen, bijvoorbeeld door sprekers uit te nodigen over bepaalde thema’s uit de bijbel, mini -theologiecursussen, lezingen en gesprekken van en met gelovigen uit verschillende stromingen.
De werkgroep ziet vele mogelijkheden, maar kan alle inbreng en steun goed gebruiken in de pijler van leren. Het doel is om per kwartaal 3 leermomenten te verzorgen die breed ingevuld kunnen worden. Bijvoorbeeld een serie avonden, ook langer dan 1 kwartaal. Maar ook losse avonden die een thema uit verschillenden hoeken belichten.
Vieren Vieren kent vele vormen en kan in vele samenstellingen voorkomen. Van een gebedsgroep tot en met een christelijk festival en alles wat daar tussenin zit. Er zijn zoveel verschillende manier om onze lieve Heer te eren en danken.
Denk aan een periode meegaan in het ritme van een kloosterorde, een pelgrimage, de eucharistie, bedevaart en meditatie. Samen vieren op een locatie, online. Verschillende vormen van vieren zijn prachtig te combineren met de pijler Leren.
De doelstelling van de werkgroep is om eens per kwartaal aan een viering deel te nemen, met, als het kan, een ontmoeting daarna. Natuurlijk kan en mag je dat vaker voorstellen!
Dienen Dienen is niet meer dan je letterlijk dienstbaar te maken naar een a(A)nder (met de kleine en de grote A … dienen naar je medemens en daarmee God dienen). Voor Quo Vadis zal er altijd ruimte zijn voor dienstbare projecten. Wanneer je zelf iets organiseert of wanneer er in jouw omgeving iets georganiseerd wordt waar je hulp kunt gebruiken deel het zodat we elkaar kunnen steunen.
Er zijn tal van grootse acties te bedenken in de Advent en Vastentijd, misschien ben je geroepen naar een ander werelddeel te gaan om daar een gemeenschap verder te helpen om nog onafhankelijker te worden van hulporganisaties. Het is duidelijk geworden dat er veel behoefte is aan meer voldoening gevende diaconale activiteiten. Langdurige projecten of kleinere acties die het verschil maken.
De pijler ‘dienen’ komt niet voor niets na de pijlers van ‘leren’ en ‘vieren’, want juist daardoor ga je de diepere betekenis ervaren van de woorden die Jezus sprak in Matteüs 25, 40b: ‘Voorwaar, Ik zeg u: al wat gij gedaan hebt voor een dezer geringsten van mijn broeders hebt gij voor Mij gedaan’.
Je voor een ander inzetten en voor hem bidden, horen bij elkaar. Zonder leren en vieren wordt het handelen vaak blind. Maar omgekeerd geldt ook, dat als je het leren en vieren gebruikt als alibi om je niet in te zetten voor een ander, jouw geloof zijn waarde verliest.
Deelnemen aan Quo Vadis? In het besef dat men niet zit te wachten op een nieuwe drukke WhatsApp-groep of de zoveelste nieuwsbrief, wil de Quo Vadis werkgroep de communicatie zo eenvoudig mogelijk maken.
Onderaan deze pagina kun jij jezelf aanmelden voor onze WhatsApp verzendlijst. Je krijgt dan alleen een berichtje van ons op de momenten dat we een nieuwe activiteit aankondigen; zoals een nieuwe serie verdiepingsavonden, een hulpvraag hebben bij de organisatie van een diaconale activiteit of het moment dat we een datum hebben om bijv. samen de mis te vieren. Vervolgens kun jij jezelf – door op de link in het WhatsApp bericht te klikken – aanmelden voor de activiteit. Daarna maken we wél een WhatsApp groep aan, zodat we de inhoudelijke informatie rond de desbetreffende activiteit alleen met degene delen die zich hebben aangemeld.
Wat betekent Quo Vadis? Volgens de overlevering, probeerde de apostel Petrus tijdens de christenvervolgingen door keizer Nero de stad Rome te ontvluchten. Buiten de stad kwam hij Jezus tegen, die de vraag beantwoordde ‘Quo vadis, Domine?’ (waar ga je heen meester), met ‘eo Romam iterum crucifigi’ (Ik ga naar Rome, om opnieuw gekruisigd te worden).
Petrus beschouwde dit als een teken dat hij moest omkeren en de vervolgde christenen moest ondersteunen.
Quo Vadis?!
Wilt ook gij soms weggaan? De vraag die Jezus stelt aan zijn leerlingen in Johannes 6, 67. Het antwoord van Petrus is: “Heer, naar wie zouden wij gaan? Uw woorden zijn woorden van eeuwig leven.”
Hoe is dat bij jou?
Stuiten die woorden van Jezus ‘Wie mijn vlees eet en mijn bloed drinkt, blijft in Mij en Ik in hem’ uit Johannes 6 vers 56 ook niet soms tegen jouw borst? Maar jij wilt naar die woorden van Jezus luisteren! Jij wilt de woorden van Petrus be-amen ‘Uw woorden zijn woorden van eeuwig leven’. Je zoekt naar woorden in jouw taal om dat te begrijpen en vol vreugde en geloof daarover te vertellen. Ja te getuigen.
We hopen als werkgroep zo van harte dat jij dat verlangen hebt. Dat diep in jou intens het verlangen is om Jezus nog beter te leren kennen en wie Hij voor jou wenst te zijn.
Weet en voel dat jij van harte welkom bent bij Quo Vadis, om samen op die weg te gaan. Samen met leeftijdsgenoten in het geloof je laten voeden, samen vieren en samen anderen dienen zoals Jezus doet. Quo Vadis? Ga je mee?
Werkgroep De werkgroep van Quo Vadis bestaat uit Diaken René Lamers (bisschoppelijk gedelegeerde jeugd & jongeren), Audrey van Drunen, Rob Klerks, Patrick Meijer en Willem-Jan Hanegraaf.
Heb je vragen of ideeën voor activiteiten? Stuur ons dan een e-mail.
Op 22 februari 2022 is te Leende overleden de zeereerwaarde heer Adrianus Cornelius Maria van Loon, emeritus-pastoor van de parochie St. Petrus’ Banden te Leende.
De zeereerwaarde heer Van Loon is geboren in Tilburg op 2 april 1925 en tot priester van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 3 juni 1950. Zijn eerste benoeming was als kapelaan van de parochie H. Lambertus te Lith, waarna hij in 1954 kapelaan werd van de parochie Sint Gertrudis te Geertruidenberg dat in 1957 overging naar het bisdom Breda. Vervolgens was hij in het Bredase ook nog kapelaan te Made en Roosendaal.
Per 5 december 1969 werd hij weer geïncardineerd als priester van het bisdom van
’s-Hertogenbosch en werd hij benoemd tot pastoor van de parochie Sint Petrus’ Banden te Leende, uit welke functie aan hem per 1 februari 1993 wegens emeritaat eervol ontslag is verleend.
Ook in zijn emeritaat heeft hij nog veel voor de parochianen van leende betekend.
Moge hij rusten in vrede!
De uitvaart vindt plaats op donderdag 3 maart om 10.30 uur in St. Petrus’ Bandenkerk te Leende.
Met ingang van vrijdag 25 februari vervallen voor de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland de verplichting om anderhalve meter afstand te houden en het mondkapjesadvies bij verplaatsingen door de kerk. De maatregelen voor het uitreiken van de communie worden versoepeld.
‘We zijn dankbaar voor verruiming van de mogelijkheden om samen ons geloof in Gods huis te kunnen vieren,’ zeggen de bisschoppen. ‘We weten dat alle gelovigen hier naar uitkijken.’
Communie Met ingang van 25 februari vervallen de beperkende regels voor het uitreiken van de communie met uitzondering van de regel dat de priester vooraf zijn handen goed reinigt. Ook het ontvangen van de heilige communie op de tong is weer mogelijk. Daarbij geldt de dringende aanbeveling om de plaatsen in de kerk waar de handcommunie en de tongcommunie wordt uitgereikt fysiek van elkaar te scheiden. Op de plaats van de uitreiking van de tongcommunie wordt gevraagd een bidstoel te plaatsen zodat de tongcommunie geknield ontvangen kan worden.
Verder is het gebruik van wijwater weer toegestaan. Samen koffiedrinken na de viering is weer mogelijk.
De pandemie is echter nog niet voorbij. Gehandhaafd blijven daarom regels ter vermijding van handcontact: gelovigen geven elkaar niet de hand bij de vredeswens en collecteren gebeurt op een andere manier dan het doorgeven van de collecteschaal van hand tot hand.
Aswoensdag Woensdag 2 maart is Aswoensdag. Voor het uitdelen van de askruisjes kan worden gekozen voor het plaatsen van het kruisje op het voorhoofd of voor het strooien van de as over het hoofd. Hierbij geldt de aanbeveling voor de priester om tijdens het uitreiken van het askruisje een mondkapje te dragen.
Rekening houden met elkaar Ten slotte benadrukken de bisschoppen dat het nodig is om zich nog steeds aan de adviezen te houden die de verspreiding van het virus aantoonbaar beperken. Zoals hygiëneregels volgen (handen wassen, hoesten en niezen in de elleboog), geen handen schudden, goed ventileren, niet komen met verkoudheidsklachten enzovoort.
‘Houd rekening met elkaar, ook met diegenen die afstand willen houden en/of een mondkapje dragen, bijvoorbeeld in verband met een kwetsbare gezondheid. Laten we met elkaar ervoor zorgen dat iedereen in de kerk de liturgie veilig mee kan vieren’, aldus de bisschoppen.
In 2025 viert de Rooms-Katholieke Kerk een jubeljaar. Aartsbisschop Salvatore Fisichella, de voorzitter van de Pauselijke Raad voor de Bevordering van de Nieuwe Evangelisatie is verantwoordelijk voor de organisatie van het jubeljaar (ook Heilig Jaar genoemd). Hij maakte recent bekend dat paus Franciscus het motto ‘Pelgrims van hoop’ voor het jubeljaar heeft goedgekeurd.
Aartsbisschop Fisichella ziet in dit jubeljaar na maanden van kwetsbaarheid en angst door de coronapandemie ‘een kans om relaties opnieuw op te bouwen en elkaar weer te ontmoeten’. Hij herinnert eraan dat het in 2025 om een gewoon jubeljaar gaat. ‘In de geest van het Bijbelboek Leviticus is het een tijd van bekering, van rust, een tijd om een meer intieme relatie met God, met jezelf en met de schepping aan te gaan.’
Pelgrims en hoop Mgr. Fisichella legde bij de presentatie van het motto uit dat geprobeerd is de betekenis van de hele Jubileumreis samen te vatten. Hij merkt op dat de gekozen woorden – pelgrims en hoop – beide belangrijke thema’s van het pontificaat van paus Franciscus vertegenwoordigen.
‘Er is nog zoveel werk te doen’ in de komende twee jaar, zei hij, waarbij hij in het bijzonder verwees naar het Dicasterie dat hij leidt en dat de organisatorische verantwoordelijkheid voor het evenement heeft gekregen. Er worden miljoenen pelgrims verwacht in Rome en mgr. Fisichella bevestigde dat de samenwerking met de gemeente Rome, met de autoriteiten van de regio Lazio en met de Italiaanse regering in volle gang is, zodat alles veilig kan verlopen en in overeenstemming met de capaciteit van de stad om bezoekers op de best mogelijke manier te ontvangen.
Jubeljaar In 2015 was er een buitengewoon jubeljaar, het Heilig Jaar van Barmhartigheid, uitgeroepen door paus Franciscus. Het komende jubeljaar vindt plaats volgens de norm om dit om de 25 jaar te vieren. Het meest recente gewone jubeljaar vond plaats in het jaar 2000, toen de wereld en de katholieke Kerk zich voorbereidden om het nieuwe millennium in te gaan.
Het jubeljaar is een bijzonder jaar van genade, waarin de Kerk de gelovigen de mogelijkheid biedt om een plenaire aflaat te verkrijgen. Traditioneel begint het jaar net voor Kerstmis en eindigt het op Epifanie (Openbaring van de Heer/Driekoningen op 6 januari) van het volgende jaar.
De paus luidt het Heilig Jaar in met het ritueel van de opening van de Heilige Deur in de Sint-Pietersbasiliek. Daarna worden de Heilige Deuren van de andere pauselijke basilieken – Sint-Jan Lateranen, Sint-Paulus buiten de Muren en Sint-Maria Major – geopend en dit blijft zo tot het einde van het jubeljaar.
Bron: www.rkkerk.nl / www.vaticannews.va.
Foto via www.aartsbisdom.nl: paus Franciscus opent in 2015 de Heilige deur van de St. Pietersbasiliek in Rome.
De Rooms-Katholieke Kerk kondigt op woensdag 16 februari versoepelingen van de coronamaatregelen aan, die in gaan op vrijdag 25 februari. Vanaf die datum zijn in heel Nederland de anderhalve meter afstand en het mondkapje niet meer verplicht en de bisschoppen hebben besloten dat met ingang van 25 februari ook te laten gelden voor de R.-K. Kerk.
Voor het weekend van 19 en 20 februari gelden nog de huidige coronaregels in de R.-K. Kerk. De versoepelingen die de overheid vanaf vrijdag 18 februari in laat gaan – met name het loslaten van de anderhalve meter afstand en de mondkapjesplicht – gelden voor locaties waar een coronatoegangsbewijs getoond moet tonen. Omdat eerder is besloten voor deelname aan vieringen geen coronatoegangsbewijs te vragen, blijven de huidige coronaregels in de R.-K Kerk gelden tot 25 februari.
Ruimte en mogelijkheden De bisschoppen spreken in de komende week over verdere details van de versoepelingen en maken deze dan na 22 februari bekend aan de parochies. De bisschoppen zijn dankbaar voor de grote inzet die de afgelopen twee jaar in de parochies is getoond om het vieren ondanks beperkingen toch mogelijk te maken. Ze weten hoeveel dit van pastorale teams, parochiebesturen, vrijwilligers en kerkgangers heeft gevraagd. Met het zicht op meer ruimte en mogelijkheden vragen de bisschoppen nog even vol te houden, uitkijkend naar weer meer mogelijkheden tot vieren en elkaar ontmoeten in de kerk na 25 februari.
Ben jij jong en heb jij het vormsel ontvangen? Dan kunnen we jouw hulp tijdens de Power of Fire, de vormelingendag van het bisdom, goed gebruiken! Tijdens deze dag laten we aan de vormelingen zien dat de kerk jong, levendig en vol vuur is! Hoe kunnen we dat nu beter doen dan deze dag samen met andere jongeren tot een geweldige dag te maken voor de vormelingen.
Dus wil jij iets doen voor de ‘jongere generatie’ en hen iets van jouw vuur voor het geloof laten zien? Kom dan helpen bij de Power of Fire! We hebben mensen nodig bij de workshops, de catering, de springkussens, ondersteuning bij de viering… Kortom genoeg te doen! Maar het allerbelangrijkste is gewoon dat je er bent en zo aan de vormelingen laat zien dat geloven niet ophoudt na het vormsel, maar dat er ook jongeren zijn die geloof plaats geven in hun leven.
Praktische informatie Wanneer: De POF vindt plaats op zaterdag 23 april 2022 Hoe laat: We kunnen jullie hulp gebruiken tussen 9:00 uur en 17:00 uur Waar: De dag vindt grotendeels plaats bij het Sint-Janscentrum, Papenhulst 4, Den Bosch
Wil jij meehelpen om deze dag tot een succes te maken? Meld je dan aan via onderstaand formulier vóór 4 april!
Voor meer informatie of vragen kun je contact opnemen met Aletta Steensma of via 073 523 2065 (telefonisch én WhatsApp).
Vanaf oktober 2021 is binnen de katholieke Kerk een synode van start gegaan, met als thema synodaliteit, oftewel “samen op weg”. Dit is een proces dat verschillende fases kent. De eerste fase vindt plaats in de bisdommen, en is een fase van luisteren: Wat zeggen de mensen in het bisdom over de Kerk, en over de thema’s die zijn aangedragen door het Bisschoppensecretariaat in Rome?
Paus Franciscus gaf op 9 oktober 2021 aan dat hij graag wil dat alle gedoopten meedoen met het synodale proces, inclusief zij die niet langer deelnemen aan het kerkelijk leven. Hij erkent dat het lastig is om al deze mensen bij het synodale proces te betrekken. Echter, zonder daadwerkelijke deelname van het volk van God, blijft het praten over communio (gemeenschap) een vrome wens. In dit proces gaat het om luisteren naar elkaar en luisteren naar wat de H. Geest tot de Kerk vandaag zegt. De H. Geest spreekt ook tot niet-gelovigen. Daarom is het volgens de paus een essentiële kerkelijke plicht om iedereen in staat te stellen deel te nemen.
Oproep bisschop De Korte Bisschop De Korte wil -in de lijn van paus Franciscus- iedereen uitnodigen en oproepen om mee te doen aan de synodale raadpleging: “ik hoop dat zoveel mogelijk katholieken van ons bisdom willen meedoen, ook de minderheidsgroepen zoals bijvoorbeeld de expats, migranten etc. Maar vanzelfsprekend zijn ‑in de lijn van de oproep van paus Franciscus- ook andere christenen en alle mensen van goede wil uitgenodigd om mee te denken over te toekomst van de katholieke geloofsgemeenschap. Hen wil ik uitnodigen: bestudeer de thema’s, ga erover in gesprek met elkaar en deel het resultaat in de weblink.”
Speciale weblink voor ophalen visies en meningen Om het iedereen mogelijk te maken deel te nemen, hebben onderzoekers van de Erasmus Universiteit, in opdracht van het bisdom van ’s-Hertogenbosch, een weblink gelanceerd waarmee de uitkomsten van de gesprekken kunnen worden gedeeld. Op deze manier werkt het bisdom van ’s-Hertogenbosch op een vrije en toegankelijke manier mee aan de door paus Franciscus geïnitieerde grootste volksraadpleging in de geschiedenis van de katholieke kerk. De weblink kan gebruikt worden door zowel gespreksleiders als door individuen die hun gedachten willen doorgeven over de thema’s van de bisschoppensynode. Alle antwoorden die binnenkomen, worden verzameld en objectief geanalyseerd door onderzoekers van de Erasmus Universiteit Rotterdam met de modernste data-analyse technieken.
Met dit initiatief wil het bisdom ’s-Hertogenbosch opnieuw een handreiking bieden en impuls geven aan de synodale raadpleging. Deze weblink geeft iedereen die wil deelnemen, de mogelijkheid zich ook uit te spreken. Het bisdom van ’s-Hertogenbosch hoopt hiermee een bijdrage te leveren aan de toekomst van de Kerk, in ons bisdom en wereldwijd.
Dertig jaar geleden stelde de heilige Johannes Paulus II de Wereldziekendag in. Doel was om met deze dag bij het volk van God, de katholieke gezondheidsinstellingen en de burgermaatschappij aandacht te vragen voor de zieken en allen die met de ziekenzorg belast zijn. Paus Franciscus is dankbaar voor wat er in de afgelopen dertig jaar op dit gebied is bereikt.
Hij schrijft dit in zijn boodschap voor de Wereldziekendag van 2022, waarin hij waardering uit voor de stappen die al zijn gezet. De paus ziet echter ook de lange weg die nog te gaan is om voor alle zieken, ook op plaatsen en in situaties van de grootste armoede en marginalisering, een goede gezondheidszorg te garanderen.
Weest barmhartig Het thema in de boodschap van de paus is: “Weest barmhartig zoals uw Vader barmhartig is” (Luc. 6, 36). Daarmee richt hij de blik voor inspiratie op God, “die rijk is aan erbarming” (Ef. 2, 4) en die altijd naar zijn kinderen kijkt met de liefde van een vader, ook wanneer zij zich van Hem verwijderen.
‘God is kracht en tederheid samen. Daarom kunnen wij met verwondering en dankbaarheid zeggen dat de barmhartigheid van God zowel de dimensie van vaderschap als die van moederschap omvat (vgl. Jes. 49, 15), omdat Hij de zorg voor ons op zich neemt met de kracht van een vader en de tederheid van een moeder, er steeds naar verlangend ons nieuw leven te geven in de Heilige Geest’, aldus paus Franciscus.
Wachten op bezoek De paus herinnert er verder aan dat het nabij zijn van de zieken en de pastorale zorg voor hen niet alleen de taak is van professionele hulpverleners: ‘…de zieken bezoeken is een uitnodiging die door Christus gericht wordt tot al zijn leerlingen. Hoeveel zieken en hoeveel ouderen leven thuis en wachten op bezoek! Het ambt van de troost is de taak van iedere gedoopte, die het woord van Jezus gedachtig is: “Ik was ziek en gij hebt Mij bezocht” (Mat. 25, 36).’
Bij de foto (door Servizio Fotografico Vaticano) : Paus Franciscus werd op 4 juli 2021 in het Gemelli-ziekenhuis in Rome geopereerd, waarbij een deel van zijn dikke darm werd verwijderd. Na de succesvolle ingreep bleef hij in het ziekenhuis om aan te sterken. Op 11 juli sprak hij vanaf een balkon van het ziekenhuis het Angelus gebed uit.
Op 26 januari 2022 is te Nijmegen overleden de zeereerwaarde heer Arnoldus Lambertus Sales, priester van het Aartsbisdom Utrecht.
De zeereerwaarde heer Sales is geboren in Babberich op 29 maart 1935 en tot priester van het Aartsbisdom gewijd op 9 juli 1966.
In het Bossche bisdom was hij werkzaam als pastoor van de Studentenparochie Verrijzenis van Christus te Eindhoven van 1 augustus 1981 tot 1 september 1988 waarna hij werd benoemd tot pastoor in Elst, Aartsbisdom Utrecht.
Op 26 januari 2022 is te Nijmegen overleden de zeereerwaarde pater Dr. Johannes Godefridus Aarts scj, emeritus pastor van de parochie Heilige Maria te Rosmalen.
Pater Aarts is geboren in Vlierden op 28 februari 1937 en tot priester van de Congregatie van het Heilig Hart van Jezus gewijd op 19 december 1964.
Na zijn terugkeer uit Finland waar hij ruim 36 jaar heeft gewerkt als pastor en vicaris-generaal was hij in het bisdom van ’s-Hertogenbosch werkzaam als pastor bij de zusters in Rosmalen en als pastor van de parochie Moeder Teresa te ’s-Hertogenbosch welke per 1 januari 2012 is opgegaan in de parochie Heilige Maria te Rosmalen. Per 11 juni 2018 is aan hem bij zijn vertrek naar het klooster SCJ in Nijmegen eervol ontslag verleend.
De Nederlands bisschoppen hebben besloten om de coronamaatregelen voor de Rooms-Katholieke Kerk met ingang van 26 januari 2022 te versoepelen. Het maximum aantal gelovigen dat aan een viering kan deelnemen wordt weer bepaald door de grootte van het kerkgebouw (zogenoemde anderhalve meter capaciteit). Ook vieringen ’s avonds zijn weer mogelijk.
Uit een recent onderzoek van Actie Kerkbalans blijkt dat kerkgangers na twee jaar corona met name het samenkomen en vieren in de kerk het meeste missen. De bisschoppen zijn verheugd dat gelovigen nu weer meer ruimte hebben om in de kerk samen te komen, het geloof te delen en de sacramenten te vieren.
Het maximaal aantal aanwezigen bij een viering is gelijk aan het aantal personen dat maximaal op anderhalve meter van elkaar in de desbetreffende kerk kan samenkomen. Vooraf reserveren blijft verplicht voor vieringen die naar verwachting bezocht zullen worden door meer personen dan de anderhalve meter capaciteit van het kerkgebouw toelaat. Gezamenlijk koffiedrinken na afloop van een viering wordt nog dringend afgeraden.
Naast vieringen zijn – met inachtneming van alle basismaatregelen – ook andere kerkelijke bijeenkomsten, zoals catechesebijeenkomsten en vergaderingen ’s avonds tot 22.00 uur weer mogelijk.
De bisschoppen wijzen er nadrukkelijk op dat alle basismaatregelen op het gebied van gezondheid blijven gelden, dat wil zeggen thuisblijven bij klachten, anderhalve meter afstand houden, de hygiëneregels volgen, goed ventileren en een mondkapje dragen bij verplaatsingen door de kerk en in andere binnenruimtes. De regels voor het veilig uitreiken en ontvangen van de heilige communie blijven eveneens gehandhaafd. Dat wil zeggen dat de communie behalve met het eucharistisch pincet ook met de vooraf gereinigde hand kan worden uitgereikt. Bij de uitreiking van de communie wordt een hoestscherm, een gelaatsscherm of ffp2 masker gebruikt. De tongcommunie wordt nog niet toegestaan. Voor gelovigen die niet op de hand de communie willen ontvangen blijft de bestaande oplossing – het gebruik van een eigen corporale – van kracht.
Zingen Ook het samen zingen, onder meer in koren, wordt door kerkgangers zeer gemist blijkt uit het onderzoek van Actie Kerkbalans. Samenzang is toegestaan en koren mogen vanaf 26 januari weer repeteren en zingen tijdens vieringen, mits er goed geventileerd wordt, de zangers onderling anderhalve meter afstand houden en in zigzagopstelling staan. Voor koorrepetities buiten een kerkgebouw gelden bovendien de regels van de rijksoverheid onder meer met betrekking tot het verplichte coronatoegangsbewijs voor zangers van 18 jaar en ouder.
We dagen jou uit om in het weekend van 11 tot en met 13 maart aanstaande je onder te dompelen in een mysterieuze zoektocht. Ontdek wie jou graag wil zien. Maar dat zal niet het enige mysterie blijken. Je zult geconfronteerd worden met dilemma’s over jezelf, je leven en je geloof. Wat zijn jouw antwoorden op deze levensvragen en kunnen die na een ervaring veranderen? En wat hebben die antwoorden te maken met degene die jou graag wil zien?
Nieuwsgierig geworden? Kom op vrijdag 11 maart om 18.00 uur naar Den Bosch, met kleding voor drie dagen. Er zijn een aantal antwoorden op vragen nodig. Na 48 uur – op zondag 13 maart – ben je hier weer terug.
En in de tussentijd? Durf jij deze uitdaging aan?
De Mysterytour is een nieuwe activiteit van Jong Bisdom Den Bosch voor jongeren tussen 16 en 35 jaar. Een weekend rond geloof, zingeving en grote vragen uit het leven. Een weekend waarbij jongeren op onverwachte plaatsen komen en verdieping op een unieke manier zullen beleven.
Zoals we allemaal weten is het coronavirus nog altijd onder ons aanwezig. Wij zouden het waarderen als je vooraf thuis een zelftest doet. Wij zorgen ervoor dat we ons kunnen houden aan de basismaatregelen, zodat we samen veilig op reis kunnen.
Praktische informatie Datum: 11-13 maart 2022 Kosten: €30,- (all-inclusive). Met de bevestiging van je aanmelding ontvang je de informatie voor de betaling! Vragen / Opmerkingen:Neem contact op metIngrid van Zeeland Flyer: Voor de flyer van de Mysterytour klik hier. De aanmelding voor de Mysterytour is gesloten. Mocht je nog heel graag mee willen, stuur dan een berichtje naar ivzeeland@bisdomdenbosch en vraag naar de mogelijkheden!
Opname voor de PinksterChallenge met bisschop De Korte
Ontmoet de vrienden van Jezus en ontdek met hen wat er ná Pasen gebeurt. In de PinksterChallenge 2022 volg je Jezus’ vrienden voorbij de stilte. Ook dit jaar heeft het familiepastoraat van Bisdom ‘s-Hertogenbosch in samenwerking met de Heilige Franciscusparochie in de Bommelerwaard een online spel gemaakt. Met deze PinksterChallenge daag je als parochie je gezinnen uit om aan de slag te gaan met het verhaal na Pasen. Het is het verhaal van Hemelvaart en Pinksteren, het verhaal na de stilte van Hemelvaart.
Het spel
Net als tijdens de PaasChallenge 2021 is deze PinksterChallenge een online groepsspel. De begeleider of begeleiders coördineren het spel en de deelnemers nemen het vanuit hun eigen huis tegen elkaar op. Hiervoor heeft iedereen een smartphone en enkele voorwerpen nodig.
Het is ook mogelijk om de PinksterChallenge offline, samen in één ruimte te spelen. Hiervoor heb je alleen een smartphone een beamer en enkele voorwerpen nodig.
Het verhaal
De deelnemers volgen de leerlingen na de dood en verrijzenis van Jezus. Iedere leerling heeft een eigen karakter, twijfels en angsten. Het is een groep vrienden die door moet gaan na een overweldigende gebeurtenis met een vriend. Samen ontdekken we hoe moeilijk deze reis was en wat dit verhaal voor ons in onze tijd betekent. We ontmoeten de Emmaüsgangers, varen mee met Thomas, we zijn erbij als Jezus zijn vrienden verlaat én als Hij zijn Helper stuurt. We beleven de stilte en ervaren hoe de vrienden de hoop en kracht vinden om steeds weer door te gaan.
Het thema
Het thema van de PinksterChallenge is: ‘Voorbij de stilte’. Dit thema past bij de huidige tijd en natuurlijk bij het verhaal van Hemelvaart en Pinksteren. De vrienden van Jezus krijgen in een korte tijd te maken met veel veranderingen. Steeds moeten zij zich aanpassen aan de gebeurtenissen die hen overkomen. Telkens vallen de vrienden stil, waarna ze hun vertrouwen hervinden. Bijvoorbeeld in het verhaal van de Emmaüsgangers herkennen de vrienden Jezus pas op het moment dat zij stilzitten. In het verhaal van Thomas zien we dat er na de stilte van Jezus’ dood, herkenning komt. Tot slot is het Hemelvaart en valt er opnieuw een stilte. Met Pinksteren krijgen de leerlingen dan de kracht om na deze stilte verder te gaan. Ook wij mogen voorbij de stilte van de coronacrisis. We mogen leren na een lange stilte ons leven net als de vrienden weer en anders op te pakken, vol hoop en kracht, met hulp van de Heilige Geest.
Details Doelgroep: Het spel is leuk voor iedereen: communicanten, vormelingen, misdienaars, tienergroep, gezinnen of andere groepen uit uw parochie.
Nodig:
Begeleider met smartphone met WhatsApp;
Per deelnemend gezin of deelnemer: een mobiele telefoon met WhatsApp;
Digitaal materiaal (zelf printen voor begeleider)
Scorebord
Opdrachten
Speluitleg
Duur: 60 tot 90 minuten
De parochies ontvangen, in de week van 18 april het handboek, waarin alles wordt uitgelegd. Hiernaast kunt u vanaf die week gebruikmaken van een promotiepakket voor verschillende media. De PinksterChallenge is speelbaar vanaf Hemelvaartsdag, donderdag 26 mei 2022 tot en met Tweede Pinksterdag 6 juni 2022. Voor meer informatie kunt u mailen naar Ingrid van Meer van Bisdom ’s-Hertogenbosch.
Na bijna twee jaar corona missen kerkgangers het fysieke samenkomen in de kerk het meeste. Dat blijkt uit een onderzoek van Actie Kerkbalans. Bijna de helft van de ondervraagde kerkleden noemt het fysiek aanwezig zijn bij diensten en vieringen als grootste gemis. Dit is een opvallend verschil met vorig jaar, toen het samen zingen het meest werd gemist.
Het afgelopen jaar volgde de meerderheid van de kerkleden diensten of vieringen van hun kerk online. Twee derde vond dit prettig, maar toch blijkt er een duidelijke voorkeur voor fysiek samenkomen. Deze voorkeur is sterk toegenomen in vergelijking met 2020. 48% van de kerkleden noemt fysieke aanwezigheid als het grootste gemis in coronatijd, ten opzichte van 34% in 2020. Samen zingen, wat vorig jaar het meest werd gemist, wordt dit jaar door 39% van de kerkleden genoemd als belangrijkste gemis. Daarna volgt de ontmoetingen met medekerkleden (28%).
Duidelijk signaal: ‘samen kerk-zijn’ heeft grote waarde
“De uitkomst van het onderzoek is een duidelijk signaal dat veel kerkgangers de contacten die ze hebben via hun kerk, missen”, aldus Anna Kruse, woordvoerder van Actie Kerkbalans. “De kerk voorziet in een behoefte van leden om elkaar te zien, betrokken te zijn bij elkaar, samen het geloof te delen en de sacramenten te vieren. Juist het ‘samen kerk-zijn’ heeft grote waarde. In coronatijd is dit minder mogelijk. Nu de crisis langer duurt, gaan kerkleden dan ook vooral het contact en de betrokkenheid bij elkaar meer missen.”
Livestream gewaardeerd, toch liever fysiek
Vieringen via de livestream worden gewaardeerd. 47% van de kerkgangers volgt diensten online en 69% van deze mensen heeft dit als prettig ervaren. Toch wil 45% van deze groep bij voorkeur niet op digitale wijze betrokken blijven. “Dit laat zien dat kerkgangers digitale vieringen waarderen wanneer het niet anders kan, maar liever terugkeren naar fysieke samenkomsten zodra de crisis voorbij is”, aldus Kruse. Van alle respondenten geeft 63% de voorkeur aan het fysiek samenkomen. Van de kerkleden die regelmatig (minstens eens per maand) naar de kerk gaan, is dit zelfs 90%.
Digitale voordelen behouden
Er zijn ook onderdelen van kerk-zijn in coronatijd die kerkgangers graag zouden behouden. Bijna 40% van de kerkgangers vindt het prettig ook in de toekomst kerkdiensten op een ander moment te kunnen terugkijken of -luisteren. 33% wil digitaal kunnen blijven meeleven met kerkdiensten en 21% wil blijven collecteren via een app of QR-code.
Actie Kerkbalans
De resultaten komen voort uit onderzoek dat onderzoeksbureau Citisens in opdracht van Actie Kerkbalans uitvoerde onder zo’n 2.000 leden van de vier betrokken kerkgenootschappen. Actie Kerkbalans is een gezamenlijke actie van de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk, de Oudkatholieke Kerk en de Evangelische Broedergemeente. Met de actie vragen zij hun leden jaarlijks een financiële bijdrage voor de eigen parochie of gemeente.
In het onderzoek werden kerkleden ook gevraagd naar hun betrokkenheid bij Actie Kerkbalans. Bijna alle kerkleden (93%) zijn bekend met Actie Kerkbalans en driekwart vindt de actie belangrijk voor de toekomst van hun kerk of parochie. Kerkgangers geven vooral graag voor hun plaatselijke kerk en dan met name voor concrete doelen zoals het gebouw en de pastorale beroepskrachten. Daarnaast blijkt dat veel leden (44%) het heel belangrijk vinden als hun kerkbestuur laat weten waar giften voor zijn gebruikt.
Zaterdag 15 januari ging in vele parochies de Actie Kerkbalans van start. Met deze Actie wordt een jaarlijkse bijdrage gevraagd aan de parochianen en kerkbetrokkenen om zo de eigen plaatselijke kerk te steunen.
Video-oproep van bisschop De Korte Bisschop De Korte roept in een videoboodschap de parochianen van de parochies binnen het Bossche bisdom op om mee te doen aan de Actie Kerkbalans en wellicht royaal bij te dragen. “Want alleen als uw parochie een gezond financieel fundament heeft, kan het kerkelijk leven ook doorgaan. Er gebeurt in de parochie ontzettend veel: er wordt gevierd, er is catechese, er is diaconie: zorg voor de zieken, voor de ouderen”, aldus Mgr. De Korte.
Onderzoek kerk-zijn in coronatijd Op vrijdag 21 januari organiseert Actie Kerkbalans vervolgens een landelijke persconferentie om de uitkomsten te presenteren van een onderzoek naar onder meer kerk-zijn in coronatijd. Wat misten kerkgangers in 2021 het meest?
Tijdens de persconferentie presenteert Actie Kerkbalans de uitkomsten van een onderzoek dat is uitgevoerd door onderzoeksbureau Citisens. Kerkgangers werden in dit onderzoek gevraagd naar hun beleving van de kerk in coronatijd. Wat mist kerkelijk Nederland het meeste in tijden van corona?
Uitkomst is na twee jaar corona anders De uitkomst is anders dan in 2020 toen het samen zingen het meest werd gemist. In het onderzoek werd kerkgangers ook gevraagd wat zij hebben geleerd en welke veranderingen zij graag zouden behouden voor de toekomst. In totaal deden zo’n 2.000 respondenten mee. Dit zijn leden van de vier betrokken kerkgenootschappen van Actie Kerkbalans, te weten de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk, de Oudkatholieke Kerk en de Evangelische Broedergemeente.
Bisschop De Korte De persconferentie wordt uitgezonden vanuit de Basiliek in Veenendaal. De resultaten van het onderzoek worden gepresenteerd door onderzoeker Pim Steenbergen van onderzoeksbureau Citisens. Daarnaast geven mrg. Gerard de Korte, bisschop van ‘s Hertogenbosch en referent namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie voor Kerk en Samenleving, en ds. Trinette Verhoeven, classispredikant van de PKN Classis Utrecht, een reactie op het onderzoek en de betekenis ervan voor kerken in deze tijd.
Organisatoren van Actie Kerkbalans kunnen zich aanmelden voor de digitale persconferentie via kerkbalans.nl.
Veel mensen in het kerkelijk landschap kennen de Alpha-cursus: een cursus die mensen (verder) inleidt in het christelijk geloof. Overal over de wereld wordt deze Alpha cursus gegeven. Het is een beproefd model van ontmoeten, vragen en ontdekken ter plekke, dichtbij.
De organisatie Alpha Nederland biedt echter veel méér op het gebied van jongeren- en volwassencatechese. Voor ouders is er bijvoorbeeld de Marriage Course en de Parenting Course.
Ouders zullen altijd betekenisvolle vorming moeten kunnen ontvangen, ongeacht de wijze waarop parochies hen meenemen in hun familiepastoraat. De Marriage Course en de Parenting Course kunnen een goede invulling voor deze vorming zijn. Op woensdag 9 februari maakt Dorine Sommer van Alpha Nederland ons wegwijs in de Marriage Course en de Parenting Course. Wat kan dit aanbod betekenen voor uw parochie? We komen daarvoor bij elkaar van 19.30 u tot 21.00 u in het Sint Janscentrum in Den Bosch.
Wilt u daar bij zijn? U kunt zich aanmelden voor deze bijeenkomst via aanmelding@bisdomdenbosch.nl onder vermelding van uw naam, en de naam en datum van de bijeenkomst.
Deze avond gaat altijd door op deze datum. Indien Covid fysiek samenkomen onmogelijk maakt, wordt de bijeenkomst omgezet naar een online meeting. Vanwege deze onzekerheid, is aanmelden noodzakelijk. Graag aanmelden vóór 2 februari 2022.
Deelnemers ontvangen 3 februari nader bericht.
Vorig jaar maakte het Vaticaan bekend dat de karmeliet Titus Brandsma heilig zal worden verklaard. Het wachten is op de concrete datum. Zijn heiligverklaring zal in ons land groots worden gevierd. Niet alleen door de karmelieten maar ook in meerdere bisdommen. Zeker in mijn voormalige bisdom Groningen Leeuwarden waar pater Titus werd geboren maar ook in mijn huidige bisdom van ’s-Hertogenbosch. Pater Titus woonde immers lange tijd in Oss en was als professor verbonden aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen, de huidige Radbouduniversiteit.
Vrije pers Al vroeg doorzag Titus Brandsma het grote gevaar van het nationaalsocialisme. Tegenover het recht van de sterkste en de rassenwaan van de nazi’s verdedigde hij, vanuit het evangelie van Christus, het recht van het zwakke en de waardigheid van iedere mens als schepsel van God. Voor pater Titus vormde het nazisme een vorm van nieuwe heidendom. In mei 1940 werd ons land door de Duitsers overrompeld en begon een langzaam maar zeker proces van gelijkschakeling. De bezetter wilde greep krijgen op de media. In samenspraak met de Utrechtse aartsbisschop de Jong trok pater Titus langs de redacties van de katholieke media om zo te zorgen dat nationaal- socialistische propaganda werd geweerd. Zo werd Titus Brandsma een ferme verdediger van de katholieke media en de persvrijheid in het algemeen tegenover de Duitse bezetter. Pater Titus werd daarmee een belangrijk katholiek verzetsman. Toen de Duitsers hem arresteerden besefte hij dat hij in doodsgevaar was. Hij wist van zijn zwakke gezondheid zodat hij in een concentratiekamp weinig kans had te overleven. Na een innerlijke strijd kwam er overgave en in Dachau wist hij andere gevangenen te bemoedigen.
Censuur Ook vandaag wordt in tal van landen de persvrijheid ingeperkt en worden de mensenrechten met voeten getreden. Recent kwam uit Rusland het bericht dat de mensenrechtenbeweging Memorial de mond is gesnoerd. De wandaden van Stalin mogen niet worden genoemd. Het zou Russen beroven van hun nationale trots. De duistere kant van de recente geschiedenis mag niet aan het licht komen omdat dat niet past in de nationalistische koers van de huidige machthebbers. Het huidige Russische regime wil de diepe wonden van de Stalinterreur niet verwerken en genezen maar de geschiedenis ontkennen en herschrijven.
Nepnieuws Niet alleen in dictaturen als Rusland staat de vrijheid van meningsuiting en waarheidsvinding onder zware druk. In steeds meer westerse landen zijn er ontwikkelingen die grote zorgen geven. Misschien nog wel het meest in de Verenigde Staten van Amerika. De voormalige president blijft tot op de dag van vandaag herhalen dat de verkiezingen gestolen zijn. En genoeg media zijn bereid om die boodschap te verspreiden. In heel veel landen, helaas ook Nederland, is er veel nepnieuws als het gaat om het coronavaccin. De meest vreemde theorieën worden verspreid en een deel van het volk slikt het als zoete koek. Juist in onze dagen dragen journalisten in het bijzonder en de media in het algemeen een grote verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het debat over de grote maatschappelijke thema’s.
Erflater Voor mij is pater Titus een belangrijke erflater. De grote katholieke noties van menselijke waardigheid, solidariteit en de inzet voor het algemeen welzijn bepaalden zijn leven. Binnenkort gaan wij de heiligverklaring van Titus Brandsma uitgebreid vieren. Gelovige journalisten hebben in pater Titus een patroonheilige die hen kan stimuleren om secuur en gewetensvol hun werk te doen. Maar ook voor seculiere journalisten kan hij een voorbeeld zijn van moed en waarheidsliefde, ook in moeilijke maatschappelijke omstandigheden.
Mgr. dr. Gerard de Korte bisschop van ’s-Hertogenbosch
De coronamaatregelen voor de Rooms-Katholiek Kerk blijven op dit moment, dinsdag 18 januari 2022, ongewijzigd. Dat betekent dat de regels die zijn afgekondigd op 20 december 2021 nog steeds van kracht zijn.
Op 25 januari aanstaande is er een nieuw weegmoment. De bisschoppen bezien op dat moment of voor de R.-K. Kerk aanscherping van de maatregelen nodig is of dat – hopelijk – versoepelingen mogelijk zijn. De parochies worden daarover dan geïnformeerd.
Alle berichten over de coronamaatregelen zijn terug te vinden in het coronadossier.
Er is een nieuwe datum gevonden voor de WJD@Home op Ameland. Het weekend voor jongeren (15-30 jaar) zou eerst plaatsvinden van 14 tot en met 16 januari, maar moest worden uitgesteld vanwege de coronamaatregelen. Het weekend vindt nu plaats van vrijdag 29 april tot en met zondag 1 mei.
Op vrijdagmiddag 29 april wordt de overtocht gemaakt naar Ameland met de veerboot die vertrekt van Holwerd. ’s Middags al afreizen kan omdat de WJD@Home nu in de meivakantie vallen. De deelnemers overnachten in Nes in twee grote gebouwen. Nes is het grootste van de vier dorpen op Ameland. Daar staat ook de Sint Clemenskerk waar de jongeren te gast zullen zijn en samen de eucharistie zullen vieren.
Ook de bisschoppen die al hadden aangegeven bij de WJD@Home te zijn, kunnen op deze nieuwe data, waaronder hulpbisschop Mutsaerts. In het programma is een avond van barmhartigheid voorzien. Er is ruimte voor ontmoetingen en ontspanning, voor workshops, discussie in een college tour en tijd om samen na te denken over wat het katholieke geloof betekent voor je leven. Een van de bisschoppen geeft de WJD-catechese.
Het thema van de WJD@Home is van paus Franciscus en is een van de thema’s op weg naar de internationale Wereldjongerendagen in Portugal (2023): “Richt u op. Ik stel u aan tot getuige van wat u gezien hebt.” Het zijn woorden van de verrezen Jezus aan Paulus (Handelingen 26, 16). Tijdens de WJD@Home wordt dit thema uitgewerkt: opstaan voor je geloof, investeren in je band met God en in beweging komen voor je naaste.
Er rijden twee bussen naar de boot De bisschoppen nodigen jongeren van harte uit voor deze WJD@Home 2022. Er rijden twee bussen. Die pikken de jongeren op verschillende plekken in het land op, zodat iedereen vrijdag op tijd is voor de boot naar Ameland. De ene bus rijdt vanuit het bisdom Roermond via het bisdom ’s-Hertogenbosch en het aartsbisdom Utrecht naar het noorden. De andere bus kan jongeren uit het bisdom Breda meenemen en rijdt via het bisdom Rotterdam naar het bisdom Haarlem-Amsterdam en zo verder.
De laatste keer dat de WJD@Home op Ameland werden gehouden was in 2019. Er waren toen 140 deelnemers. De organisatie hoopt dat opnieuw veel jongeren zich zullen aanmelden voor het weekend op Ameland. De vorige keer was er groot enthousiasme onder de jongeren die deelnamen en bij iedereen die meehielp, de organisatie en bij de bisschoppen. De WJD@Home zijn de perfecte opstap naar de WJD in 2023 in Portugal, omdat je er nieuwe vrienden kunt maken en oude bekenden weer ziet. De WJD@Home 2022 worden georganiseerd onder de vlag van Jong Katholiek.
Aanmelden Iedereen die zich al in had geschreven voor de WJD@Home heeft bericht gekregen over de nieuwe data.
Wie zich nog niet had aangemeld voor de WJD@Home kan dat nu tot vrijdag 15 april doen via jongkatholiek.nl (rechtstreeks naar het inschrijfformulier).
Met verdere vragen kun je je richten tot Ingrid van Zeeland van Jong Bisdom Den Bosch.
Katholiekleven.nl maakte deze video van de WJD@Home 2019 op Ameland.
Ben jij tussen de 12 en 35 jaar oud? Welkom! Op weg naar een synodale kerk! Ga jij ook mee?
Huh? Wat heb ik daar mee te maken? Waarschijnlijk ploppen er een aantal vraagtekens bij je op. Dit begrijpen we heel goed!
In oktober 2023 zullen bisschoppen van over de hele wereld bijeenkomen om samen te spreken en de paus te adviseren over de toekomst van de katholieke Kerk. Zo’n bisschoppenvergadering wordt ook wel een Synode genoemd! Het thema voor deze komende synode is ‘Synodaliteit’, een woord uit het Grieks, wat betekent ‘samen op weg zijn’!
En daar heb jij ook iets mee te maken! Want als je gedoopt bent ben jij ook een wezenlijk onderdeel van de Kerk. Daarom de vraag aan jou: open je hart en laat van je horen! Dit is je kans!
Jong Bisdom Den Bosch zal in de komende maanden 3x een vragenlijst uitzetten, elk over één van de thema’s waar de Nederlandse bisschoppen de focus op leggen. Je hebt enkele weken de tijd om deze vragenlijst in te vullen (we vragen een kwartiertje van jou tijd). Hierna zal er een online ontmoeting zijn om – als je dit wilt – dieper in gesprek te gaan met elkaar over dit thema.
Hierbij dus vragenlijst 1 – https://forms.gle/QuSGLvYmpXFjSv969 – én alvast de uitnodiging voor woensdagavond 2 februari 2022 om 19.30 uur voor een online ontmoeting (één van de twee mag natuurlijk ook, maar beide is nog beter en leuker).
Misschien herinnert u zich de Mariabedevaart voor gezinnen, afgelopen zomer in Den Bosch? We bewaren goede herinneringen aan deze speelse dag, die in al zijn eenvoud kinderen en volwassenen heeft meegenomen in de verering van Maria.
Dit jaar gaan we opnieuw op bedevaart. We reizen op zaterdag 2 juli naar Tilburg, om daar een dag in de voetstappen van Peerke Donders te treden. Hier vindt u de eerste nieuwsbrief met een uitnodiging van de bisschop en een korte indruk van het programma. Save the date!
We vinden het bijzonder fijn wanneer parochies met hun gezinnen komen. Zo bouwt u aan Familiepastoraat thuis. We vinden het meer dan fijn wanneer gemeenschappen met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond naar Tilburg komen. We nodigen u in het bijzonder uit!
We vragen de nieuwsbrief te delen met uw gezinnen, en met degenen die met de gezinnen in de parochie werken.
In de week na Carnaval ontvangt u flyers en posters, op papier en digitaal. Vanaf dat moment kunnen gezinnen inschrijven. De uiterste inschrijfdatum is 15 mei.
Tussentijds wordt ieder die belangstelling toont via nieuwsbrieven op de hoogte gehouden. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Manon van den Broek of Ingrid van Meer via familiepastoraat@bisdomdenbosch.nl.
We kunnen bijna niet wachten om met jullie op weg te gaan!
Mgr. R. Mutsaerts, Manon van den Broek, Ingrid van Meer namens het bisdom van ’s-Hertogenbosch
Jerry Bergraaf namens de Surinaamse gemeenschap in Tilburg
Frank Lemmens en Peter Derks van de parochie Peerke Donders in Tilburg
Jan Claassen van de parochie Heikant-Quirijnstok in Tilburg
Op deze pagina vindt u informatie, documenten en ondersteunend materiaal over de Algemene Bisschoppensynode die in oktober 2024 gepland staat. Het thema van de Bisschoppensynode is ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’.
Synode De katholieke kerk zit in een ‘synodaal proces’. Van 4 tot en met 29 oktober 2023 vindt er in Rome een bisschoppenvergadering plaats, gevolgd door een tweede in oktober 2024 . Hier is een lange periode van voorbereiding aan voorafgegaan. Voordat paus Franciscus met de bisschoppen in gesprek gaat, wilde hij eerst horen wat er leeft onder de gelovigen. Dat betekent dat alle katholieken mee hebben mogen denken over hoe het verder moet met de kerk. De centrale vraag die in de synodes van 2023 en 2024 beantwoord zal worden, is de vraag hoe wij als katholieken, geleid door de Heilige Geest, meer een gemeenschap worden waarin iedereen participeert en de boodschap van de kerk mee uitdraagt in woord en daad. De hele periode van 2021 – 2024 valt onder de noemer: synode of synodaal proces. Klik hier voor de synode-website van het Vaticaan.
Luisterend op weg Het project ‘Luisterend op weg’ is een initiatief van de Konferentie van in Nederland gevestigde Religieuzen (KNR), het Netwerk Katholieke Vrouwen (NKV) en het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Deze drie katholieke organisaties willen met dit project een impuls geven aan het synodaal proces, waartoe paus Franciscus in 2021 heeft opgeroepen. Met dit wereldwijde proces nodigt de paus alle gedoopten uit om verantwoordelijkheid te nemen voor de Kerk van morgen.Het doel van het project ‘Luisteren op weg’ is om de komende twee jaar de synodale cultuur in onze achterbannen te stimuleren. Hiertoe zullen werkvormen, gesprekshandleidingen, praktische ondersteuning en artikelen worden ontwikkeld en aangeboden via deze website. Zowel voor pastoraal kader, organisaties als voor gelovigen die aan de slag willen met de synodale weg. Daarnaast wordt een netwerk gebouwd van mensen, groepen, bewegingen en organisaties die hierin samen willen optrekken.
De titel van het project geeft aan wat de kern is van een synodale kerk, namelijk een gemeenschap waar iedereen naar elkaar luistert, ook naar hen wiens stem niet gehoord wordt. En om met elkaar te luisteren naar de Heilige Geest over wat van ons gevraagd wordt als katholieke gemeenschap in de huidige tijd. Klik hier voor de webside van “Luisterend op weg”.
Diocesane fase
Op zondag 17 oktober 2021 werd de synode in ons bisdom geopend met een feestelijke Eucharistieviering en een Evensong in de Sint-Janskathedraal, voorgegaan door onze bisschop. De basisvraag die in de synode van bisschoppen in 2023 beantwoord zal worden, is de vraag hoe wij als katholieken, geleid door de Heilige Geest, meer communio, meer participatio en meer missio kunnen tonen. Paus Franciscus heeft aan alle leden van onze wereldkerk gevraagd om hier materiaal voor aan te leveren, materiaal wat uiteindelijk zal leiden tot een document waar de bisschoppen in 2023 over zullen spreken tijdens de synode.
Input vanuit het bisdom opgehaald: Velen deden mee aan de synodale raadpleging De resultaten van de gesprekken binnen het bisdom van ‘s-Hertogenbosch werden ingeleverd via de speciale weblink. Dit was dé manier waarop iedereen kon deelnemen en waarop alle input voor het synodedocument van ons bisdom verzameld werd.
>Diocesaan rapport “Hoopvol luisteren naar Gods Geest” (juni 2022) Op basis van al het aangeleverde materiaal is het rapport “Hoopvol luisterend naar Gods Geest” als diocesane synthese van het synodale proces in het bisdom van ’s-Hertogenbosch gepresenteerd. In het synoderapport komen vijf aanbevelingen naar voren:
Bevorder het gemeenschapsgevoel
Extra focus op jongeren en vernieuwingen
Hervorm de leiderschapscultuur
Investeer meer in vorming en catechese
Treed meer naar buiten
Het synode-team van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch bestaat uit: Aletta Steensma, Freek van Genugten en vicaris-generaal Theo Lamers. Het diocesane rapport is verzonden aan het secretariaat van de Nederlandse Bisschoppenconferentie.
>Nationaal verslag synode “‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio” (augustus 2022) De synthese is gemaakt op basis van de rapporten van de zeven bisdommen en het Militair Ordinariaat en op basis van de reacties van tien landelijke katholieke organisaties. De synthese schetst een beeld van de diocesane fase van het synodaal proces in Nederland en de uitkomsten daarvan tot nu toe. Dit landelijk verslag is verzonden naar het Synodesecretariaat in Rome. Download de nationale synthese hier.
>Tweede ronde gesprekken binnen het Bisdom van ‘s-Hertogenbosch (mei 2024) Ook binnen het Bossche bisdom zijn er opnieuw gesprekken gevoerd rondom de vier thema’s die door de landelijke werkgroep zijn aangereikt: verdieping van ons gedoopt-zijn als basis voor ons Kerk-zijn, vorming in een missionaire Kerk, deelname aan een verwelkomende Kerk, vrouwen in het leven en de zending van de Kerk. De uitkomsten van deze gesprekken zijn verwerkt in een synthese. Die synthese van de gesprekken is hier te downloaden. Dit verslag is opgenomen in de synthese van de zeven Nederlandse bisdommen.
Het synode-team van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch bestaat uit: Aletta Steensma, Freek van Genugten en vicaris-generaal Theo Lamers.
GEBED VOOR DE SYNODE Wij staan voor U, Heilige Geest,
terwijl wij bijeenkomen in uw naam.
U alleen hebben wij om ons te geleiden,
maak dat U thuis bent in ons hart;
leer ons de weg die wij moeten volgen
en hoe wij deze moeten gaan.
Wij zijn zwakke mensen en zondaars;
laat niet toe dat wij de wanorde bevorderen.
Laat onwetendheid ons niet op de verkeerde weg brengen,
noch partijdigheid ons handelen beïnvloeden.
Maak dat wij in U onze eenheid vinden,
opdat wij samen kunnen gaan naar het eeuwige leven
en ons niet verwijderen van de weg van de waarheid
en van wat juist is.
Dat alles vragen wij U,
die overal en in iedere tijd werkzaam bent,
in de gemeenschap van de Vader en de Zoon,
in de eeuwen der eeuwen.
Amen.
Afgelopen oktober heeft paus Franciscus de wereldwijde synode ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’ geopend. Dit wordt wel de grootste volksraadpleging van de geschiedenis genoemd. Op 17 oktober heeft Mgr. De Korte de diocesane fase van deze synode met een plechtige eucharistieviering en vespers ook in ons eigen bisdom gestart. Een van de doelen van deze diocesane fase is een rapport schrijven over de synodale kerk in ons bisdom, om zo de hele Kerk aan het woord te laten.
Belangrijk is dat we met elkaar in gesprek raken over de Kerk. Dat gesprek kan overal plaatsvinden: binnen de parochie, binnen werkgroepen, binnen het gezin, binnen gebedskringen, binnen caritasinstellingen, maar ook buiten de kerk. Naast ondersteunend materiaal om zelf in gesprek te gaan in de eigen parochie, organiseert het bisdom van ’s-Hertogenbosch een avond die in het teken zal staan van de synode.
Bijzondere netwerkbijeenkomst 11 januari Op dinsdagavond 11 januari zal een online netwerkbijeenkomst plaatsvinden in het kader van het synodale proces. Vanwege de dan nog geldende coronamaatregelen is dit online-bijeenkomst. Om 18.30 uur zal de bijeenkomst starten met de Vespers, waarna een lezing zal volgen van professor Myriam Wijlens. Professor Wijlens, afkomstig uit Nederland, is professor kerkelijk recht aan de katholieke theologische faculteit van Erfurt (D). Zij is als consultor betrokken bij de bisschoppensynode, en zal ons meenemen in de theologische basis van de synodale kerk.
Digitaal gesprek Pastorale teams en parochiebestuurders worden bijzonder uitgenodigd om digitaal met elkaar in te gesprek te gaan. Hiervoor zijn maximaal 150 plekken beschikbaar, die onderverdeeld worden in een aantal groepen. Met deze groepen willen we het gesprek over de thema’s op gang brengen, zodat vervolgens iedereen met de aangereikte mogelijkheden het gesprek in de parochie kan starten. De Heilige Geest werkt immers, door het doopsel, in ons allemaal.
De Nederlandse bisschoppen hebben drie thema’s ter bespreking centraal gesteld:
1. Vieren
2. Medeverantwoordelijkheid in de missie
3. Dialoog in kerk en samenleving
Terugkijken De vespers vanuit de Sint-Janskathedraal en de lezing van professor Myriam Wijlens zijn hieronder terug te kijken via het YouTube-kanaal van Sint Jan Den Bosch.
Mochten er nog vragen of onduidelijkheden zijn rondom het synodale proces in ons bisdom, dan kunt u de synodewerkgroep een e-mail sturen op het volgende adres: synode@bisdomdenbosch.nl, of u kunt contact opnemen met Aletta Steensma via 073 523 20 65 (telefonisch en whatsapp).
Zondag 17 oktober 2021 zijn we in het bisdom het synodale proces gestart op weg naar de bisschoppensynode van oktober 2023. Hiertoe
zijn we uitgenodigd door paus Franciscus, die daarmee vraagt om samen na te denken over de Kerk van vandaag en morgen…
Om dat wereldwijde proces een focus te geven heeft het Vaticaan enkele thema’s geformuleerd met gespreksvragen. Eén van de thema’s, welke tevens door de Nederlandse bisschoppen wordt aanbevolen, is ‘de dialoog voeren in Kerk en maatschappij’ met o.a. de vraag naar ervaringen van dialoog met gelovigen van andere godsdiensten.
Een bijzondere en jaarlijks terugkerende ervaring van dialoog is de Dag van het Jodendom. Die Dag is een initiatief van de Nederlandse Bisschoppenconferentie om de kennis van het Jodendom onder de christenen te bevorderen en de actieve dialoog tussen joden en christenen te stimuleren. In ons bisdom bestaat al enkele jaren de traditie om deze dag vorm te geven middels enkele referaten. Een paar uurtjes om naar elkaar te luisteren, kennis te nemen van het geloof van de ander en bewust te worden van het eigen geloof, om vervolgens met elkaar in gesprek te gaan…. in de hoop elkaar te verstaan, elkaar nog vaker te mogen ontmoeten en ons ook samen in te kunnen zetten voor een ‘goed samen leven’.
Datum en locatie
Voor komend jaar staat de diocesane Dag van het Jodendom gepland op zondag 16 januari 2022. Omdat momenteel nog niet bekend is wat op de dag zelf de actuele corona-maatregelen zullen zijn -en we niet het risico willen lopen weer iets te moeten annuleren- is nu reeds besloten om de Dag van het Jodendom 2022 middels een webinar vorm te geven, dus op afstand via internet. Dat is niet ideaal en zeker niet zoals we graag zouden willen, máár -zoals een jong nationaal gezegde luidt- ‘elk nadeel heeft zijn voordeel’: een digitale bijeenkomst geeft ons de kans veel meer mensen te verwelkomen! Iedereen die geïnteresseerd is kan rechtstreeks op de eigen computer deelnemen: de lezingen volgen, de sprekers zien en horen, maar ook reageren en daarmee een bijdrage leveren aan de dialoog.
Programma 18.30 uur Welkom en Referaat ‘Vrouwe synagoge – Vrouwe ecclesia’
Door Marcel Poorthuis (*1955 Hilversum). Hij studeerde theologie aan de Katholieke Universiteit van Utrecht en tegelijkertijd muziek aan het Hilversums Conservatorium. In 1992 promoveerde hij tot doctor op de commentaren van de
Frans-Joodse filosoof Levinas op de Talmoed. Zijn promotoren waren Rabbijn prof. Yehuda Aschkenazy en prof. Ad Peperzak. Van 1992 tot 2010 was hij werkzaam als universitair hoofddocent aan de Katholieke Theologische Universiteit Utrecht; van 2010 tot 2020 hoogleraar interreligieuze dialoog aan de Tilburg University.
19.15 uur Kort intermezzo
19.17 uur Referaat‘Over hardnekkige beeldvorming en hoe Thora & profeten gelezen worden in de synagoge’
Door Albert Ringer (*1952 Den Haag). Hij heeft kunstgeschiedenis gestudeerd in Groningen, Amsterdam en Jeruzalem en zich gespecialiseerd op vroege synagoge architectuur. In 2008 behaalde hij zijn semicha (rabbinale bevoegdheid) aan het Levisson Instituut te Amsterdam. Na zijn studie was hij als geestelijk verzorger werkzaam bij Parnassia en van 2008 tot 2017 tevens krijgsmacht-rabbijn. Naast de verantwoordelijkheid voor het rabbinale werk in zijn gemeenten in Rotterdam en Brabant (de regio Noord-Brabant en Limburg) is hij sinds 2012 ook rabbijn van de LJG Twente.
20.00 uur Kort intermezzo
20.02 uur Referaat‘Leest de kerk het Oude Testament alleen door de bril van het Nieuwe?’
Door Wim Weren (*1946 Deurne). Hij studeerde filosofie en theologie in Haaren (N.B.) en Nijmegen. Hij promoveerde in 1979 bij professor Bas van Iersel. Van 1984 tot 2011 was hij hoogleraar Bijbelwetenschappen (Nieuwe Testament) aan de Theologische Faculteit Tilburg. Hij was ook tien jaar lang decaan van deze faculteit. Samen met Jan Fokkelman redigeerde hij het standaardwerk De Bijbel literair. Hij publiceerde meerdere boeken en werkte als bijbelvertaler mee aan herzieningen van de Willibrordvertaling en de Groot Nieuws Bijbel.
20.45 uur Kort intermezzo
20.47 uur Uitwisseling / Dialoog
21.30 uur Sluiting online bijeenkomst
Aanmelden en deelname
Om deel te nemen ontvangen wij graag uw voor- en achternaam en tenminste uw email-adres zodat we een bericht kunnen sturen met
een link waarmee u toegang heeft tot de bijeenkomst. Stuur een email naar: Aanmelding@bisdomdenbosch.nl met vermelding van “DvhJ 2022“. Aanmelden kan tot 12 januari 2022. Uiterlijk 14 januari ontvangt u een bevestiging van deelname (met link / toegang tot de webinar)
De jaarlijkse diocesane dag van het Jodendom is op zondag 16 januari. Naar aanleiding van het evangelie van die zondag over de Bruiloft van Kana wordt in bovenstaand filmpje door diaken Cor Sinnema stilgestaan bij ‘Een Joodse bruiloft’.
Thema 2021 Als onderwerp voor de Dag van het Jodendom 2021 was gekozen voor ‘de plaats van samenkomst rondom het Woord Gods in kerk en synagoge’. ‘Katholiek Leven’ heeft toen een video gemaakt met een rondleiding door de synagoge van de Liberaal Joodse Gemeente te Amsterdam en de Petrus en Paulus kerk in Maassluis. Deze video is hier te bekijken:
De Rooms-Katholieke bisschoppen van Nederland, die eind januari 2022 op Ad limina bezoek zouden gaan naar Rome, hebben gevraagd om uitstel in verband met de coronasituatie in Nederland. Vanwege de coronamaatregelen en de onzekerheid over de ontwikkeling van de omikron virusvariant, vinden de bisschoppen het niet verantwoord om als groep naar Rome te reizen en daar in korte tijd meerdere bijeenkomsten te hebben.
Kardinaal Marc Ouellet, prefect van de Congregatie voor de Bisschoppen, heeft laten weten akkoord te gaan met het verzoek om uitstel. Hij begrijpt en onderschrijft de redenen die de Nederlandse bisschoppen hiervoor hebben aangegeven. Hij laat weten dat er naar een nieuwe datum zal worden gezocht in overleg met de Nederlandse bisschoppen.
De bisschoppen betreuren het dat het Ad limina opnieuw moet worden uitgesteld. Een eerdere datum in 2021 werd door het Vaticaan afgezegd. Nu zijn het de Nederlandse bisschoppen die aangeven dat onder de huidige omstandigheden de reis en het bezoek niet goed door kunnen gaan
‘Wij hebben helaas deze beslissing moeten nemen. Maar we houden goede moed dat het op een later moment wel door kan gaan als de omstandigheden in verband met corona gunstiger zijn, zowel in Italië als in Nederland. Hopelijk kunnen we dan wel als groep met minder risico’s samen naar Rome reizen en op verantwoorde wijze vergaderingen en ontmoetingen hebben’, zegt de voorzitter van de bisschoppenconferentie, bisschop J. van den Hende.
Van 16 t/m 23 januari 2022 is de Week van gebed voor eenheid van christenen 2022. Het thema is dit keer Licht in het duister, met als doel stil te staan bij de ster van Betlehem. Een licht dat schijnt in het duister en de weg wijst naar Jezus. Daarin ligt een oproep voor alle christenen. De centrale Bijbeltekst komt uit Matteüs 2 vers 2.
‘Wij hebben (namelijk) zijn ster zien opgaan en zijn gekomen om Hem te aanbidden.’
Het materiaal voor de Week van gebed voor eenheid is dit jaar voorbereid door christenen uit het Midden-Oosten. Als kleine, kwetsbare gemeenschap leven zij in een regio waar spanningen en gewelddadige conflicten aan de orde van de dag zijn en waar eenheid vaak ver te zoeken is.
Maar ook in veel andere delen van de wereld lijden onschuldige mensen onder geweld, onrecht en onderdrukking. In die omstandigheden zoeken mensen naar een teken dat God met hen is. Ze zoeken de pasgeboren koning van zachtmoedigheid, vrede en liefde, licht in het duister.
Tijdens de Week van gebed voor eenheid bidden wereldwijd miljoenen christenen mee. Door samen te bidden wordt de eenheid ervaren. Tegelijk wordt in het gebed verantwoordelijkheid genomen voor anderen door de problemen van de samenleving in de voorbeden een plek te geven.
De jaarlijkse Week van gebed voor eenheid wordt in Nederland georganiseerd door de Raad van Kerken en MissieNederland. Lees hier meer.
Zaterdag 15 januari: gezamenlijk gebed voor vrede en verbinding in coronatijd Aan de vooravond van de Week van gebed voor eenheid vindt op zaterdag 15 januari een gezamenlijk, landelijk gebed plaats naar aanleiding van de aanhoudende coronacrisis. In dit nationale gebed wordt God gevraagd om vrede, verbinding, mildheid en eenheid in de samenleving
Tijdens de gehele coronapandemie zijn er vanuit verschillende kerkelijke tradities (online) gebedsmomenten geweest, waarbij christenen gezamenlijk voorbede deden voor de bestrijding van de pandemie en voor iedereen die hierdoor geraakt werd. Het nationale gebed bouwt voort op deze voorgaande gebeden en luidt tevens de jaarlijkse Week van gebed voor eenheid van christenen in. Kijk voor meer informatie over dit gezamenlijke gebed op de website van de Raad van Kerken.
Gebed van de R.-K. bisschoppen voor de coronatijd, klik op de foto voor een vergroting:
Paus Franciscus roept in zijn boodschap voor Wereldvrededag, die jaarlijks op 1 januari wordt gehouden, op tot meer inzet en samenwerking voor de vrede. De titel luidt: Onderwijs, werk, dialoog tussen de generaties: instrumenten voor het creëren van een duurzame vrede.
In zijn boodschap voor de 55ste editie van Wereldvrededag schrijft de paus dat de gevolgen van het oorverdovende lawaaivan oorlogen en conflicten nog worden versterkt door de coronapandemie, de effecten van klimaatverandering en aantasting van het milieu. Hij spreekt zijn ongenoegen uit over de toenemende militaire uitgaven, ondanks de coronacrisis. En tegelijk klaagt hij het drama van de honger en de ondervoeding aan, mede als consequentie van een economisch systeem waarin de solidariteit niét op de eerste plaats komt.
Dialoog Paus Franciscus wijst bedrijven op hun maatschappelijke rol en moedigt ze aan om te streven naar een evenwicht tussen economische vrijheid en sociale rechtvaardigheid. Wat betreft vredesopbouw wijst hij op de onvervangbare rol van de dialoog, die altijd is gebaseerd op vertrouwen. De paus roept op tot een dialoog tussen de generaties, om echte, duurzame vrede tot stand te brengen. Ten slotte bestempelt hij onderwijs en het bevorderen en veiligstellen van werk als belangrijke motoren van vrede.
Zojuist bereikte ons het verdrietige bericht dat na een kort maar zwaar ziekteproces dhr. Ton Streppel op 29 december is overleden. Kort voor zijn overlijden is dhr. Streppel op zijn ziekbed nog benoemd tot Ridder in de Orde van Sint Silvester, vanwege zijn grote verdienste voor het bisdom ’s-Hertogenbosch en in het bijzonder de parochie Heilige Maria in Rosmalen en ’s-Hertogenbosch. Onze bisschop, Mgr. dr. Gerard de Korte heeft op deze wijze zijn erkentelijkheid en dankbaarheid voor de inzet en betrokkenheid van dhr. Ton Streppel willen uitdrukken.
Dhr. Streppel is op 23 december benoemd tot Ridder in de Orde van Sint Silvester. Dhr. Streppel was sinds 1 januari 2011 lid van het bestuur van de Mariaparochie, nadat hij begin jaren negentig penningmeester was van de Sint Lambertusparochie in Rosmalen en later bestuurlijk betrokken bij de Pastorale Eenheid Heilige Maria & Heilige Johannes. In het bestuur van de H. Mariaparochie bekleedde dhr. Streppel tot medio 2021 de functie van vicevoorzitter. Op grond van zijn deskundigheid en ervaring behartigde hij als bestuurslid zaken rond het vastgoed van de parochie.
Op basis van zijn kennis en kunde was dhr. Streppel ook actief binnen het bisdom ‘s-Hertogenbosch, middels zijn lidmaatschap van de Raad voor Economische Aangelegenheden. Deze Raad adviseert de bisschop over tal van financiële zaken. Daarnaast had dhr. Streppel zitting in het bestuur van het beleggingsfonds van het bisdom.
Met de pauselijke benoeming tot ridder in de orde van Sint Silvester willen de bisschop van ’s-Hertogenbosch en het parochiebestuur van de parochie H. Maria hun waardering en dank uitspreken voor de bijzondere en tomeloze inzet en betrokkenheid van dhr. Streppel.
De bisdommen Breda, Roermond en ‘s-Hertogenbosch zijn een gezamenlijk project gestart rondom Driekoningen met als doel het gebruik van het Driekoningenzingen opnieuw in parochies van de drie zuidelijke bisdommen te introduceren.
Momenteel draaien er al een aantal pilot-parochies, legt projectleider kapelaan Luc Simons uit. “Parochies in Breda, Terneuzen, Hilvarenbeek, Oss, Roermond en Maastricht zijn al aan de slag gegaan.” Vanwege coronamaatregelen wordt er steeds gekeken wat mogelijk is. Simons: “Het is de bedoeling om met Driekoningen met kinderen zingend langs door de straten te trekken. Verkleed als koningen, verkondigen zij de Blijde Boodschap van Kerstmis en brengen zegen aan de mensen in de parochie in de vorm van een gedrukte huiszegen die voor het project is ontworpen.”
Kinderen worden volgens Simons bekend gemaakt met de vreugdevolle boodschap van Kerstmis en Driekoningen, en worden vervolgens gezonden om die vreugde te delen met anderen. “Zij hebben zich daartoe in één of meerdere bijeenkomsten voorbereid en op de dag zelf uitgedost als koningen.”
Website
Intussen is de speciale website www.driekoningenzingen.nl online gegaan. Daarop is de nieuw ontworpen huiszegen gepubliceerd en worden er nieuwe liederen aangereikt voor het Driekoningenzingen. Op de website is ook een filmpje te zien waarin kapelaan Luc Simons het project toelicht. Het feest zelf zal in de kerk gevierd worden op zondag 2 januari 2022 of op de dag van Driekoningen zelf: 6 januari. De liederen op de website kunnen inspiratie bieden. Voor parochies waar de koningskinderen gezegend en mogelijk ook uitgezonden worden is een eigen zegen voorzien die op de website te vinden is.
In het gezin
Ook in het gezin kan Driekoningen gevierd worden, benadrukt Simons. “Het feest heeft zelfs een culinaire kant, de Driekoningenkoek die thuis gebakken kan worden. Wie de boon vindt mag zich die dag koning weten. Recepten zijn op de website te vinden. In huis kan ook de huiszegen een plaats krijgen die vanuit in de kerk is meegegeven. Het is een zegenkaart met daarop o.a. de zegenwens ‘Christus zegene dit huis’ en de drie koningen die de ster volgen. De huiszegen kan bijvoorbeeld een plaats krijgen boven de voordeur van het huis.”
Huiszegen bestellen of downloaden
De huiszegens kunnen met Nieuwjaar of Driekoningen tijdens de viering in de kerk worden gezegend en vervolgens worden uitgedeeld. Een gratis setje van 50, 100, 150 of 200 huiszegens kan, zolang de voorraad strekt, door parochies in de bisdommen Breda, ‘s-Hertogenbosch en Roermond worden besteld via info@driekoningenzingen.nl. Parochies van andere bisdommen kunnen de huiszegen downloaden en printen.
Op 24 december 2021 is te Venlo overleden de zeereerwaarde heer Egbert Tjardo (Ed) van Delden, emeritus pastoor van de Sint Willibrordusparochie te Eersel.
Pastoor Van Delden is geboren te Scheveningen op 18 juli 1949. Op 24 oktober is hij tot priester gewijd van het bisdom van Rotterdam.
In het bisdom van ’s-Hertogenbosch was hij werkzaam als (waarnemend) pastoor van de Sint Willibrordusparochie te Eersel vanaf 1 maart 2003.
In 2008 werd hij geïncardineerd als priester van bisdom van ’s-Hertogenbosch.
Van zijn functie als (wnd.) pastoor is hem vanwege emeritaat per 1 oktober 2014 eervol ontslag is verleend.
In zijn emeritaat is hij nog vele jaren dienstbaar gebleven aan diverse parochies in het dekenaat Venlo, bisdom Roermond.
Moge hij rusten in vrede!
De uitvaart zal plaatsvinden op 31 december 2021 om 11.00 uur in de H. Familiekerk te Venlo en is via livestream te volgen.
Tijdens de Pontificale Nachtmis van Kerstmis werd de bijzondere kerstboodschap van Paus Franciscus voor ‘s-Hertogenbosch, Nederland en Europa voorgelezen door bisschop De Korte.
De kerstboodschap van de Paus Franciscus:
Broeders en zusters,
Bij gelegenheid van het feest van de geboorte van Jezus en de opening van de traditionele Kerststal van de kathedraal van Sint-Jan Evangelist, verzeker ik u van mijn geestelijke nabijheid door mij te verenigen met uw vreugde en uw gebed.
God die onze geschiedenis is binnen gekomen Ik dank God die als mens onze geschiedenis is binnen gekomen en die op persoonlijke wijze ieder van ons nabij is. Mijn wens is dat het Woord dat vlees is geworden werkelijk in onze harten woont en in die van allen die deze Kerststal zullen bezoeken. Het is het moment om onze levens te laten omhelzen door een liefde die schittert in lofprijzing voor en aanbidding van God die in onze geschiedenis is binnen gekomen. Immers, “ het wonderschone teken van de kerststal dat zo gewaardeerd wordt door het christenvolk, zorgt altijd voor verbazing en verwondering. De uitbeelding van de gebeurtenis van Jezus’ geboorte staat gelijk aan de verkondiging van het mysterie van de Menswording van Gods Zoon met eenvoud en vreugde. De kerststal is in feite als een levend Evangelie dat oprijst uit de pagina’s van de Heilige Schrift.” ( Lett. ap. Admirabile signum, n.1).
Het Kind dat volkeren verbindt Het thema dat u gekozen heeft: “het Kind dat de volkeren verbindt” is een oproep om te werken aan broederschap tussen en het vreedzaam samenleven van de naties, culturen en godsdiensten. De Kerststal nodigt ons uit om ons niet op te sluiten in de angst voor de ander, de angst voor de vreemdeling. Immers, “Jozefs houding moedigt ons aan om anderen te aanvaarden en te verwelkomen zoals ze zijn, zonder uitzondering, en om een bijzondere zorg te tonen voor de zwakken, want God verkiest wat zwak is” ( cf. 1 CO 1,27). (Lett. ap. Patris corde, 8 december 2020). Dat de voorkeur voor de armen ons inderdaad meer solidair en meer gevoelig maakt voor de situatie van kwetsbare en breekbare mensen, want “de solidariteit komt concreet tot uiting in dienstbaarheid, in veel verschillende vormen van zorg voor anderen” (Enc. Fratelli tutti, n.115).
Ten slotte, in de démografische winter die ons Europa doormaakt, nodig ik u uit om geen angst te hebben om het leven te ontvangen naar het voorbeeld van Sint-Jozef in dit jaar dat aan hem is toegewijd: “Het leven ontvangen leidt ons binnen in een verborgen betekenis. Onze levens kunnen wonderbaarlijk herboren worden, als we de moed vinden om ze te leiden volgens het Evangelie” (Ibid.).
Jozef en Maria, die zich beschikbaar hebben gesteld voor het heilsplan en die Jezus in hun leven hebben ontvangen, nodigen ons uit om vruchtbaar te zijn en om deel te nemen aan het liefdesplan van God voor de mensheid. Ik vertrouw aan hen de pijnlijke omstandigheden van ieder van u toe, opdat, op hun voorspraak, u de vreugde, de blijdschap en de vrede zult ervaren als u de Kersstal bezoekt. Laten wij vreugdevolle mannen en vrouwen zijn, die in staat zijn de hoop in een nieuwe wereld te doen herleven, herschapen door de Verlosser die, door zijn menswording, ons het liefhebbende en erbarmende hart van de hemelse Vader openbaart. In onze ogenblikken van onzekerheid, van eenzaamheid en van verdriet, mogen wij “geloven in de revolutionaire kracht van de tederheid en de hartelijkheid” ( Exhort. Ap. Evangelii gaudium, n.288).
Apostolische zegen
Terwijl ik U overvloedige goddelijke genaden toe wens in deze Kersttijd, verzeker ik u van mijn geestelijke nabijheid en stuur ik u mijn Apostolische Zegen, evenals aan alle gelovigen van Nederland in het bijzonder en van Europa in het algemeen. En ik vraag u ook om door te gaan om voor mij te bidden en voor de opdracht die de Heer aan mij heeft toevertrouwd.
Boodschap paus Franciscus Paus Franciscus heeft een speciale kerstboodschap gestuurd voor de Bossche Kerstnachtmis. Bisschop Gerard de Korte heeft dit pauselijk schrijven recent ontvangen en zal aan het begin van de viering de boodschap van paus Franciscus voorlezen. “Het is zeer bijzonder en een grote eer om dit schrijven van paus Franciscus te mogen ontvangen en door te geven aan alle mensen van goede wil juist in deze onzekere tijd”, aldus bisschop De Korte. De boodschap van paus Franciscus is na de Nachtmis terug te lezen op deze website.
Bossche Sint-Janskathedraal voor één avond de grootste parochiekerk van Europa De Nederlandse vertaling van de in het Frans geschreven brief is bedoeld voor alle Nederlandse en Europese kijkers van de Pontificale Nachtmis uit de Sint-Janskathedraal. Kijkers en geen bezoekers aangezien de nachtmis niet publiekelijk toegankelijk is vanwege de coronamaatregelen van de Nederlandse bisschoppen als gevolg van de lockdown. De Pontificale Nachtmis van Kerstmis uit de Bossche Sint-Janskathedraal zal dit jaar waarschijnlijk vele honderdduizenden kijkers hebben. De viering wordt in de nacht van 24 op 25 december om 23.55 uur live op de nationale televisie (NPO 2) uitgezonden door de KRO-NCRV voor al diegenen die de Nachtmis willen meevieren en niet naar hun eigen parochiekerk kunnen. Op hetzelfde moment wordt de viering vanuit ’s-Hertogenbosch ook in Eurovisie-verband live uitgezonden in verschillende Europese landen waardoor veel kijkers met de Bossche Nachtmis verbonden zijn. De Sint-Janskathedraal zou zich voor één avond de grootste parochiekerk van Europa kunnen noemen. De kerstboodschap van paus Franciscus is bedoeld voor alle kijkers in Nederland en in Europa.
Thuis de geboorte van Jezus meevieren Met inachtneming van de coronamaatregelen zal op een feestelijke wijze de geboorte van Jezus gevierd worden in de Bossche Sint-Janskathedraal. Bisschop Gerard de Korte is de hoofdcelebrant van de pontificale Nachtmis. Plebaan Vincent Blom concelebreert en de diakens Vladimir Palte en Tim Bangert assisteren in deze viering. De liturgische muzikale ondersteuning wordt verzorgd door de Schola Cantorum ‘Die Sangeren Onzer Liever Vrouwen’ en het Koperkwartet onder leiding van rector cantus Jeroen Felix. Véronique van den Engh bespeelt het orgel. De vaste gezangen komen uit de Missa Ad Modum Tubae van Albert de Klerk. De kijkers worden van harte uitgenodigd om vanuit huis via de televisie mee te vieren. Het misboekje met alle teksten en gezangen is hier te te downloaden.
Bijzondere kerststal Sint-Jan gesloten Jaarlijks wordt er een bijzondere kerststal in de Sint-Janskathedraal gebouwd met ruim honderd opgezette dieren. Dit jaar is dat gebeurd rond het thema “Het Kind dat volkeren verbindt”. Vanwege de coronamaatregelen is de kerststal gesloten, maar zullen er tijdens de televisieviering beelden van deze prachtige kerststal te zien zijn.
Vanaf 17 december 2021 roepen de Nederlandse bisschoppen een week lang op om samen op weg te gaan naar Kerstmis. Ze doen dat in een reeks Vier Kerstmis-video’s.
Bisschop De Korte De bisschoppen roepen op om juist nu Kerstmis te vieren. “Kerstmis 2021 vieren we in een tijd van onzekerheid. Veel mensen zijn onzeker door de corona en door de griep. Anderen maken zich zorgen over de toekomst van het klimaat en de toekomst van onze aarde. En toch vieren we weer Kerstmis”, zegt bisschop De Korte. “En toch vieren we weer Kerstmis. We gaan samen met de herders en de wijzen uit het Oosten op weg naar Jezus. En ook wij mogen Hem hulde brengen. We mogen Hem uitnodigen in ons eigen huis.”
Bisschop De Korte: “Het feest van verwondering. Een kind wordt geboren, en voor christenen een heel bijzonder kind. We geloven dat in Jezus God zelf bij ons is gekomen. Wij mogen ook delen in die verwondering. Ik hoop dat Christus ook bij u welkom is in uw eigen leven. En dat u wil leven vanuit zijn evangelie. Vanuit zijn liefde én die beantwoordt met geloof, met hoop en wederliefde. Vanuit die overtuiging wens ik u, uw familie, uw vrienden: een zalig, een gezegend kerstfeest.”
Pijn onderweg
“Met Kerstmis vieren we de geboorte van Christus. We vieren dat God zelf met ons op weg gaat. Dat Hij niet alleen die weg wijst, maar die ook voor ons wil worden”, zegt bisschop Liesen in de video die de reeks opende op 17 december. “Dichter kon God niet bij ons komen”, zegt kardinaal Eijk in zijn videoboodschap. “Hij is samen met ons opgetrokken en heeft onze menselijke omstandigheden en condities gedeeld.” In de korte video’s vertellen de bisschoppen over het samen op weg gaan van de herders en de wijzen naar de stal in Bethlehem. “Christus nodigt ons uit om Hem na te volgen en om dat samen als gemeenschap te doen. Dat is in deze coronatijd best wel moeilijk soms”, zegt bisschop Hendriks. En bisschop De Jong vult aan: “Ik weet dat u in uw eigen familie dat samenzijn heel erg waardeert. Dat dit met covid moeilijker is, ervaren we als pijn.”
De weg naar het kind
Bisschop Smeets werpt daarbij de vraag op of we niet uit elkaar drijven en mensen elkaar nog wel weten te vinden. Hij houdt een pleidooi voor gemeenschap en gezamenlijkheid: “We worden opgeroepen om Kerstmis te vieren. Om de weg te zoeken en te vinden naar het Kind dat niet alleen geboren is voor u of voor mij, maar voor u én voor mij.”
Bisschop Van den Hout vergelijkt de herders en de wijzen met beroepsgroepen. Hij vraagt daarom: “Hoe gaan wij als collega’s met elkaar om, als beroepsgroepen op weg? Hoe werken we samen, of niet?” Samen op weg met Kerstmis is ook een samen optrekken van verschillende generaties, zegt bisschop Van den Hende. In de laatste video die op 24 december verschijnt, roept hij op om het kerstevangelie als een groot feest te vieren, “het door te geven en de rijkdom van Gods liefde in ons midden te blijven verkondigen.”
Uitzendschema
De video’s worden gepubliceerd op VierKerstmis.nl, Katholiekleven.nl en de websites van de bisdommen. Parochies kunnen de video’s overnemen op hun website. Het thema “Samen op weg” is ontleend aan de bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’.
Vier Kerstmis! Mgr. Liesen: “God zelf gaat met ons op weg” (17 december)
Vier Kerstmis! Kardinaal Eijk: “Samen op weg met Christus” (18 december)
Vier Kerstmis! Mgr. De Jong: “Een geweldig samenzijn” (19 december)
Vier Kerstmis! Mgr. Hendriks: “Samen als gemeenschap” (20 december)
Vier Kerstmis! Mgr. De Korte: “Op weg naar Jezus” (21 december)
Vier Kerstmis! Mgr. Smeets: “Een Kind is ons geboren” (22 december)
Vier Kerstmis! Mgr. Van den Hout: “Hoe werken we samen?” (23 december)
Vier Kerstmis! Mgr. Van den Hende: “Samen met jong en oud” (24 december)
Naast de eerder afgekondigde maatregelen voor de Rooms-Katholieke Kerk, hebben de bisschoppen besloten tot nog verdere aanscherping in verband met de afgekondigde lockdown per 19 december. Begin december werden al de publieke vieringen na 17.00 uur geschrapt en daarmee ook alle publieke kerstnachtvieringen om zo op kerstavond een massale beweging van kerkgangers te voorkomen. Nu kondigen de bisschoppen aan dat bij de publieke vieringen voor 17.00 uur nog slechts vijftig aanwezigen mogen zijn.
De lockdown is ingrijpend voor iedereen. Dat ervaren ook de R.-K. bisschoppen en zij nemen hierin hun verantwoordelijkheid. Ze begrijpen dat dit voor parochies en parochianen weer een teleurstelling is die het samen vieren van onder meer Kerstmis belemmert. ‘Maar’ vragen de bisschoppen, ‘laten we zorg hebben voor onze naasten en dit zorgvuldig doen in solidariteit met de hele samenleving. Als gelovigen gaan we door deze donkere tijd in de kracht van het geloof en in het vertrouwen dat het Licht van Christus de duisternis overwint’.
Voor alle vieringen vóór 17.00 uur geldt dat deze met het maximumaantal van vijftig aanwezigen, exclusief bedienaren, publiek toegankelijk blijven.
Reserveren en zang Parochies wordt verzocht weer te werken met een reserveringssysteem en alle bestaande maatregelen blijven van kracht. Dat geldt voor de anderhalve meterregel, de verplichting tot het dragen van een mondkapje bij verplaatsingen en de basisregels op het gebied van hygiëne, ventilatie en thuisblijven bij klachten.
Wat betreft het zingen gaan de bisschoppen terug naar de eerdere maatregel van voorzang door één cantor of maximaal vier zangers (waarbij de bisschop één uitzondering maakt voor de nachtmis vanuit de Sint-Janskathedraal die wordt uitgezonden op NPO/Eurovisie).
Uitvaarten en andere kerkelijke bijeenkomsten Uitvaarten mogen – met verwijzing naar de uitzondering die door de overheid wordt toegestaan – vanaf 19 december door maximaal honderd personen worden bijgewoond. Voor alle andere vieringen geldt het genoemde aantal van maximaal vijftig aanwezigen.
Voor alle andere kerkelijke bijeenkomsten dan vieringen geldt dat deze zoveel mogelijk digitaal plaats moeten vinden. Gezien de maximum groepsgrootte die geldt voor buitenbijeenkomsten kunnen er geen openluchtvieringen, herderstochten enzovoort plaatsvinden. Wanneer de kerken worden opengesteld voor de aanbidding van het heilig Sacrament of voor een bezoek aan de kerststal vanwege persoonlijke devotie, dan gelden alle basisregels op het gebied van afstand houden, mondkapje, hygiëne en gezondheid.
De oproep om Kerstmis thuis mee te vieren wordt door de huidige omstandigheden nog belangrijker. Er kunnen minder mensen terecht bij de kerstvieringen dan eerder werd gehoopt. Voor iedereen die geen plek meer kan reserveren: vier thuis mee. Veel parochies verzorgen een livestream en op NPO2 worden ook kerstvieringen uitgezonden. Ga om thuis Kerstmis mee te kunnen vieren naarVierKerstmis.nl met meer informatie, tips en een persoonlijke bemoediging van de bisschoppen. Doe mee, Vier Kerstmis!
De Laudato Sí Werkgroep Nederland, een initiatief van de Nederlandse Bisschoppenconferentie en Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR), promoot sinds de publicatie van Laudato Sí de visie van paus Franciscus op “integrale duurzaamheid” in de Nederlandse kerk en samenleving. Lidorganisaties zijn: Bisschoppenconferentie, KNR, Vastenactie, Socires, Huis van Dominicus, Cordaid, Groengeloven.com, Solidair Groningen & Friesland, De KIM en het Netwerk Katholieke Vrouwen.
De urgentie van de thema’s die paus Franciscus aansnijdt, is de afgelopen jaren alleen maar groter geworden. Het rapport dat het IPCCC afgelopen zomer publiceerde, bevestigt onomstotelijk dat menselijke activiteiten hebben bijgedragen aan klimaatverandering. Er is een brede consensus dat gezamenlijk handelen geboden is. De COVID-pandemie laat ook duidelijk zien dat wij als mensheid met elkaar verbonden zijn en dat de grote problemen van onze tijd alleen kunnen worden opgelost door samen te werken.
We beseffen als katholieke organisaties dat Laudato Sí een moreel en spiritueel kompas biedt in de zoektocht naar een wereld die toekomst heeft. Helaas is Laudato Sí in katholieke kringen nog te weinig bekend en is de invloed ervan in Nederland nog te beperkt. Om deze redenen heeft het bisdom Den Bosch in overleg met de KNR afgelopen zomer een kerkelijke instelling opgericht met de naam: Laudato Sí Alliantie Nederland. Voorzitter is Mgr. Gerard de Korte, bisschop-referent voor Kerk en samenleving.
Om plannen op een professionele wijze uit te voeren, zal de Laudato Sí Alliantie Nederland begin 2022 een secretariaat inrichten met een parttime coördinator (0,6 fte) en een parttime communicatiemedewerker (0,4 fte). Het secretariaat wordt ingebed in het bureau van de Vastenactie te Den Haag.
De Rooms-Katholieke bisschoppen van Nederland publiceren op woensdag 15 december een boodschap voor Kerstmis. In verband met de coronamaatregelen kunnen de kerstdagen niet worden gevierd met grote bijeenkomsten maar, schrijven de bisschoppen, ‘wel kunnen we daardoor aandacht geven aan de volle betekenis van Kerstmis: de komst van Christus in ons leven en in de wereld. “Heden is u een Redder geboren, Christus de Heer” (Lucas 2:11).’
‘Tussen de donkere wolken van de coronapandemie is er licht. We zien dat overal om ons heen’, zeggen de bisschoppen. ‘Tijdens de pandemie staan mensen op om anderen te helpen. Ze kunnen zo getuigen van Christus’ licht, liefde en vrede, zoals de engelen in de Kerstnacht: “Eer aan God in den Hoge en vrede op aarde aan de mensen die Hij liefheeft” (Lucas 2:14).’
Klimaat, vluchtelingen, hulpverleners De bisschoppen wijzen onder meer op de inzet van velen op het gebied van het klimaat en zorg voor de schepping. Ze noemen de hulp aan vluchtelingen en de voortdurende inzet van zorg- en hulpverleners ook als deze inzet wordt tegengewerkt.
Verder schrijven ze over het synodale proces dat paus Franciscus in gang heeft gezet voor de Rooms-Katholieke Kerk wereldwijd: het samen op weg zijn in geloof. Het onderweg zijn verbinden ze met Kerstmis. ‘Kerstmis is een tijd van vreugde. We weten dat God ons nooit in de steek laat. Hij wijst ons in Jezus de weg naar echte menselijkheid. Hij laat ons onze eigen waardigheid en die van elkaar zien. Hij geeft vrede. Met die boodschap gaan we samen op weg.’
Vier Kerstmis! De bisschoppen herhalen hun oproep: Vier Kerstmis! Er zijn mogelijkheden om dat ook thuis te doen als er geen plek mocht zijn bij een kerstviering in de eigen kerk. Veel parochies verzorgen een livestream, wat thuis meevieren mogelijk maakt en ook worden er kerstmissen uitgezonden door KRO-NCRV op NPO2. De eigen parochie, plus nog meer informatie voor het vieren van Kerstmis, is te vinden via vierkerstmis.nl.
Wij leven in een vervelende en onzekere tijd. Het coronavirus is nog steeds onder ons en legt allerlei beperkingen op. Ook dit jaar nachtmissen met Kerstmis in lege kerkgebouwen. Veel gelovigen zijn daar verdrietig over. De coronacrisis maakt duidelijk dat wij, ondanks al onze kennis en kunde, de werkelijkheid maar beperkt naar onze hand kunnen zetten. Corona betekent een oefening in geduld.
Cornelis Verhoeven, filosoof met Brabantse wortels, omschreef geduld eens als: wonen in het uitstel. In deze tijd moeten wij het ongemak uithouden. Laten wij creatief blijven, niet alleen individueel maar ook als geloofsgemeenschap. De pandemie kan ons moedeloos maken en angstig. Nu komt het aan op veerkracht. De hoop mogen wij in ons niet laten doven. Immers: van God is de toekomst. Vandaar ook de titel van deze kerstboodschap 2021: ‘Verwondering in een donkere tijd‘.
Een boek met grote invloed Iedereen die leest, kent boeken die eruit springen. Boeken zelfs die van wezenlijke invloed zijn geweest voor het gehele verdere leven. Voor mij persoonlijk is dat een boek dat ik las als jong geschiedenisstudent, nu bijna 50 jaar geleden. Het gaat om een boek van de Franse katholieke historicus Paul Hazard. In vertaling luidt de titel: ‘De crisis van het Europese bewustzijn’.
Hazard neemt de lezer mee naar intellectuele kringen in Europa rond 1700. Zij verwerken nieuwe feiten die bekend zijn geworden. Gegevens die hun wereldbeeld ineen doen storten. Data die het Europese bewustzijn op de fundamenten doen wankelen. Ik noem de verslagen van ontdekkingsreizigers, die culturen hadden bezocht die ouder waren dan de Bijbelse culturen. Maar ook de resultaten van het onderzoek van het heelal. Astronomen hadden ontdekt dat niet de zon rond de aarde draaide, maar de aarde rond de zon. Daarmee was de aarde uit het centrum van het toenmalige heelal gestoten.
U kunt zich de crisis in de beleving van de werkelijkheid voorstellen. Gevoelens van vervreemding en thuisloosheid waren het gevolg. Voor sommigen leidde dat tot een geloofscrisis. Maar voor de meeste intellectuelen bleef het Godsgeloof overeind. Weliswaar minder christelijk ingevuld als daarvoor maar het geloof in een goddelijke werkelijkheid bleef. En de basis daarvan vormde de notie van verwondering. Bestaande overtuigingen werden door nieuwe feiten vergruisd. Maar de verwondering om het bestaan bleef overeind.
De wetenschappelijke ontdekkingen van astronomen gingen ook na 1700 door. Ons begrip van tijd en ruimte is de laatste eeuwen geëxplodeerd. Ik heb een Engelse gezinsbijbel uit de 19de eeuw. Bij Genesis 1 staat 4004 voor Christus. Inmiddels gaan astronomen uit van een Big Bang bijna 14 miljard jaar geleden. En het heliocentrisme, de zon als centrum, is inmiddels vervangen door de gedachte van een uitdijend heelal. De werkelijkheid is miljarden jaren oud en vele miljoenen lichtjaren ruim.
Twee paleizen Maar ook nu blijven topastronomen zich verwonderen. Een van hen is Heino Falcke. In 2019 werd hij, als astronoom verbonden aan de Radbouduniversiteit te Nijmegen, bekend door het fotograferen van een zwart gat. De foto was wereldwijd een sensatie. Afgelopen zomer las ik een interview met Falcke. Hij is niet alleen een vooraanstaand astronoom maar heeft ook preekbevoegdheid in een Lutherse gemeente in Duitsland. Hij had als 14-jarige een bijzondere religieuze ervaring en sindsdien is hij er vast van overtuigd dat God liefde is. Zonder zijn geloof zou het heelal indrukwekkend zijn maar ook bedreigend en leeg. Hij maakt in het interview een prachtige opmerking die helemaal past bij deze kerstboodschap. Falcke zegt: Het heelal en de stal, dat zijn de twee paleizen van God.
Prachtige woorden van de astronoom, die de scheppende God ervaart in ons uitdijende heelal. God heeft als ene paleis het heelal, dat laat zien hoe onvoorstelbaar groot en overweldigend Hij is als Schepper. Maar de christen Falcke gelooft ook dat God ons in Christus heeft opgezocht. Vandaar de stal als Gods tweede paleis. Christus is immers geboren in een eenvoudige stal omdat er voor Hem geen plek was in de herberg. Wij gaan het met het komende kerstfeest opnieuw vieren. Voor Falcke gaan christelijk geloof en astronomie goed samen. Hij is niet bang voor de wetenschap. Integendeel, de verwondering om het immense heelal maakt zijn geloof juist sterker en groter. Voor Falcke is God overal en Hij doordringt en omarmt ons.
Alle verstand te boven Broeders en zusters,
Heino Falcke is niet de enige topwetenschapper die de beoefening van de wetenschap goed kan combineren met zijn geloof in Christus.
Afgelopen jaar publiceerde Cees Dekker een boek onder de titel ‘Alle verstand te boven’. Dekker, zelf hoogleraar aan de universiteit van Delft, laat 22 collegae aan het woord. Allemaal veelbelovende academici die op hun terrein van wetenschap hun sporen hebben verdiend. Zij geven autobiografische schetsen en vertellen hoe zij kerk op zondag en universiteit op maandag kunnen combineren. Wij horen hoe zij hun zoektocht naar God gestalte hebben gegeven. En beschrijven ook hoe zij uiteindelijk zijn gevonden door God zelf. Wij horen mooie verhalen van academici, elk van hen op weg met God. De titel van het boek ‘Alle verstand te boven’ is een citaat uit de brief van de apostel Paulus aan de christenen van Filippi (4,7). De apostel spreekt over een vrede die alle verstand te boven gaat. Elk van de 22 levensverhalen verhaalt van die goddelijke vrede.
Als een donkere spiegel Dit jaar verscheen ook de Nederlandse vertaling van het boeiende boek ‘Through a glass darkly’ geschreven door de Britse hoogleraar Alister McGrath. Ook de titel van dit boek ‘Als door een donkere spiegel’ komt uit een brief van de apostel Paulus en wel 1 Korinthe 13. McGrath neemt als jonge man afstand van zijn christelijke opvoeding en noemt zich lange tijd atheïst en marxist. Maar vanaf de jaren zeventig veranderen zijn denkbeelden. Hij is teleurgesteld in het reëel bestaande socialisme in Oost-Europa. En langzaam glipt God weer in zijn leven. Letterlijk schrijft hij: Ik spoelde aan op een eiland van geloof. Hij promoveert als chemicus maar zijn ontdekkingstocht naar God neemt hem steeds meer in beslag. In Oxford gaat hij ook theologie studeren en het komt tot een tweede promotie. Hij heeft zo, naar eigen zeggen, twee bergen beklommen: die van de natuurwetenschap én die van de theologie. Hij komt meer en meer tot de overtuiging dat een mens nooit volkomen autonoom is. De mens is geen meester van zijn eigen lot. Juist in deze coronapandemie ervaren wij dat allemaal aan den lijve. Integendeel: wij moeten ons verzoenen met onzekerheid zonder erdoor overweldigd te worden. Want een mens mag vertrouwen op Gods trouw. Met een bekend beeld, van de katholieke priester Henri Nouwen, uit de wereld van de trapeze in het circus: geloven vraagt om een sprong. Als mens mag je springen. God is de vanger. Zo wordt iedere sprong een salto vitale, een levenssprong.
De werkelijkheid waarin wij leven is complex en onze kennis blijft altijd voorlopig en onvolkomen. Maar wij mogen vertrouwen dat, als wij de sprong van het geloof maken, God ons zal opvangen. McGrath ziet, evenals Heino Falcke, geen tegenstelling tussen natuurwetenschap en het christelijk geloof. Wij zijn immers mensen met een beperkt vermogen om te zien en te begrijpen.
Gelovig nadenken over de werkelijkheid geeft ons kennis of misschien beter gezegd wijsheid. Geloof rust ons toe om zinvol te leven in een gecompliceerde wereld. En datzelfde geloof helpt ons om te gaan met lijden en de kwetsbaarheid van ons bestaan.
Wij zien op onze aardse tocht, en dan komt de titel van het boek genomen uit 1 Korinthe 13 weer in beeld, in een donkere spiegel. De wereld en de kosmos blijven raadselachtig en verwonderen ons. Het is goed om Paulus nog wat langer aan het woord te laten. De apostel schrijft: Nu nog zien wij in een spiegel onduidelijk. Maar dan zien wij van aangezicht tot aangezicht. Of, zoals de vertaling van de NBV 21 luidt: Maar straks staan wij oog in oog. Thans ken ik slechts ten dele, maar dan zal ik ten volle kennen zoals ik gekend ben. Nu echter blijven geloof, hoop en liefde, de grote drie, maar de liefde is de grootste.
Tot slot Beste broeders en zusters,
Binnenkort vieren wij weer het geboortefeest van Jezus. God is in Hem bij ons gekomen. Met de woorden van Heino Falcke: een stal werd zijn paleis. Kerstmis is voor ons christenen bij uitstek het feest van de verwondering. De heilige God is te zien in een mensenkind. Teken van Gods solidariteit en nabijheid. Teken van onvoorwaardelijke liefde; van trouw tot over de dood heen. Deze wereld en ieder schepsel gaan God ter harte.
Laten wij ook dit Kerstfeest Christus in ons eigen leven verwelkomen. Hem eer brengen met geloof, hoop en liefde.
En, zo hebben wij gehoord, beseffen dat de liefde van deze deugden de grootste is.
Mgr. dr. Gerard de Korte Bisschop van ‘s-Hertogenbosch
Als het leven onzeker en donker op ons afkomt in deze tijd van pandemie, hoe kun je dan vertrouwen dat het licht van het kerstkind zal doorbreken in ons leven. Gerard de Korte, de bisschop van ‘s-Hertogenbosch, ontsteekt de derde kaars in de Advent en wijst op drie waarden die ons helpen om uit te zien naar dat licht: met meer dankbaarheid leven, de betekenis van wachten als wonen in het uitstel en het geschenk van mildheid. Die drie waarden maken de weg vrij om het licht van Christus te kunnen zien.
In december blikt katholiekleven.nl terug op het jaar van paus Franciscus. Wat deed hij en waar vroeg de paus aandacht voor? Het videokanaal van de Nederlandse Bisschoppenconferentie heeft de hoogtepunten van 2021 per kwartaal op een rij gezet. In de eerste aflevering wordt teruggekeken op de maanden januari tot en met maart.
Verschillende bijzondere gebeurtenissen uit het afgelopen jaar komen aan bod, ook door middel van foto’s. Een van de hoogtepunten van 2021 was het bezoek van paus Franciscus aan Irak in de maand maart. De paus reisde tijdens zijn vierdaagse bezoek aan dit land “als een pelgrim die op zoek is naar vrede, broederschap en verzoening,” zoals hij het noemde.
Katholiekleven.nl neemt de lezer mee in een terugblik op dit bezoek en enkele andere bijzonderheden uit het eerste kwartaal van 2021. Lees en kijk verder op: Katholiekleven.nl.
Foto door: Servizio Fotografico Vaticano: Kinderen verwelkomen de paus in het door oorlog verwoeste gebied.
Met ingang van vrijdag 25 februari vervallen voor de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland de verplichting om anderhalve meter afstand te houden en het mondkapjesadvies bij verplaatsingen door de kerk. De maatregelen voor het uitreiken van de communie worden versoepeld.
‘We zijn dankbaar voor verruiming van de mogelijkheden om samen ons geloof in Gods huis te kunnen vieren,’ zeggen de bisschoppen. ‘We weten dat alle gelovigen hier naar uitkijken.’
Communie Met ingang van 25 februari vervallen de beperkende regels voor het uitreiken van de communie met uitzondering van de regel dat de priester vooraf zijn handen goed reinigt. Ook het ontvangen van de heilige communie op de tong is weer mogelijk. Daarbij geldt de dringende aanbeveling om de plaatsen in de kerk waar de handcommunie en de tongcommunie wordt uitgereikt fysiek van elkaar te scheiden. Op de plaats van de uitreiking van de tongcommunie wordt gevraagd een bidstoel te plaatsen zodat de tongcommunie geknield ontvangen kan worden.
Verder is het gebruik van wijwater weer toegestaan. Samen koffiedrinken na de viering is weer mogelijk.
De pandemie is echter nog niet voorbij. Gehandhaafd blijven daarom regels ter vermijding van handcontact: gelovigen geven elkaar niet de hand bij de vredeswens en collecteren gebeurt op een andere manier dan het doorgeven van de collecteschaal van hand tot hand.
Aswoensdag Woensdag 2 maart is Aswoensdag. Voor het uitdelen van de askruisjes kan worden gekozen voor het plaatsen van het kruisje op het voorhoofd of voor het strooien van de as over het hoofd. Hierbij geldt de aanbeveling voor de priester om tijdens het uitreiken van het askruisje een mondkapje te dragen.
Rekening houden met elkaar Ten slotte benadrukken de bisschoppen dat het nodig is om zich nog steeds aan de adviezen te houden die de verspreiding van het virus aantoonbaar beperken. Zoals hygiëneregels volgen (handen wassen, hoesten en niezen in de elleboog), geen handen schudden, goed ventileren, niet komen met verkoudheidsklachten enzovoort.
‘Houd rekening met elkaar, ook met diegenen die afstand willen houden en/of een mondkapje dragen, bijvoorbeeld in verband met een kwetsbare gezondheid. Laten we met elkaar ervoor zorgen dat iedereen in de kerk de liturgie veilig mee kan vieren’, aldus de bisschoppen.
De Nederlandse bisschoppen hebben besloten de coronamaatregelen voor de Rooms-Katholieke Kerk uit te breiden. Dit in verband met de huidige ontwikkelingen op het gebied van de coronapandemie. In de R.-K. Kerk worden voorlopig na 17.00 uur geen vieringen gehouden en dit geldt ook voor Kerstmis.
Dit besluit gaat per direct in en betreft zowel vieringen als andere kerkelijke bijeenkomsten tussen 17.00 en 05.00 uur. Andere kerkelijke bijeenkomsten zijn bijvoorbeeld catechesebijeenkomsten of parochiebestuursvergaderingen. Deze kunnen na 17.00 uur uiteraard wel digitaal worden georganiseerd. Avondvieringen op weekdagen en zaterdag worden zodanig vervroegd dat ze om 17.00 uur afgelopen zijn. Ondanks dat het kort dag is wordt de parochies gevraagd dit zo mogelijk al uit te voeren voor de vieringen van het komend weekend.
Anderhalve meter De bisschoppen hebben de anderhalve meter maatregel, die inmiddels een wettelijke verplichting is geworden, al eerder ingevoerd. In kerken waar meer mensen worden verwacht dan de capaciteit van het kerkgebouw op anderhalve meter toelaat wordt opnieuw een systeem van reserveren ingevoerd.
De verplichting tot het dragen van een mondkapje bij verplaatsingen blijft gehandhaafd. Daarnaast blijven de basisregels gelden op het gebied van hygiëne, ventilatie en thuisblijven bij klachten. Ook de eerdere afgekondigde regels voor het zingen blijven voorlopig gehandhaafd. (Zie bericht van 10 november)
Toeleven naar Kerstmis Zondag 28 november is de Advent begonnen: een periode van toeleven naar Kerstmis en het gezamenlijk vieren van de komst van Christus. Ook dit jaar worden Advent en Kerstmis door de coronapandemie een periode van aanpassen en vieren met beperkende maatregelen. Net als vorig jaar zijn er met Kerstmis geen publieke nachtmissen toegestaan. De bisschoppen vragen parochies om de mogelijkheden om Kerstmis overdag te vieren -ook in de dagen van het kerstoctaaf- volop te benutten.
Het besluit om met Kerstmis na 17.00 uur geen publieke vieringen toe te staan gaat de bisschoppen zeer aan het hart. Zij herhalen dat de kerk geen bron van besmetting mag zijn. Zij willen met hun besluit een massale beweging van mensen die tegelijk naar de kerstnachtvieringen zouden gaan, voorkomen. Ook is het belang van goed ventileren steeds benadrukt en dat is moeilijk te realiseren met meerdere vieringen op één avond. Dat de bisschoppen dit besluit nu al hebben genomen en bekendmaken heeft te maken met het feit dat de voorbereidingen voor de Kerstnachtvieringen binnenkort starten of al gestart zijn.
Incasseringsvermogen De nieuwe maatregelen vragen van de parochies en alle gelovigen opnieuw om extra inzet, incasserings- en uithoudingsvermogen om toch samen zo goed mogelijk Advent en Kerstmis te kunnen vieren. De bisschoppen spreken hun grote dankbaarheid en waardering uit voor al diegenen die zich daarvoor onvermoeibaar inzetten.
Zij wijzen in deze Adventstijd, een periode van hoopvol vooruitzien, op de liefde van Christus die in de wereld is gekomen en die ons helpt om ook de moeilijkheden die deze pandemie met zich meebrengt te doorstaan. Zoals er in de dagen van Jezus’ geboorte voor Maria en Jozef moeilijkheden waren, is de weg naar Kerstmis ook dit jaar voor velen geen gemakkelijke tocht. Toch mag het licht schijnen van Christus die ons in deze wereld als de Verlosser gegeven is.
Kijk hier voor de oproep die de bisschoppen al eerder deden:Vier Kerstmis!
Op vrijdag 26 november is net voor het begin van de Advent de website VierKerstmis.nl online gegaan. Deze website is een initiatief van de Nederlandse bisschoppen om iedereen op te roepen Kerstmis te vieren, als het kan bij (een van) de vieringen in de eigen kerk, maar als daar geen plek is in verband met coronamaatregelen, ook thuis. Meevieren kan dan bijvoorbeeld via de livestream van een parochie of met de mis op NPO2.
VierKerstmis.nl biedt inspiratie voor en over het samen vieren van Kerstmis en wil ook in 2021 mensen helpen om de site van de eigen parochie te vinden. Op die parochiesite kunnen bezoekers op het vieringenrooster kijken waar en wanneer de vieringen zijn en of er eventueel nog beperkingen of maatregelen gelden om aanwezig te kunnen zijn.
Downloads bij de vieringen De website is net voor het begin van de Advent online gegaan en biedt voor alle zondagen van de Advent en Kerstmis via een link een speciaal boekje in de vorm van een download. Deze boekjes helpen om thuis mee te kunnen vieren als het in verband met corona niet mogelijk is om naar de kerk te gaan. Deze downloads worden verzorgd door de Katholieke Bijbel Stichting (KBS) en bevatten onder meer de lezingen maar ook gebeden voor de betreffende zondag.
Voor kinderen is op VierKerstmis.nl een doeboekje te vinden met onder meer tips om te knutselen, te puzzelen en een recept voor kerstkransjes. Ook zijn er speciale VierKerstmis-kerstkaarten, geschikt om te laten drukken, maar ook in een variant om zelf te printen en zo klaar te maken voor verzending naar familie, vrienden of naar iemand in de eigen omgeving die blij zou worden van een mooi kaartje in de kersttijd. De Advent is van oudsher een periode om te delen met diegenen die minder hebben en vandaar ook de link op Vierkerstmis.nl naar de Adventsactie, met de oproep om te geven.
Op 28 november 2021 is te Tilburg overleden de zeereerwaarde pater Jacobus Carel Matthijs (Jacques) Janssen msc, emeritus pastoor van de pastorale eenheid Emmaüs te Grave.
Pater Janssen is geboren in Merselo (L) op 24 februari 1936 en tot priester van de Missionarissen van het Heilig Hart gewijd op 3 september 1961.
In het bisdom van ’s-Hertogenbosch was hij werkzaam als pastor te Tilburg (parochie ’t Zand) van 1971 tot 1978, als pastor te Geldrop (parochies H. Jozef-Coevering en H. Maria Magdalena) en tevens pastoraal werker en districtscatecheet van het dekenaat Geldrop van 1978 tot 1985 en als pastor voor de kerkopbouw in het dekenaat Druten van 1985 tot 1990.
Per 1 oktober 1990 werd hij benoemd tot pastoor van de parochie Grave welke in 2004 opging in de Pastorale Eenheid Emmaüs, uit welke functie hem vanwege emeritaat per 1 juni 2006 eervol ontslag is verleend. In zijn emeritaat is hij nog vele jaren dienstbaar gebleven aan diverse parochies in het bisdom.
Op 25 november 2021 is te Nijmegen overleden de zeereerwaarde pater Henricus Josephus te Plate omi, priester van de Congregatie Missionarissen Oblaten van de Onbevlekte Maagd Maria.
Pater Te Plate is geboren in Groenlo op 5 april 1933 en tot priester van de Congregatie Oblaten van Maria gewijd op 17 september 1970.
In het Bossche bisdom was hij werkzaam als kapelaan te Deurne, parochie H. Geest, van 1970 tot 1979 en als pastoor van de parochie H. Jozef te Asten van 1979 tot 15 januari 1987 waar na hij werd benoemd tot pastoor in Oirlo, bisdom Roermond.
Zondag 28 november begint de Advent, de periode waarin we verwachtingsvol uit mogen kijken naar Kerstmis! Het blijft onzeker hoe de komende maanden zullen gaan verlopen, maar om Advent toch niet onopgemerkt voorbij te laten gaan is er vanuit het bisdom (familiepastoraat) een ‘digitale Adventskalender’ in het leven geroepen. Een kalender voor het hele gezin waarbij je online elke dag een luikje kunt openen. De kalender zit boordevol mooie verhalen, leuke opdrachten, muziek en knutselopdrachten. Zijn jullie er klaar voor? Klik op de afbeelding om naar de online Adventskalender te gaan
Paus Franciscus heeft op 25 november het wonder erkend op voorspraak van de zalige karmeliet Titus Brandsma (1881 Bolsward) die in 1942 overleden is in het concentratiekamp van Dachau (Duitsland). Met de erkenning van dit wonder is de weg naar heiligverklaring vrij.
Het wonder betreft de genezing van een dodelijke huidkanker op voorspraak van de Nederlandse karmeliet. De 76-jarige pater Michael Driscoll, die een bijzonder devotie voor pater Titus Brandsma heeft, is ervan overtuigd dat hij zijn leven te danken heeft aan zijn Nederlandse confrater. Pater Driscoll is intussen met emeritaat, maar is nog steeds als priester actief.
De Fries Titus Brandsma was lid van de orde van de karmelieten. In 1905 werd hij tot priester gewijd. In 1923 werd hij hoogleraar wijsbegeerte en mystiek aan de toen pas opgerichte Katholieke Universiteit Nijmegen, vandaag de Radboud Universiteit. Later werd hij rector van de universiteit. Brandsma verzette zich vanaf de jaren 1930 openlijk tegen het opkomend nazisme. In 1942 werd hij gearresteerd wegens subversieve activiteiten. Hij overleed op 26 juli 1942 aan ontberingen en mishandeling in het concentratiekamp van Dachau.
Maria van Jezus De paus erkende op 25 november ook een wonder op voorspraak van de zalige Italiaanse franciscanes Carolina Santocanale, beter bekend als Maria van Jezus (1852- 1923). Maria van Jezus dankt haar faam van heiligheid aan haar zorg voor de zieken en de armen. Zij was lid van de seculiere Franciscaanse Orde en stichtte de Congregatie van de Zusters Kapucijnen van de Onbevlekte Ontvangenis van Lourdes.
De paus erkende eveneens het martelaarschap van de priester Enrico Planchart en drie metgezellen, belijdende priesters van de Congregatie van de Heilige Harten van Jezus en Maria, die op 26 mei 1871 uit haat tegen het geloof werden vermoord in Parijs (Frankrijk). Vandaag zijn ook de heroïsche deugden erkend van de Italiaanse bisschop Antonio Bello (1935-1993), de Spaanse priester Giovanni de San Pedro y Ustarroz (1564 – 1615), de Italiaanse priester Giorgio Guzzetta (1682- 1756), de Braziliaanse leek Odette Vidal Cardoso (1931-1939) en de Italiaanse zusters Natalina Bonardi (1864-1945, stichtster van de zusters van Loreto) en Maria Dositea Bottani (Maria Domenica, 1896-1970).
Op 23 november 2021 is te Uden overleden de zeereerwaarde heer Innocentius Maria Gerardus Josephus (Inno) Ponsioen, emeritus-pastoor van de parochie H. Petrus te Uden.
De zeereerwaarde heer Ponsioen is geboren in Nijmegen op 11 december 1936 en tot priester van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 27 mei 1961.
Hij was in het bisdom achtereenvolgens werkzaam als kapelaan te Groesbeek (parochie H.H. Cosmas en Damianus) van 1961 tot 1966, als kapelaan te Tilburg (parochie H. Dionysius ’t Heike) van 1966 tot 1970 en als pastor te Tilburg (parochie Binnenstad) van 1970 tot 1983.
Per 1 augustus 1983 werd hij benoemd tot pastoor van de parochie H. Petrus te Uden uit welke functie hem per 1 september 2002 wegens emeritaat eervol ontslag is verleend.
Tevens was hij van 1987 tot 1993 deken van het Dekenaat Uden.
Moge hij rusten in vrede!
De uitvaart zal vanwege de coronarestricties in besloten kring plaatsvinden.
Op woensdag 24 november wordt met de hashtag RedWednesday aandacht gevraagd voor godsdienstvrijheid wereldwijd. Op initiatief van Kerk in Nood laten vele kerken, maar ook synagogen, moskeeën en overheidsgebouwen zich op die dag rood aanlichten. Vele Rooms-Katholieke kerken doen hieraan mee, waaronder de Bossche Sint-Janskathedraal.
Volgens diverse rapporten, van Kerk in Nood en van andere instituten, neemt de vervolging omwille van geloof toe. Peter Broeders, directeur van Kerk in Nood, is bezorgd: “Godsdienstvrijheid is een mensenrecht. Niemand mag worden lastiggevallen, gediscrimineerd worden in werk of huisvesting, of bedreigd worden met het ontnemen van vrijheid of zelfs zijn of haar leven, alleen vanwege diens geloof.”
Wereldwijd Een belangrijk aspect van #RedWednesday is het wereldwijde karakter. In 2020 zijn volgens Broeders met RedWednesday ruim 400 miljoen mensen wereldwijd bewust gemaakt van godsdienstvrijheid als vergeten mensenrecht. In Nederland deden maar liefst 119 kerken mee. De 23 nationale kantoren van Kerk in Nood hebben honderden kerken, synagogen, moskeeën en overheidsgebouwen bewogen tot acties van solidariteit. “#RedWednesday is als schreeuw om aandacht voor godsdienstvrijheid amper te negeren”, aldus Broeders.
Vorig jaar namen op 25 november 119 kerken in Nederland deel aan #RedWednesday! De meeste daarvan waren rood aangelicht, anderen deden mee met gebed tijdens de Heilige Mis, een vesper- of gebedsviering. Op woensdagavond 2
Mgr. Gerard de Korte, bisschop van ’s-Hertogenbosch, vindt het belangrijk dat de kathedraal meedoet met #RedWednesday. “Vrijheid van godsdienst is een groot goed. Geloven kan nooit samengaan met dwang en geweld. Helaas moeten wij constateren dat miljoenen christenen in vele landen omwille van hun geloof in Christus worden vervolgd. Het is belangrijk dat wij voor hen bidden en in hun noden voorzien. ‘Red Wednesday’ is een goede actie om voor de christenvervolging aandacht te vragen.”
De Heilige Mis met plebaan Vincent Blom in de rood verlichte Sint-Janskathedraal in ’s-Hertogenbosch begint woensdag 24 november om 19.00 uur.
Van 13 tot en met 17 december 2021 organiseert de Nederlandse Katholieke School Raad (NKSR) de Week van het Katholiek Onderwijs. In samenwerking met Adventsactie/Vastenactie is er ook dit jaar lesmateriaal ontwikkeld voor scholen, te gebruiken tijdens de Advent in aanloop naar Kerstmis. Daarnaast is er een kerstposter (afbeelding) beschikbaar met bijhorende lesbrief.
Voor de kerstposter is dit jaar gebruik gemaakt van het werk van de Nederlandse kunstschilder en glazenier Hans Truijen (1928-2005), ‘Aankondiging van het licht’ (1990). Mw. drs. Liesbeth Stalmeier heeft bij de afbeelding een aantal lessuggesties ontwikkeld. De kerstposter kan worden gedownload en zal ook worden toegestuurd aan alle katholieke scholen en schoolbesturen. Kijk voor de poster ook hier.
Basisonderwijs: ‘Ik zorg voor jou’
In samenwerking met Vastenactie is voor het basisonderwijs lesmateriaal voor de adventstijd ontwikkeld. Dit jaar is gekozen voor het thema: ‘Ik zorg voor jou’. In het kerstverhaal komen verschillende aspecten van zorg terug, zoals de herbergier die zorgt voor zijn gasten of Maria die zorgt voor haar kind.
Onderbouw
Voor de onderbouw is er een kleurig digitaal prentenboek met als titel: Het zorgkantoor van Bram en Haas waarin het onderwerp ‘Ik zorg voor jou’ op een speelse manier is verwerkt, met bijbehorende vragen en werkvormen.
Midden- en bovenbouw
In het lesmateriaal voor midden- en bovenbouw wordt elke week een andere kant van het thema belicht. Het digitale handboek staat vol met leuke werkvormen, vragen en liedjes en vanzelfsprekend het Bijbelverhaal. Ook is er een opzet voor een kerstviering voor de hele school.
Voortgezet onderwijs | Sint Maarten
Dr. Bill Banning heeft de lesbrief over de heilige Martinus die hij al eerder voor de NKSR ontwikkelde opnieuw geredigeerd. Het thema van deze lesbrief is solidariteit, een van de vijf kernbeginselen van het katholiek sociaal denken. In de lesbrief staan suggesties om de visie op solidariteit concreet te maken voor vmbo-, havo- en vwo-leerlingen. Dit gebeurt aan de hand van het beroemde verhaal van Sint Maarten, ofwel de heilige Martinus. Deze man is voor miljoenen mensen eeuwenlang en wereldwijd een inspirerend voorbeeld geworden van concreet sociaal denken en handelen.
Voorafgaand aan de televisieviering vanuit de Sint-Janskathedraal is diaken Rob Kosterman te gast in het geloofsgesprek van Leo Fijen.
Midden in het centrum van Eindhoven staat de Catharinakerk als toonbeeld van de kerk die schoonheid paart aan gastvrijheid. En die combinatie wordt zichtbaar in de dagopvang voor dak- en thuislozen. Hun luisterend oor is Rob Kosterman die sinds 2018 straatpastor is en in deze mensen meer dan eens de stem van Christus herkent. Daarom gaat hij na zijn pensioen verder met zijn werk. Want deze dak- en thuislozen hebben zijn hart veroverd en zijn geloof versterkt. Rob Kosterman over zijn taak: “De essentie is er-zijn, luisteren. Op mooie momenten erbij zijn, maar ook op de momenten dat het leven geen feest is. Dan ben je als straatpastor vaak de laatste die nog luistert, die er is zonder dat je meteen met een oplossing komt. Je bent er!”
Klik hier om het geloofsgesprek met Rob Kosterman terug te kijken. Klik hier voor een overzicht van de geloofsgesprekken. Klik hier om de eucharistieviering uit de Sint-Janskathedraal terug te kijken.
Op 9 november 2021 hebben de kardinalen en bisschoppen, die lid zijn van de Congregatie voor de Heiligverklaringen, in hun gewone vergadering een positief besluit genomen inzake de heiligverklaring van Titus Brandsma. Daarmee komt deze heiligverklaring weer een stap dichterbij.
Dit heeft de postulator van het generaal bestuur van de Karmelorde in Rome op 10 november laten weten aan de Nederlandse Provincie van de Karmelieten.
De prefect van de congregatie, kardinaal Marcello Semeraro, zal spoedig de conclusies ter goedkeuring voorleggen aan paus Franciscus. Als de paus de conclusies bevestigt, kan de heiligverklaring worden aangekondigd.
De Nederlandse Provincie van de Karmelieten laat weten dankbaar te zijn voor de positieve resultaten die tot nog toe zijn bereikt. Ze hoopt dat de aankondiging van de heiligverklaring van de Karmeliet Titus Brandsma spoedig zal plaatsvinden en dat het leven en de spiritualiteit van Titus velen zal inspireren.
Dit jaar is het precies 100 jaar geleden dat de eerste Lourdesreis plaatsvond van wat nu het Huis voor de Pelgrim heet, op dit moment de enige officiële bedevaartorganisatie in Nederland. Dat jubileum wordt op verschillende manieren gevierd, onder meer met vier Mariavesperconcerten, verspreid door het land. Het eerste vesperconcert is op zondag 14 november in de Sint-Jan in Den Bosch.
Een vesperconcert is een gebedsviering, waarbij de muziek een belangrijke rol speelt. Het is liturgie en tegelijkertijd ook een concert. De muziek wordt uitgevoerd door de Capella sine Nomine onder leiding van Jo Louppen. Op het programma staan Marialiederen, psalmen en gebeden in verschillende stijlen en genres.
Het concert in Den Bosch is onderdeel van een reeks van vier bijzondere vespersconcerten in het kader van het 100-jarig jubileum van de bedevaartorganisatie. De andere vespervieringen zijn op 28 november in de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek in Maastricht, op 9 januari in de Grote Kerk in Venray en op 16 januari in de Sint-Bavokathedraal in Haarlem.
Het vesperconcert in Den Bosch op 14 november begint om 16.00 uur. Iedereen is van harte welkom. De toegang is gratis.
Op zaterdag 6 november, op het feest van de HH. Verkondigers van het geloof in onze streken, is Martijn Derks door bisschop De Korte tot diaken gewijd. De wijding vond plaats in de Sint-Janskathedraal waar veel familie, vrienden, parochianen en leden van de gemeenschap Emmanuel waren samengekomen. Bisschop De Korte stond in zijn homilie stil bij de zending van Christus, de metafoor van het Licht en het feest van de geloofsverkondigers, de missionarissen van vroegere tijden. De bisschop gaf aan dat Martijn een nieuwe missionaris mag zijn in deze tijd. De bisschop riep de aanwezigen op om met het synodale proces goed te luisteren naar Gods Geest.
De wijding werd voorafgegaan door een retraite waaraan de kandidaat-diaken samen met seminaristen, studenten van het Bonifatiusinstituut en jongemannen die in parochies werkzaam zijn met het oog op hun wijding in de toekomst hebben deelgenomen. De retraite werd geleid door Vader Pierik in het bezinningscentrum Emmaus te Helvoirt.
Martijn Derks, lid van de gemeenschap Emmanuel, zal als diaken toetreden tot het pastorale team van de Goede Herder-parochie in Tilburg.
Foto: Wim Koopman
Hieronder is de hele viering terug te kijken.
“Nu de COP26 afgerond is, willen we als vertegenwoordigers van de Rooms-Katholieke Kerk Nederland en de Protestantse Kerk in Nederland de Nederlandse overheid aanmoedigen zich ambitieus te verhouden tot de gemaakte afspraken, en te doen wat in haar macht ligt om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken.” Zo begint de brief die scriba René de Reuver, bisschop Gerard de Korte en ds. Karin van den Broeke, aan de regering sturen.
Het idee voor het opstellen van deze brief is ontstaan na een gesprek met een aantal predikanten dat zich zorgen maakt over het klimaat.
In de brief wordt opgeroepen tot een systeemverandering. “Te lang hebben we in de westerse wereld de ogen gesloten voor de schade van onze leefwijze. Dat vraagt van ons allemaal – overheid, ondernemingen, kerken en individuen – een proces van zelfreflectie, ommekeer, en met vallen en opstaan een andere weg inslaan.”
De schrijvers roepen de Nederlandse overheid op om alles te doen wat in haar macht ligt om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken. “We roepen haar op om (klimaat)gerechtigheid als uitgangspunt te hanteren voor overheidsbeleid.”
—–
Volledige tekst van de brief
Geachte leden van de regering,
Nu de COP26 afgerond is, willen we als vertegenwoordigers van de Rooms-Katholieke Kerk Nederland en de Protestantse Kerk in Nederland de Nederlandse overheid aanmoedigen zich ambitieus te verhouden tot de gemaakte afspraken, en te doen wat in haar macht ligt om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken. Veel waardering hebben we voor het besluit van de demissionaire regering om eind 2022 te stoppen met investeringen in kolen, gas en olie in het buitenland. We zijn er echter van overtuigd dat er meer nodig is om het tij te keren. Een relatief rijk land als Nederland kan een meer dan gemiddelde inbreng hebben in de transitie die nodig is.
Kerken staan in een lange traditie van opkomen voor slachtoffers van onrecht. In de Bijbel lezen we hoe God keer op keer opkomt voor mensen die achtergesteld, onderdrukt en vergeten worden door rijken en machthebbers. Ons wordt geleerd om Jezus Christus zelf te herkennen in wie honger heeft, wie dorst heeft, wie naakt is, wie ziek is of gevangen zit. Dat betekent dat we ons geroepen voelen om steeds alert te zijn op wie in onze huidige tijd en omstandigheden hongerigen, dorstigen, naakten, vreemdelingen, zieken of gevangenen zijn, en voor hen een naaste te zijn. Soms is dat heel direct en dicht bij huis, maar vaak ook vraagt het oog te hebben voor wat er gebeurt op het wereldtoneel.
Tijdens de afgelopen weken waren alle ogen in de wereld gericht op de leiders die in Glasgow bij elkaar waren. De COP26 bood opnieuw de kans om tot afspraken te komen die erop gericht zijn verdere opwarming zo veel mogelijk te beperken. We roepen de Nederlandse overheid op om zich daar zo vergaand mogelijk voor in te spannen. Nu al zien we dat de gevolgen van opwarming desastreus zijn. De gevolgen daarvan lijken voorlopig het grootst voor de meest kwetsbare bewoners van de aarde. Dat lijden zal exponentieel toenemen als de planetaire grens van 1,5 °C overschreden wordt.
In 2015 deed paus Franciscus de encycliek Laudato Si het licht zien. Daarin riep hij reeds op tot zorg voor ons gemeenschappelijk huis, de aarde, en tot ecologische bekering. Daarbij aansluitend voegde hij een achtste werk aan de zeven werken van barmhartigheid toe: ‘Laat ons barmhartig zijn voor ons gemeenschappelijk huis.’ Dit jaar riep hij, samen met de Anglicaanse aartsbisschop Justin Welby en de oosters-orthodoxe patriarch Bartholomeus I, christenen, alle mensen van goede wil en wereldleiders verenigd in Glasgow voor de COP26 op om leiding te nemen in de overgang naar een rechtvaardige en duurzame economie. De Wereldraad van Kerken heeft opgeroepen tot economisch beleid waarbij niet langer de groei van productie en inkomen centraal staan, maar een verbetering van gezondheid en welzijn van gemeenschappen en van de aarde.
Het tegengaan van verdergaande klimaatverandering vraagt om systeemverandering. Te lang hebben we in de westerse wereld de ogen gesloten voor de schade van onze leefwijze. Dat vraagt van ons allemaal – overheid, ondernemingen, kerken en individuen – een proces van zelfreflectie, ommekeer, en met vallen en opstaan een andere weg inslaan.
We roepen de Nederlandse overheid op, zoals we ook onze lokale geloofsgemeenschappen oproepen, om alles te doen wat in haar macht ligt om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken. We roepen haar op om (klimaat)gerechtigheid als uitgangspunt te hanteren voor overheidsbeleid. Bij gerechtigheid denken we overigens tevens aan verschillen binnen onze eigen samenleving: ook in Nederland is het van belang dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.
Als vertegenwoordigers van kerken willen we ons inzetten voor een verandering in denken en handelen die bijdraagt aan (klimaat)gerechtigheid. Van u als overheid hopen en verwachten we dat u zich niet zult beperken tot het voldoen aan minimumeisen, maar dat u zich in zult spannen voor een transitie die door de samenleving als geheel gedragen wordt.
In verbondenheid,
Mgr. dr. Gerard de Korte, bisschop van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch en referent voor Kerk en Samenleving
René de Reuver, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland
Karin van den Broeke, programmaleider Kerk in Actie
Met de landelijke campagne VierKerstmis.nl willen de gezamenlijke Nederlandse bisschoppen dit jaar zoveel mogelijk mensen stimuleren om Kerstmis te vieren, bij voorkeur door naar (een van) de kerstvieringen in de parochies te gaan. In de eerste twee weken van november is hiervoor via de bisdommen campagnemateriaal naar de parochies gestuurd. Met de recente aanscherping van de coronamaatregelen in de R.-K. Kerk geldt, dat de campagne daar op moet worden afgestemd.
De website VierKerstmis.nl werd in 2020 voor het eerst gelanceerd om in de coronatijd iedereen op te roepen om toch Kerstmis te vieren, ook als er geen plek was in de eigen kerk. VierKerstmis.nl biedt inspiratie voor en over het samen vieren van Kerstmis, maar wil in 2021 mensen ook helpen om de site van de eigen parochie te vinden. Op die site kunnen ze dan op het vieringenrooster kijken waar en wanneer de vieringen zijn en of er eventueel nog beperkingen of maatregelen gelden om aanwezig te kunnen zijn.
Er zijn VIER tips voor de parochies om deze campagne goed te kunnen voeren:
Download de materialenvan VierKerstmis die speciaal voor de parochies beschikbaar zijn, te weten artikeltjes en beeldmateriaal voor op de parochiewebsite, voor in het kerkblad van december en in de nieuwsbrief en de social accounts.
Zorg dat uw vieringenrooster op uw website gemakkelijk te vinden is en overzichtelijk laat zien welke vieringen er in december, of beter nog speciaal in de kersttijd, gehouden worden.
Vermeld bij het vieringenrooster (indien nodig in verband met corona) of en hoe er gereserveerd moet worden, hoeveel mensen er bij een viering kunnen zijn, of er een livestream is die mensen als alternatief zouden kunnen volgen. Is die er niet, dan kunt u ook verwijzen naar de vieringen op NPO2.
Zet op uw site ook een link naar VierKerstmis.nl voor meer inspiratie om thuis Kerstmis te vieren, met op deze site onder meer verhalen, kerstkaarten, een doeboekje voor kinderen en nog veel meer.
Blijf op de hoogte! De website Vier Kerstmis gaat op vrijdag 26 november online. Houd voor meer informatie rkkerk.nl in de gaten, ook als het gaat over eventuele verdere aanscherping van de coronamaatregelen. Wilt u direct een nieuwsbrief ontvangen wanneer er sprake is van aanscherping van de coronamaatregelen, neem dan een gratis abonnement op de Nieuwsbrief RKKerk.nl!
De Nederlandse bisschoppen vragen om een aantal coronamaatregelen die eerder al golden opnieuw toe te passen in de R.-K. Kerk. Gelovigen worden gevraagd tijdens vieringen en andere kerkelijke bijeenkomsten anderhalve meter afstand te houden en een mondkapje te dragen wanneer zij zich verplaatsen in de kerk of de ruimte waar de kerkelijke bijeenkomst wordt gehouden. Daarnaast blijven de basisregels gelden op het gebied van hygiëne, ventilatie en thuisblijven bij klachten.
Zingen Voorlopig blijft volkszang nog toegestaan en mogen ook koren blijven zingen, maar koren wordt nadrukkelijk aangeraden om alleen te repeteren in grote ruimtes waar voldoende geventileerd kan worden. Ook voor het zingen tijdens de vieringen geldt dat er goed geventileerd moet kunnen worden en dat koorleden net als de andere aanwezigen onderling tenminste anderhalve meter afstand moeten houden. Verder gelden voor repetities die niet in een kerk plaatsvinden, de regels voor koorrepetities van de overheid.
De bisschoppen houden er rekening mee dat de komende tijd verdere aanscherping van de coronamaatregelen nodig zal blijken.
Respectvolle omgang
De bisschoppen hebben eerder al iedereen opgeroepen om zich te laten vaccineren. Tegelijk willen zij aan alle gelovigen, gevaccineerd en niet-gevaccineerd, vragen om respectvol met elkaar om te blijven gaan.
De bisschoppen beseffen dat zij opnieuw een beroep doen op de bereidwilligheid van alle betrokkenen in de parochies, waaronder vele vrijwilligers die helpen bij het implementeren van de voorzorgsmaatregelen. Zij zijn dankbaar voor deze inzet en hopen en bidden dat een gezamenlijke inspanning de beoogde effecten zal hebben ten behoeve van de gezondheid van alle mensen en met name de meest kwetsbare mensen in onze samenleving.
Stilte: het is iets wat we tegenwoordig niet veel opzoeken, maar wat eigenlijk een belangrijke plaats heeft in ons geloof. In de Bijbel lezen we namelijk dat God ons vaak in de stilte opzoekt. Maar wat betekent dit dan, stil zijn met als doel om dichter bij God te komen? Hoe doe je dit? En is dat niet ontzettend saai, de hele dag stil zijn?
Wij geloven dat stilte absoluut niet saai hoeft te zijn! En om jullie ook te overtuigen willen we samen op zaterdag 11 december 2021 een dag beleven rondom de stilte.
Programma: 10.30 uur Ontvangst bij San Damiano.
11.00 uur Inleiding Br. Jan over de stilte en samen de stilte ingaan.
12.00 uur Lunchen in stilte.
12.45 uur Verschillende workshopronde in stilte.
15.30 uur Eucharistieviering.
16.30 uur Samen de stilte uitgaan & Afsluiting.
In stilte…
… Hoor je de mooiste dingen.
We zullen de stilte ervaren zoals we dat nog nooit hebben gedaan!
Ben je enthousiast en durf jij de stilte in te stappen? Meld je dan aan via onderstaand formulier.
Praktische informatie. Datum: Zaterdag 11 december 2021 Tijd: 10.30 – 17.00 uur Locatie: San Damiano, Van der Does de Willeboissingel 12, Den Bosch Kosten: Geen Coronamaatregelen: Zoals we allemaal weten is het coronavirus nog altijd onder ons aanwezig. We hebben besloten dat we deze Stiltedag in alle veiligheid door kunnen laten gaan, mits we ons houden aan de geldende maatregelen voor kerkelijke bijeenkomsten. Dat betekent dat we je vragen om 1,5 meter afstand van elkaar te houden en binnenshuis een mondkapje te dragen bij verplaatsing. Bij (minimale) klachten blijven we uiteraard thuis. Daarnaast willen we je adviseren om vooraf een zelftest te doen. Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat iedereen zich veilig voelt! Meer informatie: Neem contact op met Ingrid van Zeeland (jongerenwerkster Bisdom Den Bosch) via email of 0735232061 (dit nummer heeft ook WhatsApp). Klik hier om de flyer te downloaden
Naar aanleiding van de persconferentie van het kabinet op dinsdag 2 november bevestigen de Nederlandse bisschoppen opnieuw de coronamaatregelen die nog steeds gelden voor de Rooms-Katholieke Kerk. Zij bereiden zich bovendien voor op een mogelijke aanscherping van deze maatregelen met het oog op de ontwikkeling van de Covid-19 pandemie.
De huidige maatregelen omvatten onder meer de basisregels zoals thuisblijven bij klachten, de hygiëneregels volgen en zorgen voor voldoende ventilatie van binnenruimtes. Gelovigen wordt uitdrukkelijk gevraagd om onderling een veilige afstand te bewaren en rekening met elkaar te houden zowel bij het kiezen van een plaats als bij het lopen door de kerk.
Lees voor meer informatie over de geldende maatregelen dit bericht. Bij aanscherping van deze maatregelen worden de parochies zo spoedig mogelijk geïnformeerd via het bisdom en op www.rkkerk.nl.
In het voorjaar heeft Paus Franciscus aangekondigd dé Wereldjongerendag van het jaar te verplaatsen van Palmzondag naar het feest van Christus Koning, op 21 november. Het motto voor deze dag is ontleend aan de Handelingen van de Apostelen: “Sta op! Ik kies jou om getuige te zijn van wat je hebt gezien. De wereld heeft jouw kracht, enthousiasme en passie nodig.” Jongeren over de hele wereld vieren samen op deze dag dat een jonge kerk zijn zeker mogelijk is!
Jong Bisdom Den Bosch viert deze dag in de Sint Petrusparochie in Eindhoven Noord. Naast een H. Mis, die samen met de parochiegemeenschap wordt gevierd, zal de dag bestaan uit een gezellig samenzijn, gevolgd door een lunch en een keuze uit diverse diaconale workshops. De dag eindigt rond 16.00u.
Zoals we allemaal weten is de situatie rondom het coronavirus nog altijd onzeker. Na de laatste persconferentie (2-11) wachten wij het besluit van de bisschoppenconferentie af over welke maatregels we op onze activiteiten moeten toepassen. Dit gaat bijv. o.a. over het hanteren van de QR-code. Zodra we hier meer over weten zullen wij de deelnemers daar direct over berichten.
Aanmelden kan via onderstaand online formulier. Alle jongeren zijn van harte uitgenodigd om met ons mee te vieren!
Praktische informatie. Datum: 21 november 2021 Tijd: 10.00u (H. Mis) – 16.00u Locatie: Sint Petruskerk, Kloosterdreef 31, Eindhoven Kosten: geen
Meer informatie: Neem contact op met Laura Nieuwlaat (jongerenwerkster Bisdom Den Bosch) via email of 0735232069 (dit nummer heeft ook WhatsApp).
Aanmeldformulier
NB: Wegens de coronamaatregelen is de wereldjongerendag 2021 geannuleerd!
Zondag 17 oktober zullen wij in ons bisdom het synodale proces starten op weg naar de bisschoppensynode van oktober 2023. Dat gebeurt feestelijk in de Sint Janskathedraal met een Eucharistie en een vesper maar ook in de 260 andere kerken van ons bisdom zal voor het welslagen van het synodale proces worden gebeden. Het woord synode betekent letterlijk samen op weg. Paus Franciscus, die sinds zijn verkiezing in 2013 aan onze Kerk nieuw elan geeft, nodigt ons uit om samen na te denken over de Kerk van vandaag en morgen.
De komende maanden staan -tot eind februari- vooral in het teken van luisteren. Niet alleen ik als bisschop maar wij allen mogen luisteren naar wat Gods Geest tot de Kerk van ’s-Hertogenbosch zegt. De Geest doet dat langs velerlei wegen. Ik wil luisteren naar gelovigen die zich in onze parochies inzetten, heel bijzonder ook naar parochiebesturen. Maar ook naar de leden van de verschillende diocesane raden. Hopelijk lukt het ook in contact te komen met mensen die niet verbonden zijn met onze Kerk maar ons wel een spiegel willen voorhouden. Ook zij kunnen ons van dienst zijn om ons christen-zijn in de wereld van vandaag beter te beleven.
Doel van het synodaal proces Het synodaal proces wil primair materiaal verzamelen voor het werkdocument dat zal worden geschreven voor de bisschoppensynode van oktober 2023 in Rome. Tijdens deze synode zullen de aanwezige bisschoppen aanbevelingen doen die uiteindelijk door onze paus zullen worden verwerkt in een richtinggevend document. Deze tekst zal leidend zijn voor de marsroute van onze Wereldkerk naar de toekomst.
Kernwoorden Paus Franciscus heeft ons ter bezinning drie belangrijke kernwoorden aangereikt die van wezenlijk belang zijn voor ons kerk-zijn: communio, participatie en missie. Voor menig parochiaan zullen deze woorden vrij abstract in de oren klinken. Vandaar dat ik ze graag enige invulling geef.
Communio Communio is het Latijnse woord voor gemeenschap. Geen mens is een eiland. Integendeel, God heeft ons als sociale wezens geschapen. Alleen in verbondenheid met de Heer en elkaar kunnen wij uitgroeien tot gelukkige mensen. Tegen die achtergrond is onderlinge solidariteit heel belangrijk. Zo kunnen wij laten zien dat wij van Christus zijn. Onze Kerk vormt een gemeenschap van gemeenschappen. Als zij trouw is aan het onderwijs van Jezus vormt de Kerk een gemeenschap van geloof, hoop maar vooral ook van liefde. Paulus noemt de liefde de grootste van de christelijke deugden. En Ignatius van Antiochië noemt aan het begin van de tweede eeuw de christelijke gemeenschappen een liefdesbond. In de weerbarstigheid van het bestaan kan helaas de liefde ook verflauwen. Wij zien dat in de kerkgeschiedenis steeds weer gebeuren. Maar Gods Geest kan ons hart vernieuwen en het vuur van de onderlinge liefde aanwakkeren.
Participatie Door de doop, het vormsel en de Eucharistie zijn wij geroepen om het geloof concreet gestalte te geven. Zowel in de parochie als in ons alledaagse leven. Toen ik in mei 2016 als bisschop in onze prachtige Sint Jan werd geïnstalleerd, heb ik de nadruk gelegd op de verantwoordelijkheid van het doopsel. Als bisschop kan ik in mijn eentje weinig bereiken. En dat geldt ook voor ieder pastoraal team in de parochie. Maar als wij onze gaven en talenten bundelen, zijn wij, in kracht van Gods Geest, tot veel in staat. Iedere christen is lid van het volk van God en is geroepen daar ook een bijdrage aan te leveren. Bij het woord participatie denk ik dus vooral aan de verantwoordelijkheid die wij hebben voor de voortgang van het kerkelijk leven en de vormgeving van onze samenleving. Wij zijn geroepen om tekens op te richten van Gods heerschappij. Overal waar liefde en dienstbaarheid worden geleefd, overal waar mensen leven vanuit vergeving en verzoening zien wij een lichtflits van het Koninkrijk dat God zelf voltooien zal.
Missie Het zal duidelijk zijn dat een en ander ook te maken heeft met missie, het derde woord dat bij het synodale proces centraal staat. Wij spreken in onze dagen veel over onze missionaire opdracht. Een en ander heeft ook te maken met de zorgen die wij hebben over de voortgang van het evangelie in ons bisdom en ons land. De Kerk heb ik wel vaker vergeleken met een omgekeerde piramide. Aan de bovenkant zien wij veel oude mensen maar aan de onderkant helaas weinig jonge mensen. Tegen die achtergrond is een missionaire houding ontzettend belangrijk. In ons bisdom zetten wij, zoals u ongetwijfeld weet, in op het bevorderen van het familiepastoraat. Door gezinnen met jonge kinderen te helpen thuis het geloof te beleven, werken wij aan de opbouw van de Kerk van morgen.
Kerk is missie. Een Kerk die niet missioneert, heeft haar vitaliteit verloren. Gelukkig komen er juist in onze dagen allerlei missionaire projecten van de grond, zowel evangeliserend als diaconaal. Wij zijn geroepen om mensen bij Christus te brengen. Christelijk leven krijgt immers gestalte vanuit de vriendschap met Christus.
Tegelijk worden wij uitgenodigd om dienstbaar in het leven te staan. De laatste sociale encyclieken van onze paus Laudato Si en Fratelli Tutti kunnen ons inspireren tot een cultuur van het leven. Het gaat dan om de bescherming van kwetsbaar leven maar ook om maatschappelijke rechtvaardigheid en het beschermen van de aarde die ons draagt en voedt. Voor de toekomst van de Kerk in onze streken moeten wij hopen dat de missionaire initiatieven in ons land door God gezegend mogen worden.
Kernthema’s Om het synodale proces focus te geven heeft het Vaticaan tien thema’s geformuleerd. De Nederlandse bisschoppen hebben daaruit drie thema’s gekozen om de focus verder toe te spitsen: vieren, medeverantwoordelijkheid voor missie en dialoog in Kerk en samenleving.
Wij willen het gesprek in de bisdommen concentreren, al kunnen de zeven andere thema’s vanzelfsprekend onderwerp van dialoog zijn. De keuze voor de drie kernthema’s komt enerzijds voort vanuit het besef van de kwetsbaarheid van Kerk en geloof in onze streken, maar wordt evenzeer gevoed door de hoop dat ons katholiek geloof ook in ons land toekomst heeft. Vanuit de aanbidding van God in het vieren van de liturgie, heel bijzonder van de Eucharistie, worden wij gevoed om onze verantwoordelijkheid voor de missie van de Kerk gestalte te geven. Tegelijkertijd krijgen wij inspiratie om het evangelie van Christus concreet te leven in de wereld van vandaag. Graag nodig ik onze gelovigen, heel bijzonder ook de pastorale teams en parochiebesturen, uit om met het synodale proces aan de slag te gaan. Voor de bespreking van de verschillende kernthema’s zullen vragen worden aangereikt. Resultaten van onderlinge gesprekken maar ook individuele reacties zijn welkom op het bisdomkantoor. U krijgt daar nog informatie over.
Tot slot Zondag 17 oktober start het synodale proces in ons mooie bisdom. Wij gaan samen op weg, met mensen binnen en hopelijk ook buiten de Kerk. Het worden maanden van intensief luisteren om zo, in de veelheid van stemmen, de stem van Gods Geest te onderscheiden. Wat zegt de Geest tot de Kerk van ’s-Hertogenbosch vandaag? Wij zullen de oogst van het luisterproces samenbundelen in een kerkprovinciaal rapport en doorgeven aan het synodesecretariaat in Rome. Uiteindelijk zal de stem van het volk van God de bisschoppen, die deelnemen aan de synode van oktober 2023, kunnen inspireren. Daar wordt de koers van de Kerk verder uitgestippeld, in nauwe verbondenheid met onze dierbare paus als voorzitter van de liefdesbond die onze Kerk is en steeds meer moet worden.
Mgr. dr. Gerard de Korte Bisschop van ’s-Hertogenbosch
De Nederlandse Bisschoppenconferentie heeft een handreiking voor de besprekingen in het kader van de synode 2023 naar de bisdommen gestuurd. Deze handreiking is bedoeld als uitgangspunt voor de besprekingen die elk bisdom organiseert over het thema van de synode: ‘Voor een synodale kerk: communio, participatio en missio’.
Op zondag 17 oktober wordt het traject van deze synode in alle zeven bisdommen officieel geopend met een eucharistieviering. Daarna begint het diocesane traject in aanloop en voorbereiding op de synode die uiteindelijk in 2023 in Rome zal plaatsvinden. Alle bisdommen geven zelf vorm aan dit traject door gesprekken en bijeenkomsten te organiseren waarin gesproken wordt over de aangegeven thema’s.
Rode draad Rode draad daarin vormen de trefwoorden uit het thema voor deze synode, te weten communio, participatio en missio (gemeenschap, participatie, zending). Het Vaticaan heeft tien kernthema’s beschikbaar gemaakt waar de bisdommen uit kunnen kiezen om in de voorbereidende fase over te spreken. De Nederlandse Bisschoppenconferentie heeft er daarvan drie uitgekozen die in ieder geval in de Nederlandse bisdommen aan de orde gaan komen.
Dit zijn de thema’s ‘Vieren’, ‘Medeverantwoordelijk voor missie’ en ‘Dialoog in Kerk en samenleving’. De keuze voor deze drie thema’s is mede ingegeven door de zorg van de Nederlandse bisschoppen over de kwetsbaarheid van de kerk en het christendom in ons land en in de westerse samenleving én door de hoop dat het christendom en de kerk in onze streken toekomst en voortgang zal kennen. De bisschoppen herkennen in deze drie thema’s bovendien de trefwoorden: communio, participatio en missio. Bij elk van deze thema’s is een aantal vragen beschikbaar om over door te spreken.
Rome Ieder bisdom kan naar eigen keuze gremia, raden, groepen, individuen enzovoort bij de bespreking betrekken en ook over één of meer van de andere kernthema’s kan desgewenst worden gesproken. Alle inbreng wordt vervolgens verwerkt in een document per bisdom dat door de Nederlandse Bisschoppenconferentie wordt verwerkt in een nationaal document dat door wordt geleid naar het secretariaat van Bisschoppensynode in Rome.
De “Schola Cantorum die Sangeren Onser Liever Vrouwen” is het kerkkoor dat onlosmakelijk verbonden is met de Kathedrale Basiliek van Sint-Jan in ‘s-Hertogenbosch. Jeroen Felix, rector cantus van de Schola Cantorum en bestuurslid van de Kerkelijke Instelling Sint-Gregorius, is voor het KRO-NCRV programma Het Geloofsgesprek geïnterviewd door Leo Fijen. Het interview werd op zondag 10 oktober uitgezonden, voorafgaande aan de eucharistieviering die werd uitgezonden vanuit de Sint-Janskathedraal te ‘s-Hertogenbosch.
Jeroen Felix vertelt in het Geloofsgesprek over het gemis van samen zingen in de coronatijd, over muziek als therapie en de troost van samen zingen in moeilijke tijden.
Klik hier om het geloofsgesprek met Jeroen Felix terug te kijken.
Klik hier voor een overzicht van de geloofsgesprekken.
Klik hier om de Eucharistieviering uit de Sint-Janskathedraal terug te kijken.
Klik hier voor meer informatie over de Schola Cantorum.
Klik hier voor meer informatie over de Kerkelijke Instelling Sint-Gregorius.
Paus Franciscus heeft op zondag 10 oktober in Rome het synodale proces geopend ter voorbereiding op de bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’ (2023). Aanstaande zondag wordt de diocesane fase van gebed en gesprek geopend in ieder bisdom in de wereld.
Eucharistieviering
Zondag 17 oktober om 10.00 uur zal bisschop Gerard de Korte tijdens een pontificale eucharistieviering in de Sint-Janskathedraal de diocesane fase openen. Tijdens de viering, met daarin de hernieuwing van de doopbeloften, speciale intenties gebeden door o.a. leden van de lekenraad en plechtige zegen, zal de bisschop ook een synode-kaars ontsteken. In de homilie zal de bisschop stilstaan bij het synodale proces. De viering is live te volgen en eventueel terug te kijken via het YouTube-kanaal van de Sint-Jan.
Evensong Zondag 17 oktober om 16.00 uur is er een feestelijk gezongen evensong in de Sint-Janskathedraal waarin de bisschop opnieuw zal ingaan op het synodale proces aan de hand van de lezingen over het Pinksterverhaal en de Emmaüsgangers. Aan het einde van de evensong zullen kleinere kaarsen ontstoken worden aan de synode-kaars en overhandigd aan de vertegenwoordigers van iedere parochie om ook op parochieel niveau de synode gestalte te gaan geven. Per parochie wordt er 1 kaars uitgereikt.
De leden van het kathedraal kapittel zijn uitgenodigd om in koorkleding deel te nemen aan deze evensong. Daarnaast zijn ook de leden van het de priesterraad en pastorale teams uitgenodigd om aan te sluiten bij deze viering. In deze viering willen wij de verbondenheid van ons bisdom tonen in dit proces. Ook deze viering is te volgen via het YouTube-kanaal van de Sint-Jan.
Gebedskaart
Het Secretariaat van de Bisschoppensynode reikt het gebed “Adsumus Sancte Spiritus” aan. Het gebed in het Nederlands vertaald met ‘Wij staan voor U, Heilige Geest’ is een oud gebed. Het wordt toegeschreven aan de heilige Isidorus van Sevilla (560 – 636) en is in de loop van de eeuwen vaak gebeden bij kerkelijke bijeenkomsten zoals synodes. Elke sessie van het Tweede Vaticaans Concilie begon met het gebed tot de Heilige Geest. Het Secretariaat van de Bisschoppensynode reikt het in vereenvoudigde vorm aan, zodat het goed bruikbaar is voor groepen en liturgische samenkomsten. Het gebed en de gebedskaart treft u hieronder aan.
Vervolg Op zondag 24 oktober kan in iedere parochie van ons bisdom een start worden gemaakt met het synodale proces. Voor de eucharistieviering van die zondag wordt hierbij een liturgische handreiking verstrekt. Deze parochie-vieringen zijn de aftrap om in de parochie en daarbuiten met elkaar in gesprek te gaan. De ‘diocesane fase’ van gebed en gesprek in bisdommen wereldwijd begint op 17 oktober 2021 en wordt op verzoek van het Secretariaat van de Bisschoppensynode in april 2022 afgerond. Daarna volgt een bespreking op continentaal niveau (najaar 2022 – voorjaar 2023), waarna in oktober 2023 de bisschoppensynode in Rome plaatsvindt.
GEBED VOOR DE SYNODE Wij staan voor U, Heilige Geest,
terwijl wij bijeenkomen in uw naam.
U alleen hebben wij om ons te geleiden,
maak dat U thuis bent in ons hart;
leer ons de weg die wij moeten volgen
en hoe wij deze moeten gaan.
Wij zijn zwakke mensen en zondaars;
laat niet toe dat wij de wanorde bevorderen.
Laat onwetendheid ons niet op de verkeerde weg brengen,
noch partijdigheid ons handelen beïnvloeden.
Maak dat wij in U onze eenheid vinden,
opdat wij samen kunnen gaan naar het eeuwige leven
en ons niet verwijderen van de weg van de waarheid
en van wat juist is.
Dat alles vragen wij U,
die overal en in iedere tijd werkzaam bent,
in de gemeenschap van de Vader en de Zoon,
in de eeuwen der eeuwen.
Amen.
De eerstvolgende katholieke Wereldjongerendagen vinden plaats van 1 tot en met 6 augustus 2023 in Lissabon. Die data zijn de eerste week van oktober in Rome bekendgemaakt. Vanuit Nederland zal JongKatholiek in samenwerking met het Huis voor de Pelgrim reisinitiatieven voor de WJD23 ontwikkelen.
Het Huis voor de Pelgrim in Maastricht is een officieel erkende bedevaartorganisatie die al meer dan honderd jaar bedevaartreizen organiseert naar onder meer Lourdes, Rome en Israël. Ook bij voorgaande edities van de Wereldjongerendagen was het Huis voor de Pelgrim zijdelings betrokken.
Voorprogramma De reisinitiatieven worden ontwikkeld in samenwerking met de jongerenwerkers van de zeven Nederlandse bisdommen. Voorafgaand aan het officiële programma in Lissabon vindt er een voorprogramma plaats in verschillende regio’s in Portugal, de zogeheten ‘dagen van de bisdommen’. De deelnemers hebben dan volop de gelegenheid om in contact te komen met katholieke jongeren uit andere landen.
Hoogtepunt van de Wereldjongerendagen is het bezoek van de paus. Tijdens de slotviering worden meer dan een miljoen deelnemers verwacht. De katholieke Wereldjongerendagen vinden elke twee of drie jaar in een ander werelddeel plaats. De laatste keer was in 2019 in Panama. De bedoeling was dat de volgende editie in 2021l zou plaatsvinden, maar vanwege de coronapandemie is deze uitgesteld tot 2023.
Als het niet of nauwelijks mogelijk is de kerkelijke vleugels uit te slaan, wat doe je dan als bisschop? De vrijheid om overal en nergens naar toe te gaan is beperkt, de kans om te handelen is aan zoveel regels gebonden. Gerard de Korte, de bisschop van ’s-Hertogenbosch, gaat toch vliegen door zijn bisdom. Hij doet dat met de pen, met slechts één doel: om zijn gelovigen een hart onder de riem te steken, met woorden uit de Bijbel, uit de traditie, uit zijn eigen leven die inspireren, met voorbeelden uit zijn bisdom die bemoedigen en verbinden. Zo is hij de parochies en de kloosters nabij met achttien brieven ter bemoediging en een speciaal woord rond Kerstmis. Geboeide vleugels, is de titel van deze bundel. En daarin komt ook de historicus in deze bisschop naar voren. Want hij legt vast wat de tweede en derde golf van corona betekenen voor het kerkelijk leven en hoe het geloof juist nu van toegevoegde waarde kan zijn voor het leven in het bisdom. Daarmee is dit een bijzonder boek en tegelijk een vervolg op zijn eerste bundel in coronatijd, Het Verdriet van Brabant.
Coronalessen voor christenen in nawoord
De nieuwe bundel telt achttien brieven ter bemoediging, geschreven in de periode van september vorig jaar tot heden. Ze worden afgesloten met een uitgebreid nawoord van Mgr. dr. Gerard de Korte als bisschop van ’s-Hertogenbosch. Daarin geeft hij een katholieke visie op de afgelopen anderhalf jaar en komt hij tot een aantal lessen voor christenen. Zoals het belang van stilte en luisteren, de erkenning van kwetsbaarheid en sterfelijkheid, de betekenis van gemeenschapszin,, de waarde van zelfdiscipline en de prioriteit juist nu van missionaire inzet. Al deze lessen komen natuurlijk ook aan bod in de verschillende brieven ter bemoediging. In het nawoord heeft bisschop De Korte alles nog eens op een rijtje gezet, als een handvat van christenen om juist nu met deze uitdagingen aan de slag te gaan in parochies en kloosters.
Vanaf vandaag in de boekhandel
Geboeide vleugels, brieven ter bemoediging telt 128 pagina’s, kost 15 euro, is een uitgave van Adveniat te Baarn en ligt sinds vandaag in de boekhandel (ISBN 9789493161979). Mgr. dr. Gerard de Korte (1955, historicus en theoloog) is sinds 2016 bisschop van ’s-Hertogenbosch. Daarvoor was hij bisschop van Groningen-Leeuwarden en hulpbisschop in het aartsbisdom Utrecht.
Op 17 september 2021 is te Nijmegen overleden de zeereerwaarde pater Franciscus Gerardus Johannes Weersink sss, priester van de Congregatie van het Heilig Sacrament.
Pater Weersink is geboren in Vasse (Twente) op 10 juli 1932 en tot priester van de Congregatie van het Heilig Sacrament gewijd op 3 januari 1962.
In het Bossche bisdom was hij werkzaam als kapelaan te Afferden, parochie H.H. Victor en Gezellen, van 1963 tot 1965 en als assistent te Nijmegen, parochie Allerheiligst Sacrament, van 1965 tot 1967. Per 16 september 1989 werd hij benoemd tot pastoor van de parochies H. Cornelius te Wanroij en H. Paulus te Landhorst uit welke functie hem wegens emeritaat per 1 augustus 1997 eervol ontslag is verleend.
Paus Franciscus roept jonge mensen uit de hele wereld op om na de pandemie en het lijden en het isolement dat die met zich heeft meegebracht, een nieuw hoofdstuk in de menselijke geschiedenis te beginnen. De coronacrisis bracht ernstige beperkingen met zich mee voor jongeren. Maar nu is er een kans op een nieuwe start, schrijft hij in een boodschap voor de Wereldjongerendag op het feest van Christus Koning, 21 november.
Het motto van deze jongerendag is dit jaar ontleend aan de Handelingen van de Apostelen: Sta op! Ik kies jou om getuige te zijn van wat je hebt gezien. De wereld heeft jouw kracht, enthousiasme en passie nodig.
De paus dringt er bij de jongeren op aan om de authenticiteit te herontdekken door Christus. Hij nodigt hen ook uit om uit om stil te staan bij Paulus’ bekering op de weg naar Damascus en zegt dat hij hen bij de hand wil nemen op weg naar de Internationale Wereldjongerendagen (WJD) van Lissabon in 2023.
Paus Franciscus: ‘Geen enkele jongere valt buiten het bereik van Gods genade en barmhartigheid. Laten we ons openstellen voor de verrassingen van God, die zijn licht op ons pad wil laten schijnen.’
De kerkleider moedigt de jongeren verder onder meer aan om zich in te zetten voor een integrale ecologie en hulp aan migranten en vluchtelingen. De nationale Wereldjongerendag, die gevierd wordt in de bisdommen, vindt plaats op 21 november, op het feest van Christus Koning, de laatste zondag van het liturgische jaar.
De webshop van Actie Kerkbalans is open. Vanaf 22 september kunnen organisatoren vanuit heel Nederland alle materialen voor de Actie Kerkbalans 2022 online bekijken en bestellen. Met de kant-en-klare folders, posters en enveloppen brengen lokale kerken de Actie goed en herkenbaar onder de aandacht. Ook promotiemateriaal, zoals spandoeken, stickers en een rode loper, zijn in de webshop te vinden. Materialen zijn daarnaast eenvoudig op maat te laten maken voor de eigen kerk.
Geef vandaag voor de kerk van morgen De slogan ‘Geef vandaag voor de kerk van morgen’ staat centraal in alle communicatie- en promotiematerialen. Dit jaar ligt de nadruk hierbij op de ‘kerk van morgen’. In het beeld staat daarom steeds een jong meisje centraal. Op de achtergrond lopen kerkleden de kerk in. Want na een ingewikkelde tijd willen kerken weer vooruit, investeren in kerk-zijn. Om in 2022 en in de toekomst van betekenis te zijn voor mensen die verdieping en ontmoeting zoeken.
Concrete vervolgstappen Wat betekent dit voor organisatoren van de Actie Kerkbalans?
Zij kunnen vanaf 22 september terecht in de webshop.
Daar kunnen zij de materialen inzien en bedenken welke hiervan zij willen inzetten om de Actie Kerkbalans in hun kerk te ondersteunen. Er is genoeg keuze.
Vervolgens kunnen zij tijdig – deze maand al of uiterlijk in oktober – de juiste materialen bestellen.
Actiematerialen op maat Organisatoren kunnen er ook voor kiezen om in een eigen stijl te communiceren over de Actie Kerkbalans 2022. Zij kunnen de tekst en het beeld op de kant-en-klare folder en envelop heel eenvoudig aan laten passen. Organisatoren sturen de gewenste teksten en beelden per mail op en het campagneteam van Actie Kerkbalans zorgt ervoor dat het materiaal voor hen wordt opgemaakt. Organisatoren krijgen vooraf een drukproef te zien en kunnen eventuele wijzigingen daarop direct doorgeven. Gemakkelijk geregeld dus!
De Nederlandse bisschoppen hebben besloten om de anderhalve meter afstandsregel bij kerkbezoek los te laten, mits er in het kerkgebouw ook tijdens de viering voldoende geventileerd kan worden. Vooraf opgeven en registeren zal niet meer nodig zijn. Deze versoepeling gaat in op zaterdag 25 september. Gelovigen wordt uitdrukkelijk gevraagd om rekening met elkaar te houden zowel bij het kiezen van een plaats als bij het lopen door de kerk.
De dringende vraag om verantwoordelijkheid te nemen en thuis te blijven met klachten die kunnen wijzen op corona blijft bovendien gehandhaafd. Bezoekers van vieringen hoeven geen coronatoegangsbewijs te laten zien omdat dit niet past bij het karakter van de Kerk.
Vaccineren Bij kerkgang wordt geen onderscheid gemaakt tussen mensen die wel of niet gevaccineerd zijn, zeggen de bisschoppen. Wel roepen zij bedienaren, vrijwilligers en andere gelovigen nadrukkelijk op om zich te laten vaccineren. ‘Wij willen dat niet eisen of afdwingen, maar wel zoals paus Franciscus een dringende oproep doen. De paus noemt vaccineren een daad van liefde: voor jezelf, voor onze families en vrienden en voor alle volkeren’.
Zingen Volkszang is met ingang van 25 september weer toegestaan. Ook koren mogen weer in volledige samenstelling zingen, op voorwaarde dat zij de regels van het RIVM voor koren en zangensembles volgen. Dit betreft regels over gepaste afstand, ventilatie, spuien enzovoort. Kijk hier voor meer informatie van het RIVM.Kijk hier voor informatie van de rijksoverheid.
Communie De communie kan behalve met het eucharistisch pincet ook weer met de (vooraf gereinigde) hand worden uitgereikt. Bij de uitreiking van de communie blijft het hoestscherm gehandhaafd; ook een gelaatsscherm kan gebruikt worden. De tongcommunie wordt nog niet toegestaan. Voor gelovigen die niet op de hand de communie willen ontvangen blijft de bestaande oplossing van kracht, namelijk het gebruik van een eigen corporale.
De bisschoppen zijn dankbaar dat er zo weer meer ruimte komt voor het samen vieren en zingen. Ook is er dankbaarheid voor het feit dat met de inzet van het protocol er tot nu toe in de liturgie geen besmettingshaarden zijn geweest. De bisschoppen bidden dat dit zo blijft en dat de gelovigen, die van harte welkom zijn bij de vieringen, hierbij zorg en voorzichtigheid naar hun naasten blijven betrachten.
De Nederlandse Bisschoppen overleggen naar aanleiding van de coronapersconferentie van het kabinet op 14 september, komende dagen over mogelijke versoepelingen van coronamaatregelen voor de R.-K. Kerk. Deze versoepelingen zouden in kunnen gaan op 25 september. Verdere berichtgeving hierover wordt in het begin van volgende week verwacht.
Bij de besluitvorming door de bisschoppen worden de versoepelingen die het kabinet heeft aangekondigd meegewogen. Dat geldt ook voor de uitkomsten van een deze week nog te voeren overleg met het CIO (Interkerkelijk Overleg in Overheidszaken). De bisschoppen beslissen daarna welke versoepelingen er voor de Rooms-Katholieke Kerkprovincie vanaf 25 september mogelijk zijn. Deze worden gepubliceerd op www.rkkerk.nl en verder bekend gemaakt via onze bisdomwebsite en verzonden aan de parochies.
De Nederlandse bisschoppen hebben in hun vergadering van 14 september 2021 de leden van de Permanente Raad gekozen: een voorzitter en een vicevoorzitter plus een lid. De huidige leden, die in 2016 werden gekozen, zijn herkozen.
Mgr. J.H.J. van den Hende, bisschop van Rotterdam, is herkozen als voorzitter en Mgr. J.W.M. Liesen, bisschop van Breda, als vicevoorzitter. Samen met Mgr. G.J.N. De Korte, bisschop van ’s-Hertogenbosch en eveneens herkozen, vormen zij ook de komende vijf jaar de Permanente Raad van de Bisschoppenconferentie. De Permanente Raad bereidt maandelijks de vergadering van de gezamenlijke bisschoppen voor.
Alle bisschoppen in de Nederlandse Kerkprovincie vormen samen de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Dit is een permanent overlegorgaan, waarin de bisschoppen op uiteenlopende terreinen overleggen en gezamenlijk bepaalde pastorale taken uitoefenen. Lid van de Bisschoppenconferentie zijn de zeven residerende bisschoppen, de bisschop van het legerordinariaat, hulpbisschoppen en titulaire bisschoppen die een functie vervullen in de Nederlandse kerkprovincie. De Bisschoppenconferentie wordt ondersteund door het Secretariaat van het Rooms-Katholiek Kerkgenootschap (SRKK).
Referentschap De leden van Nederlandse Bisschoppenconferentie hebben namens de conferentie allen een of meerdere referentschappen. Een referentschap behelst een bepaalde beleidssector. De bisschop-referent bereidt het beleid namens de Bisschoppenconferentie in die sector voor en onderhoudt de nodige contacten met personen en organisaties die op het betreffende beleidsterrein werkzaam en betrokken zijn.
Foto: Ramon Mangold, de bisschoppenconferentie in 2019
Vanaf het begin van de Reformatie vormt de moeder van de Heer een bron van discussie tussen katholieken en protestanten. Ds. Nico van den Akker, jarenlang predikant in de Grote Kerk van ’s-Hertogenbosch, sprak over Maria als oogappel of twistappel. Deze zomer verscheen de studie ‘Maria, icoon van genade’ van de hand van Arnold Huijgen, hoogleraar systematische theologie aan de christelijk gereformeerde theologische universiteit van Apeldoorn. Het boek was voor de vlogger Geert de Korte, naamgenoot maar geen familie en lid van de Gereformeerde Gemeenten, aanleiding om dr. Huijgen en mijzelf samen te brengen voor een dialoog. Plaats van het gesprek was de Mariakapel in de Bossche kathedraal waar dagelijks honderden mensen een kaarsje branden bij het devotiebeeld van Maria. Ik vond het een bijzondere gebeurtenis. Een katholieke bisschop en twee rechtzinnige calvinisten in gesprek over de plaats van Maria binnen ons geloof.
Vredelievend
Inmiddels heb ik de studie van professor Huijgen kunnen lezen. Een opvallend boek in meerdere opzichten. Opvallend doordat een orthodox gereformeerde theoloog een groot systematisch boek over Maria heeft geschreven. Maar ook opvallend omdat de toon van deze studie niet polemisch is maar mild en vredelievend. In mijn ogen in ieder geval een mooi uitgangspunt voor een vruchtbare dialoog over Maria binnen de heilsgeschiedenis van God en de mensen.
Huijgen schreef zijn boek om te onderzoeken of de visie op Maria niet meer kan verbinden dan verdelen. Naar zijn mening moeten protestanten dan wel van hun koudwatervrees af maar tegelijk is niemand ermee gediend als reële verschillen worden gemaskeerd. Dat lijkt mij voor een zinvolle oecumenische dialoog over de moeder van de Heer een geschikt uitgangspunt.
God in Christus centraal Ondanks alle accentverschillen tussen de reformatoren wordt hun theologie bepaald door een concentratie op Gods verzoenende handelen in Christus. Een en ander impliceert een relativering van de plaats van de heiligen, waaronder Maria, in de relatie met God. Als ik het goed zie, denken de reformatoren, en zeker de latere generaties protestantse theologen, antithetisch. Anders gezegd: aandacht voor menselijke verdiensten, en dus ook van een heilige als Maria, gaat ten koste van Gods soevereiniteit. Maar zouden wij voor een meer ontspannen benadering van de verhouding tussen God en mens niet moeten luisteren naar de grote kerkvader Augustinus? Mooi vind ik zijn visie dat wanneer God onze verdiensten kroont, Hij niets anders kroont dan zijn eigen gaven. Door zo te denken kunnen wij een onvruchtbare concurrentie tussen God en mens voorkomen.
Mariadevotie Ik ben nu ruim vijf jaar bisschop van ’s-Hertogenbosch. Nog steeds ben ik verwonderd over de omvang van de Mariadevotie binnen ons bisdom. Niet alleen bij de Zoete Moeder in de Sint Jan maar op veel meer plaatsen in het diocees. Persoonlijk pleit ik voor een middenweg tussen overdrijving en enghartigheid. Enghartig is een zwijgen over Maria. Overdrijving is aan de orde als zij wordt vereerd los van haar diepe verbondenheid met Christus. En vanzelfsprekend wordt een grens overschreden als Maria wordt vergoddelijkt. Zij is een mens, niet minder en niet meer. Maar wel een door God begenadigde vrouw als moeder van Christus. In mijn bisdom zie ik de Mariavroomheid als de warme onderstroom van het katholicisme. Als moeder die een gestorven zoon op haar schoot heeft gedragen, kan zij allen troosten die lijden onder groot verdriet. In een evenwichtige vroomheid wordt Maria blijvend verbonden met Christus. Maria is de eerste van de gelovigen. En zij wijst altijd door naar Christus. Evenals op de bruiloft van Kana zegt zij ook tot ons, wijzend naar haar Zoon, “Doe maar wat Hij u zeggen zal”.
In zijn boodschap voor de 107e Werelddag van de Migrant en de Vluchteling kiest paus Franciscus voor het thema ‘Naar een steeds groter wij’. ‘Het is Gods wil dat wij niet langer denken in termen van “wij” en “zij”, maar alleen van “wij”’, schrijft de paus. De R.-K. Kerk viert deze Werelddag op zondag 26 september.
In zijn boodschap gaat hij in op de geschiedenis van het “wij”, zoals dat door God bedoeld is: ‘De heilsgeschiedenis ziet een “wij” aan het begin en een “wij” aan het einde, en in het middelpunt het mysterie van de gestorven en verrezen Christus, “opdat zij allen één mogen zijn” (Joh. 17, 21).’
Maar in tijden van grote crisis, zoals momenteel de pandemie kan het door God gewilde “wij” gebroken en versplinterd, gewond en mismaakt raken. Paus Franciscus: ‘Gesloten en agressieve vormen van nationalisme (vgl. Fratelli tutti, 11) en radicaal individualisme (vgl. 105) doen het “wij” afbrokkelen en verdelen het, zowel in de wereld als binnen de Kerk. En de hoogste prijs betalen zij die gemakkelijk de “anderen” kunnen worden: vreemdelingen, migranten, gemarginaliseerden, zij die leven aan de rand van het bestaan.’
Een Kerk die steeds meer katholiek is De paus vraagt aan katholieken in deze context om een Kerk die steeds meer katholiek is, zoals de heilige Paulus de gemeente van Efese voorhield : “Eén lichaam en één Geest, zoals gij ook geroepen zijt tot een en dezelfde hoop waarvoor Gods roeping borg staat. Eén Heer, één geloof, één doop. Eén God en Vader van allen, die is boven allen en met allen en in allen” (Ef. 4, 4-5).
Alle mensen van goede wil roept de paus op om samen te werken aan een veelkleurige toekomst: ‘Naar alle mannen en vrouwen van de wereld gaat mijn oproep om samen op weg te gaan naar een steeds groter “wij”, om de menselijke familie te hernieuwen, om samen aan onze toekomst van gerechtigheid en vrede te bouwen door te waarborgen dat niemand achterblijft.’
Recent las ik een interview met Caroline Koetsenruijter. In haar ogen zijn wij in Nederland Europees kampioen wat betreft agressie- en geweldsincidenten tegen verpleegkundigen, leerkrachten, winkelpersoneel en andere werkenden. Een en ander heeft zij vastgelegd in het boek Het Agressieparadijs. Ik vermoed dat velen van ons haar analyse kunnen herkennen. Wij horen over voetbalfans die politiebusjes slopen en coronademonstranten die bewust de confrontatie zoeken. En naast fysiek geweld is onze samenleving vol van verbaal geweld. Vaak anoniem, maar ook steeds meer openlijk, worden politici en andere bekende en minder bekende Nederlanders uitgescholden en bedreigd.
Oorzaken Over de achtergrond van de agressie wordt verschillend gedacht. Mevrouw Koetsenruijter noemt het toegenomen individualisme als een van de oorzaken. Steeds meer Nederlanders trekken hun eigen lijn en als zij zich daarbij gehinderd voelen, is agressie vaak de eerste spontane reactie. Persoonlijk vermoed ik dat bestaansonzekerheid, zowel materieel als immaterieel, zeker ook een rol speelt bij het ontstaan van korte lontjes. Als verworven welvaart wordt bedreigd, kunnen mensen heel boos worden. En de ontkerkelijking heeft niet weinigen levensbeschouwelijk ontworteld. Zonder een stevig fundament kan het leven snel bedreigend worden en ligt agressie op de loer. Door de moderne sociale media is er een enorme versnelling gekomen in de communicatiemogelijkheden. Nieuws over agressie en geweld bereikt ons dus onmiddellijk. Maar het fenomeen agressie is natuurlijk van alle tijden.
Morren tegen Mozes In Bijbelse tijden was agressie ook een bekend fenomeen. De Heilige Schrift kent vele verhalen. Spontaan denk ik aan de verhalen over Mozes die met het volk van Israël op weg is naar het land van belofte. Als er gebrek aan water en voedsel komt, gaat het volk tegen Mozes stevig morren. Zij willen zelfs hun vrijheid opgeven en terugkeren naar de slavernij van Egypte. Meerdere keren is Mozes wanhopig.
Redelijke meerderheid Ik maak mij over het hedendaagse morren flinke zorgen. En gelukkig doen velen dat met mij. Want naast de vele schreeuwers en schelders zijn er in ons land nog veel meer mensen voor wie hoffelijkheid en fatsoenlijke omgangsvormen nog steeds belangrijk zijn. Gelukkig maar zou ik willen zeggen. Extreme standpunten krijgen in de media veel aandacht. Voor het genuanceerde verhaal is veel minder gehoor. Maar dat gezegd zijnde, blijft de toegenomen maatschappelijke verharding een treurig feit. Hoe kunnen wij de agressie keren en opgefokte mensen tot rede brengen? Iets meer ratio en veel minder emotie in het publieke debat zou al veel helpen. Juist ook voor de kerken zie ik hier een belangrijke rol. Het zou al veel verschil maken als mensen bereid waren om in elkaars schoenen te gaan staan. Zo zou begrip voor elkaars standpunt kunnen groeien. Met als gevolg minder agressie en een debat gebaseerd op het uitwisselen van argumenten. Voor de maatschappelijke cohesie zou dat een grote zegen zijn.
Advent Binnenkort start weer de Adventstijd. Wij worden uitgenodigd om bewust en intensief toe te leven naar het geboortefeest van Christus. De tijd van Advent is zo een tijd van wachten en waken. God zelf is op komst en wil in ons midden wonen. Christus is gekomen om onze vrede te zijn. Wat kan onze samenleving in onze dagen die vrede goed gebruiken. Wat zou het geweldig zijn als christenen vanuit de vrede van Christus leven en die vrede delen met anderen. Zo kunnen wij onvruchtbare polarisatie, agressie en intimidatie hopelijk doorbreken.
Mevrouw Koetsenruijter doet in haar boek een bewogen oproep om de verhuftering in ons goede vaderland te stoppen. Christenen kunnen, in nauwe samenwerking met allerlei bondgenoten, werken aan een vreedzaam en hoffelijke samenleven. Tot geluk van henzelf en anderen.
Dr. Gerard de Korte, bisschop van ’s-Hertogenbosch
Op 24 oktober viert de Rooms-Katholieke Kerk Wereldmissiedag. Al eerder dit jaar publiceerde het Vaticaan de boodschap van paus Franciscus voor deze dag, met als uitgangspunt: “Het is voor ons onmogelijk niet te spreken over hetgeen wij gezien en gehoord hebben”(Hand. 4, 20). Deze boodschap is in nu in de Nederlandse vertaling beschikbaar.
‘Wanneer wij de kracht van Gods liefde ervaren, wanneer wij zijn aanwezigheid als Vader in ons persoonlijk en gemeenschappelijk leven erkennen, kunnen wij niet anders dan wat wij hebben gezien en gehoord verkondigen en delen’, schrijft paus Franciscus.
‘De Kerk bestaat om te evangeliseren’ Het thema van Wereldmissiedag van dit jaar ziet de paus als ‘een uitnodiging aan ieder van ons om “ons moeite te getroosten” en wat wij in ons hart dragen, bekend te maken. Deze zending is de identiteit van de Kerk en is dat altijd geweest: “Zij bestaat om te evangeliseren” (de heilige Paulus VI, apostolische exhortatie Evangelii nuntiandi, 14).’
De paus schrijft dat christenen van nu zich kunnen laten inspireren door het voorbeeld van degenen die in staat zijn geweest op weg te gaan, land en familie achter te laten, om het evangelie zonder uitstel en zonder angst naar de uithoeken van volken en steden te brengen.
Aandacht voor de Kerk van Guinee Missio brengt in de Wereldmissiemaand oktober de kerk van Guinee voor het voetlicht. In de parochies wordt daar in oktober ook voor gecollecteerd. Missio is de Stichting Pauselijke Missiewerken Nederland en onderdeel van de internationale Pauselijke Missiewerken van de Rooms-katholieke Kerk. Missio ressorteert onder de Pauselijke Congregatie voor de Evangelisatie van de Volkeren. De Pauselijke Missiewerken zijn actief in ongeveer 130 landen. Kijk voor meer informatie op de site van Missio.
In 2022 vindt Actie Kerkbalans plaats van zaterdag 15 januari tot zaterdag 29 januari 2022. Het landelijke campagneteam brengt in voorbereiding hierop ook dit jaar weer maandelijks een nieuwsbrief uit. In deze nieuwsbrief vinden organisatoren van Actie Kerkbalans in de parochies tips, informatie, een stappenplan, handige downloads en het laatste nieuws. Abonneren is gratis en wordt aanbevolen voor iedereen die betrokken is bij Actie Kerkbalans.
In de laatste nieuwsbrief werd een preview van de nieuwe materialen voor Actie Kerkbalans 2022 gepubliceerd. De slogan ‘Geef vandaag voor de kerk van morgen’ wordt gehandhaafd en verder uitgewerkt met de nadruk op de ‘kerk van morgen’.
Dit krijgt vorm door in de fotografie te werken met onder anderen een kind en een jongere. Op de achtergrond zijn kerkleden te zien die de kerk inlopen. ‘Na een ingewikkelde tijd mogen we weer! Kerken willen weer vooruit, investeren in kerk-zijn. Om in 2022 én in de toekomst van betekenis te zijn voor mensen die verdieping en ontmoeting zoeken’, schrijft het team van Actie Kerkbalans.
Extra actie: Houd elkaar vast! Net als in 2020 voert Actie Kerkbalans in de zomer van 2021 een Extra Actie omdat de coronacrisis financieel veel van kerken heeft gevraagd. Parochies kunnen daar nog steeds aan meedoen en vinden op de site van Kerkbalans hoe ze parochianen kunnen vragen om een extra bijdrage, bijvoorbeeld in het kerkblad, op de site van de parochie of op social media. Daarvoor zijn veel kant en klare materialen als brieven, posters en beeldmateriaal beschikbaar. Kijk hier voor de Extra Actie Kerkbalans.
Aanmelden voor de nieuwsbrief Zijn er in uw parochie vrijwilligers betrokken bij Actie Kerkbalans die de nieuwsbrief nog niet ontvangen? Wijs ze dan op deze mogelijkheid! De eerstvolgende nieuwsbrief verschijnt op korte termijn met daarin informatie over onder meer de webinars van Actie Kerkbalans in september. Mis het niet! Abonneren kan hier.
Rector Norbert Swagemakers bij de hoofdingang van het Sint-Janscentrum
Hoe willen we vandaag Kerk zijn? Kunnen we mensen vormen om verantwoordelijkheid te dragen voor de gemeenschap? Wat willen we mensen meegeven om als priester, diaken of catechist aan het werk te kunnen? Lukt het ons om ze zó te vormen en op te leiden dat ze gelukkig worden in de parochie en de parochie met hen?
Dit zijn vragen die de staf van het Sint-Janscentrum bezighouden. Een aanzet tot antwoord vinden we in Handelingen van de apostelen.
Een bovenzaal met open deuren
De christengemeenschap van Jeruzalem wordt in het boek Handelingen voorgesteld als een gemeenschap die één is van hart en één van ziel. Daarmee wordt iets gezegd over de binnenkant van de christelijke gemeenschap, ‘de bovenzaal’. Terzelfdertijd is de christelijke gemeenschap ook naar buiten gericht: zij staat in dienst van de komst van het Rijk Gods in deze wereld. Daartoe brengt zij het getuigenis van het evangelie voor allen die het willen horen en werkt zij mee aan de opbouw van een menselijke gemeenschap. De zorg om het evangelie en die dienst aan de wereld vormen ‘de grote deuren’ die van de bovenzaal naar de samenleving en de wereld leiden.
Dubbele dynamiek
Dit basisschema van ‘bovenzaal met open deuren’ maakt duidelijk dat een christengemeenschap te maken heeft met een dubbele dynamiek. In de bovenzaal laat de gemeenschap zich vormen door het Woord en spreekt zij over de vragen van het leven en de tekenen des tijds. Hier bidt zij en viert zij de Eucharistie. Hier ontmoeten de gelovigen elkaar en ondersteunen zij elkaar in vriendschap en solidariteit. Vanuit de bovenzaal leiden tegelijkertijd grote deuren naar buiten. Daar zijn christenen in contact en in gesprek met mensen op zoek naar een zin voor hun leven, met zieken en armen, met een wereld die nood hebben aan een nieuwe adem en een nieuwe liefde.
Blauwdruk Met deze dubbele dynamiek is een soort blauwdruk gegeven voor het leven van een parochie. Het reikt ons ook een beeld aan om naar de opleidingen van het Sint-Janscentrum te kijken. Er zijn studenten die worden opgeleid om allereerst zorg te hebben voor ‘de bovenzaal’, het onderlinge leven van de christelijke gemeenschap (de priesteropleiding). Terwijl andere studenten zich voorbereiden om bovenal ‘naar buiten’ te gaan, om zorg te hebben voor de deur van de diaconie (eerste aandachtspunt van de diakenopleiding) en voor de deur van de evangelisatie (eerste aandachtspunt van de catechistenopleiding).
Het boek Handelingen van de apostelen geeft geen uitgewerkte antwoorden op de gestelde vragen, maar wel inspiratie en stof om verder over na te denken…zowel voor de parochie als voor het Sint-Janscentrum.
Op zondag 25 juli 2021 wordt in de Rooms-Katholieke Kerk de eerste Werelddag van de Grootouders en de Ouderen gevierd. Paus Franciscus heeft deze dag ingesteld in het kader van het Amoris laetitia Familiejaar dat op 19 maart 2021 van start is gegaan. In zijn boodschap voor deze Werelddag zegt de paus tegen alle ouderen: ‘…heel de Kerk is u nabij – beter gezegd, is ons nabij -: zij bekommert zich om u, zij houdt van u en wil u niet alleen laten!’
De paus ontleent dit aan de tekst uit het Evangelie van Matteüs 28, 20: “Ik ben met u alle dagen”. ‘Dit is de belofte die de Heer alvorens op te gaan naar de hemel aan zijn leerlingen heeft gedaan en die Hij ook tegen u, beste opa en beste oma, herhaalt.’
Pandemie was een razende storm ‘Ik weet dat deze boodschap in een moeilijke tijd tot u komt’, schrijft paus Franciscus: ‘de pandemie is een onverwachte en razende storm geweest, een zware beproeving die het leven van ieder heeft getroffen, maar waarbij aan ons ouderen een bijzondere, een hardere behandeling is voorbehouden. Zeer velen van ons zijn ziek geworden en zeer velen zijn heengegaan of hebben het leven van een echtgenoot of echtgenote of van hun dierbaren zien uitblussen, te velen zijn voor een zeer lange tijd gedwongen tot eenzaamheid, geïsoleerd.’
De paus leeft mee met de ouderen, met hun leed, hun eenzaamheid en al hun beproevingen ten gevolge van de pandemie. Hij ziet voor hen echter ook een taak bij de wederopbouw van de wereld van morgen en een roeping die onverkort blijft gelden: ‘Het is niet belangrijk hoe oud u bent, of u nog werkt of niet, of u alleen bent gebleven of een gezin heeft, of u jong of later met de jaren oma of opa bent geworden, of u nog zelfstandig bent of zorg nodig heeft, want er bestaat geen leeftijd om met pensioen te gaan betreffende de taak het evangelie te verkondigen, de taak de tradities aan de kleinkinderen door te geven. Wij moeten op weg gaan en vooral er op uit gaan om iets nieuws te ondernemen.’
In een video van vaticannews.va leest paus Franciscus de boodschap voor de Eerste Werelddag voor Grootouders en Ouderen persoonlijk voor, in het Italiaans, Engels ondertiteld. Kijk het filmpje:
Op 9 juli bestaat Zuid-Soedan tien jaar. De kerken in Soedan roepen op tot aandacht voor de situatie in Zuid-Soedan, een land waar nog altijd sprake is van conflicten en geweld. De kerken in Zuid-Soedan spelen een cruciale rol in het vredesproces. Zij kunnen daarbij niet zonder gebed en de hulp van de internationale gemeenschap. De Raad van Kerken steunt hun oproep tot gebed.
Evenals vorig jaar steunt de Raad van Kerken in Nederland de oproep van zijn zusterorganisatie, de Raad van Kerken in Zuid-Soedan en vraagt aan plaatselijke gemeentes, parochies en andere geloofsgemeenschappen aanstaande zondag 11 juli in vieringen in het bijzonder aandacht te besteden aan de situatie in Zuid-Soedan en te bidden voor het vredeswerk van de kerken aldaar.
Situatie Terwijl de mensen tien jaar geleden met vreugde hun onafhankelijkheid vierden, is er vandaag de dag alle reden tot diepe bezorgdheid, voor alle burgers, maar met name ook voor de toekomst van kinderen en de jeugd in Zuid-Soedan. De bevolking draagt de last van al jarenlang durende conflicten tussen rivaliserende partijen. De uitvoering van het gerevitaliseerde vredesakkoord is net voor de uitbraak van de wereldwijde pandemie van het coronavirus van start gegaan. Het akkoord heeft nu enige vooruitgang geboekt.
Er zijn belangrijke stappen gezet om tot een grondwet te komen. Anderzijds is er ook sprake van het voortduren van geweld in verschillende gebieden van het land, waar burgers lijden, gedood worden, ontheemd raken, seksueel misbruikt, uitgehongerd worden. Belangrijk is dat het vredesakkoord wordt uitgevoerd om de crisis te verminderen. De regering moet worden aangemoedigd de dialoog aan te gaan met die groepen die niet het vredesakkoord hebben ondertekend. Bijzondere aandacht moet er zijn voor gerechtigheid, verantwoordingsplicht, compensatie en verzoeningsprocessen om de wraakcycli in Zuid-Soedan te doorbreken. De kerk kan hierbij een belangrijke rol spelen.
Het conflict en andere bijkomende factoren, zoals overstromingen, droogte en de sprinkhanenplaat, heeft ertoe geleid dat naar schatting 8,3 miljoen mensen in 2021 humanitaire hulp nodig hebben. Daarbij staat het land hoog op de ranglijst van landen die het meest kwetsbaar zijn voor de gevolgen van de corona-crisis. Het is noodzakelijk dat er sprake is van onbeperkte en ongehinderde humanitaire toegang tot alle regio’s van het land.
Kerken als vredestichters De gezamenlijke kerken van Zuid-Soedan doen een dringende oproep aan alle partijen zich te committeren aan eerdere afspraken die gemaakt zijn rond het vredesproces. De kerken worden daarin gesteund door vele internationale, oecumenische organisaties, waaronder de Raad van Kerken in Nederland.
De kerken in Zuid-Soedan spelen een cruciale rol in het vredesproces. Kerkleiders, vredeswerkers en vele anderen verrichten op lokaal niveau onschatbaar vredeswerk door bij te dragen aan verzoeningsprocessen en de zorg voor getraumatiseerden. Zij kunnen daarbij niet zonder gebed en de hulp van de internationale gemeenschap. De Raad van Kerken vraagt daarom aan plaatselijke gemeentes, parochies en andere geloofsgemeenschappen aanstaande zondag 11 juli aandacht te besteden aan de situatie in Zuid-Soedan en te bidden voor het vredeswerk van de kerken aldaar.
Zaterdag 3 juli was het dan eindelijk zover. We konden op bedevaart naar Maria! Het werd een bedevaart van één dag, maar wel een echte. Van alle kanten van het bisdom kwamen gezinnen naar Den Bosch. Er reden zelfs touringcars voor de pelgrims die van ver moesten komen.
Tijdens de opening nam een schilderes ons mee in haar gedachten: Hoe zal ik Maria afbeelden? Als meisje? Als jonge mama? Als bedroefde moeder? Als koningin in de hemel? Dit allemaal en nóg veel meer past bij haar. We werden de stad ingestuurd om die vele kanten van Maria te gaan ontdekken. Maar eerst kregen we daarvoor de pelgrimszegen.
In de stad waren er op allerlei plaatsen workshopjes waar je wat kon doen, om Maria beter te leren kennen. Hinkelen, tekenen, bellen, puzzelen, stoepkrijten, en nog veel meer. Ondertussen kon je genieten van die mooie, oude Mariastad Den Bosch.
Om 12.00 u gingen we naar binnen voor wat verdieping rond één van de zes thema’s: Maria luistert, Maria zingt, Maria zoekt, Maria huilt, Maria beschermt, Maria verschijnt. Daarna was het lekker lunchen. Uiteindelijk brachten we al onze geknutselde tranen, bloemen, touwtjes, handen, ex voto’s met daaraan onze dankjewels, onze zorgen en verdriet en onze verlangens naar Maria in de afsluitende viering in die grote en indrukwekkende Sint Janskathedraal. En, toen wisten we het zeker: ze begrijpt ons…
Tot slot was er een welverdiend frietje in de tuin van het Sint Janscentrum, om daarna moe en voldaan naar huis te gaan.
We danken de pelgrims, die het aandurfden op pad te gaan. Zij kunnen nu allemaal zeggen: Wij waren echt op bedevaart!
De werkgroep bedankt alle medewerkers die van deze dag een echte bedevaart hebben gemaakt. We waren samen op weg, wie we ook waren. Duizendmaal dank!
Chantal Piters – Huis voor de Pelgrim
William Bekker – Broederschap Onze Lieve Vrouw van Den Bosch
Hennie van Hattum – parochie Sint Franciscus Meierijstad
Ingrid van Meer en Manon van den Broek – Familiepastoraat bisdom van ‘s-Hertogenbosch
Ieder jaar wordt tussen 1 september en 4 oktober de Periode van de Schepping gehouden. In deze periode wordt in de kerken extra aandacht gevraagd voor de zorg voor de Schepping. In samenwerking met het Belgische Ecokerk, brengt de Laudato si’ werkgroep Nederland ook dit jaar weer materiaal hiervoor uit.
Zo is er een brochure beschikbaar met suggesties voor liturgie, bezinning en activiteiten. Voor Vlaanderen en Nederland is een uitgebreid katern gemaakt met suggesties om als gemeenschap stil te staan bij de Scheppingsperiode. Daarbij staan de zeven stappen (afbeelding rechts, klik om uit te vergroten) van het internationale Laudato si’-platform centraal. De betreffende brochure is te downloaden via www.laudato-si.nl
Paus Franciscus Paus Franciscus riep enkele jaren geleden 1 september uit tot Wereldgebedsdag voor de Schepping. Met deze dag sluit de katholieke kerk aan bij de ‘Dag van gebed voor het milieu’ uit de orthodoxe kerk, die ook op 1 september wordt gevierd en bij de periode van de schepping (1 september tot en met 4 oktober) waartoe de Wereldraad van Kerken al in 1997 opriep.
Plant een boom! Opnieuw doen de Laudato si’ werkgroep en Ecokerk een oproep aan iedereen om in deze periode een Laudato si’ boom te planten. Een vrucht- of fruitboom symboliseert de oproep om de vruchten van de aarde te delen. Bovendien duurt het enkele jaren voordat hij vrucht draagt. Ook dat is symbolisch: het vraagt soms wat geduld om resultaten te zien van onze inspanningen
Laudato si’ werkgroep Nederland De Laudato si’ werkgroep Nederland is een gezamenlijk initiatief van de Nederlandse bisschoppenconferentie en de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR), die werd ingesteld bij het uitkomen van de pauselijke encycliek over de zorg voor ons gemeenschappelijk huis in 2015. Voorzitter is bisschop Gerard de Korte, referent voor Kerk en Samenleving.
Nu er weer meer kan en mag in de samenleving als het gaat om corona, komt er ook weer perspectief op de Wereldjongerendagen. Het vooruitzicht om de Wereldjongerendagen (WJD) samen te vieren ziet er positief uit. De internationale WJD zijn een jaar opgeschoven en vinden in 2023 plaats in Portugal. Maar ook daarvoor is er al heel wat te beleven.
Als er geen internationale WJD is, wordt er altijd een WJD gehouden in de bisdommen. Paus Franciscus verplaatste de datum van die diocesane WJD van Palmzondag in het voorjaar naar het feest van Christus Koning in het najaar. Op 21 november 2021 wordt die WJD voor het eerst op die nieuwe datum gevierd in de bisdommen. Het feest van Christus Koning is de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Daarna begint de Advent.
Daarna zijn jongeren uitgenodigd voor de landelijke WJD@Home in het weekend van 14-16 januari 2022. De WJD@Home worden gehouden op Ameland voor jongeren van 15-30 jaar. De laatste keer dat de WJD@Home op Ameland werden gehouden was in 2019. Er waren toen 140 deelnemers. De WJD@Home zijn de perfecte opstap naar de WJD in 2023 in Portugal, omdat je er nieuwe vrienden kunt maken en oude bekenden weer ziet. Er is een catechese van de bisschoppen, er zijn eucharistievieringen, een avond van barmhartigheid en het programma heeft allerlei inhoudelijke en creatieve workshops.
Opstaan voor je geloof, investeren in je band met God en in beweging komen voor je naaste.
De WJD@Home 2022 worden georganiseerd onder de vlag van JongKatholiek. De organisatie hoopt dat opnieuw veel jongeren zich zullen aanmelden voor het weekend op Ameland. De vorige keer was er groot enthousiasme onder de jongeren die deelnamen en bij iedereen die meehielp, de organisatie en bij de bisschoppen.
De bisschoppen zetten zich graag in voor de editie 2022. Er rijden in januari twee bussen om de jongeren op verschillende plekken in het land op te pikken, zodat iedereen vrijdagavond op tijd is voor de boot naar Ameland. De ene bus rijdt vanuit het bisdom Roermond via het bisdom ’s-Hertogenbosch en het aartsbisdom Utrecht naar het noorden. De andere bus kan jongeren uit het bisdom Breda meenemen en rijdt via het bisdom Rotterdam naar het bisdom Haarlem-Amsterdam en zo verder.
Het thema van de WJD@Home is van paus Franciscus en is een van de thema’s op weg naar de internationale Wereldjongerendagen in Portugal (2023): “Richt u op. Ik stel u aan tot getuige van wat u gezien hebt.” Het zijn woorden van de verrezen Heer aan Paulus (Handelingen 26, 16). Tijdens de WJD@Home wordt dit thema uitgewerkt: opstaan voor je geloof, investeren in je band met God en in beweging komen voor je naaste.
De zomer is inmiddels in volle glorie gearriveerd, en iedereen is aan het genieten van het mooie weer én de versoepelingen. Het leven gaat steeds meer terug naar “normaal”, wat dit ook moge zijn. Mijn agenda begint langzaam vol te stromen met sociale afspraken, en waar ik in het afgelopen jaar regelmatig tijd kon vinden om samen te zijn met God, merk ik dat dit nu even wat moeilijker gaat. Dit roept weer grote vragen bij mij op, waarvan de belangrijkste eigenlijk is: Hoe leef ik nou mijn katholiek-zijn?
Ik geloof dat hier geen kant-en-klaar antwoord op is. God heeft ons allemaal andere talenten meegegeven, waardoor iedereen op een andere manier het leven leeft. Daarnaast leven we ook in een tijd en plaats waar iedereen vrij is om zelf keuzes te maken. Maar dat betekent ook dat niet elke keuze die je maakt een keuze zal zijn die goed bij jou past. Of dat je soms een keuze maakt die niet helemaal aansluit bij jouw katholieke geloof. En dat is allemaal oké. Want juist door soms een keuze te maken die achteraf niet helemaal de juiste blijkt te zijn, kom je er achter wat dan wél goed is. Toch zou het soms natuurlijk ook wel prettig zijn om meteen een keuze te maken die past bij jou als mens én als katholiek.
Om mezelf hierin te helpen, probeer ik er voor mij achter te komen wat het nou voor mij betekent om katholiek te zijn. Wat is hierin voor mij belangrijk, wat iets minder, en wat voor aanpassingen vraagt dit in mijn manier van leven?
Op dit moment is voor mij de belangrijkste bron ter inspiratie toch wel de Bijbel. Ik probeer regelmatig kleine stukjes in de Bijbel te lezen. Het hoeven geen hele hoofdstukken te zijn, dat is vaak juist te veel. Ik lees namelijk in de Bijbel om er achter te komen wat er nou precies wordt gezegd, én wat ik daar nou van vindt. Ik geloof namelijk niet dat er één les is die de Bijbel te openbaren heeft, de Bijbel openbaart zich in jou. En soms betekent dit dat je geen idee hebt wat de Bijbel jou te vertellen heeft. Maar op andere momenten misschien wel, en kun je er iets waardevols uit halen. Wat ik bijvoorbeeld vaak uit de Bijbel haal, zijn belangrijke waarden waar Jezus voor stond. Liefde is daar één van, net als rechtvaardigheid of gemeenschap. Vervolgens maak ik de stap om na te denken hoe ik deze waarden zie, en of dit inderdaad belangrijke waarden zijn in het Christendom. En dan komt de belangrijkste vraag: hoe zorg ik ervoor dat deze belangrijke waarden, die Jezus ons liet zien, ook een plekje in mijn eigen leven krijgen?
Andere inspiratiebronnen zijn bijvoorbeeld de vieringen in de kerk. Of een mooi gesprek dat je met iemand hebt gehad over geloven in God of de katholieke kerk. Of muziek. Of een wandeling in de natuur. Eigenlijk alles wat jou aan het denken zet, over jouw leven of over katholiek zijn. Misschien is het wel eens goed om voor jezelf te bedenken wat jou nu aan het denken zet. Als je dit weet, kun je het immers bewust inplannen.
Zoals je misschien wel merkt is dit geen snel antwoord of quick fix. Ik denk ook niet dat er snelle antwoorden bestaan als het gaat om dit soort vragen. En ook ik merk dat er nog te vaak een soort scheiding lijkt te bestaan tussen mijn katholiek-zijn en het mens-zijn waarmee ik in de wereld rondloop. Maar ook dat is een zoektocht. Een zoektocht waarin ik volgens mij niet alleen ben, en die er ook voor iedereen weer anders uit ziet. En een zoektocht die voorlopig ook nog niet klaar is, gelukkig maar! Want daardoor krijg ik de tijd om te zoeken, terwijl ik ook van de zomer mag genieten. En dat wens ik jou ook toe!
De rechtstreekse uitzending van de Eucharistieviering op tv kwam op zondag 2 juni vanuit de Sint-Janskathedraal te ‘s-Hertogenbosch (parochie H. Johannes). Celebrant was bisschop Gerard de Korte. Voorafgaand aan deze H. Mis zond de KRO het Geloofsgesprek uit waarin Leo Fijen in gesprek ging met bisschop De Korte.
Hoe gaat de kerk verder na corona? En welke lessen trekt de kerk uit deze crisis om te voorkomen dat katholieken de band met hun kerk doorknippen? Gerard de Korte, de bisschop van ‘s-Hertogenbosch, gaat nader in op deze vragen tijdens het geloofsgesprek.
De bisschop doet dat in het Museum Krona te Uden waar de deuren ook weer open gaan en hij bij een schilderij van Marc Chagall de betekenis van interreligieuze dialoog benadrukt, juist in de tijden na de crisis.
Sinds de coronapandemie in maart vorig jaar begon, heb ik 30 Woorden van Bemoediging voor de gelovigen van ons bisdom geschreven. Een eerste reeks van 12 brieven schreef ik tijdens de eerste crisis. Deze brieven zijn in september vorig jaar gebundeld in het boek Het verdriet van Brabant. Helaas was het in oktober noodzakelijk om een tweede reeks teksten te starten. Met deze 18de brief wil ik deze reeks afronden. En de achtergrond zal helder zijn. De zorgen over corona worden snel minder. Dankzij de vaccinaties en de gunstige seizoeninvloed daalt het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in rap tempo. De regering heeft daarom in versneld tempo versoepelingen afgekondigd. En ook de bisschoppen kunnen de parochies gelukkig veel meer ruimte geven. Afgelopen donderdag kreeg u daarover bericht. En de verwachting is dat in de loop van augustus verdere versoepelingen mogelijk zijn. Het nieuwe normaal is in zicht. Alles bijeen een reden tot grote dankbaarheid. Na vele maanden met allerlei beperkingen kunnen onze geloofsgemeenschappen hun vleugels weer gaan uitslaan. Laten wij hopen dat ik in het najaar geen derde reeks bemoedigingsbrieven hoef te schrijven. Niemand van ons zit immers op een nieuwe crisis te wachten.
Ideeënbus Met de leden van het kapittel, de dekenraad, de priesterraad, de diakenraad en de lekenraad heb ik recent gesproken over de nabije toekomst. De ene pastor is creatiever dan de andere als het gaat om het vinden van nieuwe mogelijkheden om het kerkelijk leven na corona op gang te brengen. Dat is ook helemaal niet erg. Niet iedereen hoeft het wiel uit te vinden. Vandaar dat wij een ideeënbus willen vullen. Pastores en parochiebesturen zijn recent door vicaris-generaal Lamers aangeschreven om met ideeën te komen waarmee parochies binnen ons bisdom elkaar kunnen helpen. Hopelijk wilt u uw plannen voor het post-coronatijdperk vòòr 15 juli met ons delen (via communicatie@bisdomdenbosch.nl). Wij zullen dan kort daarna de verzamelde ideeën op het terrein van liturgie en catechese maar ook op het terrein van diaconie en gemeenschapsopbouw met de parochies delen. Laat maar vele bloemen bloeien als het gaat om het reactiveren van onze geloofsgemeenschappen.
Vakantie in aantocht Veel mensen zijn nog wat voorzichtig als het gaat om reizen, zeker ook als gaat om buitenlandse reizen. Maar ook in eigen land kan prima vakantie worden gevierd. Persoonlijk zou ik met mijn zus een rondreis maken door het zuiden van Engeland. Maar wij hebben besloten een dergelijke reis nog even uit stellen. Dagjes uit, het lezen van boeken en gezellige maaltijden met familie en vrienden, zullen mij hopelijk de nodige ontspanning geven. Ik wens u allen een mooie vakantietijd. Thuis, in eigen land of wat verder weg. Ieder maakt hopelijk een goede en gewetensvolle keuze.
Synodale weg Begin september beginnen de scholen weer. Meestal is dat ook het moment dat de parochies in een hogere versnelling gaan functioneren. In het nieuwe werkseizoen 2021-2022 zal ook uw aandacht worden gevraagd voor de algemene bisschoppenconferentie over de toekomst van onze Kerk die in oktober 2023 in Rome zal worden gehouden. Ter voorbereiding heeft onze paus een synodaal proces gepland. Op zondag 17 oktober zal ik dat proces in ons bisdom openen met een feestelijke Eucharistie in de Sint Jan. In de maanden daarna organiseren wij een consultatie van gelovigen binnen ons bisdom. Een en ander zal geschieden aan de hand van vragenlijsten die ons vanuit Rome zullen worden aangereikt. Drie kernwoorden rond de synode zijn al bekend: communio, participatie en missie. Ik kan mij voorstellen dat voor menig parochiaan deze woorden vrij abstract in de oren klinken. Maar met enige uitleg komen zij al veel dichter bij.
Communio betekent gemeenschap. Onze Kerk is, als zij trouw is aan het onderwijs van Jezus, een liefdesgemeenschap. Ignatius van Antiochië noemt al aan het begin van de tweede eeuw alle christelijke gemeenschappen een liefdesbond. Het tweede kernwoord is participatie. Door het doopsel, het vormsel en de Eucharistie zijn alle gelovigen geroepen om hun geloof actief gestalte te geven. Bij participatie mag je dus denken aan de verantwoordelijkheid van het doopsel voor de voortgang van de geloofsgemeenschap en de vormgeving van onze samenleving. Nauw verbonden daarmee is het woord missie. Tussen Kerk en missie mag je een isgelijkteken zetten. Een Kerk die niet missioneert, heeft haar vitaliteit verloren. Juist in onze dagen komen er tal van missionaire projecten van de grond. Zowel als het gaat om evangelisatie als in de diaconale betekenis van het woord. Wij zijn geroepen om mensen bij Christus en zijn Evangelie te brengen. En tegelijk liefdevol en dienstbaar te leven. Woord en daad blijven zo dicht bij elkaar. Voor de toekomst van de Kerk in onze streken moeten wij hopen dat de missionaire initiatieven vruchtbaar zullen zijn.
Vanaf oktober start dus het synodaal proces. Wij gaan samen (sun) op weg (odos). Het worden maanden van horen en goed luisteren om zo de geesten te kunnen onderscheiden. Wat zegt Gods Geest vandaag tot de Kerk van ’s-Hertogenbosch? Wij zullen dat, evenals alle andere bisdommen, doorgeven aan het synodesecretariaat in Rome. Uiteindelijk zal de oogst van het synodaal proces de bisschoppen, die aan de synode van oktober 2023 deelnemen, hopelijk inspireren om de koers van de Kerk van morgen uit te zetten. In verbondenheid met onze paus als de voorzitter van de liefdesbond.
Oprechte dank In dit laatste Woord ter Bemoediging wil ik alle pastores, parochiebestuurders, religieuzen en alle andere gelovigen oprecht danken voor hun inzet sinds maart vorig jaar. In uitzonderlijke omstandigheden hebben wij zo goed mogelijk het kerkelijk leven instandgehouden. Binnenkort komt er voor de meeste een wat rustiger vakantieperiode aan. Laten wij daarna enthousiast de vleugels weer uitslaan en de geloofsgemeenschappen opbouwen. Samen onderweg in het vertrouwen dat Christus met ons meegaat op weg naar Gods toekomst.
De Nederlandse bisschoppen komen voor de Rooms-Katholieke Kerk met een update van het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ die ingaat op zaterdag 26 juni. In de update wordt een aantal versoepelingen aangekondigd. Nu er weer meer kan en mag in de maatschappij als het gaat om corona, zien de bisschoppen ook mogelijkheden om de maatregelen voor de R.-K. Kerk aan te passen.
Vanaf 26 juni 2021 wordt het maximaal aantal aanwezigen bij religieuze bijeenkomsten bepaald door de grootte van het kerkgebouw. Dit geldt ook voor huwelijken en uitvaarten. Voor elk kerkgebouw moet de capaciteit worden vastgesteld in een anderhalve meter-opstelling. Dat wil zeggen dat moet worden uitgerekend hoeveel personen maximaal op anderhalve meter van elkaar in een kerk kunnen samenkomen (= de anderhalve meter capaciteit).
Processies en bedevaarten De anderhalve meter afstand norm geldt óók voor religieuze bijeenkomsten buiten. Voor processies op de openbare weg en openluchtvieringen op plaatsen die vanaf de openbare weg zichtbaar zijn dient de regelgeving van de lokale overheid te worden gevolgd. Parochies die een processie of een openluchtviering willen houden, wordt geadviseerd hierover van tevoren contact met hun plaatselijke overheid op te nemen. Bij bedevaarten moeten de bepalingen voor reizen van de (buitenlandse) overheid worden gevolgd. Bedevaartgangers die met groepsvervoer reizen maken gebruik van een mondkapje. Gelovigen hoeven in de kerk geen mondkapje meer te dragen.
Zingen Ook op het gebied van koorzang komt er iets meer ruimte. In plaats van vier mogen er maximaal twaalf koorzangers zingen mits strikte voorwaarden in acht worden genomen met betrekking tot onder meer afstand, ventilatie en spuien van de ruimte waar gezongen wordt. Volkszang blijft voorlopig nog niet toegestaan en ook de bestaande hygiënemaatregelen blijven gehandhaafd. Alle maatregelen worden gespecificeerd in de update bij het protocol.
Dankbaar De bisschoppen zijn blij en dankbaar dat er weer meer mogelijk is als het gaat om samen vieren. Ze spreken hun waardering uit voor de inzet van alle betrokkenen in de parochies die het steeds mogelijk hebben gemaakt en nog maken om de vieringen ondanks corona door te laten gaan. Ze blijven alert en voorzichtig en vragen de gelovigen mee te werken aan een geleidelijke versoepeling. Hoewel de situatie verbetert, is de pandemie nog niet ten einde en zorgvuldig met elkaar omgaan ook in tijden van versoepeling, blijft belangrijk. In de loop van augustus verwachten de bisschoppen met een nieuw bericht over de coronamaatregelen te komen.
Donderdag 3 juni hebben de Nederlandse bisschoppen van de nuntiatuur een nieuwe datum ontvangen voor hun Ad Limina bezoek, dat in eerste instantie in maart 2021 zou plaatsvinden. Het bezoek aan Rome is in verband met de coronapandemie uitgesteld naar 31 januari tot en met 5 februari 2022.
De pandemie heeft de planning voor de Ad Limina bezoeken omver gegooid. Bij het eerste bericht over het geplande bezoek in maart, werd er echter al rekening mee gehouden dat het bezoek mogelijk verplaatst zou moeten worden.
Ook nu wordt aangegeven dat de nieuwe datum onder voorbehoud is van de ontwikkelingen in de coronapandemie. Bij ongewijzigde omstandigheden zal het bezoek echter op de aangekondigde datum plaats zal vinden.
Eeuwenoud gebruik Bij een Ad Limina brengen de bisschoppen een gezamenlijk bezoek aan de graven van de apostelen Petrus en Paulus in Rome en vieren daar de eucharistie. De bisschoppen spreken tijdens hun bezoek met paus Franciscus en met de verschillende departementen van de Romeinse curie. Het laatste Ad Limina bezoek van de Nederlandse bisschoppen was in december 2013. Het is een eeuwenoud gebruik dat bisschoppen de graven van Petrus en Paulus in Rome bezoeken en sinds het Tweede Vaticaans Concilie wordt dit bezoek door de bisschoppen van een Kerkprovincie gezamenlijk afgelegd. Gebruikelijk is het om dit minimaal een keer in de vijf jaar te doen.
Met ingang van 5 juni aanstaande voert de overheid een groot aantal versoepelingen van de coronamaatregelen door. De bisschoppen hebben bezien wat dit betekent voor het protocol van de Rooms-Katholieke Kerk. De gunstige ontwikkeling in de besmettingscijfers geeft de mogelijkheid tot een versoepeling van het maximum aantal gelovigen dat een viering kan bijwonen.
Met ingang van 5 juni aanstaande verhogen de bisschoppen dit aantal van 30 naar 50. Voor grotere kerkgebouwen met meer dan 300 reguliere zitplaatsen geldt dat maximaal 15 procent van het aantal zitplaatsen kan worden benut. In kerkgebouwen met meer dan 1.000 reguliere zitplaatsen kunnen maximaal 250 personen worden toegelaten. Voor alle kerkgebouwen geldt dat de genoemde maximum aantallen kerkgangers alleen kunnen worden toegelaten als de gelovigen onderling anderhalve meter afstand kunnen houden. Ook de andere basisregels uit het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’, zoals bijvoorbeeld de regels over vooraf reserveren, communie uitreiken, hygiëne en het dragen van mondkapjes blijven onverkort gelden.
Processies en openluchtvieringen Het protocol van de R.-K. Kerk schreef al voor dat parochies voor processies op de openbare weg de regelgeving van de lokale overheid moeten volgen. Hetzelfde geldt voor openluchtvieringen op plaatsen die vanaf de openbare weg zichtbaar zijn. Parochies die een processie of een openluchtviering willen houden, wordt geadviseerd hierover tevoren contact met hun plaatselijke overheid op te nemen.
Zingen De richtlijnen met betrekking tot zingen wijzigen op 5 juni nog niet, met uitzondering van zingen door kinderen tot en met 12 jaar. Volgens deskundigen is zingen door koren pas weer verantwoord vanaf het risiconiveau ‘waakzaam’ dan wel als er minder dan 1.200 nieuwe besmettingen per dag zijn. Op dit moment bevindt Nederland zich nog niet op dat risiconiveau. Dit betekent dat voorlopig de richtlijn gehandhaafd blijft dat één cantor of maximaal 4 zangers kunnen zingen. Voor kinderen tot en met 12 jaar kan een uitzondering worden gemaakt. De overheid heeft aangekondigd te verwachten dat per 30 juni verdere versoepelingen kunnen ingaan.
De bisschoppen hopen eind juni meer duidelijkheid te kunnen geven over de vraag wanneer koren weer verantwoord kunnen gaan repeteren en zingen tijdens vieringen. De bisschoppen houden ook overigens in de komende weken een vinger aan de pols waar het gaat om mogelijkheden tot versoepeling van de coronamaatregelen.
Weer met meer mensen samen vieren! Het is deze maand precies een jaar geleden dat – op 1 juni – de publieke vieringen in de kerken konden worden hervat en dat vanaf 14 juni op het hoogfeest van Sacramentsdag de Heilige Communie weer kon worden uitgereikt. Parochies en hun gelovigen zijn in gezamenlijkheid een lange weg gegaan en gaan nu een tijd tegemoet waarin zij weer met meer mensen samen de Eucharistie kunnen vieren als bron en hoogtepunt van heel het christelijk leven (Vaticanum II, Lumen Gentium 11), tot opbouw van de Kerk in de wereld van nu. Dit vervult de bisschoppen met dankbaarheid en blijdschap.
In de afgelopen tijd hebben kerken op inventieve wijze invulling gegeven aan samen kerk-zijn. Creatieve en digitale oplossingen voor vieringen en ‘omzien naar elkaar’ hebben financieel veel van kerken gevraagd. Met steeds meer versoepelingen van de coronamaatregelen in zicht, start Actie Kerkbalans een extra actie om gemeenten en parochies te helpen weer op te bouwen onder het motto ‘Houd elkaar vast’.
Met Actie Kerkbalans vragen vier kerkgenootschappen hun leden ieder jaar om een bijdrage voor de eigen kerk. Dat zijn de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk, de Oud-Katholieke Kerk en de Evangelische Broedergemeente. De afgelopen anderhalf jaar was ook voor deze kerken een ingewikkelde tijd.
“Het omzien naar elkaar is onder kerkgangers een van de belangrijkste waarden van kerk-zijn”, zegt Anna Kruse, woordvoerder van Actie Kerkbalans. “Onze parochies en gemeenten hebben ongekende veerkracht en creativiteit laten zien om die waarde ook op afstand invulling te geven. Op allerlei manieren is contact gezocht met kerkleden om hen pastoraal en waar nodig diaconaal te steunen in de crisistijd.”
Kerkleden wordt om extra bijdrage gevraagd Creatieve en digitale vormen van kerk-zijn brachten extra kosten met zich mee, die parochies en gemeenten zonder aarzelen voor hun rekening namen. Tegelijk kwam er bijna anderhalf jaar lang juist minder geld binnen omdat er niet gecollecteerd kon worden tijdens vieringen of diensten. Daarbij vielen ook inkomsten uit bijvoorbeeld zaalverhuur weg. Daarom ondersteunt Actie Kerkbalans vanaf 1 juni 2021 de vier kerkgemeenschappen met een extra fondsenwervingsactie. Onder het motto ‘Houd elkaar vast’ worden kerkleden gevraagd een extra bijdrage te geven voor hun eigen plaatselijke kerk. Met deze financiële steun kunnen kerken de onderlinge nabijheid invulling blijven geven.
Communicatiepakket voor parochies Actie Kerkbalans biedt kerken een communicatiepakket met kant-en-klare materialen waarmee zij leden kunnen benaderen met het verzoek om een bijdrage. Denk bijvoorbeeld aan berichten voor websites, kerkbladen, social media en online vieringen. Anna Kruse: “We willen parochies en gemeenten het hiermee zo makkelijk mogelijk maken. We hopen dat kerkleden royaal gaan bijdragen zodat kerkgemeenschappen hun leden vast kunnen blijven houden, de financiële achterstand inlopen en weer op volle kracht vooruit kunnen.”
JBDB on Tour, een initiatief van Jong Bisdom Den Bosch sinds vorig jaar! Ook in dit jaar zullen we een drietal verdiepingsavonden voor jongeren (16-30 jaar) aanbieden, waarbij de gedelegeerde voor Jeugd & Jongeren in ons bisdom – René Lamers – ons mee die diepte in neemt rondom het thema ‘een jonge katholiek zijn’. De vorige twee avonden vonden plaats in het najaar, en de laatste avond werd uitgesteld. Tot nu!
“De Bijbel is niet om gelezen te worden, maar om in jou ontvangen te worden!”
“De Bijbel benaderen met de ander voor je!”
Zomaar uitspraken waar je iets mee hebt, of niet, waar je iets mee kan of juist niet? Eén ding is zeker: de Bijbel is meer dan een Heilig Boek alleen!
Wil je de Bijbel en jouw ervaring dichter bij elkaar brengen? Kom dan ook!
Deze derde verdiepingsavond op vrijdag 11 juni 2021 staat in het teken van het praktisch gebruik van de Bijbel. Hoe gebruik je de Bijbel en hoe kan de Bijbel mij dienen?
Aanmelden In verband met de te nemen coronamaatregelen zal er beperkt plaats zijn, aanmelding voor deze avond is daarom ook verplicht via onderstaand formulier.
Afsluiting van de avond zal mogelijk door middel van een aangepast borrel zijn, naar gelang de coronamaatregelen dit toe laat. Mochten bepaalde maatregelen aangescherpt worden, zullen we kijken naar andere mogelijkheden voor deze verdiepingsavond. Uiteraard word je daarover zo snel mogelijk geïnformeerd.
Praktische informatie Datum: Vrijdag 11 juni 2021 Tijd: 19.30 – 22.00 uur Locatie: Bisdomkantoor, Parade 11, Den Bosch
Meer informatie:Kijk op www.jbdb.nl, Facebook Jong Bisdom Den Bosch, neem contact op met Laura Nieuwlaat via lnieuwlaat@bisdomdenbosch.nl of stuur een bericht naar de JBDB-telefoon (06 285 818 84).
In voorbereiding op de conferentie ‘De Missionaire parochie – Als God renoveert’ vindt er op donderdag 28 en vrijdag 29 oktober 2021 een online kick-off evenement plaats. De Canadese priester James Mallon (foto), hoofdspreker op de uitgestelde conferentie op 24 en 25 maart 2022, zal tijdens de kick-off een inleiding geven. Voor de conferentie zelf hebben zich zo’n 1000 mensen opgegeven.
Op donderdagavond 28 oktober 2021 van 20.00 tot 21.30 uur wordt de online ontmoeting verzorgd door een studio in Veenendaal. In het programma zal fr. James Mallon vanuit Canada spreken met aansluitend een live Q&A (vraag en antwoord). Een aantal gasten in de studio, waaronder bisschop Liesen van Breda, zal vanuit de eigen context reageren op de inleiding van Mallon en vertellen over de eigen ervaringen op weg naar een missionaire parochie. Het geheel is ingebed in muziek, gebed en interactie via social media.
Aanbevolen wordt om deze kick-off bijeenkomst samen met anderen uit de parochie te kijken en hierover dan door te spreken met elkaar, bijvoorbeeld in een zaal van de parochie.
Extra Zoom bijeenkomst Op vrijdagavond 29 oktober 2021 is er de mogelijkheid om van 20.00-21.00 uur via een Zoom bijeenkomst door te spreken over de inleiding van Mallon. Een ieder kan een deelgroep kiezen, waarin uitgewisseld kan worden met mensen uit heel Nederland en Vlaanderen over verschillende stappen in het proces van cultuurverandering naar een missionaire parochie. Hierbij zijn onder meer speciale break-out rooms voor pastorale beroepskrachten (priesters, diakens, pastorale werkers/-sters) voorzien.
Conferentie ‘De Missionaire parochie – Als God renoveert’ Het kick-off evenement is een opmaat naar de conferentie ‘De Missionaire parochie – Als God renoveert’ op 24 en 25 maart 2022 in Breepark, Breda. De organisatie is in handen van het Bisdom Breda in samenwerking met het Centrum voor Parochiespiritualiteit (CPS), Alpha Nederland, Katholiek Alpha Centrum, Xpand, de Vlaamse Impulsgroep en het netwerk van nieuwe bewegingen in de rooms-katholieke Kerk.
Zondag vierden wij het feest van de Gods Drie-eenheid. Ik schreef er al uitgebreid over in het meest recente nummer van de Nieuwsbrief van ons bisdom. Wij hoorden in het Evangelie de geweldige belofte van Jezus dat Hij bij ons zal zijn tot aan de voleinding van de wereld. Het is een bron van vreugde te weten dat Christus iedere dag met ons meegaat op weg naar de uiteindelijke ontmoeting met God van aangezicht tot aangezicht.
Tegelijk klonk ook de opdracht om uit te gaan en zoveel mogelijk mensen uit alle volkeren te maken tot leerlingen van de Heer. Met andere woorden: het Evangelie vraagt van ons een onbegrensde missionaire houding. Gelukkig lijkt dat maatschappelijk ook meer en meer mogelijk te worden. De regering is optimistisch over het verloop van de coronapandemie en wil in de loop van juni de vrijheidsbeperkingen versneld opheffen. Een en ander impliceert dat ook het kerkelijk leven meer ademruimte krijgt en wij de vleugels steeds meer kunnen gaan uitslaan.
Missie: evangelisatie en diaconie Graag pleit ik voor een breed begrip van missie. Natuurlijk gaat het om in woord en daad te getuigen van Jezus. Als wij binnenkort meer vrijheid krijgen, vormt dat de eerste opdracht van iedere geloofsgemeenschap. De vreugde van onze vriendschap met Jezus laten zien en horen opdat anderen met ons mee gaan doen. Tegelijk impliceert missie naar mijn overtuiging ook diaconie. Leven met Jezus veronderstelt een bijzondere gevoeligheid voor de noden van de kleinen en kwetsbaren in onze samenleving. Een missionair-diaconale geloofsgemeenschap is beschikbaar voor de armen, de zieken en de eenzamen. Ik hoop dan ook dat de parochies niet alleen present zijn door liturgie en catechese, hoe belangrijk ook, maar evenzeer door een diaconale inzet in eigen dorp of wijk. Natuurlijk kunnen wij als katholieken, die leven binnen een wereldwijde Kerk, de noden van onze verre naasten niet vergeten. Met de woorden van paus Franciscus: laten wij niet onverschillig zijn maar solidair en barmhartig.
Kathedraallezing Afgelopen vrijdag werd in de Sint Jan de jaarlijkse kathedraallezing gehouden voor mensen uit het openbaar bestuur en onze pastores. Professor Sophie van Bijsterveld hield een mooi en helder betoog over de relatie tussen Kerk en staat. Zij was vele jaren senator en is op dit moment hoogleraar aan de Radbouduniversiteit met het thema ‘Kerk en staat’ in haar leeropdracht. Er klonk een pleidooi voor zowel distantie als betrokkenheid. Distantie als het gaat om de eigen opdracht voor de overheid en het respecteren van de vrijheid van de Kerk. Maar tegelijk een hartelijke wederzijdse betrokkenheid als het gaat om de opbouw van onze samenleving en een versterking van de sociale cohesie. Juist dat laatste is voor een missionaire Kerk die de vleugels wil uitslaan een mooie opdracht. Wij zijn geroepen om de kostbare vrijheid van godsdienst zo optimaal mogelijk gestalte te geven maar altijd in het besef dat iedere vrijheid ook verantwoordelijkheid voor het geheel van de maatschappij betekent.
Priesterwijding Afgelopen zaterdag mocht ik in de kathedraal tijdens een feestelijke Eucharistie Quinten Kerckhofs tot priester wijden. Wij lazen prachtige teksten uit de Heilige Schrift over de roeping van Jeremia. Maar ook over Christus als Hogepriester en als de goede Herder. Ik heb geprobeerd om de Bijbelse wijsheid naar Quinten toe te vertalen. Hij mag priester zijn in verbondenheid met de priester Christus. En hij mag pastor zijn in verbondenheid met de goede herder Christus. Maar altijd in het besef dat wij leven van het ontvangen. Een priester is zelf bedelaar die bij Christus brood heeft gevonden. Iedere priester heeft het voorrecht om andere bedelaars naar dat voedsel te geleiden. Jaren geleden mocht ik mijn doctorstitel in de theologie behalen door een studie naar de theologie van de Zwitserse theoloog Eduard Thurneysen. Thurneysen geldt als een theoloog van het Woord. De rijkdom van Christus, als Gods Woord in mensengestalte, is nooit genoeg te peilen. Pastoraat is voor hem allereerst luisteren. Quinten heb ik per 1 juli benoemd tot kapelaan in Vught. Ik hoop dat hij steeds weer bereid is tot luisteren. Natuurlijk naar God maar ook naar de gelovigen van de parochie. Gods Geest heeft de parochianen al zoveel waarheid, goedheid en schoonheid laten ontdekken. In ieder geval betekent pastoraat in het Nederland van vandaag dat je niet over de hoofden van de mensen heen spreekt en preekt. Pastoraat wenst fijngevoeligheid voor de cultuur van vandaag. Het is belangrijk om de mensen op te zoeken waar zij staan. In onze dagen zijn zij vaak vol vragen en onzekerheid. Alleen als je dicht bij jouw mensen blijft, kun je hen als priester brengen naar het hart van het geloof: naar Christus en zijn Evangelie. Ik bid dat Quinten als beginnend priester die fijngevoeligheid verder mag ontwikkelen.
Dekens en priesterraad In de afgelopen weken heb ik digitaal vergaderd met de dekens en de leden van onze Priesterraad. Wij spraken over de schade van de coronapandemie voor onze parochies, zowel financieel als pastoraal. Door de crisis hebben onze parochies minder inkomsten. Het is belangrijk om de financiële schade te beperken door te geldwerving de verbreden en te verdiepen. In de staf van het bisdom is afgesproken dat de parochies vanuit het diocees daarbij worden geholpen.
Wij moeten de vleugels ook uitslaan om de pastorale schade van de pandemie te beperken. Het bisdom zal bij pastores in de parochies maar ook bij onze diocesane dienstverleners ideeën verzamelen om het parochieleven, zeker vanaf september, weer op peil te brengen. Ik denk aan een hele reeks van activiteiten die kunnen helpen om de parochianen opnieuw te mobiliseren. Ik hoorde van de dekens en de leden van de Priesterraad al mooie gedachten over parochiefeesten en het presenteren van de parochie op de markt in dorp of wijk. Maar ook over initiatieven voor koren, jongeren en ouderen en voor gezinnen. Laten wij hopen dat op dit terrein honderd bloemen gaat bloeien.
Synode oktober 2023 Paus Franciscus heeft voor oktober 2023 een algemene bisschoppensynode in Rome gepland. Het zal gaan over de opdracht van de Kerk. Centrale thema’s voor de synode zijn gemeenschap (communio), participatie en missie. Op weg naar de synode wil de paus in de gehele Kerk een synodaal proces op gang brengen om over deze thema’s te spreken. In de eerste Romeinse documenten over de synode wordt gesproken over een brede consultatie van de gelovigen door het beantwoorden van vragenlijsten en het organiseren van ontmoetingen binnen ieder diocees. Het synodaal proces moet vanaf oktober van dit jaar starten. De komende maanden zullen wij in ons bisdom deze consultatie voorbereiden. Het is mijn bedoeling om op zondag 17 oktober het synodaal proces in het bisdom van ’s-Hertogenbosch te starten met een feestelijke Eucharistie in de kathedraal. Wij zijn geroepen om een liefdevolle gemeenschap te zijn waarbij allen die gedoopt zijn optimaal participeren en vanuit een missionaire houding aan hun christelijk leven gestalte geven. Ook op dit front mogen wij onze vleugels gaan uitslaan.
Op vrijdag 21 mei maakte het Vaticaan de route bekend naar de volgende algemene bisschoppensynode. Deze vindt plaats in oktober 2023 en heeft als thema “Voor een synodale Kerk: communio, participatie, missie”. De weg ernaartoe wordt geschetst in drie fases.
Bisdommen De eerste fase speelt zich af in de bisdommen, de particuliere Kerken (oktober 2021 tot april 2022). Het Vaticaan komt hiervoor later dit jaar met meer informatie. Die zal bestaan uit een voorbereidingsdocument en een vragenlijst voor alle bisdommen en hun geledingen. De bisdommen worden gevraagd om een pre-synodale bijeenkomst te houden en deze fase van luisteren af te ronden middels een verslag. De vragenlijst die naar de bisdommen gaat zal overigens ook worden verstuurd aan onder meer de Romeinse curie, de oversten van religieuze ordes en internationale lekenbewegingen.
Continenten De tweede fase (september 2022 tot maart 2023) bestaat uit overleg van de Kerk in de vijf continenten. Bij deze pre-synodale bijeenkomst per werelddeel wordt besproken wat uit de bisdommen is ontvangen in de context van elk continent.
Rome De resultaten van deze twee eerste fases worden verwerkt in het zogeheten “instrumentum laboris” (werkinstrument) voor de derde fase. Dat is de fase van de uiteindelijke bisschoppensynode zoals die in oktober 2023 in Rome plaatsvindt.
In het weekend van 9 en 10 oktober 2021 geeft paus Franciscus het startschot voor de eerste diocesane fase. Dat zal zijn met een openingssessie, gebed en een eucharistieviering. De diocesane bisschoppen worden verzocht om ditzelfde te doen op 17 oktober.
Op zaterdag 29 mei 2021 zal seminarist Quinten Kerckhofs tot priester worden gewijd door Mgr. Gerard de Korte in de Sint-Janskathedraal van ’s-Hertogenbosch. Het zal een bijzondere priesterwijding zijn, niet alleen omdat het in coronatijd plaatsvindt maar ook omdat het Meimaand is en de Zoete Moeder prominent in het noorder-transept staat opgesteld.
Quinten komt oorspronkelijk uit Antwerpen, België waar hij in 1993 werd geboren. In 2012 trad hij in bij de Norbertijnen in Tongerlo, België maar na de periode van zijn tijdelijke geloften besloot hij zich in 2015 aan te bieden als seminarist voor Bisdom Den Bosch. Zijn stage liep hij in de Sint-Jorisparochie te Eindhoven. Ook na zijn diakenwijding in november 2020 bleef hij aldaar werkzaam.
Vanwege de coronamaatregelen is het aantal mensen dat kan deelnemen aan de Eucharistieviering en live getuige kan zijn van de priesterwijding beperkt. Gelukkig is er wel een verruiming van het maximale aantal mensen verruimd omdat de kathedraal meer dan 300 reguliere zitplaatsen heeft. Helaas zijn er geen plaatsen meer vrij, maar de viering is live te volgen via het YouTube-kanaal van de kathedraal:
Op weg naar het feest van de Geest
Afgelopen donderdag hebben wij weer de Hemelvaart van de Heer mogen vieren. Christus is van de Vader uitgegaan en bij de Vader thuisgekomen. Voordat Jezus zijn vrienden verlaat, belooft Hij hen de Heilige Geest. Zij zullen niet verweesd achterblijven. Integendeel, de Geest zal komen als een Helper om hen te bemoedigen en kracht te geven. De Geest wil de eerste vrienden van Jezus bezielen en maken tot enthousiaste getuigen. Zij worden uitgezonden om als missionarissen in daad en woord te getuigen van Christus en zijn opstanding.
In deze coronatijd kunnen wijzelf de kracht van Gods Geest ontzettend goed gebruiken. Velen van ons zijn verdrietig of vermoeid geraakt door de stress van de pandemie. Maar aan de ergste ellende lijkt een einde te komen. Ook onze parochies kunnen stap voor stap hun activiteiten uitbreiden. En dan hebben wij begeesterde pastores en andere gelovigen nodig die de handen uit de mouwen steken om de schade van de pandemie te beperken en het parochieleven weer vleugels geven.
Eerste lustrum Afgelopen vrijdag was het vijf jaar geleden dat ik in de Sint Jan werd geïnstalleerd als de nieuwe bisschop. Met een goede herinnering denk ik terug aan de prachtige Heilige Mis in een stampvolle kathedraal en de urenlange receptie in het Theater aan de Parade. Ik voel mij tot op de dag gedragen door de gebeden en de hartelijkheid van talloze gelovigen. In de weken na de installatie heb ik de twaalf dekenaten bezocht voor een eerste kennismaking met de pastorale teams, de besturen en de religieuze gemeenschappen. Deze ontmoetingen in combinatie met veel gesprekken in het bisschopshuis in de zomer van 2016 hebben uiteindelijk geresulteerd in het beleidsplan Samen bouwen in vertrouwen dat in oktober van dat jaar werd gepubliceerd en tot op de dag van vandaag leidend is voor het diocesaan beleid. Ik ben oprecht dankbaar voor de geweldige groep medewerkers in het bisschopshuis. Als team, met ieder zijn of haar eigen talenten, zetten wij ons in voor de voortgang van het katholiek leven. Met grote waardering noem ik ook alle pastores en de vele vrijwilligers die zich inzetten om het parochieleven gestalte te geven. En met ere noem ik ook onze religieuzen die als biddende cellen het geloofsleven van de Kerk van ’s-Hertogenbosch willen ondersteunen. (klik HIER voor de uitgesproken felicitatie aan bisschop De Korte door plebaan Vincent Blom aan het einde van de pontificale eucharistieviering van Hemelvaart)
Kerk in de marge…… Als wij nadenken over de Kerk van ons land in het algemeen en van ’s-Hertogenbosch in het bijzonder dan komt direct het woord kwetsbaarheid in beeld. De tijd van het Rijke Roomse Leven is voorbij, ook in het zuiden van het land. Geen massale participatie meer; geen vanzelfsprekend katholicisme. Over de achtergronden van de snelle ontkerkelijking in de laatste 50 jaar valt veel te zeggen, maar dat wil ik op dit moment niet doen. Wij kunnen in ieder geval constateren dat de kerkelijke krimp een feit is en er buiten, maar ook binnen, de Kerk veel religieuze onzekerheid bestaat. De Kerk functioneert niet meer in het centrum maar veel meer in de marge van de samenleving. Betekent deze situatie een einde oefening voor de Kerk? Ik denk zeker niet. Want naast religieuze onzekerheid leeft er ook op een breed front een religieus verlangen. Nog steeds geldt voor veel mensen de notie die wij vinden bij de grote kerkvader Augustinus: onrustig is ons hart, totdat het rust vindt in U. De Kerk heeft met de persoon en het evangelie van Christus goud in handen om de onrust bij tijdgenoten te bezweren. Christus kan in een vloeibare cultuur stabiliteit aan het leven schenken. Hij helpt ons bij de grote vragen rond zin, lijden en dood.
…….maar geen marginale Kerk Een Kerk in de marge hoeft geen marginale Kerk te zijn. De theoloog Stefan Paas heeft onze situatie vergeleken met het begin van de vierde eeuw. Toen bekeerde keizer Constantijn zich tot het christendom. Tot die tijd was er geen staatssteun voor de Kerk en had zij op eigen kracht waarschijnlijk tien procent van de bevolking bereikt. Ook in onze dagen is iedere ondersteuning van de Kerk door de staat weggevallen. En misschien gaan wij terug naar een situatie dat 10% van de bevolking christen is. Dat betekent in ons land zo’n kleine twee miljoen mensen. Een kleine minderheid maar als deze minderheid vitaal is, kan zij van betekenis zijn voor de gehele samenleving. Wij hebben geen machtige christelijke zuilen meer in Nederland. Maar wij blijven geroepen om, met de woorden van Jezus, zout en licht te zijn in de wereld van vandaag. Na ruim een jaar lijkt de coronacrisis in de laatste fase te zijn aangeland. Er is licht aan het einde van de tunnel. Stap voor stap zullen ook de kerken hun vleugels kunnen uitslaan. De plannen voor een missionaire geloofsgemeenschap kunnen uit de ijskast. Hopelijk worden onze pastorale teams creatief in het vinden van nieuwe wegen. En de dienstverleners en andere medewerkers van het bisdom willen van harte bij die zoektocht helpen. Laten wij binnen onze Kerk geen tijd verliezen aan kleinmenselijke disputen maar elkaar van harte ruimte van leven gunnen. Als Christus ons allen heeft aanvaard en zijn hand op ons heeft gelegd, wie zijn wij dan dat wij elkaar niet van harte aanvaarden?
Creatief in kracht van de Pinkstergeest De parochies van ons bisdom kunnen met vertrouwen de toekomst tegemoet gaan als wij ons helder en hartelijk presenteren. Helder betekent voor mij dat de drie-ene God centraal staat. De Geest opent onze ogen voor Christus en Hij brengt ons bij de Vader. Christus is de waarheid in persoon. Christelijke waarheid is altijd verbonden met liefde. Voor onze parochies betekent dat concreet een hartelijke en verwelkomende houding. In de huidige tijd zijn veel mensen buiten én binnen de Kerk onzeker en zoekend. Dat impliceert mildheid en prudentie. Alleen zo kunnen wij in de huidige samenleving missionair zijn en mensen bij Christus brengen. Hopelijk ontwikkelen de pastores en besturen de komende tijd de nodige creativiteit. Het pinksterfeest wil ons daarbij helpen. Wat denkt u van een parochiefeest zo gauw de situatie dat toelaat? In ieder geval moeten wij proberen onze mensen weer te mobiliseren. Als speerpunt van ons diocesaan beleid geldt onze inzet voor onze jongeren en gezinnen. Ik hoop en bid dat ons gezins- en familiepastoraat heel bijzonder gezegend mag worden. Laten wij ook bouwen aan diaconale en oecumenische geloofsgemeenschappen die juist door onderling dienstbetoon laten zien dat wij eigendom van Christus zijn.
Tot slot In deze meimaand noemen wij natuurlijk ook Maria. De eerste leerling van de Heer en de eerste rank aan de wijnstok die Christus is. Op talloze plekken in ons bisdom, niet in de laatste plaats in de Sint Jan, zoeken nog steeds talloze mensen troost en bemoediging bij het gebed en het voorbeeld van de moeder van de Heer. Maria wachtte, met de eerste leerlingen, in het Cenakel op de Geest. Ook wij mogen de Pinkstergeest verwachten en ons christen- zijn enthousiast en creatief gestalte geven.
Paus Franciscus heeft 2021 uitgeroepen tot het Jaar van de Familie en dit gekoppeld aan het Jaar van Sint Jozef. Een themajaar als dit wil initiatieven oproepen en bestaande activiteiten kracht bijzetten. Het Jaar van de Familie is aanleiding voor de diocesane werkers voor Huwelijk en Gezin uit de zeven bisdommen om met elkaar in overleg te gaan over de mogelijkheden van samenwerking om invulling te geven aan het thema.
Elk bisdom heeft mensen met een groot hart voor het pastoraat aan gezinnen. Ook zijn er in elk bisdom waardevolle diocesane activiteiten op dit gebied. Het themajaar inspireert de werkers om de handen ineen te slaan, elkaar op te zoeken en te kijken waar zij elkaar kunnen versterken. In februari hadden zij met dat doel een eerste bijeenkomst, onder leiding van de referent Mgr. Rob Mutsaerts.
Alle zeven bisdommen zijn vertegenwoordigd in het overleg. Het gezelschap is divers: gewijd en leek, professional en vrijwilliger, man en vrouw, jong en oud, ervaren medewerkers en starters, mensen uit binnen- en buitenland. De groep ervaart deze samenstelling als rijkdom!
Waaier aan activiteiten
De verschillende bisdommen blijken een waaier aan activiteiten te organiseren voor gezinnen (kinderfeest, Family tour, gezinsweekenden) en voor echtparen (Marriage course, huwelijkszondagen), afgestemd op de mogelijkheden ter plekke. In het hart van deze activiteiten staan evangelisatie, ontmoeting van gezinnen, het samen beleven van de vreugde van het geloof en van invloeden van andere landen en continenten.
De verwachtingen ten aanzien van het overleg zijn divers maar overlappen elkaar ook. Het zal gaan om ‘bemoediging, ideeën opdoen, dingen samen oppakken in plaats van ieder bisdom voor zich en het verlangen om te delen en uit te wisselen’. Het overleg vindt eens in de tien weken plaats en de ontmoeting is digitaal
Voor het Aartsbisdom neemt deel Elise Bangma, voor het bisdom Groningen-Leeuwarden Mgr. Ron van den Hout en Charlotte van der Werf, voor het bisdom Haarlem-Amsterdam Jeroen en Marleen van Kreij, Voor het bisdom Rotterdam Monique Boons en diaken Iwan Osseweijer, voor het bisdom Breda kapelaan Jochem van Velthoven en Brechje Loenen, voor het bisdom Roermond Vivi Demandt en Thea Engels en voor het bisdom van ’s-Hertogenbosch Ingrid van Meer en Manon van den Broek. Ook priester Luc Simons sluit aan en de bijeenkomsten staan onder de leiding van referent Mgr. Rob Mutsaerts. Gezamenlijke initiatieven binnen het kader van het Jaar van de Familie en het Jaar van Sint Jozef worden bekendgemaakt via www.rkkerk.nl en de verschillende bisdomsites.
De Nederlandse bisschoppen nodigen gelovigen uit om vanaf Hemelvaart met het woord van God op weg te gaan naar Pinksteren. Zij doen dit door het aanbieden van een noveen waarin aan de hand van de schriftlezingen van de dag gebeden wordt om de komst van de Heilige Geest.
Door de coronamaatregelen zal mogelijk nog niet iedereen die dat wil de Pinkstervieringen fysiek kunnen bijwonen. Het huidige protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ blijft in ieder geval tot en met Pinksteren ongewijzigd gelden.
De bisschoppen hopen dat gelovigen die ter voorbereiding op Pinksteren samen of alleen de noveen bidden, mogen ervaren dat de Heilige Geest ons leven geeft en ons bestaan vernieuwt. De tekst van de noveen, afkomstig van de Katholieke Bijbelstichting, vindt u opwww.vierpinksteren.nl.
‘Noveen’ is afgeleid van novena en novem dat ‘negen’ betekent. Een noveen is een gebed, of eigenlijk een reeks gebeden die gedurende negen opeenvolgende dagen wordt gebeden. Meer lezen over de pinksternoveen? Kijk dan op katholiekleven.nl.
Het is mei! Ik voel geruststelling, hoop, bemoediging en leven. Ik ruik de zomer, maar de hitte is er nog niet. Mei voelt uitnodigend voor (her)nieuw(d)e contacten, een kopje thee in de tuin, voor fris- en fruitigheid en voor nieuwe plannen. Misschien ben je nu aan het genieten van de meivakantie en zo niet, Hemelvaart en Pinksteren zijn just around the corner 😉
Voor mij is mei vooral Mariamaand. Moeder van Barmhartigheid, Sterre der Zee. Wat hebben we een geluk met een moeder als Maria! Graag wil ik samen met jullie kijken hoe we meer aandacht voor Maria kunnen hebben tijdens deze maand. Wat kunnen we van haar leren? Zijn er praktische tips om meer aan haar te denken en met en voor haar te bidden?
Wat kunnen we dan leren van deze moedige vrouw en moeder? Al denkend aan haar als persoon en lezend over haar leven ontdekte ik de volgende drie eigenschappen die – naar mijn idee – heel inspirerend kunnen zijn. Ik heb ze voor je op een rijtje gezet.
1. Maria zei “ja” tegen het plan van God voor haar leven.
Ze had een gehoorzaam, onderdanig en nederig hart. Zijn wij bereid om “Ja, Heer” te antwoorden op wat God van ons vraagt? Laten wij, biddend tot Maria, vragen dat wij altijd meer gehoorzaam en dienend mogen zijn!
“Maria zei: ‘De Heer wil ik dienen: laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd.’ Daarna liet de engel haar weer alleen.” Lucas 1: 38
2. Maria vroeg Jezus om hulp als ze een probleem had dat opgelost moest worden.
Als er zich een probleem voordoet, waar zoeken we dan als eerst voor hulp? Richten we ons tot Christus of tot anderen? Verliezen we veel tijd met zorgen maken? Helpen we anderen zich te richten tot Christus?
“Toen de wijn bijna op was, zei de moeder van Jezus tegen hem: ‘Ze hebben geen wijn meer.’ ‘Wat wilt u van me?’ zei Jezus. ‘Mijn tijd is nog niet gekomen.’ Daarop sprak zijn moeder de bedienden aan: ‘Doe maar wat hij jullie zegt, wat het ook is.’” Johannes 2: 3-5
3. Maria vertrouwde op de Heer en wachtte op Zijn timing. Een verloofde maagd die op het punt stond om te trouwen kreeg bezoek van een engel die haar vertelde dat ze moeder zou worden van de Zoon van God. Hoe ging ze dát uitleggen aan Jozef? Maria nam het heft niet in eigen handen maar liet God werken in het hart van Jozef. Hoe vaak voelen wij de behoefte om de mensen om ons heen te veranderen in plaats van God aan het werk te laten in het hart van deze personen? We zijn vaak geneigd om alles zelf te regelen, maar we moeten leren om op God te vertrouwen en op Hem te wachten.
“Haar man Jozef, die een rechtschapen mens was, wilde haar niet in opspraak brengen en dacht erover haar in het geheim te verstoten. Toen hij dit overwoog, verscheen hem een engel van de Heer. De engel zei: ‘Jozef, zoon van David, wees niet bang je vrouw Maria bij je te nemen, want het kind dat ze draagt is verwerkt door de heilige Geest.’” Mattheus 1: 19-20 Wat een wijsheid! Niet alleen een voorbeeld als moeder of vrouw, maar vooral een voorbeeld als mens van God. Laten we wat vaker deze maand proberen te zeggen, “Ja Heer” als we voelen dat God iets van ons verlangt of vraagt. In blijdschap, maar ook in tegenslag. We mogen vertrouwen dat Maria ons beschermt en helpt in deze – voor mij persoonlijk meest grote – uitdaging.
Er zijn natuurlijk wat kleine tips om wat meer ‘Maria on your mind’ te hebben. Je kunt bijvoorbeeld een mooie afbeelding van Maria als achtergrond op je telefoon doen, of iedere dag starten met een specifieke intentie (vandaag ruim ik alles meteen op als ik het gebruikt heb). Geef de vrouwen in je leven extra aandacht en leer van hun talenten en verhalen. En natuurlijk mogen we ook hét Mariawapen niet vergeten: de Rozenkrans. Als je ‘m nog nooit gebeden hebt: er staan tientallen video’s en instructies online van hoe je dit prachtige gebed bidt. Bid ‘m tijdens je ommetje van de dag, een half uur voordat je gaat slapen, in de auto naar je werk, of met een online gebedsgroepje, all is possible. We kunnen natuurlijk ook een Rozenkransgroepje starten, wie doet mee?
Ik wens je een prachtige meimaand toe!
Maria moeder van de eenheid en van de vrede,
Bid voor ons!
Zondag 16 mei viert de Kerk voor de 55e keer Wereldcommunicatiedag. In zijn boodschap voor deze dag spreekt paus Franciscus over communiceren door ontmoeting, door daar heen te gaan waar de ander is. De paus neemt hiervoor de uitnodiging “kom dan kijken” als uitgangspunt.
Met deze uitnodiging sprak Jezus zijn leerlingen bij de eerste ontmoeting aan. De paus ziet deze uitnodiging als een methode voor authentieke menselijke communicatie. Het uitgangspunt is dan niet een gemakkelijk en aanmatigend “dat weten we al”, maar een in beweging komen en gaan kijken, bij mensen zijn, naar hen luisteren, indrukken verzamelen en daardoor verrast worden.
Methode voor de media Deze methode voor communicatie is ook toepasbaar voor de media, vindt paus Franciscus. Hij schrijft dat oplettende stemmen een risico van vervlakking signaleren in kranten die van elkaar kopiëren, of nieuwsuitzendingen op televisie of radio en websites waar geen plaats meer is voor onderzoek en reportages.
‘De crisis in de uitgeverijbranche dreigt te leiden tot informatie die wordt geconstrueerd op de redacties, achter de computer, de terminals van persbureaus, op sociale netwerken zonder dat de redactie ooit de straat op gaat, zonder nog “de zolen van de schoenen te verslijten”, zonder mensen te ontmoeten om de echte verhalen te zoeken of bepaalde situaties met eigen ogen te controleren’, zegt de paus.
Communiceren met ogen, stem en gebaren De Heilige Vader benadrukt dat bij communicatie niets de persoonlijke ontmoeting kan vervangen: ‘Men communiceert immers niet alleen met woorden, maar ook met de ogen, de toon van de stem, met gebaren. De sterke aantrekkingskracht van Jezus op wie Hem ontmoette, hing van de waarheid van zijn prediking af, maar de doeltreffendheid van wat Hij zei, was onlosmakelijk verbonden met zijn blik, zijn houding en zelfs zijn stilzwijgen.’
Zo hoorden de leerlingen niet alleen Jezus’ woorden, maar ze zagen Hem spreken. In Hem – de vleesgeworden Logos – is het Woord immers een Gezicht geworden, de onzichtbare God heeft zich laten zien, voelen en aanraken, zoals Johannes zelf schrijft (vgl. 1 Joh. 1,1-3). Het woord is alleen doeltreffend, als men het “ziet”, als het je betrekt bij een ervaring, in een dialoog. Daarom was en is het “kom kijken” essentieel’, aldus paus Franciscus.
De Rooms-Katholieke Kerk voorziet voor Pinksteren geen grote versoepeling van de eigen coronamaatregelen. Het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ blijft gelden. Ook wanneer de coronacijfers verbeteren en het maximum aantal gelovigen bij een viering wordt verruimd, kan mogelijk niet iedereen die dit wil de Pinkstervieringen fysiek bijwonen. De Nederlandse bisschoppen roepen met de website www.vierpinksteren.nl echter op om vooral wel Pinksteren te vieren en als er geen plek is in de kerk, dit thuis via livestream of televisie te doen.
Zondag 23 mei is het Pinksteren. Met Pinksteren viert de Kerk de voltooiing van Pasen door de uitstorting van de Heilige Geest over de apostelen. ‘Pinksteren’ komt van het Griekse pentèkostè, dat ‘vijftigste’ betekent. Het is de vijftigste en laatste dag van de Paastijd, die begint op Paaszondag.
In de aanloop naar Pinksteren toe roepen de Nederlandse bisschoppen met de website www.vierpinksteren.nl op om dit feest vooral te vieren en in het verlengde van de eerdere campagnes Vier Kerstmis en Vier Pasen zeggen zij nu Vier Pinksteren!
Op www.vierpinksteren kunnen bezoekers zoeken naar de website van de parochie in de eigen woonplaats om daar te kijken of men gedurende deze periode bij een van de vieringen kan zijn en wat daarvoor gedaan moet worden.
Zijn alle plaatsen in de kerk gereserveerd, dan kan thuis meevieren ook, via de livestream van de eigen kerk, of via de televisie bij KRO-NCRV op NPO2. Op www.vierpinksteren.nl zijn verschillende handige links en downloads te vinden die helpen om de Paastijd en Pinksteren ook thuis (mee) te kunnen vieren. Vier Pinksteren!
Maandenlang waren de deuren van het Sint-Janscentrum gesloten voor studenten en groepen van buiten.
Het onderwijs van het Sint-Bonifatiusinstituut ging weliswaar online door, maar het was stil met alleen de seminariegemeenschap in huis. We zijn verheugd dat de deuren van het Sint-Janscentrum voorzichtig weer open kunnen voor onderwijsactiviteiten en andere bijeenkomsten. Allereerst gebeurt dit om geïnteresseerden in de diocesane opleidingen te ontvangen. En: we hopen dat jij een van die geïnteresseerden bent!
Neem zaterdag 22 mei een paar uurtjes de tijd om te komen kijken en te luisteren, na te denken, vragen en indrukken te delen met anderen, een keuze te maken, een stap te zetten. Er is ruim gelegenheid om kennis te maken met het opleidingshuis en de leiding, geïnformeerd te worden over de studie en het studieprogramma voor komend jaar.
De indeling van de ochtend zal als volgt zijn:
Vanaf 09.00 uur
Ontvangst … en voor wie zin heeft, is er al een kop koffie of thee
09.30 uur
Gezongen Lauden in de kapel van het Sint-Janscentrum
Koffie- en theeontmoeting
10.00 uur
Woord van welkom, door rector Norbert Swagemakers
Mgr. Gerard de Korte over toekomst voor de parochies als katholieken hun verantwoordelijkheid nemen
10.30 uur
Inleiding over inhoud van de studie Theologie / Godsdienstwetenschappen, door studierector Jan Van Reeth
11.00 uur
Praktische zaken over het studieprogramma in het studiejaar 2021-2022, door opleidingscoördinator Ellen Kleinpenning
Circa 11.30 uur
Gelegenheid tot het stellen van vragen, in gesprek te gaan, studenten te ontmoeten, afspraken te maken, aan te melden …..
12.00 uur
Tot ziens!
Omdat we nog aan coronaregels gebonden zijn, is het fijn als u zich vooraf aanmeldt.
Dit kan door een emailbericht te sturen naar: aanmelding@bisdomdenbosch.nl onder vermelding van: Open Huis.
Graag tot ziens!
Deze week staat in het teken van de herdenking van 4 en 5 mei. Onze media besteden veel aandacht aan de Duitse bezetting en de bevrijding van ons land. Door films en artikelen in de kranten krijgen wij opnieuw een beeld van de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog maar ook van de vreugde om de bevrijding van het nationaalsocialisme door de geallieerden.
Bevrijding Nu de wereld al meer dan een jaar in de greep van de coronapandemie is, beseffen wij des te meer de betekenis van vrijheid. Door de druk op ons zorgsysteem zijn vrijheidsbeperkingen noodzakelijk en de meeste burgers hebben daar begrip voor. Maar naarmate de crisis langer duurt, worden de beperkingen moeilijker te dragen. Wij horen dat alom in onze samenleving. Gelukkig gaat Nederland langzaam maar -hopelijk ook- zeker van het slot. Toch zijn de opgelegde beperkingen niets in vergelijking met de onvrijheid tijdens de oorlog. Op dit moment vallen er geen bommen, zijn onze supermarkten overvloedig gevuld en hoeven wij niet bang te zijn dat wij naar willekeur worden gearresteerd en gemarteld. Wij hebben de vrijheid om ons geloof te belijden. En mensen mogen de meest vreemde complottheorieën verspreiden doordat wij een vrijheid van meningsuiting kennen. Tegen de achtergrond van de terreur tijdens de oorlog kunnen wij de ellende van vandaag relativeren.
Bezetting De jaren 1940 – 1945 waren zware jaren. Allereerst natuurlijk voor onze joodse medeburgers. Zij werden massaal afgevoerd en vermoord. Alleen al in Auschwitz werden een miljoen mensen fabrieksmatig vermoord en de meesten hadden een joodse achtergrond. Maar voor de andere Nederlanders waren de oorlogsjaren ook moeilijk. Ik hoorde van mijn eigen ouders de voortdurende zorg om voldoende voedsel. Veel, vaak grote, gezinnen, leefden van maaltijd naar maaltijd. Alles was geconcentreerd op de eerste levensbehoeften.
De ellende van de Tweede Wereldoorlog roept ook indringende vragen op. Vragen rond de diepgang van de beschaving en de kerstening. Hoe diep gaan onze beschaving en hoffelijkheid als het leven moeilijk wordt? En hoe was het mogelijk dat in Duitsland, het land van grote schrijvers, dichters en componisten, een belangrijk deel van de bevolking het anti-evangelie heeft omarmd. Had de eeuwenlange evangelieverkondiging werkelijk het hart van de Duitse bevolking bereikt? Niet het recht van de zwakke maar van de sterkste werd de norm. Er heerste een dodelijke haat tegen de Joden, het volk van Gods eerste liefde. Leugen en geweld waren aan de orde van de dag. En het naziregime heeft Europa en de rest van de wereld in een verschrikkelijke oorlog gestort. Miljoenen mensen, vaak hele jonge soldaten, hebben hun leven verloren.
Afgelopen zondag lazen wij tijdens de Eucharistie het evangelie van de wijnbouwer, de wijnstok en de ranken. In Duitsland had tijdens het naziregime een belangrijk deel van de bevolking de wijnbouwer, de God van de Bijbel, losgelaten. En evenzeer hadden zij zich losgemaakt van de wijnstok, Jezus Christus. Verrotte vruchten van vernietiging en dood waren het resultaat.
De wijnstok en wijzelf Het verhaal over de wijnbouwer en de wijnstok behoort in het evangelie naar Johannes tot de afscheidsrede van Jezus. Jezus ziet de vijand steeds dichterbij komen. Zijn arrestatie, marteling en gewelddadige dood zijn aanstaande. Tegen die spannende achtergrond roept Hij zijn leerlingen op om hecht met Hem verbonden te blijven. Hij is de wijnstok die vruchtbaarheid geeft aan zijn vrienden. Hij is de waarheid in persoon. Waarheid is in de Bijbel geen abstracte zaak, integendeel. Bijbelse waarheid heeft alles te maken met waarachtigheid; met betrouwbaarheid en trouw. Woord en daad zijn in het leven van de Heer een volkomen eenheid. De leerlingen mogen die trouw van Christus met geloof, hoop en vooral veel liefde beantwoorden.
Maria als de eerste rank Wij zijn de meimaand begonnen. Traditioneel binnen onze Kerk, en heel bijzonder ook binnen het bisdom van ’s-Hertogenbosch, de Mariamaand. Maria als de eerste rank aan de wijnstok. Zij laat zich door Christus voeden en heeft zijn trouw beantwoord door zelf trouw te zijn tot bij het kruis. Beschikbaarheid, dienstbaarheid en bescheidenheid zijn de vruchten die in het leven van de moeder van de Heer oplichten.
Vanwege de coronacrisis kunnen wij helaas de festiviteiten van de Mariamaand maar in beperkte kring vieren. De bisschoppen hebben bepaald dat maximaal 10% van de zitplaatsen in onze kerken tijdens vieringen mogen worden gebruikt door gelovigen. Maar de meimaand blijft, ook in deze lastige tijd, Mariamaand. Ikzelf vierde afgelopen zondag de Eucharistie in de kathedraal nadat vrijdagavond de plebaan en vicaris Paul Verbeek van het bisdom van Breda de Mariamaand in de Sint Jan hadden geopend.
Dit jaar wordt stilgestaan bij Maria als degene die knopen ontwart. Op het eerste gehoor een wat vreemde devotie. Maar wie er wat langer over nadenkt, ontdekt een heel mooie vroomheid. Paus Franciscus ziet Maria als degene die ons kan helpen allerlei knopen in ons bestaan te ontwarren. Met name ook de knopen die onze band met Christus en onze goddelijke Vader blokkeren. Juist in deze meimaand mogen wij ons laten inspireren door het voorbeeld van Maria en vertrouwen op haar gebed.
Zondag 2 mei is de jaarlijkse Zondag voor de Oosterse Kerken. Het thema is dit jaar: ‘Religieus leven in Oost en West – Antonius als bezieler’. De Zondag voor de Oosterse Kerken brengt elk jaar op de vijfde zondag van Pasen (de vierde zondag ná Pasen) het oosterse christendom onder de aandacht binnen de Katholieke Kerk.
De in het thema genoemde bezieler, Antonius (251-356), werd geboren als kind van rijke ouders. Al op jonge leeftijd – na de dood van zijn ouders – trok hij zich terug in de woestijn. Later voegden anderen zich bij hem. Zo stond hij aan de oorsprong van het gemeenschappelijke monastieke leven. Antonius werd bekend als de vader van het religieuze leven.
Religieus leven Op zondag 2 mei wordt gekeken naar het grote belang van het religieuze leven voor de geloofsgemeenschap. In Nederland heeft het religieuze leven een grote bloei gekend in de tweede helft van de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw. In de tweede helft van de 20e eeuw vond een kentering plaats. Daarnaast zijn er in de loop van de vorige eeuw diverse oecumenische religieuze gemeenschappen ontstaan. In de protestantse wereld werd de betekenis van het religieuze leven opnieuw ontdekt.
Monastiek leven in oosters christendom Het oosters christendom is sterk gevormd door het monastieke leven. De monastieke tradities van de Oosterse Kerken zijn ook in Nederland te vinden. Ook zij staan voor de uitdaging om hun gemeenschappen in de hedendaagse, seculiere cultuur te doen opbloeien. Voor deze gemeenschappen is het leven van Antonius een bron van inspiratie.
Op de zondag van de Oosterse kerken wordt gekeken hoe Antonius de Grote een bezieler kan zijn voor het religieus leven in Oost en West in de 21e eeuw. En hoe religieus leven een bezieling kan zijn voor heel de Kerk.
Kijk voor gebeden, preeksuggestie, intenties voor de voorbede en meer informatie op de site van Katholieke Vereniging voor Oecumene (KVO).
Het communicatieblad Overeen van de KVO (editie eind maart) belicht het thema van de Zondag voor de Oosterse Kerken vanuit de verschillende kerken.Klik hier.
De meeste mensen houden van orde en helderheid. Dat geldt ook voor de beoordeling van medemensen. De een is conservatief en de ander progressief. Zo houden wij het leven immers lekker overzichtelijk. Maar wanneer wij wat meer inzoomen, wordt duidelijk dat wij een ander mens daarmee zwaar onrecht doen. Een mens heeft namelijk altijd meer en soms tegenstrijdige facetten.
Dat viel mij ook weer op bij het lezen van de prachtige biografie van kardinaal Willem van Rossum (1854 – 1932) waarvan ik recent het eerste exemplaar, tijdens een ontmoeting in het bisschopshuis, door de auteur dr. Vefie Poels kreeg aangereikt. Veel katholieken, en zeker andersdenkenden, zullen bij het horen van de naam van de kardinaal wat schaapachtig kijken en vragen wie hij was. Dat is ook niet zo vreemd want een groot deel van zijn leven werkte hij in Rome als lid van de curie. Maar in de Eeuwige Stad bekleedde hij tussen 1918 en 1932 een zeer invloedrijke positie als prefect van de Propaganda Fide, het missiedepartement van het Vaticaan. De bijnaam rode paus maakt dat wel duidelijk. De kardinaal die aan het hoofd stond van het missiesecretariaat kon zich meten met de paus in het wit.
Theologisch behoudend Willem van Rossum werd in een eenvoudig milieu in Zwolle geboren. Al vroeg werd hij wees. Hij is een man vol tegenstrijdigheden. Theologisch was hij ultraconservatief. In het begin van de vorige eeuw heerste er in de Rooms Katholieke Kerk veel wantrouwen. Je kon al snel worden verdacht van vrijzinnige of ketterse opvattingen. Priesters moesten vanaf 1910 een eed tegen het modernisme afleggen. Er ontstond een benepen sfeer van verdachtmakingen en op alle niveaus werden mensen aangeklaagd. Het was een soort wedstrijd in rechtzinnigheid. En kardinaal van Rossum deed met dit spel van harte mee en werd een geharnaste bestrijder van het virus van het modernisme.
Beleidsmatig vooruitstrevend Tegelijk was deze oerconservatieve theoloog juist op het terrein van de missie open en werkte hij met een vooruitziende blik. Hij streefde naar het doorbreken van de band tussen missie en de koloniale politiek en was een sterk voorstander van de opbouw van een inheemse clerus. Zijn ideaal was weliswaar een centraal geleide Kerk, maar tegelijk ook van een waarlijk universele Kerk waarbinnen het Italiaanse of Europese element niet de boventoon voerde. Dat deed hij overigens met een beroep op oude kerkelijke documenten uit de 17de eeuw. Maar tegelijk paste het bij de ontwikkelingen van de 20ste eeuw. In de loop van die eeuw zouden immers de meeste kolonies onafhankelijke staten worden. De jonge kerken in deze koloniale landen waren op het moment van onafhankelijkheid al ver gevorderd in het opleiden van een eigen kerkelijk kader. Dat was voor de continuïteit van het missiewerk, ook na de dekolonisatie, van grote betekenis.
Feest van de missie Wie missie zegt, denkt direct aan de betekenis van de heilige Geest. In kracht van Gods Geest is de Kerk immers vanuit Jeruzalem verspreid over de gehele aarde. In deze Paastijd zijn wij op weg naar Pinksteren, het feest van de missionaire Kerk. Wij zijn dankbaar voor alle missionarissen die vanuit Nederland het goede nieuws hebben verspreid en nog verspreiden. Wij zijn ook dankbaar voor de missionarissen die naar ons land gekomen zijn. In ons eigen bisdom werken priesters uit India en een aantal Afrikaanse landen Wij spreken niet voor niets over een reversed mission, een omgekeerde missie. Maar het komende Pinksterfeest bepaalt ons ook bij onze eigen missionaire opdracht.
Zondag van de goede Herder Gisteren vierden wij Roepingenzondag. Deze zondag tussen Pasen en Pinksteren vieren wij Jezus als de Herder die voor zijn mensen zorgt. Traditioneel vormt deze zondag de dag waarop wij bijzonder stil staan bij het thema roeping. Ieder mens heeft als schepsel een roeping. Maar dat geldt natuurlijk zeker voor iedere christen. In kracht van de Geest is elke gedoopte geroepen om de herderlijke zorg van Christus zichtbaar te maken. Binnen het Gods volk zijn er ook bijzondere roepingen. Ik noem de roeping tot diaken en priester maar ook tot het religieus leven binnen een kloostergemeenschap. Wij zijn dankbaar voor allen die de studenten van het Sint-Janscentrum – onze diaken- en priesteropleiding – met hun gebed maar ook financieel ondersteunen. Afgelopen vrijdag mocht ik tijdens de ochtendmis in de Sint-Janskathedraal Martijn Derks, een van onze priesterkandidaten, aanstellen tot acoliet op weg naar zijn wijding tot diaken en priester. Graag noem ik ook het werk van Missio. Via studiebeurzen maken zij de opleiding van priesterkandidaten in Afrika en Azië mogelijk.
Vleugels uitslaan Door de coronapandemie zijn er allerlei beperkingen om de kerkelijke vleugels uit te slaan. Vanaf komende woensdag wordt in kleine stappen de weg naar meer vrijheid ingeslagen. Binnen afzienbare tijd komt er ook meer ruimte voor het kerkelijk leven. Hopelijk zullen parochies oude plannen, die even zijn geparkeerd, weer uit de koelkast halen. Ik weet van teams die enthousiast zijn over methoden als Divine Renovation en Rebuilt. Andere pastorale teams zijn in zee gegaan met onze mensen van het Familiepastoraat. En weer anderen plannen eigen missionaire activiteiten. Dat is allemaal prima. Laat op het terrein van het missionair pastoraat maar duizend bloemen bloeien. Kardinaal van Rossum is een belangrijke erflater als het gaat om missionaire inzet. Zijn voorbeeld kan ons inspireren om in onze dagen creatief nieuwe wegen te zoeken en de vleugels uit te slaan om de persoon en het Evangelie van Christus present te stellen. Laat op het komende Pinksterfeest Gods Geest maar stevig waaien en ons letterlijk inspireren om de Heer zichtbaar te maken in het concrete leven van iedere dag.
Mgr. dr. Gerard de Korte
Bisschop van ‘s-Hertogenbosch
Roepingenzondag Op zondag 25 april viert de R.-K. Kerk de 58e Wereldgebedsdag voor Roepingen. In zijn boodschap voor deze dag geeft paus Franciscus dit keer Sint Jozef als voorbeeld, die door God werd geroepen door middel van dromen. St. Jozef was niet beroemd en viel evenmin op. ‘En toch heeft hij in de ogen van God door zijn gewone leven iets bijzonders verwezenlijkt’, zegt de paus.
God kijkt naar het hart en in de heilige Jozef herkende Hij een vaderhart. ‘De Heer wil harten van vaders, harten van moeders vormen: open harten, die in staat zijn tot grote uitdagingen, edelmoedig in de zelfgave, meelevend in het troosten van angsten en vastberaden om de hoop te versterken,’ schrijft paus Franciscus.
Online roepingenbijeenkomst In Nederland is het thema voor Roepingenzondag dit jaar: ‘Wees niet bang, kom dichterbij’. Wereldwijd wordt op deze dag dag in kerken en kloosters speciaal gebeden voor roepingen tot het priesterschap, het diaconaat en het religieuze leven. Vanwege de coronamaatregelen zal Roepingenzondag in Nederland ook dit jaar, net als in 2020, vooral online worden gevierd.
Het bisdom van ‘s-Hertogenbosch organiseert op roepingenzondag 25 april 2021 een online bijeenkomst van 14.00 tot 15.30 uur. We gaan luisteren naar het roepingsverhaal van een priester, een religieuze en een gehuwde. Ze willen graag hun verhaal met ons delen.
Er is ruimte om vragen te stellen over wat is verteld maar ook over de eigen zoektocht. De bijeenkomst vindt op die zondagmiddag plaats van twee uur tot half vier. Om je aan te melden gelieve een mail te sturen met vermelding van je naam en reden van deelname aan:
Mochten er al vragen zijn, dan kunnen deze al gemaild worden naar het genoemde adres. Na aanmelding ontvangen de deelnemers een link voor deelname.
Roepingsverhaal bisschop Gerard de Korte Bisschop De Korte spreekt in onderstaand filmpje over zijn persoonlijke roepingsverhaal. Tegelijk doet de bisschop een oproep aan iedereen om na te denken over ieders persoonlijke roeping.
Gebed om Roepingen
Heer Jezus Christus, op uw mandaat bidden wij tot de Vader:
“Heer van de oogst, zend nieuwe werkers in uw wijngaard!”
Alleen U kunt het mensenhart bewegen
om uw Zoon Christus na te volgen.
Alleen U kunt het geloof voeden in het hart van de mens,
dat de kracht geeft om alles achter te laten
en zich af te wenden van de betovering
van deze wereld van geld en goed.
Alleen U kunt aan de Kerk van dit uur
nieuwe priesters, diakens en religieuzen schenken.
Geef aan onze diocesane Kerk
moedige jonge mensen
met een sterk geloof,
die met heel hun leven zichtbaar teken zijn
van uw altijddurende heilzame aanwezigheid.
Schenk ons priesters die niets anders zoeken dan U te volgen
ten bate van de gemeenschap
in de bediening van uw Woord en sacrament.
Roep nieuwe diakens, die zich met de inzet van hun leven
werkelijk concreet bekommeren om de meest noodlijdenden.
Schenk aan jonge vrouwen en mannen onder ons
het verlangen zich aan U te wijden in het religieus leven
met charisma van een sterk gebedsleven.
Heer, wij vragen het U in onze huidige nood,
die U beter kent dan wij.
We bidden het U door Christus,
de éne Herder, die ons leidt naar U.
Wij vragen het U op voorspraak van Maria,
de Zoete Moeder van Den Bosch.
Amen
Het kabinet heeft op dinsdag 20 april een aantal versoepelingen aangekondigd op het gebied van coronamaatregelen. Deze gaan in op woensdag 28 april. Vanaf die dag mogen er bij een uitvaart honderd mensen aanwezig zijn, dat zijn er nu nog vijftig. Ook voor de Rooms-Katholieke Kerk geldt dat vanaf 28 april bij een uitvaart honderd mensen aanwezig mogen zijn, mits de ruimtecapaciteit van de kerk of de kapel dit aantal toelaat.
De aanwezigen moeten namelijk nog steeds op anderhalve meter afstand van elkaar kunnen zitten. Verder blijft het protocol van de R.-K. Kerk van kracht en verandert er in ieder geval tot 28 april niets. Eventuele toekomstige wijzigingen in het protocol worden zo spoedig mogelijk gecommuniceerd met de parochies, onder meer via www.rkkerk.nl en onze bisdomwebsite.
In een sfeervol versierde Sint Jan hebben wij dit jaar helaas met een kleine groep de Chrismamis moeten vieren. Een feestelijke en grote bisdomviering was door de coronabeperkingen voor het tweede jaar op rij, niet mogelijk. Gelukkig heeft de techniek ons geholpen. Via de livestream hebben uiteindelijk honderden pastores en andere gelovigen kunnen meevieren. In mijn preek sprak ik over de somberheid die de pandemie kan oproepen. Maar ook over een eenvoudige maar voor mij persoonlijk werkzame therapie: tel niet alleen de zorgen maar ook de zegeningen. Vaak kleine gebeurtenissen of ontmoetingen die plezier en vreugde geven. Zegenen heeft alles te maken met goede woorden spreken, door God of door mensen. Als wij aandachtig leven kunnen wij in ons bestaan meer zegeningen ontdekken dan op het eerste gezicht wordt gedacht. Misschien mag ik een klein boeket zegeningen aanreiken uit mijn eigen agenda van de afgelopen dagen.
Paasvieringen Het is voor mij als bisschop een voorrecht om de hoogfeesten in de Sint Jan, een van de mooiste kerken van ons land, te mogen vieren. De plebaan had weer gezorgd voor een prachtige versiering van het liturgisch centrum. Voor de preek werd ik geholpen door de Passion die dit jaar in Roermond werd gehouden. Als centraal thema was gekozen: Ik ben er voor jou. Juist in deze coronatijd kunnen wij worden bemoedigd door mensen die er voor ons willen zijn. Met goede woorden en hartelijke daden. Aan het slot van de Passion zingt de verrezen Heer deze woorden. Een zegengroet van Godswege. Christus wil ook in deze lastige tijd er zijn voor ieder van ons. Ik hoop dat velen door deze boodschap zijn getroost en bemoedigd. Mijn Pasen was niet alleen gevuld met liturgische vieringen maar ook met momenten van gezelligheid. Zo bracht ik Paasbloemen bij mijn zus en werd ik door Mgr. Hurkmans getrakteerd op een heerlijk diner. Mijn voorganger toonde opnieuw een goede kok te zijn. Op Tweede Paasdag organiseerde plebaan Blom op de plebanie een gezellige brunch. Onverwacht een moment van ontspanning.
Gemeenschappelijk priesterschap Afgelopen woensdag nam ik deel aan een boeiende digitale studieochtend over het proefschrift van dr. Pouw, een priester van Opus Dei. De studiedag was georganiseerd door de Christelijk Gereformeerde Universiteit te Apeldoorn, in samenspraak met de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Dr. Pouw schreef zijn dissertatie over het gemeenschappelijk priesterschap bij Luther en Calvijn en in de katholieke theologie na het laatste concilie. Tijdens de ochtend werd duidelijk dat het besef van het priesterschap van alle gedoopten bij veel katholieken nog maar beperkt geland is. Juist het gemeenschappelijk priesterschap impliceert dat iedere gedoopte het alledaagse leven moet heiligen. Met andere woorden: iedere gedoopte heeft vanuit de relatie met Christus een grote verantwoordelijkheid om de Heer en zijn Evangelie actueel zichtbaar te maken. Alles bijeen een boeiende ochtend met inzichten die de missionaire inzet van allen binnen onze parochies theologisch en spiritueel kan versterken.
Dialoog met de PKN en Kurhessen Waldeck Al meer dan 50 jaar bestaat er een jaarlijkse oecumenische ontmoeting tussen ons eigen bisdom, de protestantse gemeenschap in het zuiden van ons land en het lutherse bisdom Kurhessen Waldeck in Duitsland. Normaal zijn dat drie volle dagen. Door corona moesten wij ons dit jaar tot een digitale ontmoeting beperken. Twee lange middagen kwamen wij voor het scherm bijeen. Het levert je wel vierkante ogen op maar daar staat veel tegenover. Dit jaar was ons bisdom gastheer en onze gedelegeerde voor de oecumene, pastoor Ton Sip, toonde zich een prima moderator. Naast de verschillende jaarberichten over het kerkelijk leven in coronatijd hebben wij geboeid geluisterd naar een mooie lezing van abt Bernardus van abdij Koningshoeven. Hij hield een fijnzinnige lezing over Thomas Merton. Alles bijeen vermoeiende middagen maar ook vol rijkdom. Aan het einde van de tweede dag werd ons gevraagd om volgende jaar opnieuw gastheer te zijn maar dan hopelijk tijdens een liveontmoeting. Laten wij hopen en bidden dat een en ander dan ook mogelijk zal zijn.
Verband van Katholieke Maatschappelijke Organisatie Vorige week nam ik als bisschop deel aan het voorzittersoverleg van het VKMO. Het gaat om meer dan 30 organisaties uit het maatschappelijk middenveld met een K of C in de naam. Ik noem vakbonden, onderwijsorganisaties, uitgeverijen, de Vastenactie, het Huis van de Pelgrim, Miva, Pax en vele anderen. Voor de pauze kwamen allerlei zakelijke thema’s aan de orde. Maar na de pauze was het inhoudelijk boeiend doordat wij spraken over katholiciteit in een seculiere context. Al meerdere decennia zien wij in Nederland een snelle ontkerkelijking. Een en ander heeft natuurlijk ook gevolgen voor organisaties met een K in de naam. Het gevaar van neutralisering van de organisaties is levensgroot. Juist het VKMO wil een verdamping van de katholieke identiteit van de aangesloten organisaties voorkomen. Dat kan alleen door dragers van de katholieke traditie te helpen en ondersteunen.
Eerste steen parochiecentrum Rosmalen Afgelopen zondagochtend reisde ik naar Rosmalen voor een feestelijke Eucharistie in de Lambertuskerk. Kapelaan van Meeteren en emeritus pastoor Schepers waren concelebranten. Wij lazen het Evangelie van Thomas die geloviger blijkt te zijn dan in het gezegde wordt gesuggereerd. Als hij de levende Heer mag zien en zijn wonden aanraken, spreekt hij de indringende woorden: Mijn Heer en mijn God. In de wonden herkent Thomas zijn Heer. Velen van u kennen het boek van Tomas Halik, Raak de wonden aan. De opgestane Heer is de Gekruisigde. Tot op het kruis toonde Jezus zijn solidariteit met een wereld in nood. De levende Christus is ook vandaag te herkennen in de littekens bij mensen. In allen die gewond langs de weg van het bestaan liggen, is de Heer zelf te ontmoeten. Als wij dat beseffen, voedt dat ook onze solidariteit met onze tijdgenoten, juist hen die tussen wal en schip zijn gevallen. Na de preek mocht ik de eerste steen van het nieuwe parochiecentrum zegenen. Naar verwachting is het gebouw in de zomer voltooid. Een plek voor gemeenschapsvorming, catechese en diaconie. Ik hoop dat het nieuwe centrum een plek van ontmoeting mag worden voor katholieken en vele anderen in de Mariaparochie.
Priesterwijding broeder Jan o.f.m. Spraken wij afgelopen woensdag tijdens de studieochtend over het priesterschap van alle gedoopten, afgelopen zondagmiddag was ik in het Stadsklooster San Damiano te ’s-Hertogenbosch voor de priesterwijding van broeder Jan ter Maat. Onze Kerk heeft ook gewijde priesters nodig, met name voor een verantwoorde verkondiging van Gods Woord maar ook voor de voortgang van het sacramentele leven van de Kerk. Ondanks de huidige beperkingen was het een mooie en feestelijke wijdingsplechtigheid. De zondag na Pasen staat in het teken van de goddelijke barmhartigheid. Ik heb er alle vertrouwen in dat broeder Jan als Franciscaan die barmhartigheid zowel moreel als sociaal zichtbaar zal maken. De kerk van het klooster is nog steeds een plek waar mensen komen biechten. En in de geest van de Heilige Franciscus wil het stadsklooster er met name ook zijn voor de kleinen en kwetsbaren van de stad. Ik weet zeker dat broeder Jan zijn gaven van hoofd en hart, juist ook voor hen, zal willen inzetten.
Tot besluit In het bovenstaande gaf ik u een kleine inkijk in mijn agenda van de afgelopen dagen. Momenten van vieren en gebed maar ook allerlei ontmoetingen. Wie goed kijkt en luistert kan er zegeningen in ontdekken. God die goede woorden spreekt door zijn Woord maar ook door concrete mensen die ik live of digitaal mocht ontmoeten. Ik hoop dat u ook zelf aandachtig mag luisteren naar de zegeningen in uw eigen bestaan. Laten wij ons, in deze tijd vol zorgen en ongemak, niet laten meeslepen door somberheid. Juist nu mogen wij onze zegeningen tellen.
De afgelopen jaren zijn er verschillende netwerkbijeenkomsten georganiseerd.
Bijeenkomsten die gestart werden met een inspirerende lezing gevolgd door verschillende workshops.
Een avond om elkaar te ontmoeten, bij te praten en nieuwe inzichten op te doen.
Helaas kan ook dit jaar door de coronamaatregelen de netwerkbijeenkomst niet doorgaan.
Om de onderlinge verbinding met elkaar toch te versterken en elkaar te ontmoeten en inspireren wordt er een alternatief voor de netwerkbijeenkomst georganiseerd.
Bisschop De Korte zal opdonderdag 15 april 19.30 uuraftrappen met een online lezing met als titel ‘7 lessen van corona’.
Voor deze digitale lezing kunt u zich (t/m woensdag 14 april) aanmelden via:aanmelding@bisdomdenbosch.nl onder vermelding van: lezing bisschop De Korte.
Donderdagochtend 15 april ontvangen de personen die zich aangemeld hebben, de link die toegang geeft tot de lezing.
In de weken daaropvolgend worden er voor kerkbestuursleden en de leden van de pastorale teams online workshops aangeboden.
“Er gloort licht aan het einde van de tunnel”. Het zal je vast niet ontgaan zijn, maar zo nu en dan krijgen we dit te horen of valt dit te lezen. Maar dat licht, welke soms al stiekem zichtbaar is, gaat dat ook daadwerkelijk de verlichting brengen waar we met z’n allen zo naar verlangen? Hoe zit het überhaupt met dat verlangen naar licht bij jou? Houd je het nog een beetje vol met alle coronaperikelen? Of ben je er ondertussen wel klaar mee? Of zeg je dat laatste niet hardop, want hé we mogen niet klagen, toch? Iedereen zit immers in hetzelfde schuitje. Durf jij eerlijk te zijn? Wat vind jij nu echt van deze hele coronaperiode?
Als ik naar mezelf kijk zou ik van harte willen zeggen dat het eigenlijk ook wel een fijne periode is. Meer (of anders) tijd over in je agenda. Zorg dragen voor elkaar. Niet altijd maar bezig zijn met wereldse verleidingen. Gekscherend noem ik het al vanaf het begin af aan een ‘woestijnperiode’, lekker Bijbels ook ?. Maar deze woestijnperiode duurt toch wel net even langer dan 40 dagen en nachten die Jezus doorbracht in de woestijn. Gelukkig lijkt onze woestijnperiode korter te duren dan 40 jaar, althans dat mag ik toch hopen! Was het niet juist zo dat in een woestijnperiode mensen God (terug) vonden? Weliswaar beproefd werden maar uiteindelijk de band met God sterker was? Als ik naar mezelf kijk vind, ik dat toch behoorlijk lastig. Wellicht had ik meer tijd aan God kunnen besteden, maar in de realiteit kwam daar niet zoveel van. Een uitspraak die in mij opkomt: “Geloven doe je maar in je privé-situatie! ” Nee dus! Want als we het er over hebben dan is juist die kerkgemeenschap die ik mis en die ook wel een beetje zoek lijkt geraakt in de woestijn! Herken je dat? Of voelt dat voor jou anders?
Jezus bracht 40 dagen en nachten in de woestijn door en werd daarna op de proef gesteld door satan: of Jezus stenen in brood kon veranderen? Of hij vanaf het hoogste punt van de tempel wilde springen? En of hij neer wilde vallen en satan wilde aanbidden? Jezus laat hier zien dat hij meeleeft met het lijden en de beproevingen die ook wij ondergaan tijdens onze tocht door de woestijn van het leven. De Heilige Geest die met Hem is, geeft de kracht om het vertrouwen en de hoop vast te houden. Hetzelfde gebeurt tijdens het moment op het kruis, als Jezus stervende is en de woorden uitspreekt: ‘Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij alleen gelaten (Matteüs 27,46)’? Jezus leeft met ons mee in de momenten dat we ons verlaten voelen door God, maar spreekt tegelijkertijd de moed in dat de Heilige Geest de sleutel is om het vertrouwen en de hoop vast te houden dat er na die woestijnperiode betere tijden komen. Die Heilige Geest is er ook voor jou!
Deze woestijnperiode van Jezus klinkt toch heel anders in mijn oren dan de woestijnperiode waarin ik me waan. Ondanks die kerkgemeenschap die ik zo ontzettend mis, heb ik niet het gevoel dat het een breuk in mijn relatie met God heeft opgeleverd. Maar ik kan ook niet zeggen dat deze woestijnperiode in het teken van God stond. Een vraag die steeds vaker in mijn hoofd dwaalt is: hoe verder als dat licht aan het einde van de tunnel er eindelijk is? Beginnen we dan helemaal opnieuw? Gaan we door op de weg waarop we zaten voor de woestijnperiode? Of is er wel degelijks iets veranderd? Dat laatste ongetwijfeld! Maar wat precies? Heb jij daar al weleens over nagedacht? En daarbij horend dan vooral de vraag: wat heb jij nodig.
Ik persoonlijk zet de ‘woestijnperiode’ nog even door. Natuurlijk omdat het licht aan het einde van de spreekwoordelijke tunnel er echt nog niet is en we voorlopig nog wel met coronaperikelen te maken hebben. Maar ik – wij als familie – gaan ook een eigen woestijnperiode in, waarbij ik een stapje terug doe en Jong Bisdom Den Bosch voor even ‘gedag’ ga zeggen. Een tijd waarin we verwachtingsvol mogen uitkijken naar de komst van ons derde kindje en een nieuwe periode die aanbreekt van elkaar leren kennen, wennen en een nieuwe structuur vinden. En misschien is dat licht aan het einde van die tunnel dan wel heel dichtbij.
Ik wens jou alle goeds toe en hoop van harte dat we in de toekomst samen verder mogen bouwen aan een levendige, vreugdevolle kerkgemeenschap!
Door: Ingrid van Zeeland (Jongerenwerkster Jong Bisdom Den Bosch)
Het Paastriduüm begint met de avondmis van Witte Donderdag en loopt tot en met de vespers van paaszondag. Bisschop De Korte legt in een filmpje op vierpasen.nl uit wat Witte Donderdag voor hem betekent en wat de kern is van wat we op deze dag vieren.
Het Paastriduüm zal in 2021 vanwege de geldende coronamaatregelen anders gevierd worden dan gebruikelijk het geval is. De vieringen zijn aangepast en het aantal aanwezige gelovigen beperkt. De pontificale vieringen zijn allemaal live te volgen via het YouTube-kanaal van de Sint-Janskathedraal.
Donderdag 1 april 2021: Avondmis van Witte Donderdag
Viering van de instelling van de H. Eucharistie, van het sacrament van het priesterschap en van het gebod van de naastenliefde. In navolging van Jezus wast normaal gezien de bisschop deze avond de voeten van enkele gelovigen. Vanwege de coronamaatregelen blijft de voetwassing dit jaar achterwege. Na de viering wordt het H. Sacrament in processie naar het rustaltaar gebracht waar een wake gehouden wordt op het woord van de Heer: “waakt en bidt opdat gij niet op de bekoring ingaat.” Om de eenheid met de verlaten en lijdende Heer uit te drukken worden het altaar en de altaarruimte van alle versierselen ontdaan. Na de viering is er gelegenheid tot aanbidding.
Sint-Janskathedraal: 19.00 uur (Pontificale Eucharistieviering met bisschop De Korte).
Vrijdag 2 april 2021: Goede Vrijdag van het lijden en sterven van de Heer Verplichte vasten- en onthoudingsdag
Op Goede Vrijdag komt de Kerk samen rond het kruis, het passieverhaal en gedenkt biddend en vastend de stervende Heer. We lezen uit de Schrift over de lijdende dienstknecht met als hoogtepunt het lijdensverhaal volgens Johannes. In de grote voorbede van Goede Vrijdag bidden we voor de noden van Kerk en wereld. Daarna brengen we hulde aan het kruis waardoor we verlost zijn. Volgens een aloude traditie van de Kerk is er op Goede Vrijdag en Paaszaterdag geen eucharistie, maar een korte communiedienst.
Sint-Janskathedraal: 15.00 uur (Pontificale viering met bisschop De Korte) – 19.00 uur (Kruisweg).
Zaterdag 3 april 2021: Paaszaterdag / Stille zaterdag
Plechtige Paaswake.
Op Paaszaterdagavond na het invallen van de duisternis (de paaswake kan daarmee op z’n vroegst om 20.30 uur gevierd worden) komen de gelovigen samen. Het nieuwe vuur wordt ontstoken en gezegend. De Paaskaars de donkere kathedraal binnengedragen. Dan weerklinkt de lofzang op de Paaskaars. Een wake van lezingen en gebeden volgt om uit te monden in het feestelijk gloria van de Mis en het Paasalleluia. Na de paashomilie vindt de zegening van het doopwater plaats en de toediening van doopsel en vormsel waardoor deze nieuwe christenen deelkrijgen aan het Pasen van de Heer. Als ook alle aanwezigen hun doopbeloften hebben vernieuwd en zijn besprenkeld met het nieuwe doopwater, vindt de feestelijke eucharistie van Pasen plaats.
Sint-Janskathedraal: 19.00 uur (Pontificale Eucharistieviering met bisschop De Korte).
Zondag 4 april 2021: Paaszondag – Verrijzenis van de Heer (hoogfeest)
Sint-Janskathedraal: 10.00 (Pontificale Eucharistieviering met bisschop De Korte) – 12.00 uur.
Het verrijzenisfeest van de Heer duurt in de liturgie 50 dagen lang. De verrijzenis is immers het centrum van ons geloof, de bron van onze redding: de Heer leeft en Hij is met ons!
Woensdagavond 31 maart werd de jaarlijkse Chrismamis in de Sint-Janskathedraal gevierd. Tijdens deze viering zijn de H. Oliën voor de zieken en de geloofsleerlingen gezegend en het H. Chrisma gewijd.
De viering werd – wegens de coronamaatregelen – in beslotenheid gevierd. Bisschop De Korte sprak een hartelijk welkom uit namens emeritus-bisschop Hurkmans, hulpbisschop Mutsaerts, vicaris-generaal Lamers en plebaan Blom aan de genodigde vertegenwoordigers van de verschillende geledingen uit het bisdom en aan allen die online de viering volgden.
Op Witte Donderdag zijn de H. Oliën verdeeld over de dekenaten. Namens de bisschop en de bisdomstaf ging dit gepaard met een kleine attentie voor het pastoraal kader als blijk van waardering voor hun inzet en paasgroet.
Hieronder kunt u de hele viering terugkijken:
Homilie In zijn homilie blikte Mgr. De Korte terug op het afgelopen jaar: “Een medicijn tegen somberheid is om ook je zegeningen te tellen. Iedere dag mag ik van het bisschophuis naar deze kathedraal lopen om hier de Eucharistie te vieren en de zegen te vragen voor de stad en ons bisdom. Dag in, dag uit. Dan mag ik zeggen dat ik een bevoorrecht mens ben. Want hoeveel katholieken waren niet in de gelegenheid om de Eucharistie live te vieren.”
In alle ellende van het afgelopen jaar zijn er ook lichtpuntjes: “Met dankbaarheid noem ik de inzet van onze pastores en andere gedoopten die in deze lastige tijd het katholieke leven in stand houden. De zorg voor zieken en stervenden en een waardig afscheid voor de gestorvenen is voorbeeldig. Evenals de diaconale inzet”, aldus de bisschop.
De bisschop keek vooruit naar het moment dat er meer vrijheid komt in de samenleving en in de kerk als maatregelen versoepeld worden. “Laten wij hopen dat in de loop van dit jaar de Kerk haar vleugels weer kan uitslaan. Wij staan voor de uitdaging om het parochieleven een missionaire impuls te geven. Heel bijzonder wil ik ons gezins- en familiepastoraat als speerpunt noemen. In kracht van Gods Geest zijn wij tot veel in staat.”
Deze homilie werd afgesloten met een oproep van de bisschop aan allen in ons bisdom. “In deze tijd van toenemende polarisatie in de samenleving én de Kerk hebben wij behoefte aan bruggenbouwers. Mensen die nieuwsgierig zijn naar de visie van de ander. Mensen die elkaar zegenen dat wil zeggen goede woorden spreken namens God.”
Direct de homilie beluisteren:
Vandaag is Witte Donderdag. Bisschop De Korte geeft uitleg over de voetwassing en over de Eucharistie in dit derde filmpje in een serie van acht over Pasen. ‘We zijn geroepen tot dienstbaarheid’. Kijk het filmpje op vierpasen.nl
Afgelopen zondag hebben wij Palmzondag gevierd. De Goede of Lijdensweek is begonnen.
Ik beleef deze dagen als de meest intense dagen van het kerkelijk jaar. En vermoedelijk geldt dat ook voor de meesten van ons. Zondag stonden wij stil bij de aankomst van Jezus in Jeruzalem. Hij wordt als een vredesvorst ontvangen. Hij is een zachtmoedige koning. Niet te paard maar op het veulen van een ezel. Een koning zonder soldaten. Deze koning zal dan ook geen leven van anderen nemen. Hij wordt toegezongen en er heerst een feestelijke stemming. Maar al snel slaat die stemming om en wordt de sfeer grimmig. De tegenstanders zien hun kans om Jezus tot zwijgen te brengen. Jezus voorziet de plannen van zijn vijanden. Hij kent hun haat en is bedroefd en angstig. Toch kan niets of niemand Hem van zijn levensopdracht afbrengen. Hij houdt vaste koers ook als het geweld naderbij komt. Niet mijn wil maar Uw wil, zal Hij bidden.
Maaltijd met zijn vrienden Vlak voor zijn sterven viert Jezus nog een keer maaltijd met zijn vrienden. Zij vieren het Pesachfeest. Tot op de dag van vandaag vieren Joodse mensen dan de bevrijding van Israël uit de slavernij van Egypte. Opvallend is dat Jezus tijdens deze maaltijd die bevrijding verbindt met zijn eigen persoon. Hij deelt het brood en laat de wijn rondgaan als zijn eigen lichaam en bloed. Het worden tekens van een nieuw verbond en van vergeving en verzoening. Zo wordt in deze maaltijd al vooruit gegrepen op wat een dag later zal gebeuren op het kruis. Steeds als wij bijeenkomen voor het vieren van de Eucharistie staat dat centraal. Christus laat zich breken en delen om ons te bevrijden van liefdeloosheid en de dood. En Hij voedt ons opdat wij de weg van de navolging kunnen bewandelen. Zijn liefde en vergeving delen met elkaar.
Een smadelijke dood Hij wordt gearresteerd en gemarteld en sterft uiteindelijk aan het kruis op Golgotha. Jezus heeft ons geleerd dat er geen grotere liefde bestaat dan om het leven te geven voor vrienden. Toch heeft Hij een nog grotere liefde geleefd. Hij sterft immers niet alleen voor zijn vrienden maar ook voor zijn vijanden. Uw Zoon, de enige Gerechte, heeft zich overgeleverd in onze handen. Hij werd genageld aan een kruis. Daar heeft Hij met wijd gestrekte armen het onverwoestbaar teken opgericht van het verbond tussen de hemel en de aarde (Eucharistisch gebed VII). Teken van Gods verzoenende liefde. De beproeving van de Heer is groot geweest maar heeft niet geleid tot wanhoop. Want Christus wist zich geborgen in de liefde van God. Van de Vader was Hij uitgegaan; tot de Vader keerde hij terug.
Het geheim van Pasen De boodschap van Pasen luidt dat Christus bij God is thuisgekomen. De dood heeft niet het laatste woord. Dat geldt ook in deze tijd van de coronapandemie. Het laatste woord is niet aan een onzichtbaar virus maar aan God. Hij is de oorsprong en het einde. Als wij nadenken over het Paasgeheim komen wij al snel woorden tekort. Want het is goed te beseffen dat Pasen meer is dan het levend worden van een dode. In de Heilige Schrift vinden wij meerdere voorbeelden van dodenopwekkingen. Ik denk aan Lazarus en meerdere kinderen. Christus roept hen terug uit de dood. Hoe raadselachtig deze gebeurtenissen ook zijn, zij zijn niet te vergelijken met het Paasgeheim. Lazarus en de kinderen moesten immers alsnog sterven. De Schrift belijdt dat Christus door de dood heen is gegaan en de Levende is. Op Hem heeft de dood geen grip. Als wij daar over nadenken gaat het ons duizelen en gaan wij ook stamelen en stotteren. Want alle leven dat wij kennen is immers aan de dood gewijd. Het nieuwe leven van Christus betekent voor ons een belofte. Wij zijn niet opgesloten tussen geboorte en dood. Integendeel, wij mogen hopen op een thuiskomen. Nu al mogen wij met Christus opstaan tot nieuw leven.
Vieringen met een kleine groepen Onze kerken zijn omwille van de bescherming van de gezondheid van mensen, heel bijzonder de meest kwetsbaren onder ons, geopend voor vieringen met een kleine groep van maximaal 30 gelovigen. Ik weet dat deze regeling van de Nederlandse bisschoppen voor niet weinig priesters en gelovigen een groot offer vormt en verdriet teweegbrengt. En ik kan dat heel goed begrijpen. Het samen vieren van de Eucharistie in een kerkgebouw en het ontvangen van de Heilige Communie is niet te vergelijken met het volgen van de Eucharistie op de televisie of langs de digitale weg, hoe blij velen van ons daar ook mee zijn. Maar dit offer moet nog steeds worden gebracht en de pijn gedragen omwille van de gezondheid van onszelf en anderen. Op dit moment leven wij in de derde golf van de pandemie en de besmettingscijfers lijken steeds hoger te worden. Dit jaar organiseren de bisschoppen de actie Vier Pasen. Op de website van deze actie vindt u allerlei tips en aanbevelingen om in de huiselijke kring biddend stil te staan bij het kruis en de opstanding van de Heer. Zo kunnen wij in onze kerkgebouwen maar ook thuis de lofzang tot de goede God gaande houden.
Tot slot: elkaar blijven bemoedigen In deze Goede Week gedenken wij de laatste dagen uit het aardse leven van Christus. Hij is tot het uiterste beproefd en heeft grote angst gekend. Maar uiteindelijk werd de angst geen wanhoop. Vol vertrouwen werd Jezus dienaar die de voeten van zijn leerlingen heeft gewassen als teken van zijn dienende liefde. Een dag later geeft Hij zijn leven aan het kruis.
Vriend én vijand mogen weten van vergevende liefde. In alle doodsangst legt Jezus zijn leven in de handen van de Vader. Op de Paasmorgen heeft Hij nieuw en ander leven ontvangen. Christus is de Levende. Rondom Hem mogen wij Kerk zijn. Hopelijk is het Paasgetuigenis voor u in deze tijd van pandemie een bron van troost. Laten wij elkaar blijven bemoedigen.
Ik wens u en al uw dierbaren een zalig en gezegend Paasfeest.
De Nederlandse bisschoppen hebben zich naar aanleiding van de recente persconferentie van het demissionaire kabinet beraden op de vieringen met Pasen. Daarbij hebben zij ook de recent door het Interkerkelijke Overleg in Overheidszaken (CIO) uitgebrachte routekaart voor de kerken betrokken. Gelet op het oplopend aantal COVID-19 besmettingen en in het licht van de persconferentie zien de bisschoppen geen ruimte voor versoepeling van de coronamaatregelen met Pasen.
De Rooms-Katholieke Kerk hield zich steeds al aan de nu op de routekaart geïntroduceerde lijn voor de situatie “zeer ernstig” en dat blijft zo. De bisschoppen handhaven daarom de maatregelen en aantallen van het bestaande R.-K. protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ waarmee zij hun lijn sinds oktober 2020 voortzetten (dit betekent onder meer geen samenzang, bij voorkeur één cantor en maximaal vier zangers en handhaving van alle overige maatregelen inzake reservering, hygiëne en het dragen van mondkapjes).
Paaswake De verlenging van de avondklok met wijziging van de aanvangstijd naar 22.00 uur betekent dat de aanvangstijden van de vieringen van het Paastriduüm – in het bijzonder van de Paaswake – zodanig worden vervroegd dat gelovigen vóór 22.00 uur thuis kunnen zijn, ook als dit betekent dat de Paaswake daarmee op een moment begint dat de duisternis nog niet is ingetreden.
De bisschoppen realiseren zich dat dit jaar net als vorig jaar de viering van Pasen anders dan anders zal zijn. Zij roepen op om in alle omstandigheden wel het feest van Pasen te vieren. Ze doen dit onder meer op de speciale website www.vierpasen.nl die op Aswoensdag, 17 februari, online is gegaan. De site biedt links en downloads om de Goede Week en Pasen ook thuis optimaal te beleven en te vieren.
Er is hoop “De coronacrisis is ingrijpend voor ons allen, in de samenleving en in de Kerk. Het vraagt van ons nauwgezetheid, geduld en veerkracht. In zijn sterven en verrijzen heeft Jezus de dood overwonnen. Daarmee heeft het leven het laatste woord. Er is hoop. Laten we in deze tijd die offers van ons vraagt de hoop onder elkaar levend houden, op grond van ons geloof en in liefde tot elkaar,” aldus de Nederlandse bisschoppen.
Veel mensen maken zich grote zorgen over het klimaat. Katholieken laten zich hierbij leiden door het onderwijs van paus Franciscus. In zijn encyclieken Laudato Si (2015) en Fratelli Tutti (2020) maakt de paus zich grote zorgen over de toestand van onze aarde. Hij roept allen op om de aarde als ons gemeenschap huis goed te beheren en te beschermen. Het is immers de aarde die ons draagt en voedt. Wie de schepping schendt, schendt ook de Schepper.
In de provincie Noord- Brabant leven er ook grote zorgen over de kwaliteit van het milieu.
Komende woensdag 24 maart zal bisschop de Korte een digitale ontmoeting hebben met de gedeputeerde voor Natuur en Landbouw, mevrouw Lemkes . Het gesprek is aangevraagd door Extinction Rebellion. Ook vertegenwoordigers van de Brabantse Milieufederatie, Natuurmonumenten en het Brabants Landschap schuiven aan.
In onze provincie is veel aandacht voor de belasting van het milieu door schaalvergroting in de agrarische sector in het algemeen en de intensieve veehouderij in het bijzonder. Het is van belang om het milieu en onze boeren niet tegen elkaar uit te spelen. In ieder geval mag een aanpassing van de bedrijfsvoering niet ten koste gaan van individuele boeren en hun gezinnen. Paus Franciscus hoopt dat alle mensen van goede wil samenwerken voor het behoud van Gods schepping. Opdat ook de komende generaties gelukkig kunnen leven. Bisschop de Korte hoopt dat het gesprek met de gedeputeerde daartoe een bijdrage mag leveren.
Op 19 maart 2021 is te Heeze overleden de zeereerwaarde heer Aloysius Maria Gerardus Geraedts, emeritus-pastoor van de parochie Heilige Jozef te Geldrop.
De zeereerwaarde heer Geraedts is geboren in Eindhoven op 25 januari 1940 en tot priester van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 12 juni 1965.
Hij was in het bisdom achtereenvolgens werkzaam als kapelaan te Veldhoven (parochie Heilige Caecilia) en als lid van het priesterteam van het dekenaat Veldhoven van 1965 tot 1973, als moderator van het Anton van Duinkerkencollege te Veldhoven van 1971 tot 1973, als pastor van het Sint Annaziekenhuis te Geldrop van 1973 tot 1981 en als pastor van de parochies H. Jozef, H.H. Petrus en Paulus (Coevering) en Heilige Maria Magdalena te Geldrop van 1981 tot 1992.
Per 9 maart 1992 werd hij benoemd tot pastoor van de parochie Heilige Jozef te Geldrop uit welke functie hem per 1 september 1998 vanwege zijn gezondheid (pre-emeritaat) eervol ontslag werd verleend.
Op 8 december 2020 riep paus Franciscus 2021 uit tot het jaar van Sint-Jozef: die dag was het precies 150 jaar geleden dat paus Pius IX de heilige Jozef van Nazareth verklaarde tot ‘Patroon van de Universele Kerk’. Bij die gelegenheid werd ook de apostolische brief Patris corde gepubliceerd, Met het hart van een vader, die in de Nederlandse vertaling beschikbaar is. Paus Franciscus wijst erop dat iedereen in de heilige Jozef de man kan vinden die onopgemerkt blijft, de man van de dagelijkse, discrete en verborgen aanwezigheid, een bemiddelaar, een steun en een gids in moeilijke momenten. ‘De heilige Jozef herinnert ons eraan dat allen die schijnbaar verborgen zijn of op de achtergrond staan, een ongeëvenaarde hoofdrol spelen in de heilsgeschiedenis. Aan hen allen een woord van erkenning en dankbaarheid,’ aldus de paus.
Bisschop De Korte op dit hoogfeest in zijn homilie: “Na Maria is Jozef de mens die meest nabij staat bij de menswording van God in Jezus Christus. Als beschermer van Maria en het Jezuskind. In de Schrift lezen we over Jozef maar heel weinig gegevens. Nergens zelfs een woord van hem. Alleen dat hij een rechtschapen, rechtvaardig mens is. Een zorgzaam mens. Een stille getuige. Misschien hebben we daar als Kerk ook wel de meeste behoefte aan. Het is niet voor niets dat de paus juist Jozef naar voren heeft geschoven. Ook in het Jaar van het Gezin wat we vandaag beginnen.”
“De wereld heeft behoefte aan mensen als Jozef. Rechtschapen zorgzame mensen. Jozef als beschermheilige van de vluchtelingen. Zoals Jozef zelf eens vluchtend was naar Egypte, zo mag hij vandaag de beschermer zijn van 80 miljoen vluchtelingen op deze wereld. Jozef als de beschermheilige van onze gezinnen en families. Hoezeer hebben wij behoefte aan stabiele huwelijken opdat kinderen gezond en evenwichtig kunnen uitgroeien tot volwassen mannen en vrouwen”, aldus de bisschop.
Bekijk hieronder de hele homilie van bisschop De Korte op het hoogfeest van Sint-Jozef:
Gebedsprentjes
De afgelopen week zijn gebedsprentjes van de heilige Jozef verzonden aan de parochies. Op die prentjes het Jozefbeeld met het Kind Jezus uit de Sint-Janskathedraal. Op het prentje staat ook een nieuwe gebed, waarin de voorspraak van de heilige Jozef wordt aangeroepen.
Vanwege het Jozefjaar heeft de Kerkelijke Instelling Sint-Gregorius (KISG) van het bisdom van ’s-Hertogenbosch aan de heer Hans Leenders de opdracht gegeven een hymne te componeren voor de H. Jozef. De compositie is gratis aangeboden en verzonden aan alle koren, organisten en dirigenten van de parochies. De compositie is hier te downloaden.
Noveen
Plebaan Vincent Blom kwam met idee om negen dagen achtereen te bidden tot Sint-Jozef omdat de kathedrale basiliek Sint Jan een eigen Jozefkapel heeft, zoals veel kerken en kloosters in Brabant en ook daarbuiten verbonden zijn met Sint Jozef. Uitgeverij Adveniat heeft daarom het initiatief genomen om een noveenboekje samen te stellen met meditaties, gebeden en verhalen rond Sint Jozef voor elke dag. Het boekje begint met een inleiding door Vincent Blom, meditaties van Vincent de Haas (KBS) en verschillende gebeden waaronder die van paus Franciscus die in dit speciale Jozefjaar de heilige Jozef als een teken van hoop ziet midden in de coronacrisis. De paus refereert dan aan waarden als vaderlijke liefde, trouw, moed, geduld, luisteren, rechtschapenheid, stille dienstbaarheid en aanvaarding. Elke dag heeft in het gebedenboek zo’n thema van de paus meegekregen. De gebeden helpen om ons negen dagen lang te bidden tot de heilige Jozef. Dat kan thuis en in de kerk, in het Jozefjaar en ook als het feest voorbij is en de nood in het leven vraagt om een houding van gebed.
Tijdens een speciaal online evenement, dat via YouTube te volgen is, wordt op vrijdag 19 maart het Amoris laetitia Jaar van de Familie geopend. Dit evenement wordt georganiseerd door het Dicasterie voor Leken, Gezin en Leven, het Bisdom van Rome en het Pauselijk Theologisch Instituut Johannes Paulus II. Het heeft als titel en thema: ‘de liefde van elke dag’.
Het jaar gewijd aan de familie werd op 27 december 2020 door paus Franciscus uitgeroepen. Het doel van dit jaar is om de vruchten van de post-synodale apostolische exhortatie Amoris laetitia ‘te laten rijpen en de Kerk dichter bij families en gezinnen, het afgelopen jaar beproefd door de coronapandemie, in de hele wereld te brengen.’ Het jaar eindigt op 26 juni 2022 met de tiende Wereldbijeenkomst van Gezinnen.
Rijkdom
De exhortatie Amoris laetitia biedt rijkdom, die volgens de organisatoren nog verder ontdekt moet worden. ‘De exhortatie van de paus wil de hele Kerk in beweging brengen”, aldus de organisatoren. Zij hopen bij de start van het Jaar van de Familie een bijdrage te leveren aan het verbinden van pastorale praktijk en theologie waar het gaat om gezinnen en families. Dit ook in voorbereiding op de Wereldbijeenkomst van Gezinnen die in 2022 in Rome zal plaatsvinden.
Het evenement op vrijdag 19 maart is verdeeld over twee onlinebijeenkomsten die voor iedereen toegankelijk zijn. Bij de eerste bijeenkomst, die begint om 15.00 uur, zijn onder anderen kardinaal Kevin Joseph Farrell, prefect van het Dicasterie voor Leken, Gezin en Leven; Kardinaal Angelo De Donatis, vicaris van de paus voor het bisdom Rome en aartsbisschop Vincenzo Paglia, grootkanselier van het Pauselijk Theologisch Instituut Johannes Paulus II betrokken. Deze bijeenkomst wordt afgesloten met een boodschap van paus Franciscus.
Het tweede deel van de middag, aanvang 16.30 uur, krijgt een meer academisch karakter en zal onder leiding van de theoloog Giovanni Cesare Pagazzi worden bijgewoond door Nuria Calduch-Benages van de Gregoriaanse Universiteit, Antonio Pitta van de Lateraanse Universiteit, Vincenzo Rosito van het Johannes Paulus II Instituut en bisschop Dario Gervasi, hulpbisschop van Rome en afgevaardigde voor het gezinspastoraat.
Op 18 maart 2021 is te Haaren overleden de zeereerwaarde heer Wilhelmus Josephus Maria Muskens, emeritus-pastoor van de parochie Heilige Lambertus te Haaren.
De zeereerwaarde heer Muskens is geboren in Oudheusden op 9 augustus 1933 en tot priester van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 23 mei 1959.
Hij was in het bisdom achtereenvolgens werkzaam als kapelaan te Kerkdriel (parochie Heilige Martinus) van 1959 tot 1965 en als kapelaan te Heeze (parochie Heilige Martinus) van 1965 tot 1974. Per 1 juni 1974 werd hij benoemd tot pastoor van de parochie Heilige Lambertus te Haaren uit welke functie hem per 1 juli 1999 vanwege emeritaat eervol ontslag werd verleend.
Moge hij rusten in vrede!
Uitvaart: donderdag 25 maart 2021 om 13.30 in de Heilige Lambertuskerk te Haaren.
Op 17 maart 2021 is te Veldhoven overleden de eerwaarde heer Jacobus Josephus Johannes Vogels, emeritus diaken van de parochie Heilige Lambertus te Meerveldhoven.
Diaken Vogels is geboren in Veldhoven op 28 juni 1939 en tot permanent diaken van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 28 september 1996. Na zijn wijding was hij als diaken werkzaam in de parochies Heilige Jozef (Veldhoven) en Heilige Willibrordus (Zeelst) van 1996 tot 2003. Per 15 april 2003 werd hij benoemd tot diaken van de parochie Heilige Lambertus te Meerveldhoven uit welke functie hem per 26 april 2009 wegens emeritaat eervol ontslag werd verleend.
Moge hij rusten in vrede!
Uitvaart: woensdag 24 maart 2021 om 10.30 uur in de Christus Koning (Lambertus)kerk te Meerveldhoven.
Afgelopen december heeft paus Franciscus het Jozefjaar afgekondigd. Komende vrijdag, als wij het hoogfeest van de heilige Jozef vieren, gaat het jaar van start. Wij worden de komende tijd uitgenodigd, misschien meer dan anders, bij de persoon van Jozef stil te staan. In deze elfde brief ter bemoediging wil ik allereerst stilstaan bij de stamvader Jozef die wij in het Oude Testament tegenkomen. Vervolgens staan wij stil bij Jozef in het Nieuwe Testament. Graag wil ik ook nadenken over de betekenis van Jozef voor ons vandaag. Bijzonder ook toegespitst op zijn rol als beschermer van vluchtelingen en van onze gezinnen.
De stamvader Jozef
Persoonlijk vind ik het Jozefverhaal (Genesis 37-50) een van de mooiste delen van het Oude Testament. Het is een verhaal vol met uitermate menselijke deugden en ondeugden. Wij horen over jaloezie en geweld, over lust en haat maar ook over mildheid, vergevingsgezindheid en de kracht van familieverbanden. En uiteindelijk staat heel het verhaal in het teken van Gods voorzienigheid. Jozef is de lievelingszoon van de aartsvader Jakob. Deze voorkeursliefde maakt de andere zonen van Jakob jaloers. De jaloezie loopt zo hoog op dat sommige broers Jozef zelfs willen doden. Uiteindelijk komt het niet zover maar wordt Jozef aan slavenhandelaars verkocht. Hij komt in Egypte terecht en wordt slaaf in het huis van een zekere Potifar. Jozef is een knappe jongeman en de vrouw des huizes probeert hem te verleiden. Als Jozef niet op de avances in wil gaan, slaat de liefde om in blinde haat. Jozef wordt beschuldigd van een oneerbaar voorstel en verdwijnt in de gevangenis.
Onderkoning In de gevangenis komt Jozef bekend te staan als iemand die dromen kan uitleggen. Als de farao van Egypte een droom heeft gehad, de bekende droom van de zeven vette en de zeven magere koeien, en niemand aan het hof de droom kan uitleggen, wordt ook Jozef geraadpleegd. Hij voorziet zeven jaren met overvloedige oogsten én zeven jaren van misoogsten en hongersnood. De farao neemt op basis van deze Traumdeutung maatregelen en laat grote voorraadschuren bouwen om aan de voorspelde hongersnood weerstand te kunnen bieden. Als beloning wordt Jozef uit de gevangenis vrijgelaten en krijgt hij, als onderkoning, een hoge bestuursfunctie. Als ook Jakob en zijn familie slachtoffer worden van de wereldwijde hongersnood, gaan de broers naar Egypte om daar graan te kopen.
Vergeving De broers komen bij Jozef terecht die zich uiteindelijk in een emotioneel moment bekendmaakt als hun broer. Jozef spreekt dan zeer indrukwekkende woorden tot zijn broers. Zij hoeven niet terneergeslagen te zijn en zich niet te verwijten dat Jozef als slaaf is verkocht. In de duiding van Jozef heeft God zelf hem naar Egypte gebracht om zijn familie in leven te houden (Genesis 45,5). Deze woorden tonen op een indrukwekkende wijze de mildheid en de vergevingsgezindheid van Jozef. Maar deze woorden bevatten ook de sleutel om de gehele Jozefnovelle te kunnen begrijpen. Het is God zelf die de hele geschiedenis leidt. Het staat voor Jozef vast dat God alles ten goede kan keren en mensen tot zegen wil zijn. Heel pregnant horen wij dat uit de mond van Jozef als hij zegt Jullie hebben kwaad tegen mij beraamd, maar God heeft het ten goede gekeerd, om te bewerken wat nu is geschied, het behoud van een talrijk volk (Genesis, 50,20).
Jozef in het Nieuwe Testament en onze kerkelijke traditie De stamvader Jozef in het Oude Testament en Jozef, de man van Maria, in het Nieuwe Testament hebben grote verwantschap. Jozef zorgt voor brood voor Maria en Jezus, zoals eeuwen daarvoor stamvader Jozef in Egypte al brood gaf aan zijn familie. Later zal Jezus, die als kind aan de zorgzaamheid van Jozef is toevertrouwd, zichzelf als brood schenken voor het leven van onze wereld. In het Evangelie vinden wij maar weinig gegevens over Jozef. Zo is geen enkel woord van hem opgeschreven. Na het bezoek van de wijzen uit het Oosten in Bethlehem, wijkt Jozef met Maria en de pasgeboren Jezus, uit naar Egypte om te ontkomen aan de moordplannen van koning Herodes. Vanuit Egypte brengt hij moeder en kind weer veilig terug en zij vestigen zich in Nazareth. Daar is hij, volgens de traditie, de voedstervader van Jezus. Als een zorgzaam en rechtvaardig mens beschermt hij zijn bruid en het kind Jezus.
Het leven van Jozef wordt zo getekend door zelfgave. Hij vindt zijn geluk in de dienstbaarheid aan God en de naaste. In de traditie van de Kerk is de timmerman Jozef, die als ambachtsman de kost verdiende, uitgegroeid tot een beschermer van arbeiders en andere werkende mensen. Hij vormt een schutspatroom voor allen die zoeken naar werk en een waardig leven voor zichzelf en hun gezinnen.
Jozef als beschermer van vluchtelingen In het licht van de Bijbelse gegevens is het niet zo vreemd dat paus Franciscus Sint Jozef verbindt met de zorg voor armen en vluchtelingen. Jozef was immers zelf een vluchteling in Egypte. Vanaf het begin van zijn pontificaat in 2013 heeft de paus aandacht gevraagd voor het lot van de vele miljoenen mensen die voor oorlog of honger op de vlucht zijn geslagen. Kort na zijn verkiezing tot bisschop van Rome vierde de paus op het eilandje Lampedusa de Eucharistie en herdacht hij de mensen die op hun vlucht in de Middellandse Zee zijn verdronken. Vaak spreekt de paus over de onverschilligheid van de wereld over het lot van de armen en de ontheemden. Hij doet steeds opnieuw een hartstochtelijke oproep om alle lauwheid achter ons te laten en een helper te zijn voor allen die geen helper hebben. De heilige Jozef kan in dat opzicht voor ons een inspiratiebron zijn. Zijn zorgzaamheid en beschermende liefde kunnen ons de moed en de kracht geven ons niet neer te leggen bij het onrecht in onze huidige wereld. Veel mensen in Europa, en ook in ons eigen land, houden hun hart gesloten voor de noden van de vluchtelingen aan onze poort. Van christenen mag een andere houding worden verwacht.
Jozef als beschermer van het gezin Niet alleen het lot van de vluchtelingen gaat onze paus ter harte. Hij heeft ook grote aandacht voor onze gezinnen. Het Jozefjaar is ook het jaar van het gezin. Wij weten hoe belangrijk een veilig en liefdevol gezin is voor een evenwichtige en gelukkig uitgroei van kinderen. Helaas is in veel landen, ook ons eigen land, het gezin in een crisis beland. Een en ander heeft een complexe achtergrond. De socioloog Zygmunt Bauman heeft gesproken over een liquid modernity. In de huidige samenleving is veel vloeibaar geworden. Helaas geldt dat ook voor talloze relaties. Een en ander impliceert talloze scheidingen zodat niet weinig kinderen een stabiel gezin, waar liefde en trouw worden voorgeleefd, moeten ontberen. In ons bisdom zetten wij in op missionair pastoraat. Een belangrijke rol daarbij is weggelegd voor onze dienstverleners voor gezins- en familiepastoraat. Zij plannen tal van activiteiten om het gezinsleven te versterken en de geloofsopvoeding van kinderen binnen het gezin te ondersteunen. De Heilige Jozef kan daarbij een voorspreker zijn.
Jozef en wijzelf In het Nieuwe Testament ontmoeten wij Jozef als een rechtschapen mens die primair luistert. Geen man van grote woorden maar allereerst van de daad. In het komende Jozefjaar komt een aantal waarden en deugden in beeld die ons tot inspiratie kunnen zijn. Juist in deze coronatijd hebben wij behoefte aan betrouwbare mensen, zoals Jozef, die een ander gelukkig willen maken en zo zelf geluk ontvangen. Wij hebben geen behoefte aan mensen die hun wapenfeiten van de daken schreeuwen en zichzelf op de borst kloppen. Maar veeleer moet het in onze dagen gaan om typische Jozefdeugden. Ik denk aan gehoorzaamheid aan Gods stem, stille dienstbaarheid, leven in de schaduw, tedere liefde en geduld. De heilige Jozef heeft ze ons, in kracht van Gods Geest, voorgeleefd.
De Nederlandse bisschoppen roepen katholieken op te gaan stemmen op 17 maart bij gelegenheid van de verkiezingen voor de Tweede Kamer en dan te kiezen voor ‘het eigenlijke normaal’. De bisschoppen schreven hun oproep in een brief waarin ze aangeven dat we na de coronacrisis niet terug moeten naar het oude normaal maar naar het eigenlijke normaal, namelijk het ‘normaal van het Rijk Gods’.
Het normaal van het Rijk Gods houdt in dat we kiezen voor een cultuur van het leven, voor een open samenleving, voor het algemeen welzijn en als broeders en zusters van elkaar. De bisschoppen roepen in hun brief katholieken op volksvertegenwoordigers te kiezen die deze fundamentele waarden als uitgangspunt voor hun politieke handelen nemen.
Cultuur van het leven
De bisschoppen benadrukken de waardigheid van iedere mens. Dat vereist het bevorderen en beschermen van een ‘cultuur van het leven’. De bisschoppen: “Primair staat het respect voor de onaantastbaarheid van het menselijk leven van de conceptie tot de natuurlijke dood, ongeacht in welke staat het zich bevindt.”
Open samenleving
Bij een cultuur van het leven hoort een open samenleving. De bisschoppen verwijzen naar de encycliek ‘Fratelli tutti’ (oktober 2020) waarin paus Franciscus pleit voor een samenleving waarin mensen open staan voor medemensen, ook die anders zijn, voor kwetsbaren, voor vluchtelingen en migranten. De bisschoppen: “Dat betekent ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers, toegankelijke schuldhulpverlening, adequate gezondheidszorg, hulp aan werkzoekenden, betaalbare woningen, ondersteuning van gezinnen en voldoende inkomen.”
Algemeen welzijn
In een open samenleving staat voor christenen het algemeen welzijn centraal. Paus Franciscus waarschuwt tegen het doorgeschoten marktdenken. In plaats van doel te zijn worden mensen tot een puur middel gedegradeerd. De bisschoppen: “Morele waarden en verantwoordelijkheidsgevoel voor het algemeen welzijn zijn dan ver te zoeken”.
Broeders en zusters “De overtuiging dat we broeders en zusters zijn moet het spirituele hart van de politiek vormen”, benadrukken de bisschoppen. Het behoedt mensen voor eigenbelang en brengt hen tot solidariteit en samenwerking. De bisschoppen: “Broeders en zusters zijn op elkaar aangewezen. Ze delen een gemeenschappelijke toekomst waarvoor ze samen verantwoordelijk zijn”.
‘Jullie zijn allen broeders’! Met die boodschap bracht paus Franciscus van 5 tot 8 maart een historisch bezoek aan Irak. De reis stond in het teken van verzoening. De impact van het bezoek is groot. Over heel de wereld deden de nieuwszenders er uitgebreid verslag van. Internationale en nationale dialooggremia agendeerden de bijzondere reis en vinden er perspectief en elan door.
De paus ging naar Irak om de christenen daar een hart onder de riem te steken. Hij had het hen beloofd toen ze in 2014 moesten vluchten voor de terreur van IS.
Ook en vooral wilde de paus met zijn bezoek de ontmoeting tussen verschillende gemeenschapen bevorderen, met name tussen christenen en moslims. Hij liet voordat hij in Rome het vliegtuig instapte weten als ‘pelgrim van vrede’ naar Irak te reizen en noemde moslims ‘broeders en zusters’.
Daarnaast stond het bezoek in het verlengde van het plan van Sint Johannes Paulus II om in het Jubeljaar 2000 Irak te bezoeken als geboorteplaats van Abraham, de aartsvader van de drie monotheïstische godsdiensten.
De oproep van paus Franciscus tot ontmoeting en samenwerking tussen de godsdiensten klinkt door in de hele regio en zelfs wereldwijd. Waar kon de paus die oproep krachtiger doen dan vanuit de geboorteplaats van hun gezamenlijke aartsvader, in Ur waar de Eufraat en de Tigris samenvloeien! “Almachtige God, onze Schepper, die de menselijke familie en alles wat uw handen hebben voltooid liefheeft, wij, zonen en dochters van Abraham die behoren tot het jodendom, het christendom en de islam, samen met andere gelovigen en alle mensen van goede wil, wij danken u dat u ons als een gemeenschappelijke vader in het geloof Abraham hebt gegeven”, bad men in het Arabisch tijdens de multireligieuze bijeenkomst in Ur. (Foto boven).
Groot ayatollah Ali al-Sistani
De ontmoeting in Najaf met groot ayatollah Ali al-Sistani, de belangrijkste leider van de sjiitische moslims in Irak, was historisch (foto links). Voor de eerste maal in de geschiedenis ontmoette een paus een zo hoge sjiitische leider. Toen de paus arriveerde vlogen er witte duiven over. De ayatollah ontving zijn gast staande als teken van groot respect. Normaal ontvangt hij zijn gasten zittend. De paus voerde het gesprek op kousenvoeten. Al deze symboliek maakte het gesprek zoveel meer dan een beleefdheidsbezoek. De ontmoeting is van groot belang voor het opbouwen van relaties en werkt door in veel landen waar moslims en christenen samen wonen. Paus Franciscus bedankte Ali al-Sistani omdat hij de verdediging opneemt van christenen, de meest vervolgde groep in Irak. De paus en de grootayatollah benadrukten het belang van samenwerking en vriendschap tussen religieuze gemeenschappen. Daarmee bevorderen de twee leiders ‘wederzijds respect en dialoog in Irak, in de regio en voor de mensheid’, aldus de persverklaring na afloop.
De paus bad voor de slachtoffers van de oorlogen in Mosul. Ook bracht hij een bezoek aan de stad Qaraqosh. Daar woonden tot voor 2014 nog bijna 50.000 christenen. De IS-strijders joegen hen op de vlucht en staken kerken in brand. Trots kondigden zij destijds het einde van het christendom in Irak aan. De dramatische geschiedenis van de christenen in Irak staat symbool voor christenen in het Midden-Oosten. Ook bracht de paus het lijden van de Yezidische gemeenschap onder de aandacht: “We denken aan de dood van de vele mannen en duizenden vrouwen, meisjes, kinderen die werden ontvoerd, verkocht als slaven en onderworpen werden aan lichamelijk geweld en verkrachting”.
Paus Franciscus riep tijdens zijn verblijf in Irak op om niet alleen de verwoeste gebouwen te laten herrijzen maar eerst en vooral de banden te herstellen die gemeenschappen, families, moslims en christenen verenigen. “Oorlog, terrorisme en haat hebben diepe wonden achtergelaten in onze harten, maar vergeving is noodzakelijk omwille van de liefde en om christenen te blijven”, benadrukte de paus.
Tekst: Drs. Berry van Oers, Beleidsadviseur R.-K. Kerk voor Interreligieuze Dialoog
In een serie van zes Zoom-webinars reflecteren telkens twee prominenten vanuit hun eigen traditie op de vraag waar onze moraal vandaan komt. Deze serie wordt mogelijk gemaakt door het Verband van Katholieke Maatschappelijke Organisaties (VKMO) en Humanistisch Verbond (Vlaanderen). Het eerste ‘dialooggesprek’ vond plaats op dinsdagavond 2 maart met als sprekers Mgr. Gerard de Korte, bisschop van ‘s-Hertogenbosch en Dirk Verhofstadt, een Belgisch politiek filosoof en publicist (en broer van voormalig Belgisch premier Guy Verhofstadt). Zij gaan met elkaar in gesprek over vragen als:
Wat is de oorsprong van onze moraal?
En, hoe kunnen mensen met uiteenlopende religieuze en levensbeschouwelijke standpunten toch harmonieus met elkaar samenleven?
Kijk hieronder het dialooggesprek terug.
Deze reeks bouwt voort op de nieuwe publicatie van historicus Martin Harlaar De getemde mens (Uitgeverij Gompel&Svacina) van 13 februari jl. Een uniek project met bijdragen van meer dan 140 (bekende en onbekende) auteurs met diverse culturele en levensbeschouwelijke achtergronden. De auteurs reflecteren op de vraag ‘waar onze moraal vandaan komt’, vanuit hun zeer uiteenlopende expertise en visie op mens, ethiek en samenleving.
Op vrijdag 12 maart sluiten de Nederlandse bisschoppen aan bij de gebedsestafette van bisschoppen die door heel Europa gaat. De estafette met gebed voor de slachtoffers van de coronapandemie startte op Aswoensdag 17 februari in Albanië en wordt op 1 april in Hongarije afgesloten. Het is een initiatief van de vergadering van Europese bisschoppenconferenties (CCEE).
De Europese bisschoppen benadrukken dat de Kerk nabij is aan al degenen die strijden tegen het coronavirus, zoals de slachtoffers en hun families, de zieken en de werkers in de gezondheidszorg, en vele vrijwilligers die zich inzetten om de nood van de naaste te verlichten.
De CCEE maakte een indeling, waarbij de Nederlandse bisschoppenconferentie vrijdag 12 maart kreeg toebedeeld. Deze datum valt deels samen met de “24 uur voor de Heer” op 12 en 13 maart. Dat wil zeggen dat op meerdere momenten op verschillende plaatsen tijdens de “24 uur voor de Heer” gebeden zal worden voor de coronaslachtoffers, in de nabijheid van het heilig Sacrament.
Nederlandse bisdommen In alle Nederlandse bisdommen zal op 12 maart een moment van gebed plaatsvinden voor de coronaslachtoffers. In onderstaand overzicht kunt u zien wanneer en waar wordt gebeden.
Bisdom Roermond: Om 07.30 uur op het Groot Seminarie Rolduc.
Bisdom Haarlem-Amsterdam: Om 09.00 uur in de St. Bavo Kathedraal.
Bisdom Breda: Om 12.00 uur in de H. Antoniuskathedraal.
Bisdom Groningen-Leeuwarden: Om 12.30 uur in de Sint-Jozefkathedraal.
Bisdom Rotterdam: Om 12.45 uur in de Eendrachtskapel Rotterdam (kerk van de HH. Laurentius en Ignatius). Na de Eucharistieviering aanbidding gedurende 24 uur.
Aartsbisdom Utrecht: Om 19.00 uur in de Sint-Catharinakathedraal. Na de H. Mis vindt aanbidding plaats.
24 uur voor de Heer De “24 uur voor de Heer” zijn sinds 2015 elk jaar onderdeel geweest van de Veertigdagentijd als voorbereiding op Pasen. De “24 uur voor de Heer” nodigen ertoe uit het sacrament van boete en verzoening te vieren in een context van eucharistische aanbidding. In 2015 nam paus Franciscus het initiatief op in de bul Misericordiae vultus, waarin hij het Heilig Jaar van de Barmhartigheid afkondigde. Daarna is het elk jaar onderdeel geweest van de Veertigdagentijd als voorbereiding op Pasen.
Europese gebedsestafette Overzicht van de gebedsestafette van de Europese bisschoppenconferenties (CCEE)
Eens in de twee jaar reiken de Hogere Oversten van de religieuze orden en congregaties, verenigd in de KNR (Konferentie Nederlandse Religieuzen) een prijs uit aan een initiatief dat zij waarderen en waarin zij zich herkennen. Deze KNR-waarderingsprijs is een prijs ter bekroning of stimulering van activiteiten die in de lijn staan van religieuze tradities op het gebied van zorg, onderwijs en spiritualiteit. Vanwege corona is de prijs in 2020 niet uitgereikt, maar uitgesteld naar november 2021.
De prijs van 2021, een geldbedrag van € 5.000 en een bronzen beeldje, is bestemd voor een project of initiatief dat zich in het brede gebied van onderwijs/vorming op bijzondere wijze inzet voor het overbruggen van verschillen.
Nomineren voor 31 maart
Iedereen kan een persoon, project of initiatief voordragen dat door scholing, vorming of coaching in brede zin bijdraagt aan het overbruggen van verschillen in onze maatschappij. Dat kan via het nominatieformulier, in te leveren uiterlijk 31 maart 2021.
Het kunstwerk
Het te winnen kunstwerk, gemaakt door pater Math van Kampen, toont twee handen die een vlammetje beschermen en verder dragen. Het beeldje staat symbool voor alle vrouwen en mannen die met hun woorden en daden, de spiritualiteit die religieuzen beweegt op eigen, inspirerende wijze handen en voeten geven en verder dragen.
Binnenkort mogen wij weer stemmen voor de Tweede Kamer. Onze media staan vol nieuws over de aanstaande verkiezingen. Politici worden geïnterviewd. Wij lezen allerlei achtergrondinformatie en op de televisie worden debatten gehouden. Door de coronapandemie zijn er maar weinig live verkiezingsbijeenkomsten. Maar de kranten, de radio en televisie en, in toenemende mate, de nieuwe sociale media helpen om de standpunten van de verschillende politieke partijen voor het voetlicht te brengen. Zo kunnen mensen bepalen welke partij of kandidaat zijn of haar stem zal krijgen. Voor velen staat de politiek in een negatief daglicht. Het wordt vaak verbonden met machtspelletjes en slimme retorica. Helaas komt dat alles ook onder politici voor. Maar uiteindelijk gaat de politiek over de inrichting van onze samenleving. Verkiezingen zijn dan ook belangrijke momenten. Laten wij als katholieken vooral ook gebruik maken van ons stemrecht.
Rijke Roomse Leven Het is al lang geleden dat de bisschoppen een stemadvies gaven. In de tijd van de katholieke emancipatie was dat anders. De Nederlandse bisschoppen riepen de katholieken in de tijd van het Rijke Roomse Leven (1920-1965) op te stemmen op de katholieke partij, voor de oorlog de Rooms Katholieke Staatspartij en na de oorlog de Katholieke Volkspartij. Via het parlement kon zo een bijdrage worden geleverd aan de gelijkberechtiging van het katholieke volksdeel in ons land. Maar de tijd van een bisschoppelijk advies is al heel lang voltooid verleden tijd. De katholieken hebben hun gerechtvaardigde plaats in de samenleving bereikt en de bisschoppen beseffen dat vanuit het Evangelie verschillende politieke keuzes mogelijk zijn. Het gaat altijd om de drieslag zien, oordelen en handelen (kardinaal Cardijn). Mensen kijken altijd vanuit een bepaalde sociaal-culturele context naar de werkelijkheid. Dat zal hun oordeel en hun handelen, in dit geval, hun politieke keuze, mede bepalen.
Bronnen van onze cultuur Onze westerse cultuur wordt in belangrijke mate bepaald door vijf bronnen. Ik noem allereerst de Griekse filosofie. Tot op de dag van vandaag hebben denkers als Aristoteles en Plato bewust of onbewust invloed op onze beleving van de werkelijkheid. En ons denken over goed en kwaad is niet goed denkbaar zonder de invloed van het Romeins recht te verdisconteren. Vanzelfsprekend noem ik als bron de Joodse erfenis. Het Oude Testament heeft onze cultuur in belangrijke mate gevormd. Ik noem de betekenis van de Tien geboden maar ook de invloed van de profeten van Israël met hun pathos voor maatschappelijke gerechtigheid. Natuurlijk noem ik als vierde bron onze eigen christelijke traditie, heel bijzonder het onderwijs van Jezus maar ook de brieven van de apostel Paulus. Denk aan het dubbelgebod van de liefde en de drie goddelijke deugden geloof, hoop en liefde. Als vijfde bron noem ik graag de erfenis van de Verlichting en de Franse Revolutie met de idealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap. Binnen dit brede culturele kader opereren onze politici.
Katholiek sociaal denken In de huidige tijd geen stemadvies van de kerkelijke overheid. Maar dat betekent niet dat de Kerk geen hulp wil bieden bij het maken van een politieke keuze. Deze week komen de Nederlandse bisschoppen met een brief in het kader van de komende verkiezingen. U kunt deze brief lezen als een spiegel. Kijk erin en hopelijk wordt u geholpen bij uw keuze in het stemhokje. Graag wijs ik op het onderwijs van paus Franciscus. In zijn recente sociale encyclieken Laudato Si (2015) en Fratelli Tutti (2020) geeft de paus belangrijke aanwijzingen voor een meer rechtvaardige wereld. De paus wil bouwen aan een cultuur van het leven. Een dergelijke cultuur kent meerdere dimensies. Ik noem allereerst de beschermwaardigheid van het leven. Zowel het ongeboren leven als het oudere, aftakelende leven. Het leven verdient bescherming vanaf de conceptie tot de natuurlijke dood. Een tweede dimensie vormt de inzet voor een wereldwijde sociale gerechtigheid. In onze huidige wereld zijn de goederen en diensten zeer onrechtvaardig verdeeld. Een deel van de wereldbevolking leeft in overvloed terwijl minstens een miljard mensen het meest minimale moet ontberen. In een wereld die geroepen is tot broeder- en zusterschap moeten wij aan onverschilligheid voorbij, ons blijven inzetten voor meer recht en rechtvaardigheid. In het voetspoor van paus Franciscus denk ik dan met name aan de armen en de vluchtelingen. Tenslotte noem ik ook het behoud van de aarde als ons gemeenschappelijk huis. De paus roept op tot een ecologische bekering. Zodat wij de aarde niet langer uitbuiten maar goed beheren en behoeden voor de generaties die na ons zullen komen.
Onderling beraad over de goede samenleving Wij leven in een samenleving met vele godsdiensten en levensbeschouwingen. Onderling beraad over de goede en rechtvaardige samenleving tussen christenen, andersgelovigen en ongelovigen zou heilzaam kunnen zijn. Hoe kunnen wij, in een multiculturele en multireligieuze maatschappij, de grote uitdagingen van deze tijd zo goed mogelijk tegemoet treden. Recent had ik een boeiende digitale dialoog met de Vlaamse hoogleraar Dirk Verhofstadt. Deze dialoog was georganiseerd door het Vlaamse Humanistisch Verbond en ons eigen VKMO, het Verband van Katholieke Maatschappelijke Organisaties. Verhofstadt noemt zich atheïst. Wij spraken over de bronnen van de moraal en hoe mensen met verschillende politieke en levensbeschouwelijke overtuigingen vreedzaam samen kunnen leven. Deze dialoog is helemaal in de lijn van het project De voorhof van de volkeren, gestart door de paus Benedictus in 2011. Het ideaal van de paus vormt een blijvende dialoog tussen katholieken en ongelovigen over de grote vragen van het bestaan. Zelf voerde hij een boeiende dialoog met de agnost Jürgen Habermas, een bekende Duitse socioloog.
Na de verkiezingen Na woensdag 17 maart gaan verschillende partijen in Den Haag ook met elkaar in beraad. Ik hoop en bid op een vruchtbaar overleg. In deze tijd van crisis zal de kabinetsformatie hopelijk niet lang duren. Het land heeft immers behoefte aan een doortastende regering die de grote problemen van onze tijd bij de horens vat. Ik noem het versterken van de bestaanszekerheid van alle mensen; het beschermen van de schepping en het behoud van de vrede. Anders geformuleerd: ik hoop op een regering die zich zal inzetten voor een cultuur van het leven zoals eerder in dit Woord van bemoediging beschreven. Laten wij de komende formatiebesprekingen met ons gebed begeleiden.
Medio december 2020 werden voor de tweede maal vanwege de coronamaatregelen de deuren van het Sint-Janscentrum gesloten voor alle (opleidings)activiteiten. Vorig jaar hadden we daar voor de eerste maal mee te maken. Om toen toch te informeren over de opleidingen, werden er enkele korte filmpjes over de opleidingen gemaakt. Deze zijn te bekijken via de website van het Sint-Janscentrum.
Twee delen: 12 maart en 22 mei
Dit jaar zetten we de deuren van het Sint-Janscentrum gewoon open: vooreerst digitaal en vervolgens –zo hopen we– fysiek. Er kan online deelgenomen worden aan de Open Dag op vrijdagavond 12 maart 2021. Zaterdagmorgen 22 mei willen we alle geïnteresseerden in de diocesane opleidingen welkom heten in het Sint-Janscentrum, aan de Papenhulst nummer 4.
Programma
tijd
onderdeel
18.40
ontvangst
19.00
welkom, door rector Norbert Swagemakers en aansluitend bisschop Gerard De Korte over het belang van diocesane opleidingen
19.15
studierector Jan Van Reeth over de waarde van een theologie-studie in deze tijd en aansluitend de spirituaal(s) Dieter Hedebouw / David Lebrun over de waarde van studeren aan het Sint-Janscentrum
19.40
uiteen in drie groepen (in drie lokalen) om nader te informeren over opleidingen en daarover in gesprek te gaan:
1. priester- en diakenopleiding intern (seminarie en via opleiding godsdienstwetenschappen;
2. priester- en diakenopleiding extern (zgn. Korte Route naar het ambt);
3. de lekenopleidingen: catechistenopleiding en opleiding Godsdienstwetenschappen.
20.30
de lokalen worden gesloten… indien gewenst kan er een afspraak worden gemaakt om op een later moment verder te praten.
Ieder die belangstelling heeft voor een studie aan het Sint-Janscentrum is van harte welkom om deel te nemen. Vooraf aanmelden is wel noodzakelijk.
Op zondag 14 maart wordt in Nederland actie gevoerd onder de naam ‘klimaatalarm’. Er worden die dag allerlei activiteiten georganiseerd. De datum, vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen, is strategisch gekozen om politieke partijen aan te sporen tot verantwoord beleid m.b.t. de aarde en het klimaat. Bovendien wordt iedereen aangezet tot bewuste, duurzame keuzes in onze leefwijze.
In de verschillende geloven en religies wordt het beschermen van de aarde als een religieuze waarde ervaren. Wij erkennen dat het voortbestaan en welzijn van de mens sterk verbonden is met het welbevinden van de aarde. Vele organisaties en kerken, waaronder de Raad van Kerken en de laudato Si’ werkgroep, ondersteunen het klimaatalarm. Ook de plaatselijke kerken worden opgeroepen om, eventueel samen met anderen, in actie te komen.
Meebidden tijdens de online gebedsbijeenkomst
Na het luiden van de klokken om 15.00 uur is er een landelijke online gebedsbijeenkomst. Er wordt met elkaar gebeden voor politici, mensen wereldwijd die nu al last hebben van klimaatverandering, bedreigde diersoorten en de schepping die lijdt. Deelnemen kan t.z.t. via www.groengelovig.nl
Preek en bid over de schepping
Er kan op 14 maart in de vieringen aandacht worden besteed aan het klimaat, duurzaamheid en de schepping, in preek en voorbede.
Social media
Men kan bijvoorbeeld een bericht plaatsen op social media als Twitter, Facebook, Instagram, met hashtags #klimaatalarm en #sacredearth. Met een foto of filmpje van een eigen alarm-uiting of met een tekst.
Lakens, banners of poster
Men kan een laken of poster met bovenstaand klimaatweekend-logo met #klimaatalarm en #sacredearth uit/voor het raam hangen.
In samenwerking met de heilige Franciscusparochie (Bommelerwaard) en Jong Protestant heeft het familiepastoraat van het bisdom van ’s-Hertogenbosch een online spel gemaakt waarmee – tijdens de coronacrisis – parochies de gezinnen kunnen ondersteunen om het verhaal van Pasen thuis te laten beleven. Het spel wordt gespeeld als groep, de begeleider coördineert het spel en iedere deelnemer speelt vanuit zijn/haar eigen huis. Iedere parochie kan deze PaasChallenge organiseren voor hun gezinnen, maar ook voor communicanten, vormelingen, misdienaars enz.
De deelnemers volgen Jezus in zijn laatste dagen van zijn leven. Onder zware omstandigheden zegt hij vaak tegen zijn volgelingen: “Wees niet bang!” Maar dat is erg vreemd omdat er heel veel is om bang voor te zijn in Jezus’ tijd: oorlog, onderdrukking, geweld, armoede, ziekte, dood, haat en honger. Genoeg om angstig, bezorgd of verdrietig van te worden. En laten we wel wezen: die emoties horen bij ons als mensen. Zonder emoties zouden we niet eens leven. We hebben zelfs een deel in ons brein waar deze emoties huizen. Gaat Jezus dat dan even weghalen als Hij zegt: “Wees niet bang?”
In dit Paasspel ontdek je dat Jezus de angst niet weghaalt, Hij geeft je iets nieuws, iets extra’s. Jezus haalt je niet weg uit het gevaar, maar Hij geeft liefde, hoop, rust, vertrouwen, geloof en moed om de situatie aan te kunnen. Je speelt dit spel – georganiseerd door de plaatselijke parochie – vanuit huis met minimaal 2 personen. De begeleider stuurt , via WhatsApp, aan de deelnemers verschillende challenges: puzzels, creatieve- en doe-opdrachten waarmee je punten kunt verdienen als je ze binnen de tijd oplost of uitvoert.
Doelgroep: gezinnen, communicanten, vormelingen, misdienaars, tienergroep of andere groepen uit uw parochie
Groepsgrootte: onbeperkt Nodig: begeleider met WhatsApp; per deelnemend gezin of per deelnemer een mobiele telefoon met WhatsApp; digitaal materiaal bestaande uit een scorebord, opdrachten, speluitleg (zelf uit te printen) Duur: 60 tot 90 minuten
De parochies ontvangen uiterlijk maandag 15 maart via de mail het script van de PaasChallenge. Met daarbij een heel heldere uitleg over hoe te spelen. De PaasChallenge is speelbaar vanaf vrijdag 19 maart 2021 tot en met Palmzondag 28 maart 2021. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het Familiepastoraat van het bisdom van ’s-Hertogenbosch.
Internetcriminelen geven zich in e-mails uit voor pastorale beroepskrachten in een poging om de ontvanger aan te sporen geld over te maken. Na eerdere incidenten in de bisdommen Breda en Den Bosch is er recent opnieuw een dergelijk incident gemeld. Het is goed om in de parochie aandacht te vragen voor dergelijke incidenten, zodat zowel medewerkers, vrijwilligers als parochianen alert blijven.
Wat gebeurt er? Criminelen maken gebruik van bijvoorbeeld Gmail om een nieuw e-mailadres aan te maken dat er geloofwaardig uitziet. Vanuit dit e-mailadres versturen ze een bericht waarin ze bijvoorbeeld zeggen de pastoor te zijn. Het nep e-mailadres wijkt vaak maar heel weinig af van het echte e-mailadres van de pastoor. Tips over hoe u een nep e-mail kunt herkennen leest u hier.
Beveiliging en alertheid Het up-to-date houden van de beveiliging van e-mailboxen en e-mailadressen is belangrijk. Toch zijn niet alle vormen van fraude te voorkomen. Daarom is het belangrijk dat medewerkers, vrijwilligers en parochianen alert blijven op mogelijke fraude door het gebruik van nep-e-mails. U kunt via uw website of parochieblad bijvoorbeeld hiervoor aandacht vragen. Duidelijkheid helpt hierbij. Meld de parochianen bijvoorbeeld dat u nooit via een e-mail van de pastoor om geld vraagt en dat een mail met die boodschap dus altijd nep is.
Ook kunt u aangeven bij wie parochianen terecht kunnen in geval van twijfel over een e-mail. Meer informatie over nepmails is te vinden op de speciale website van de Rijksoverheid.
Is er sprake van een datalek? Als u een phishing mail ontvangt en niet op een link, knop of bijlage in het bericht hebt geklikt, is het niet waarschijnlijk dat deze e-mail schade heeft toegebracht. Het enkele feit dat u de phishing mail hebt ontvangen en geopend, is nog geen beveiligingsincident of datalek. Het is wel belangrijk dat u de phishing mail direct verwijdert uit uw mailbox en postvak met ‘verwijderde berichten’. Zo kunnen andere personen die toegang tot de mailbox hebben, zich niet meer vergissen.
Wat als u wel op een link in een phishing mail hebt geklikt? In dat geval is er sprake van een beveiligingsincident. De contactpersoon die in uw parochie verantwoordelijk is voor de AVG en de veiligheid van persoonsgegevens, kan in dat geval samen met een systeembeheerder onderzoeken wat er aan de hand is.
Afgelopen woensdag zijn wij de Veertigdagentijd begonnen. De Kerk schenkt ons veertig dagen om intens stil te staan bij het lijden en sterven van Christus. Maar ook om te vieren dat Jezus op de Paasmorgen nieuw en ander leven van de Vader heeft ontvangen. De komende weken begeleiden wij Jezus op zijn tocht naar Jeruzalem. Als een koning zal Hij worden ingehaald. Als de koning van de vrede. Maar nog geen week later sterft Hij aan een kruis op Golgotha. Deze koning neemt geen leven van mensen. Integendeel, Hij geeft zijn leven voor vrienden én vijanden. Ultiem teken van Gods verzoenende liefde voor ons allen.
Christus medicus Als wij lezen over het openbaar leven van Jezus, komt in beeld dat Hij is gekomen als leraar maar ook als arts. Jezus spreekt woorden van bevrijding en genezing. Maar hij stelt ook daden van genezing, steeds opnieuw. In de vroege Kerk is het thema van Christus als medicus dan ook zeer geliefd. Het vormt een echo van de parabel van de barmhartige Samaritaan. Christus is als die Samaritaan, als een vreemdeling van Godswege gekomen, die mensen die gewond langs de levensweg liggen, opbeurt en wil genezen. Tijdens de strijd om het bestaan, zijn er helaas vele uitvallers. Juist de kleinen en kwetsbaren van deze wereld zijn de lievelingen van de Heer. God toont in Christus zijn liefde voor ons allen maar Hij heeft een voorkeursliefde voor hen die geen helper hebben. Juist hen wil hij verlichtend en genezend nabij zijn.
Parochies als veldhospitalen Wat geldt voor de Heer, mag ook gelden voor zijn Kerk. De theologen van de eerste eeuwen spreken over de Kerk als een ziekenhuis, een plek waar mensen, fysiek of moreel, tot genezing kunnen komen. Paus Franciscus heeft de Kerk meerdere keren beschreven als een veldhospitaal. In onze cultuur is jong en vitaal zijn belangrijk. Kijk maar naar de reclameboodschappen. Bijna altijd komen knappe, gezonde en energieke mensen in beeld. Zelfs senioren in reclamespotjes scoren hoog op de vitaliteitsmeter. Eigenlijk is dat heel onbarmhartig. Want velen van ons weten van lichamelijke of geestelijke beperkingen. Natuurlijk mogen wij dankbaar zijn voor gezondheid en kracht. Maar laten wij dat binnen onze geloofsgemeenschap niet tot norm verheffen. Achter ons masker van onaantastbaarheid gaat vaak onzekerheid en kwetsbaarheid schuil. Als broze en regelmatig falende mensen leven wij voor Gods aangezicht. Wij hoeven ons voor God niet groter te maken dan wij zijn. Juist in onze geloofsgemeenschappen zou dat een bevrijdende boodschap moeten zijn.
Pandemie Sinds een klein jaar is de wereld in de greep van de pandemie. Met grote medische, sociale en economische gevolgen. Juist de coronacrisis scherpt ons in dat wij ten diepste kwetsbare en sterfelijke schepselen zijn en blijven. Wetenschap en techniek zijn in onze samenleving ontzettend belangrijk en hebben de kwaliteit van ons bestaan enorm verbeterd. Wij mogen daar oprecht dankbaar voor zijn. Maar ook kon de mening postvatten dat het hele bestaan maakbaar is. Een klein onzichtbaar virus heeft die visie op hardhandige wijze doorgeprikt.
Kerkgebouwen en vaccinatie De komende maanden staan in het teken van een uitgebreide vaccinatie van de bevolking. Het gaat om een geweldige operatie die minstens tot de zomer zal duren. Miljoenen mensen moeten immers twee keer worden geprikt. Wij mogen dankbaar zijn dat knappe koppen hun kennis en kunde hebben ingezet voor het ontwikkelen van verschillende vaccins. In geloof kunnen wij dat zien als een geschenk van Gods Geest die mensen inspireert en creatief maakt.
Vaccinatie beschouwt de Kerk als een daad van naastenliefde en zelfbescherming. Al meerdere parochies hebben verzoeken van artsen gekregen om het kerkgebouw of andere kerkelijke gebouwen te mogen gebruiken om mensen te vaccineren. Graag geef ik pastoors de ruimte om hun gebouwen ter beschikking te stellen. In overleg met artsen kunnen geschikte vaccinatietijden worden gevonden. De primaire betekenis van het kerkgebouw als huis voor de liturgie hoeft er dan niet onder te lijden. In het huis van God krijgen zijn kinderen een beschermend vaccin toegediend. Zo kunnen onze parochies een mooie bijdrage leveren aan de preventie van corona en het algemeen belang dienen. Zo worden onze kerken een plaats van het voorkomen van ziekte en dood.
Gewonde geneesheer Wie de media volgt, beseft dat de coronacrisis steeds meer mensen zwaar valt. Dat geldt ook voor gelovige mensen. Juist in deze dagen snakken wij allemaal naar meer bewegingsvrijheid. Maar tegelijk wordt voorlopig ons geduld gevraagd. Laten wij elkaar in deze lastige tijd vasthouden en opbeuren. Wij hebben allemaal momenten dat het leven ons extra zwaar valt. Als wij elkaar dan troosten en bemoedigen, kunnen wij elkaar genezend nabij zijn. Wat is het mooi als wij gevoelens van somberheid en wanhoop kunnen wegnemen en mensen weer uitzicht geven. Wij zijn in deze Veertigdagentijd op weg naar het Paasfeest, het opstandingsfeest van Christus. Onze parochies moeten, naar de woorden onze paus, veldhospitalen zijn. Plaatsen van genezing omdat de gekruisigde en verrezen Christus als de “gewonde geneesheer” (Henri Nouwen) ons juist daar genezend en troostend tegemoet wil komen.
De sinds 25 maart 2020 geldende coronamaatregelen voor de Wereldkerk, blijven ook voor de Goede Week en Pasen van 2021 van kracht. Dat heeft de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten op Aswoensdag, 17 februari, bekendgemaakt.
De congregatie deed dit in een nieuwe notitie met betrekking tot de viering van de Goede Week 2021. De bisschoppen worden daarin aangemoedigd om in gebieden waar gelovigen niet of slechts in beperkte mate de Eucharistieviering kunnen bijwonen, ervoor te zorgen dat hun vieringen via sociale en andere media te volgen zijn. Er wordt hen ook gevraagd om hulpmiddelen aan te bieden voor persoonlijk gebed en gebed in gezinsverband.
De Nederlandse bisschoppen moedigen iedereen aan om de Veertigdagen- en Paastijd bewust te beleven op de speciale website www.vierpasen.nl met daarop handige links en downloads.
Protocol
Waar de liturgievieringen wel plaatsvinden, wordt de bisschoppen opgedragen erover te waken dat het uitreiken van de communie, de vredesgroet en andere onderdelen van de liturgie rekening houden met de veiligheidsmaatregelen. Dit is in Nederland geregeld in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’, zie ook het dossier over het coronavirus op rkkerk.nl.
De Chrismamis, de viering in de Goede Week waarin de plaatselijke bisschop de heilige oliën wijdt voor de vormsels, de priesterwijding en ziekenzalving van de zieken, mag uitzonderlijk uitgesteld worden naar een latere datum.
De notitie wijst er op, dat de verklaringen van 25 maart 2020 en van 15 augustus 2020 nog steeds van kracht zijn. Kijk voor de Nederlandse vertaling van de notitie van Aswoensdag 17 februari op rkliturgie.nl.
Pasen valt in 2021 op 4 en 5 april. Omdat de kans heel groot is dat er dan nog steeds beperkende maatregelen gelden in verband met de coronapandemie, roepen de Nederlandse bisschoppen op om thuis Pasen mee te vieren wanneer er geen plek is in de kerk. Ze doen dit op de speciale website www.vierpasen.nl die op Aswoensdag, 17 februari, online is gegaan. De site biedt links en downloads om de Veertigdagentijd én Pasen ook thuis optimaal te beleven en te vieren.
‘Jezus leeft, Hij is waarlijk opgestaan, dat is de boodschap van Pasen. Dit willen we vieren en daar leven we veertig dagen lang naar toe’, zo opent de website www.vierpasen.nl. De website helpt bezoekers om de eigen parochie te vinden en om zo op de parochiewebsite te kunnen checken of er plek is bij een van de vieringen. Als de beschikbare plaatsen al zijn gereserveerd, is het vaak mogelijk om thuis mee te vieren via een livestream. Als ook dat niet kan, is er op zondagochtend een eucharistieviering te zien op NPO2 bij KRO-NCRV.
Op www.vierpasen.nl staan nog meer handige links en downloads. Zo is er een link naar www.vastenactie.nl om in de veertig dagen voorbereidingstijd op Pasen ook iets te kunnen doen voor anderen. In de Veertigdagentijd is het immers gebruikelijk om te vasten, bidden en geven in de voorbereiding op Pasen. Ook is er een link naar liturgieboekjes die helpen om thuis mee te vieren op alle zondagen in de Veertigdagen- en Paastijd. Parochies vinden er bovendien een link naar gratis fotomateriaal over Pasen. Dit kunnen ze gebruiken om extra aandacht te geven aan Pasen op de website en in het parochieblad.
De bisschoppen geven uitleg
In de Goede Week (de week voor Pasen) worden op de website meerdere filmpjes gepubliceerd, waarin de bisschoppen persoonlijk uitleg geven bij belangrijke onderdelen van de Goede Week en Pasen. Verder is op de site ook de boodschap van paus Franciscus voor de Veertigdagentijd te vinden.
Iedereen is van harte uitgenodigd om een bezoek te brengen aan www.vierpasen.nl en te kijken hoe de website kan helpen om de Veertigdagen- en de Paastijd in 2021 zo bewust mogelijk te beleven. Doe mee, Vier Pasen!
Door de maatregelen tegen de verspreiding van Covid-19, hebben we in snel tempo nieuwe vaardigheden ontwikkeld in het pastoraat: livestream van vieringen, filmpjes maken voor social media of catechese, videobellen via Zoom of Teams. Wat zullen we blij zijn wanneer we parochianen weer zonder dit alles mogen ontmoeten! Maar… misschien zijn de ervaringen van afgelopen jaar toch bruikbaar.
Een samenkomst via Teams, Zoom of een ander programma vraagt minder van deelnemers dan een avond eropuit trekken. Ouders kunnen bijvoorbeeld thuisblijven en toch vorming ontvangen. Een bezinningsbijeenkomst van een half uur in de liturgisch sterke tijden is misschien juist fijn om online te volgen, enz. In afwisseling met fysieke ontmoetingen geeft online bij elkaar komen een extra dimensie aan het pastoraat.
Alleen naar een scherm met gezichten kijken gaat vervelen. Daarom bieden we u op vrijdag 5 maart van 13.30 tot 14.30 uur via Teams een masterclass interactieve programma’s aan. Marleen Derksen, docent aan het Koning Willem I College in Den Bosch neemt u mee langs (gratis) programma’s die uw bijeenkomst verlevendigen. We duiken in de programma’s Mentimeter, Kahoot en Lesson-up.
Voor deelname veronderstellen we dat u ervaring heeft met het opzetten van een online bijeenkomst via Teams of Zoom.
Interesse? Meld je vóór 26 februari aan bij aanmelding@bisdomdenbosch.nl onder vermelding van uw naam en ‘Masterclass interactieve programma’s 5 maart’. U ontvangt dan woensdag 3 maart de link om deel te nemen. Neem voor meer informatie contact op met familiepastoraat@bisdomdenbosch.nl (contactgegevens). Graag tot ziens via Teams!
De organisatie (Het Gezelschap) van de Stille Omgang heeft besloten dat vanwege de huidige strenge beperkende maatregelen in verband met de coronapandemie de Stille Omgang op 21 maart 2021 niet op de gebruikelijke manier door zal gaan. In plaats daarvan wordt een online omgang voorzien met Eucharistieviering via livestream en een video van de route.
Het Gezelschap van de Stille Omgang vraagt de Zustergezelschappen elders in het land om niet in groepen naar Amsterdam te reizen. Mochten de regels het op 21 maart toelaten, dan kunnen deelnemers op eigen initiatief de route lopen, maar zonder supervisie en organisatie door Het Gezelschap. Er zijn dan dus geen toiletwagens, geen leiders langs de route en er is geen openstelling van de Lutherse Kerk.
Het Gezelschap van de Stille Omgang organiseert een speciale mis in Amsterdam die online te volgen is. Nadere berichtgeving en de link naar het betreffende Youtube-kanaal volgen via www.stille-omgang.nl. Er wordt ook een video gemaakt van de route van de Stille Omgang, die na de mis wordt uitgezonden op hetzelfde kanaal.
‘Bedroefd maar in Christus verbonden’
De organisatie laat weten ‘ongelooflijk bedroefd’ te zijn omdat dit jaar opnieuw gebroken worden met de eeuwenlange traditie van pelgrimage voor de Stille Omgang naar Amsterdam. Wel willen ze in de nacht van de Stille Omgang met individuen of paren de route in gebed gaan lopen om zo toch de traditie in ere te houden. Ook hoopt men door de digitale ontmoeting toch een saamhorigheid en verbondenheid te kunnen creëren die gevoeld zal worden. ‘We ontmoeten elkaar in gebed en in de wetenschap dat we via de eucharistie met elkaar door Christus verbonden zijn.’
In zijn boodschap voor de Veertigdagentijd vraagt paus Franciscus om op weg naar Pasen Jezus in herinnering te houden, die “zich heeft vernederd, gehoorzaam werd tot de dood, tot de dood aan een kruis” (Fil. 2, 8). “In deze tijd van bekering hernieuwen wij ons geloof, putten wij het “levende water” van de hoop en ontvangen wij met een open hart de liefde van God, die ons verandert in broeders en zusters in Christus”, zegt de paus.
Hij schrijft in zijn boodschap dat “wij in de Paasnacht onze doopbeloften hernieuwen om dankzij de werking van de Heilige Geest als nieuwe mannen en vrouwen herboren te worden. Maar de tocht van de Veertigdagentijd staat, zoals de gehele pelgrimstocht van het christelijk leven, geheel in het licht van de verrijzenis, die de gevoelens, de houdingen en de keuzes van wie Christus wil volgen, bezielt.”
Vasten, bidden, geven
Paus Franciscus noemt vasten, bidden en geven een voorwaarde bij het laten zien van bekering in de Veertigdagentijd. “De weg van de armoede en onthouding (het vasten), de aandacht en zorgende liefde voor de gewonde mens (de aalmoes) en een dialoog in kinderlijk vertrouwen met de Vader (het gebed) maken het ons mogelijk een oprecht geloof, een levende hoop en een daadwerkelijke liefde voor te leven.”
Geloven, hopen, liefhebben
De paus omschrijft in zijn boodschap voor de Veertigdagentijd ieder moment van het leven een tijd om te geloven, te hopen en lief te hebben. “Moge de oproep om de Veertigdagentijd te beleven als een tocht van bekering, gebed en samen delen, ons helpen, zowel als gemeenschappen als individuen, het geloof te doen herleven dat komt van de levende Christus, de hoop die door de adem van de Geest wordt bezield, en de liefde waarvan de onuitputtelijke bron het barmhartige hart van de Vader is”, aldus de paus.
Aswoensdag Komende woensdag begint de Veertigdagentijd. Door de coronapandemie kan het carnaval niet of alleen in zeer afgeslankte vorm worden gevierd. Voor velen in ons bisdom vormt dat een grote teleurstelling en een groot offer. Wij worden uitgenodigd om in de komende weken na te denken over het lijden, het sterven en de opstanding van Christus. Langs de weg van het kruis heeft Christus nieuw leven ontvangen.
Maar wij worden ook uitgedaagd na te denken over ons eigen leven. Bij het askruisje, dat op Aswoensdag in aangepaste vorm wordt uitgereikt, kunnen twee Schriftteksten worden uitgesproken: gedenk mens dat je stof bent of bekeer je en geloof het Evangelie. Als mensen zijn wij breekbaar en kwetsbaar. Wij zijn maar stof. Maar tegelijk zijn wij ook mensen met een hoge roeping. Steeds weer worden we uitgenodigd om ons naar Jezus toe te keren en trouw zijn Evangelie zichtbaar te maken door op een vernieuwde wijze te gaan leven. De komende Veertigdagentijd is immers een tijd van bekering en levensvernieuwing. Een tijd van verzoening ook. God keert zich in Christus tot ons; wij worden uitgenodigd ons tot Hem te keren. Wij zijn geroepen om onze relatie met God, met elkaar en onszelf opnieuw te verdiepen. Christus geeft ons in het Evangelie van Aswoensdag concrete aanwijzingen hoe wij dat in het vat kunnen gieten.
Overvloedige gerechtigheid Het Evangelie van Aswoensdag vormt een deel van de Bergrede van Jezus. Als een nieuwe Mozes geeft hij in deze rede in zekere zin de grondwet van het Koninkrijk dat God wil realiseren. En dan gaat het om overvloedige gerechtigheid. Een gerechtigheid die groter moet zijn dan die van Schriftgeleerden en Farizeeën. Of zoals een theoloog wel eens gezegd heeft: het gaat om meer dan het gewone. Vandaag wordt die gerechtigheid op drievoudige wijze uitgewerkt. Het gaat om aalmoezen geven, om gebed en vasten.
Het goede doen Het geven van aalmoezen, kunnen wij actualiseren met woorden als naastenliefde, gerechtigheid en solidariteit. Israël denkt in termen van het verbond. God heeft met zijn geliefde volk Israël een verbond gesloten. En dat betekent dat er binnen het verbondsvolk gerechtigheid moet heersen. Dit bijbels pathos voor gerechtigheid heeft onze samenleving gestempeld. Maar tegelijkertijd is er levensgroot het gevaar van onverschilligheid. Paus Franciscus waarschuwt regelmatig tegen deze verleiding en vraagt ons om alert te zijn als het gaat om de zorgen en noden van onze naasten. Worden wij echt geraakt door de ellende van de armen in onze wereld? Door de nood van miljoenen vluchtelingen? Door de zorgen van de daklozen, vaak vlakbij in onze omgeving? Door de eenzaamheid van niet weinig alleenstaanden? Wij krijgen vanaf vandaag 40 dagen om ons bewust te worden dat wij geroepen zijn tot verbondenheid met de kleinen en kwetsbaren van deze wereld. In kracht van de Heilige Geest kunnen wij ons oefenen in solidariteit waarbij de linkerhand niet hoeft te weten wat de rechterhand doet.
Mensen van gebed Christus spreekt niet alleen over een horizontale gerechtigheid ten opzichte van onze naasten. Maar ook over een verticale gerechtigheid. Hij spreekt over het gebed. Jezus zelf is bij uitstek een bidder. Wij kunnen zeggen dat het gebed het leven van Christus heeft gedragen. Steeds weer lezen wij in het Nieuwe Testament dat Jezus tijd vrij maakt voor het gesprek met God die Hij zijn Vader noemt. Hij bidt vaak in de vrije natuur maar ook in de synagogen van het joodse land en bij gelegenheid van de feesten van Israël is Hij in de grote Tempel van Jeruzalem. De komende Veertigdagen kunnen wij gebruiken om onze band met God biddend te verdiepen.
Persoonlijke matiging Christus spreekt niet alleen over aalmoezen en gebed maar noemt nog een derde dimensie van de gerechtigheid: het vasten. In de Bijbelse spiritualiteit is dat een belangrijk element. In het Evangelie horen wij dat ook onze Heer perioden van vasten heeft gekend. In het recente verleden zijn heel veel vormen van vasten in snel tempo verdwenen. Tegelijk zie ik de laatste jaren bij steeds meer christenen, zowel rooms-katholiek als protestant, het verlangen om deze Veertigdagentijd ook een echte vastentijd te laten zijn. Zij zoeken én vinden nieuwe vormen om het vasten inhoud te geven. Zo kunnen mensen zichzelf leegmaken zodat er meer ruimte komt voor de overdenking van de werkelijk belangrijke vragen van het bestaan. Wat is de zin van mijn leven? Waar ben ik mee bezig? Wat zijn de prioriteiten in mijn bestaan? Dien ik met al mijn slaven en sloven werkelijk de Heer en de ander of draait alles rond mijn eigen dikke ik?
Op weg naar Pasen Wij leven in bijzondere tijden. Koning Winter heeft toegeslagen met een flinke pak sneeuw en stevige vorst in de nacht. Voor met name kinderen en schaatsers een reden tot plezier. Zo kunnen wij in een witte wereld de coronapandemie even op de achtergrond schuiven. Maar helaas is de verwachting dat de crisis ons langer in de greep zal houden dan tot recent werd verwacht. Nieuwe varianten van het virus zorgen voor extra besmettingen en het vaccinatieprogramma heeft om verschillende redenen vertraging opgelopen. Het gevolg is dat de vrijheidsbeperkingen langer duren. De hoop op versoepelingen van de maatregelen is voorlopig vervlogen. En dat valt de meeste van ons steeds zwaarder. Eenzame mensen voelen zich nog eenzamer. En gezinnen met kinderen hebben vaak te maken met extra zorgen en onderlinge spanningen. Juist nu worden wij opgeroepen om moed te houden. Maar dat is vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan. Christenen leven met een wenkend perspectief. Niet een onzichtbaar virus regeert de wereld maar onze God. Hij is immers de Heer van de werkelijkheid. Onze relatie met Hem kan ons hopelijk veerkracht geven. In deze tijd worden de dagen weer langer. De lente komt nabij. Meer licht en minder duisternis in de natuur. Laten wij hopen dat er spoedig ook meer licht mag komen in onze samenleving en ons eigen bestaan. Wij snakken allemaal naar meer vrijheid en een meer ontspannen leven. In de komende weken, op weg naar het opstandingsfeest van Christus, kunnen wij onze band met God, met onze naasten en onszelf opnieuw verdiepen en versterken. Drievoudige gerechtigheid realiseren als uitdaging voor de komende Veertigdagentijd. Ik wens u oprecht veel inspiratie en veerkracht. Ook om anderen bij te staan. Juist nu moeten wij allen die in somberheid dreigen weg te zinken, niet in de steek laten maar juist een hart onder de riem steken. Pasen betekent nieuw en ander leven voor Christus. Het Paasfeest geeft hopelijk aan ieder van ons uitzicht op nieuw en bevrijd leven voor Gods aangezicht.
Aswoensdag volgt na carnaval en is het begin van de Vasten en de 40-daagse voorbereidingstijd op Pasen. Dit jaar kan de viering van Aswoensdag vanwege de coronamaatregelen niet op de gebruikelijke wijze plaatsvinden, omdat er aan elke viering maar maximaal dertig mensen mogen deelnemen. Ook het askruisje op het voorhoofd kan dit jaar niet worden uitgereikt. In plaats daarvan heeft het Vaticaan toestemming gegeven om bij gelovigen as boven het hoofd te strooien, waardoor er geen sprake hoeft te zijn van fysieke aanraking. Maar door het maximumaantal deelnemers zullen er dit jaar toch veel mensen teleurgesteld moeten worden.
Als alternatief heeft het bisdom Roermond een speciale gebedskaart uitgebracht. Het bisdom van ‘s-Hertogenbosch heeft deze speciale gebedskaart overgenomen voor mensen die graag stilstaan bij Aswoensdag, maar vanwege de coronamaatregelen niet op de gebruikelijke wijze aan de uitreiking van het askruisje kunnen deelnemen. Op de kaart staan enkele gebeden en een korte overweging die aansluiten bij het vieren van Aswoensdag in coronatijd.
Mensen die dat willen, hebben daardoor de gelegenheid om toch stil te staan bij Aswoensdag en een moment van persoonlijke bezinning te houden. De kaart kan ook gebruikt worden voor gebedsdiensten in kleine kring. De gebedskaarten worden verspreid via de parochies, die ze kunnen uitdelen of in de dagkapel of een andere openbare plek kunnen leggen, waar belangstellenden ze kunnen afhalen. Het liturgische moment van de asoplegging wordt door de gebedskaart niet vervangen, maar biedt mensen de gelegenheid om bij Aswoensdag stil te staan.
De traditie van het uitdelen van een askruisje of het strooien van as bestaat in de Kerk al heel lang en is een teken van boetedoening en een herinnering aan de vergankelijkheid van het leven. De priester spreekt daarbij de tekst uit “Bedenk wel, stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren.”
Op woensdagmiddag 10 februari wordt het Jaar van het Brabants Kloosterleven officieel geopend. Vanuit het klooster Sint Agatha in Cuijk vindt een live uitzending plaats, waarbij de Koning virtueel aansluit. Bij de opening wordt tevens stilgestaan bij de terugplaatsing van het Mauritsraam, het gebrandschilderde raam dat Maurits van Nassau schonk aan Sint Agatha.
Vanwege de coronamaatregelen is het helaas niet mogelijk de opening met veel publiek in Sint Agatha te houden. Deze is echter wel voor iedereen live te volgen via de website: www.brabantskloosterleven.nl en daar ook terug te kijken.
Belangrijke betekenis kloosters voor Brabant
Het kloosterleven kent in Brabant een lange geschiedenis. In de provincie staan 450 gebouwen die als klooster dienst hebben gedaan. Momenteel zijn nog ruim zestig kloostergemeenschappen actief. In 2021 vieren vier kloostergemeenschappen in Brabant hun jubileum, wat aanleiding is voor het Kloosterjaar. De orde van Norbertijnen in de Abdij van Berne viert het oprichten van de orde negenhonderd jaar geleden. De Norbertinessen van Sint-Catharinadal vieren het 750-jarig bestaan van hun orde. De Kruisheren in klooster Sint Agatha staan stil bij de oprichting van hun orde 650 jaar geleden en de kloostergemeenschap van zusters Clarissen uit Megen bestaat dit jaar 550 jaar en zijn 300 jaar gevestigd in Megen. Deze en andere kloostergemeenschappen hebben de afgelopen eeuwen hun stempel gedrukt op de Brabantse samenleving, met name op het gebied van zorg en onderwijs. Vanuit deze erfgoedgedachte ondersteunt de Provincie Noord-Brabant de organisatie van het Jaar van het Brabants Kloosterleven met onder meer activiteiten, publicaties, (digitale) bijeenkomsten en Ons Kloosterpad, een 330 kilometer lange wandelroute langs vijftig kloostergebouwen.
Uitzending voor iedereen
Tijdens de uitzending, op woensdag 11 februari van 14.00-15.00 uur, vanuit de kloosterkerk van Sint Agatha zijn er onder meer interviews met verschillende religieuzen te zien en wordt verteld over de geschiedenis van het kloosterleven in Brabant. Als symbolische start van het Jaar van het Brabants Kloosterleven ontsteekt een van de kloosterlingen op verzoek van de Koning een kaars. Vervolgens kunnen alle digitaal aanwezige gasten een kaars aansteken en wordt het teruggeplaatste Mauritsraam in de kloosterkerk gepresenteerd. Na de uitzending spreekt Koning Willem-Alexander in beperkte kring online met onder meer vertegenwoordigers van de vier jubilerende kloosterorden.
Mauritsraam
Het Mauritsraam is een gebrandschilderd raam dat tussen 1612 en 1618 is vervaardigd. Het is een geschenk van prins Maurits aan de Kruisheren geweest voor hun kloosterkerk. Het is een zeer uniek raam; nergens in Nederland is een protestantse prins afgebeeld op een raam in een katholieke kerk, en zeker niet op zo’n bijzondere plaats, namelijk achter het hoogaltaar. In 1874, schenken de Kruiseheren na langdurig aandringen van architect Cuypers het raam aan het Rijksmuseum ‘op den vooravond van het zilveren jubeljaar van Zijne Majesteit Willem III’, op voorwaarde dat de schenkers vermeld worden. De ironie wil dat de vasthoudendheid van Cuypers ertoe heeft geleid dat het raam in 2020, na ruim 140 jaar, weer in de kloosterkerk teruggeplaatst kon worden, want zonder de verhuizing naar het Rijksmuseum was het zeker verloren gegaan bij de brand in de kloosterkerk in 1944.
Donderdag 11 februari viert de R.-K. Kerk Wereldziekendag, een dag waarop de zieken en hun verzorgers centraal staan. Paus Franciscus schrijft in zijn boodschap voor deze dag over de vertrouwensrelatie tussen zieken en verzorgers en neemt daarbij als uitgangspunt een tekst uit het evangelie van Mattheus: “Gij hebt maar één Meester en gij zijt allen broeders” (Mat. 23, 8).
De paus benadrukt dat het handelen van degenen die zorgen in overeenstemming moet zijn met hun woorden. Hij schrijft: ‘De kritiek die Jezus richt tot degenen die “niet handelen naar hun woorden” (Mat. 23, 3) is altijd en voor allen heilzaam, omdat niemand immuun is voor het kwaad van de schijnheiligheid, een zeer ernstig kwaad dat ons verhindert tot bloei te komen als kinderen van de ene Vader, geroepen als wij zijn tot een universele broederschap.’
De paus zegt dat Jezus een model voor gedrag laat zien dat volslagen het tegenovergestelde is van schijnheiligheid. ‘Jezus houdt ons voor stil te blijven staan, te luisteren, een directe en persoonlijke relatie met de ander tot stand te brengen, empathie en bewogenheid te voelen voor hem of voor haar, zich zo laten betrekken bij zijn of haar lijden dat men zich in dienstbaarheid hiermee belast (vgl. Luc. 10, 30-35).’
‘Laten we er voor zorgen dat niemand alleen blijft’
Het gebod van de liefde, dat Jezus zijn leerlingen heeft nagelaten, kan zo concreet tot uitdrukking komen in de relatie tussen verzorgers en zieken. ‘Een maatschappij is des te humaner naarmate zij meer de zorg op zich weet te nemen voor haar kwetsbare en lijdende leden en dit weet te doen met een door broederlijke liefde geïnspireerde doeltreffendheid. Laten wij dit nastreven en ervoor zorgen dat niemand alleen blijft, dat niemand zich buitengesloten en in de steek gelaten voelt’, zegt paus Franciscus.
Hij vertrouwt tenslotte alle zieken, werkers in de gezondheidszorg en hen die zich geheel inzetten aan de zijde van de lijdenden, toe aan Maria, Moeder van barmhartigheid en Heil van de zieken. ‘Moge zij vanuit de grot van Lourdes en haar ontelbare, over de wereld verspreide heiligdommen ons geloof en onze hoop ondersteunen en ons helpen met broederlijke liefde voor elkaar te zorgen. Ik verleen allen en ieder van harte mijn zegen.’
Voor kerkelijke vrijwilligers en beroepskrachten die werken met jongeren is er in maart 2021 de gelegenheid om vier Webinars te volgen over mentorschap in het jongerenpastoraat.
Op drie achtereenvolgende dinsdagavonden krijgt men de gelegenheid om na te denken over wat mentorschap nu precies is, krijgen we te horen hoe geestelijke leiding doeltreffend kan werken en geven we praktische tips en handvatten om mee aan de slag te gaan.
Aanleiding
De aanleiding om deze serie Webinars te organiseren is een internationaal jongerenforum geweest die in 2019 plaatsvond in Rome en waarbij twee Nederlandse jongeren ook aanwezig waren. In dit forum stond de Postsynodale Apostolische Exhortatie Christus Vivit centraal. Het begeleiden van jongeren was een van de belangrijke punten die uit de Exhortatie en het jongerenforum naar voren kwam.
Paus Franciscus beschrijft het volgende in Christus Vivit 245: “De jongeren die vóór de synode bijeengekomen zijn, hebben gevraagd om de ontwikkeling van nieuwe leiderschapsprogramma’s voor de vorming en de voortdurende ontwikkeling van jonge leidinggevenden.”
Jong Katholiek wil gehoor geven aan deze oproep van Paus Franciscus. Hoe kunnen wij tieners en jongeren helpen en begeleiden om in hun dagelijks leven dichter naar God toe te groeien? En hoe kunnen wij dit vormgeven binnen onze parochies, bisdommen, in ons werk, op school en in onze omgeving? In deze reeks Webinars gaan wij samen met ervaren professionals in op deze boeiende thema’s. Er zal veel gelegenheid zijn om vragen te stellen, te leren en om contacten te leggen. Ook is er de gelegenheid om concrete plannen te maken omtrent mentorschap.
Sprekers: Niko Schonebaum: Niko gaat vertellen over Thomas van Aquino en wat deze kerkleraar te zeggen heeft over het mentorschap. Niko is Docent klassieke talen & retorica, medeoprichter & docent Stichting Landmerk. Paul Donders: Paul gaat het o.a. hebben over de essentie van mentoring, het verschil tussen coaching en mentoring in leiderschap en de vijf kenmerken van een inspirerende mentor. Paul is CEO van Xpand Bederland, adviseur en schrijver van leiderschapsboeken. Paul Graas: Paul gaat praten over de geestelijk begeleiding. Geïnspireerd door de geschriften van heiligen zoals Faustina Kowalska, Josemaria Escrivá en Paus Fransiscus. Paul is coördinator bij Stichting Instudo, waar hij initiatieven ontwikkelt voor jongeren op het vlak van cultuur, levensbeschouwing en persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast werkt hij ook bij Interaxion Group waar hij leraren en andere opvoeders ondersteunt in de opvoeding van kinderen in een digitaal tijdperk. Zr. Maria Nadiya: Blauwe zuster, overste van de communiteit van de Blauwe Zusters in Den Haag. Zij komt oorspronkelijk uit de VS, en inmiddels al vele jaren in Nederland. Zij heeft veel ervaring in de begeleiding van tieners en jongeren uit de hele wereld.
Wie:
Voor alle vrijwilligers en kerkelijke beroepskrachten die werken met jongeren in de leeftijd van 16 tot 30 jaar.
Data:
Niko Schonebaum dinsdag 2 maart 2020 – 20.00 uur
Paul Donderders dinsdag 9 maart 2020 – 20.00 uur
Zr. Nadiya dinsdag 16 maart 2020 – 20.00 uur
Paul Graas dinsdag 23 maart 2020 – 20.00 uur
Paus Franciscus neemt op 4 februari 2021 deel aan de Internationale Dag van de Menselijke Broederschap, een initiatief van de Verenigde Naties. Hij ontmoet die dag grootimam Ahmad Al-Tayyeb van Al-Azhar tijdens een onlinebijeenkomst in Abu Dhabi, gehost door sjeik Mohammed Bin Zayed.
Daarnaast houdt VN-secretaris-generaal António Guterres een toespraak. Tevens wordt de eerste Zayed-prijs voor Menselijke Broederschap uitgereikt aan iemand die zich bijzonder inzet voor broederschap. De bijzondere virtuele interreligieuze ontmoeting is vanaf 14.30 uur in verschillende talen live te volgen via de portaalsite van het Vaticaan: www.vaticannews.va.
De Verenigde Naties nam op 21 december 2020 een resolutie aan waarmee 4 februari werd uitgeroepen tot ‘Internationale Dag van de menselijke broederschap’, de verjaardag van de ondertekening in 2019 van het document ‘Menselijke broederschap voor wereldvrede en samenleven’ door paus Franciscus en grootimam van al-Azhar Ahmad Al-Tayyeb. Die belangrijke gebeurtenis in de christen-moslimrelaties vormde de inspiratie voor de datum van de jaarlijkse viering.
VN-lidstaten worden in de resolutie opgeroepen om die dag vanaf 2021 jaarlijks te vieren. De VN-resolutie benadrukt dat dit inspanningen van de internationale gemeenschap voor de bevordering van de vrede, verdraagzaamheid, inclusiviteit, verstandhouding en solidariteit vereist.
Crisis vraagt om wereldwijde reactie
Het document over menselijke broederschap evenals ‘Fratelli tutti’, de recente encycliek van paus Franciscus over broederschap en sociale vriendschap, kwamen stevig binnen bij de VN en leidden tot gesprekken in meerdere VN-commissies. De VN-resolutie toont grote bezorgdheid voor daden die religieuze onverdraagzaamheid aanwakkeren en daarmee de geest van tolerantie en respect voor diversiteit ondermijnen. Dit gebeurt vooral in een tijd waarin de wereld wordt geconfronteerd met een ongekende crisis als gevolg van de coronapandemie. De pandemie laat volgens paus Franciscus zien hoezeer mensen bouwen op schijnveiligheid. De crisis vraagt om een wereldwijde reactie op basis van eenheid, solidariteit en hernieuwde nauwe multilaterale samenwerking.
De VN-resolutie onderstreept het belang van de bijdragen van religieuze leiders aan internationale vrede en solidariteit. Die leiden tot een beter bewustzijn en begrip van gemeenschappelijke waarden die door alle mensen worden gedeeld. Uitermate waardevol zijn de ontmoetingen en samenwerking tussen mensen van verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen zowel op landelijk, regionaal als plaatselijk vlak. Daar delen mensen hun plezier, verdriet, zorgen en problemen. Dat vraagt om wederzijds respect en solidariteit.
De Rooms-Katholieke Kerk geeft een bijzondere serie interreligieuze postzegels uit.
Ze zijn vanaf 22 februari 2021 te koop bij de postdienst van Vaticaanstad.
De serie bestaat uit vier postzegels met afbeeldingen van interreligieuze ontmoetingen van paus Franciscus met de Romeinse opperrabbijn Riccardo Di Segni, met grootimam Ahmad al-Tayyeb van al-Azhar in Abu Dhabi, met de boeddhistische leider Somdet Phra Ariyavong-sagatanana IX in Bangkok en met Hindu Kurukkal Siva Sri Mahadeva in Sri Lanka.
De interreligieuze postzegels onderstrepen de kernboodschap van ‘Fratelli tutti’, de recente encycliek van paus Franciscus over broederschap en sociale vriendschap, dat mensen van alle godsdiensten en levensbeschouwingen geroepen zijn zich gezamenlijk in te zetten voor een betere wereld. Paus Franciscus: ”Alleen samen kunnen we deze gekwetste wereld genezen!”
Tekst: Berry van Oers, beleidsadviseur R.-K. Kerk interreligieuze dialoog. Foto: paus Franciscus en grootimam Ahmad Al-Tayyeb tijdens een eerdere ontmoeting.
De rechtstreekse uitzending van de Eucharistieviering op tv kwam op zondag 31 januari vanuit de Sint-Janskathedraal te ‘s-Hertogenbosch (parochie H. Johannes). Celebrant was plebaan Vincent Blom. Voorafgaand aan deze H. Mis zond KRO het Geloofsgesprek uit waarin Leo Fijen in gesprek ging met plebaan Vincent Blom.
Vincent Blom is alweer enige tijd de plebaan van de Sint Jan in ‘s-Hertogenbosch. En in deze prachtige basiliek wijst hij op de figuur van Sint Jozef die dit jaar centraal staat in het door paus Franciscus afgekondigde Josephjaar.
Deze Jozef is in deze tijden van corona een icoon voor ieder die het moeilijk heeft. Want Jozef had de moed om zijn lot te dragen in stilte. Hij is ook de patroon van de stervenden en de vaders. En dat komt samen in het verhaal van Vincent Blom over zijn eigen vader die begin van dit jaar gestorven is. De plebaan was bij het overlijden en put troost uit de nabijheid en overgave van zijn vader aan de Schepper.
“Há Pressa no Ar”. Dat is de titel van het themalied voor de Wereldjongerendagen (WJD) die in 2023 in Lissabon worden gehouden. De titel, die vertaald kan worden met ‘er hangt spanning in de lucht’ en ‘er staat iets te gebeuren’ herinnert aan Maria’s haast om haar nicht Elizabeth te ontmoeten evenals haar “ja” aan de engel Gabriël bij de aankondiging van de geboorte van Jezus.
Op woensdag 27 januari 2021 werd het lied uitgebracht, exact twee jaar nadat paus Franciscus bekend maakte dat de Portugese hoofdstad de gastheer zou zijn voor de WJD. Jonge mensen uit de hele wereld worden uitgenodigd zich met Maria te identificeren wanneer ze het lied zingen, “zich wijdend aan het dienen, aan de missie en aan de omvorming van de wereld”, zo verklaart de organisatie. De tekst roept ook feeststemming op, net als de vreugde die van Jezus uitgaat.
Jong Katholiek – het Katholieke Jongerenwerk van de Nederlandse Bisschoppenconferentie – biedt nieuwe webinars aan.
We staan liturgisch nu aan het begin van het openbaar leven van Jezus. Wat doet Jezus: Hij roept de broers Jacobus en Johannes, en de broers Andreas en Petrus op om met Hem mee te gaan. “Kom, volg Mij”. Jezus is geen theoreticus. Hij is ook niet allereerst leraar zoals die er wel meer waren. En ook geen filosoof die ons een nieuw gedachtegoed kwam brengen. Nee, Hij vraagt om met Hem mee te gaan, zodat je Hem beter leert kennen. “Kom en zie”, is het motto.
Degenen die Hem echt leerden kennen, werden ook zijn navolgers. Die taak is nu weggelegd voor Zijn Kerk, voor jou en mij: Jezus beter leren kennen en vervolgens aan de slag gaan om het verschil te maken. Want dat kan!
Ook in coronatijd blijft Jong Katholiek daar werk van maken. Fysieke bijeenkomsten zijn vooralsnog niet aan de orde, maar digitaal is wel veel mogelijk. In dit nieuwe jaar lanceert Jong Katholiek elk kwartaal een aantal nieuwe webinars over onderwerpen die jonge katholieken bezighouden.
De volgende webinars staan op stapel.
1. Geloof en Rede.
Een van de redenen dat jongeren niet aanhaken of afhaken van het geloof is gelegen in de wijdverbreide misvatting dat geloof en wetenschap niet samen kunnen gaan. Dit hardnekkig misverstand is zelfs de voornaamste blokkade om tot geloof te komen. Maar er zijn zoveel gelovigen te noemen die grote denkers zijn, en zoveel baanbrekende wetenschappers die gelovig zijn. Deze reeks laat zien dat geloof en rede compatibel zijn.
In deze cursusreeks zullen we een aantal kernachtige vragen van het (christelijke) leven uitvoerig behandelen. Waartoe leven we? Wat is een goed leven? Welke rol speelt Christus in ons leven? We laten ons daarbij (bege)leiden door één van de grootste Kerkvaders en denkers aller tijden: Sint Augustinus
Tijdens de eerste twee avonden van deze vorming gaat hij in op wat de Kerk leert over Gods bedoeling met het huwelijk. Kapelaan Luc Simons put daarvoor vooral uit de ‘Theologie van het Lichaam’ die is uitgewerkt door de heilige Paus Johannes Paulus II. Deze paus beschrijft het huwelijk als een ‘gemeenschap van leven en liefde’.
4.Serieuze kennismaking met het denken van Thomas van Aquino
Je verlangt ernaar dieper door te dringen in het katholieke geloof. Kan ons verstand daarbij behulpzaam zijn? Thomas van Aquino is nog altijd een grootheid op dit terrein. Deze heilige met het grote verstand laat overtuigend zien dat je voor een juist zicht op de werkelijkheid zowel geloof als verstand nodig zijn. Thomas van Aquino één van de allergrootsten op dit gebied. Je bent er misschien nog niet aan toe om rechtstreeks bij Thomas in de leer te gaan door zijn werken te lezen. Je bent dus op zoek naar iemand die je jou kan en wil helpen om Thomas te leren kennen en toegang te krijgen tot zijn werk. Herken jij je, enigszins? Dan is deze reeks misschien iets voor jou.
Vorige week woensdag werd herdacht hoe Russische troepen 76 jaar geleden het concentratiekamp Auschwitz hebben bevrijd. Wie leest over de concentratiekampen van de nationaalsocialisten wordt stil en verdrietig. Alleen al in Auschwitz werden een miljoen mensen, met name joodse mensen, op een fabrieksmatige wijze omgebracht. Tallozen verloren hun leven in de gaskamers. Vorige week had dagblad Trouw een aangrijpend verhaal over Nederlandse SS’ers die in Auschwitz gewerkt hebben en gruwelijk hebben gehandeld. Schokkend was het verhaal over een jonge joodse moeder die werd doodgeschoten en daarna haar baby. Blijkbaar zonder enige gewetensnood werden deze moorden gepleegd. Het nazisme blijft tot op de dag van vandaag grote vragen oproepen. Hoe was het mogelijk dat in een cultuur waarbinnen al eeuwen het Evangelie was verkondigd, deze ideologie met een agressieve Jodenhaat zoveel aanhang kon krijgen? Een nieuw heidendom kon zich breed maken. Het recht van de sterkste zat op de troon.
Christelijke geschiedenis en anti-judaïsme
Toch moeten wij ook eerlijk willen kijken naar onze eigen christelijke geschiedenis. Er is dan alle reden tot grote schaamte en diep schuldbesef. Want al in de eerste eeuwen van de Kerk ontstaat er een diepe vijandschap tussen joden en christenen. Grote theologen houden felle anti-joodse preken. Ik noem alleen Johannes Chrysostomus. Zijn naam betekent Guldenmond. Hij kon fantastisch preken maar hij gebruikt zijn retorisch talent om ook afschuwelijk preken over de joden te houden. Veel theologen zijn helaas door de eeuwen heen hem gevolgd. Ik denk aan de felle preken van Maarten Luther. Zijn anti-judaïsme was groot. Hele citaten uit werken van Luther konden de nationaalsocialisten in hun publicaties overnemen. Onbetwistbaar heeft het kerkelijk anti-judaïsme de haat tegen de joden in nazi-Duitsland gevoed. Een diepzwarte pagina uit de geschiedenis van onze Kerk.
Relatie tussen Kerk en Synagoge
Na de Tweede Wereldoorlog heeft de Holocaust de christelijke gemeenschap tot een diepgaand gewetensonderzoek gebracht. En ook tot een nieuwe bezinning op de relatie tussen Kerk en synagoge. Wij beseffen opnieuw hoezeer christenen geworteld zijn in Israël. De apostel Paulus schrijft daar indringend over in zijn brief aan de christenen van Rome: Gij zijt van de wilde olijfboom, waartoe gij krachtens uw oorsprong behoort, afgebroken en tegen uw aard in geënt op de edele olijf (hoofdstuk 11, 24). De apostel ziet de christenen uit de volkeren als wilde olijven die zijn ingeplant in Israël als de edele olijf. Wij zijn dus van huis uit joods. De God die wij in onze kerken en kapellen aanbidden is de God die zich in de loop van Israëls geschiedenis heeft geopenbaard. Op het hoogtepunt van de tijd heeft Hij onder ons willen wonen in een joodse man. De heilige God van het verbond toont zijn onvoorwaardelijke liefde in Jezus.
Een nieuwe leer met gezag
Afgelopen zondag lazen wij dat Jezus op de sabbat naar de synagoge ging. Dat deed hij als Jood naar gewoonte. Op de sabbat herdacht Jezus Gods schepping en de bevrijding van zijn volk uit de slavernij van Egypte. In het joodse gebedshuis werd gelezen uit de Schriften, die wij nu Oude Testament noemen. Jezus openbaart zich daar als profeet en Messias. Hij leeft vanuit het verbond van Israëls God en zal dat verbond vernieuwen. In het zondagse evangelie wordt hij geschetst als de Heilige Gods. Hij spreekt met gezag en drijft onreine geesten uit. Helaas zijn er tot op de dag van vandaag vele onzuivere geesten in onze wereld. Wij denken natuurlijk aan de boze geest van oorlog en terreur in tal van landen. Maar ook dichterbij aan roddel, jaloezie en afgunst.
De onreine geest van geweld
In deze dagen noem ik heel bijzonder ook de onreine geest van geweld in onze eigen samenleving. Al heel lang maak ik mij zorgen over het verbale geweld in de sociale media. Op allerlei sites, helaas ook met een katholieke achtergrond, wordt vaak niet op de bal maar op de persoon gespeeld. Zo wordt menige goede naam besmeurd. Maar recent hebben wij in onze steden, ook binnen het bisdom van ’s-Hertogenbosch, te maken gehad met fysiek geweld. In Eindhoven, Tilburg, ’s-Hertogenbosch en andere steden en dorpen trokken vorige week relschoppers door de binnensteden. Winkels werden opengebroken en er werd massaal gestolen en vernield. Het lijkt mij dat de daders stevig moeten worden gestraft, al moeten wij hen niet definitief afschrijven. Mensen die fouten maken, verdienen een nieuwe kans. Gelukkig kwam er na de rellen ook een golf van goedheid in beeld. Burgers gingen hun stad schoonmaken en voor gedupeerde ondernemers werd geld ingezameld. Een indrukwekkend voorbeeld van saamhorigheid en compassie.
Schenkende liefde, geweldloosheid en vergeving
Christus wil ons ook vandaag bevrijden van onreine geesten. Zijn leven wordt gekenmerkt door schenkende liefde en geweldloosheid. Hij blijft die weg trouw tot op het kruis van Golgotha. Geweld wordt niet met wraak maar met vergeving beantwoord. Hij pint mensen niet vast op hun donkere verleden maar plaatst hen in het licht. Zij krijgen een nieuwe kans. Onze coronatijd is onzeker en veel mensen raken aan het einde van hun Latijn. De lontjes van talloze mensen lijken steeds korter te worden. Onreine geesten in de Bijbel verdelen, zaaien onenigheid en drijven mensen uiteen. Laten wij als christenen ons openen voor de goede Geest van God. Door de weg van liefde, geweldloosheid en vergeving te gaan, kunnen wij, in onze gepolariseerde en oververhitte samenleving, mensen hopelijk weer dichter bij elkaar brengen.
Afgelopen zondag vierden wij de Zondag van het Woord. In ons land begon ook de Maand van de Bijbel. Tot 21 februari vragen een aantal christelijke media en organisaties extra aandacht voor de Heilige Schrift. De organisatoren van de maand vroegen aan Dr. René de Reuver, de scriba van de Protestantse Kerk, en aan mijzelf om elkaar een aantal brieven te schrijven over de plaats van de Bijbel in ons eigen leven. Het boekje, dat dezer dagen is verschenen onder de titel Houvast, wil mensen in deze onzekere coronatijd bemoedigen. Als het goed is, krijgen de pastores, de parochiebesturen en de religieuze instituten binnen ons bisdom deze week een exemplaar in de brievenbus. De ondertitel van het boekje luidt: zoeken naar de bron van hoop. Is dat niet wat in deze tijd belangrijk is? Juist nu kunnen wij de goddelijke deugd van de hoop ontzettend hard gebruiken. Maar wat is hoop eigenlijk in Bijbels perspectief?
Hoop is wat anders dan optimisme. Al vermoed ik dat een optimistisch mens, die het glas half vol ziet, gelukkiger leeft dan een pessimist die datzelfde glas omschrijft als half leeg. Geloof, hoop en liefde zijn de drie goddelijke deugden waarover Paulus in zijn eerste brief aan de christenen van Korinthe schrijft. De Franse katholieke dichter Charles Péguy spreekt in een gedicht over het kleine meisje hoop dat tussen haar grote zussen geloof en liefde loopt. Hoop geeft dynamiek aan het geloof en de liefde. Met de woorden van Liselotte Gerritsen:
Geloof, hoop en liefde
en de meeste van deze is toch
de hoop op geloof in liefde
Geen enkel mens kan uiteindelijk zonder de deugd van de hoop. In de brief aan de Hebreeën wordt ook een omschrijving van de hoop gegeven. De schrijver ziet het zo: “Het geloof vormt de vaste grond van wat wij hopen. Het overtuigt ons van de werkelijkheid van onzichtbare dingen” ( hoofdstuk 11,1). Het gaat dus om het vermogen om het bestaande te overstijgen. Met andere woorden: de hoop op Gods toekomst verandert het heden. Kardinaal Danneels formuleert het zo: “de hoop put niet uit een eigen waterput. Maar leeft van het vermoeden dat ergens, hogerop, een bron moet zijn.”
Ik denk dat wij juist in deze lastige en onzekere tijd die bron kunnen vinden in de Heilige Schrift. Daar vinden wij immers het getuigenis van Gods omgang met Israël en in Jezus Christus. Het Bijbelse getuigenis van Gods toekomst kan de beleving van het heden veranderen. Ik hoor dat voor veel mensen de coronacrisis te lang gaat duren. Mensen raken vermoeid en sneller dan anders geïrriteerd. Niet alleen oudere mensen maar ook jongeren lijden onder eenzaamheid. Er leven breed gevoelens van angst, onvrijheid en onderhuidse spanning.
Maar de Bijbel als bron van hoop kan voorkomen dat wij vervallen tot somberheid en cynisme. Wij moeten juist nu als gelovigen elkaar niet ontmoedigen maar bemoedigen. Niet demotiveren maar juist motiveren met hoopvolle verhalen. De coronatunnel lijkt helaas langer te zijn dan gehoopt. Maar toch weten wij ook dat deze tunnel niet oneindig is. Er is licht aan het einde van de tunnel, ook al moeten wij misschien nog wat langer wachten. Droeve en bezorgde ogen zien dezelfde werkelijkheid anders dan hoopvolle ogen. Wij moeten God dan ook bidden om de deugd van de hoop. Ik laat mij daarbij graag inspireren door een diepe wijsheid van de erudiete anglicaanse theoloog Rowan Williams: het goede is hoopvol te leven met het imperfecte.
Laten wij ons optrekken aan iconen van hoop. Ik noem er drie die mij als bisschop inspireren: Peerke Donders, Titus Brandsma en onze huidige paus. Katholieken die wisten en weten van het imperfecte maar voor mij prachtige getuigen zijn van hoop.
Recent vierde de Kerk van ’s-Hertogenbosch het gedachtenisfeest van Petrus Donders. Geboren in een arme weversfamilie in Tilburg waren de maatschappelijke kansen voor hem uitermate beperkt. Hij wilde priester worden maar zijn intellectuele capaciteiten leken onvoldoende. Maar met een sterke wil is er veel mogelijk. Peerke werd uiteindelijk missionaris in Suriname. En hij bleek een man met een groot pastoraal hart voor de slaven en de melaatsen. Hij putte hoop en kracht uit de Bijbelse bron en besefte dat hij in het dienen van de minsten Christus zelf wordt gediend.
Een andere erflater uit ons bisdom is natuurlijk Titus Brandsma, hoogleraar aan de universiteit van Nijmegen. Pater Titus verzette zich tegen het nationaalsocialisme. Hij putte uit de Bijbelse bron en geloofde dat Christus de waarheid is. Daarom verafschuwde hij het nazisme als een vorm van nieuw heidendom met zijn verheerlijking van het recht van de sterkste en Jodenhaat. Pater Titus verdedigde met volle overtuiging de menselijke waardigheid. Ieder mens is een schepsel van God. Wie dus het schepsel schendt, schendt daarmee de Schepper. Zo bleef pater Titus trouw aan zijn geloof en een mens van liefde en hoop tot in de hel van Dachau.
Graag noem ik ook paus Franciscus. Voor de meeste katholieken is hij een groot Godsgeschenk voor de Kerk en de wereld. Vanuit een diepe vriendschap met Christus is onze paus een van de weinige morele leiders van deze tijd. Met de felheid van een oudtestamentische profeet keert hij zich tegen de globalisering van de onverschilligheid en pleit hij voor onderlinge solidariteit en barmhartigheid. Juist in deze coronatijd hebben wij elkaar ontzettend hard nodig om overeind te blijven. Onvermoeibaar zet onze goede paus zich in voor de armen, de vele vluchtelingen en voor onze aarde als onze moeder die ons draagt en voedt. De Bijbelse belofte van Gods toekomst inspireert de paus om te blijven werken aan vrede en gerechtigheid in het heden.
Deze drie genoemde iconen van hoop tonen ons dat verticaal en horizontaal in ons geloof helemaal bij elkaar horen. Christelijk geloof impliceert een vriendschap met de verrezen Heer.
Maar onze omgang met Hem voedt ons om hoopvol gestalte te geven aan een dienstbaar leven. Een leven met Christus geeft de kracht om ons in te zetten voor een meer humane samenleving.
De coronatunnel lijkt helaas langer dan verwacht. Maar laten wij putten uit de rijke bronnen van de Heilige Schrift in navolging van Peerke Donders, pater Titus en onze paus. Zo kunnen wij proberen de noden van deze tijd te lenigen. De levende Christus vormt het centrum van deze schepping en van onze Kerk. Hij wil door ons handelen zichtbaar worden. In kracht van Gods Geest kunnen wij levende getuigen zijn.
De landelijke persconferentie van Actie Kerkbalans wordt verplaatst van 15 naar 22 januari. Dit heeft de organisatie besloten in verband met de huidige coronamaatregelen. Op deze geheel digitale persconferentie presenteert Actie Kerkbalans de uitkomsten van een groot opgezet onderzoek dat is gedaan door onderzoeksbureau Citisens. Er is daarin gevraagd naar de beleving van kerkgangers van hun kerk in coronatijd en ook naar de geefbereidheid van de deelnemers.
De in totaal plusminus 2.000 respondenten komen uit de vier deelnemende kerkgenootschappen van Actie Kerkbalans, te weten de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk in Nederland, de Oud-Katholieke Kerk en de Evangelische Broedergemeente.
Spreker is Frank van Kooten van bureau Citisens over het onderzoek. Verder geven mgr. Gerard de Korte, bisschop van Den Bosch en referent namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie voor Kerk en Samenleving en dominee Trinette Verhoeven, classispredikant van de PKN Classis Utrecht een reactie op het onderzoek en de betekenis er van voor de kerk in deze tijd.
De verlenging van de lockdown door het kabinet tot en met 9 februari heeft geen consequenties voor de coronamaatregelen die al in de Rooms-Katholieke Kerk gelden. Dat laat het secretariaat van de Nederlandse Bisschoppenconferentie woensdag 13 januari weten.
Het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ blijft met de aanvullingen van 9 oktober 2020 vooralsnog van kracht (zie ook de eerdere berichtgeving hierover). Mocht het kabinet op korte termijn nadere maatregelen nemen, zoals bijvoorbeeld invoering van een avondklok, dan bezien de bisschoppen of aanvullende richtlijnen voor de parochies nodig zijn.
Dankbaar voor inzet
De bisschoppen spreken opnieuw hun dankbaarheid uit voor de inzet van de pastorale teams, maar ook van de vele vrijwilligers in de parochies, die zich met elkaar inspannen om met alle strenge maatregelen die gelden, het parochieleven door te laten gaan. Dit geldt hun inzet voor de vieringen die slechts met allerlei beperkingen kunnen plaatsvinden, maar ook de inzet om digitaal contact te houden en digitaal om te zien naar elkaar. Zo spannen vele parochies zich in om catechese te blijven verzorgen en via de diaconie worden ook tijdens de lockdown mensen waar nodig praktisch en financieel ondersteund.
De bisschoppen willen de gelovigen dan ook vragen om juist in deze maand, nu Actie Kerkbalans op 16 januari begint, de eigen parochie niet alleen in gebed maar ook financieel te ondersteunen in dit belangrijke werk.
Afgelopen zondag hebben wij met het feest van de Doop van de Heer, liturgisch gezien, de Kersttijd afgesloten. De kerstversieringen in kerken en huizen worden opgeruimd. De kerststal kan weer naar zolder. Het Evangelie van zondag maakte duidelijk dat wij met Kerstmis niet zomaar een geboorte hebben gevierd. Bij de doop van Jezus in de Jordaan wordt Hij aangewezen als de welbeminde Zoon. In Christus zoekt de Vader ons op. Teken van goddelijke solidariteit.
Ook wij zijn gedoopt. Op ieder van ons heeft God zijn hand gelegd. Hij geeft ons kracht om als verantwoordelijke christenen te leven juist ook in deze nare en spannende tijd. Op wat langere termijn lijkt er licht aan de horizon te schijnen. Maar de komende maanden worden nog lastig. Wij moeten nog even de woestijn accepteren voordat er meer vrijheid en spontaniteit in het beloofde land mogelijk zal worden .
Levensvernieuwing Het Evangelie bracht ons zondag opnieuw naar de Jordaan. Johannes de Doper heeft daar een massale doopbeweging op gang gebracht. Aan de oevers van de rivier spreekt hij mensen aan en daagt hen uit om hun leven nog eens goed te overwegen. Mensen moeten zich laten dopen als een uiterlijk teken van innerlijke reiniging. Want er staan grote dingen te gebeuren. De Messias is op komst. Johannes is er diep van overtuigd dat een bekering van het hart nodig is. Hij heeft met een scherpe blik om zich heen gekeken. Hij kent de wereld en hij kent het hart van ons mensen. Hij ziet het krabben en het klauwen. Hij ziet het onrecht en de onvrede. Er is zoveel dat het verbond met God weerspreekt.
Wanneer Johannes vandaag zou hebben geleefd dan zou hij ongetwijfeld wijzen naar oorlogsgebieden in Jemen en Ethiopië. Maar ook naar de 80 miljoen vluchtelingen die te vaak aan hun lot worden overgelaten. Maar ook dichter bij huis zou Johannes kunnen wijzen op onze eigen jaloezie, op onze zucht om de eerste te willen zijn; onze roddel en achterklap. Kijk maar, zegt Johannes, kijk in de spiegel en ontdek jezelf. Daarom klinkt die oproep tot ommekeer en levensvernieuwing. De doop is daarvan een teken. Water zuivert en kan zo een teken zijn van een nieuwe start.
Doop van Jezus: solidariteit met falende mensen In het Evangelie lezen wij dat ook Jezus zich meldt bij Johannes. En Hij stelt een opvallende daad. Hij daalt af in het doopwater en laat zich door de Doper dopen. Op het eerste gezicht is dat vreemd en verwonderlijk. Want Jezus heeft toch geen bekering nodig. Hij is bij uitstek de Rechtvaardige die helemaal open is voor God en voor de mensen. En toch daalt hij af in het water van de Jordaan. Christus wordt zo helemaal één met ons. Midden onder zondaars en bedelaars neemt Hij plaats. De ene Rechtvaardige verklaart zich solidair met falende en liefdeloze mensen. Niet alleen op het kruis van Golgotha, maar ook al bij het afdalen in de Jordaan. Hij die geen doopsel van bekering nodig heeft, verbindt zich met allen die dat doopsel wel nodig hebben. Het gaat om een vrijwillige zelfgave die heel het openbare leven van Christus zal bepalen en die een hoogtepunt krijgt op het kruis, tot onze verzoening.
Als Jezus het doopsel ontvangt, krijgen wij een doorkijk op wie Hij is. De veelgeliefde Zoon van de Vader. God zoekt ons op. In Christus toont de Vader hoezeer Hij van ons houdt en ons nabij wil zijn. Jezus onthult Gods zachtmoedigheid en geduld; zijn verzoenende liefde. De contouren van het optreden van de Heer vinden wij terug bij de profeet Jesaja. Jezus roept niet en schreeuwt niet. Als de Barmhartige breekt Hij het geknakte riet niet, noch dooft Hij de kwijnende pit. Geknakt riet en een dovende pit zijn treffende beelden voor de situatie van ons mensen. Ons bestaan is immers gebroken. Wij verlangen naar geluk en vrede maar niet zelden leeft er onvrede in ons hart. Wij zijn kleine, broze mensen die kwetsbaar leven voor Gods aangezicht. Bij die stand van zaken komt Christus bij ons staan. Niet verwijtend maar solidair; niet verstotend maar vol aanvaarding. De geschonden mens wordt genezen, de schuldige mens ontvangt vergeving en de hulpeloze mens ontvangt nieuw levensmoed.
Ons eigen doopsel Wij zijn ook gedoopt. Wij ontvingen niet het doopsel van Johannes. Wij zijn gedoopt in de naam van de Vader, de Zoon en de Geest. God heeft op ieder van ons zijn hand gelegd. Ons eigen doopsel wil meer zijn dan een etiket, meer dan een ritueel. Als het goed is, valt dat ook te zien aan onze manier van samenleven met God en met elkaar. Wij zijn geroepen om Gods liefde te delen met elkaar. Johannes doopt met water; Christus doopt ons met de Geest. En dat is, hopelijk, niet alleen een vrome kreet. Christus schenkt ons de Geest als Helper en Trooster. Juist in deze lastige dagen kunnen wij de hulp en de troost van de Heer natuurlijk ontzettend goed gebruiken. Wij blijven geroepen om een bijdrage te leveren aan de opbouw van onze Kerk. Door de coronacrisis spreken wij daar minder over maar de inzet voor een missionaire Kerk blijft actueel. Gods Geest maakt ons hopelijk creatief om wegen te vinden om het Evangelie van Gods onvoorwaardelijke liefde in Christus te delen met ons tijdgenoten.
U weet dat ik mij zorgen maak over het gebrek aan hoffelijkheid en de toename van de verharding in ons samenleving. Met afschuw hebben de meesten van ons afgelopen week gekeken naar de beelden uit Washington. Christenen zouden aan de verharding niet mee moeten doen. Niet alleen uit beschaving maar juist ook geïnspireerd door ons geloof. Ieder mens is een schepsel van God en heeft daardoor een unieke waardigheid. En juist in een gepolariseerde samenleving zijn christenen geroepen om het bonum commune, het algemeen welzijn te dienen. Laten wij vooral zoeken naar wat ons verbindt en in onderlinge samenwerking de noden van onze tijd bij de horens vatten.
Woestijn en beloofd land Ik schrijf dit Woord ter bemoediging midden in de tweede lockdown. Doordat het vaccinatieprogramma is opgestart, lijkt er op langere termijn licht aan het einde van de tunnel te schijnen. Maar op korte termijn staan de meeste seinen nog op rood. De besmettingen blijven veel te hoog en de druk op de zorg is nog steeds zeer groot. In Bijbelse termen zijn wij voorlopig nog in de woestijn. Juist nu moeten wij als christenen onze verantwoordelijkheid nemen en alles doen om het aantal besmettingen in te dammen. In de huidige omstandigheden zijn geduld, uithoudingsvermogen en veerkracht belangrijke waarden. In kracht van de troostende en helpende Geest van de Heer is er veel mogelijk.
Laten wij er zijn voor elkaar, juist ook voor mensen die in deze tijd extra eenzaam zijn. Een klein gebaar van humaniteit kan vaak het verschil maken. Een glimlach, een brief, een mail, een telefoontje, een klein cadeau of een mooie bos bloemen. Het is vaak een kleine moeite maar geeft groot plezier. Wij allen zijn kleine en kwetsbare mensen. Ons leven is geschonden en broos. Maar de Trooster en Helper kan ons bemoedigen en sterk maken. Laten wij volhouden. Nog even de woestijn accepteren voordat er hopelijk meer vrijheid en spontaniteit in het beloofde land mogelijk zal zijn.
Mgr. dr. Gerard de Korte
bisschop van ‘s-Hertogenbosch
Op 27 december, het feest van de Heilige Familie, heeft paus Franciscus bekend gemaakt dat er in de R.-K. Kerk in 2021 extra aandacht wordt gevraagd voor het gezin. Op 19 maart 2021, de vijfde verjaardag van de Apostolische Exhortatie Amoris laetitia, luidt paus Franciscus daarvoor het Jaar “Amoris Laetitia Gezin” in, dat op 26 juni 2022 wordt afgesloten bij gelegenheid van de tiende Wereldfamiliedagen in Rome.
Het Dicasterie voor de Leken, het Gezin en het Leven komt dit jaar met spirituele, pastorale en culturele initiatieven om gezinnen te begeleiden in het licht van de hedendaagse uitdagingen. Deze initiatieven zijn bedoeld om parochies, bisdommen, universiteiten en kerkelijke instellingen te ondersteunen bij de viering van het Jaar “Amoris Laetitia Gezin”.
Ook wil het dicasterie middelen beschikbaar maken voor “gezinsspiritualiteit, vorming en pastorale activiteiten ter voorbereiding op het huwelijk, liefdevolle opvoeding voor jongeren en over de heiligheid van echtparen en gezinnen die de genade van het sacrament in hun dagelijks leven beleven”. Daarnaast worden er internationale academische symposia georganiseerd, “om de inhoud en de implicaties van de Apostolische Aansporing Amoris laetitia in verband met zeer actuele kwesties die gezinnen in de hele wereld aangaan, grondig te onderzoeken”.
Doelstellingen
Voor de formele opening van het Jaar in maart publiceert het dicasterie een informatiebrochure waarin de doelstellingen en initiatieven van het Jaar “Amoris Laetitia Gezin” worden toegelicht en concrete suggesties worden gedaan voor bisdommen en parochies.
Het Jaar “Amoris Laetitia Gezin” is bedoeld om de boodschap van Amoris laetitia te verspreiden en de doelstelling liggen in het verlengde daarvan. De eerste is om de inhoud van de exhortatie breder te verspreiden, om de mensen te helpen “het Evangelie van het gezin te ervaren als een vreugde die hart en leven vervult (Amoris laetitia, 200)”. Een tweede doel is de kostbare waarde van het sacrament van het huwelijk uit te dragen, dat “op zich een transformerende kracht van de menselijke liefde heeft”.
Andere doelstellingen zijn “gezinnen in staat stellen om actieve getuigen van het familieapostolaat te worden” en “jongeren bewust maken van het belang van de vorming in de waarheid van de liefde en in de gave van het zelf”.
Ten slotte is er een uitnodiging om de visie en actie van de pastorale zorg voor het gezin en families tijdens het Jaar te verbreden, zodat deze alle gezinsleden kan omvatten, inclusief echtparen, kinderen en jongeren, ouderen en degenen die zich in moeilijke gezinssituaties bevinden.
Bericht van RKKerk.nl vertaald van Vaticannews.va.
Geeft Corona zicht op een alternatieve samenleving?
Em.-aartsbisschop van de oud-katholieke kerk en bankdirecteur geven visie op rol van kerken tijdens en na corona voor nieuw houvast.
De wereld om ons heen is door de coronacrisis veranderd. De wereld waar we op vertrouwden, de dingen waar we houvast aan hadden, verdwenen. Misschien zijn wijzelf ook wel veranderd en hebben we het gevoel dat we overal buiten zijn komen te staan. Dat doet wat met ons vertrouwen en onze hoop. Kunnen kerken uitzicht geven op een alternatieve samenleving, tijdens en na corona? Kunnen zij vanuit het goede verhaal dat ze willen uitdragen nieuwe hoop en nieuw houvast bieden, en een stem hebben in het maatschappelijk debat? In een online-ontmoeting op maandag 18 januari 2021 vanuit de Grote Kerk in ‘s-Hertogenbosch geven oud-katholiek emeritus aartsbisschop Joris Vercammen en directeur van de ASN-bank Arie Koornneef hier hun visie op. De bijeenkomst start om 20.00u en wordt voorafgegaan door een vesper in de Sint-Janskathedraal, die ook online wordt uitgezonden.
Mgr. Joris Vercammen
Complottheorieën slaan bij veel mensen aan, of in ieder geval geven ze uiting aan wantrouwen in een samenleving die ingrijpend veranderd is. Het gevoel erbuiten te staan, niets in te brengen te hebben, is een gevoel van ballingschap dat ook gekend wordt vanuit de Bijbel. Joris Vercammen ziet in het verhaal van Job iemand die geen genoegen neemt met gemakkelijke antwoorden voor het kwaad dat hem overkomt en hem alles ontneemt. Jezus is voor hem iemand die mee-lijdt, die solidair is, aan onze kant staat. Van hieruit zal Vercammen beschrijven hoe de crisis uitzicht biedt op een andere samenleving, een alternatief voor de huidige crisis, en hoe kerken daar een rol in kunnen spelen. Arie Koornneef kijkt vanuit het perspectief van de economie en duurzaamheid naar deze vragen en reageert op de lezing van Vercammen.
Arie Koornneef
Na een drukbezochte bijeenkomst tijdens de Week van Gebed voor de Eenheid vorig in het Jheronimus Bosch Art Centre met 600 bezoekers wordt dit jaar de bijeenkomst van de kerken in het bisdom ‘s-Hertogenbosch noodgedwongen online gehouden. De online lezing (aanvang 20.00uur) van Vercammen wordt steeds kort afgewisseld met pianomuziek door Henk van Tilburg, waardoor de bijeenkomst een ontspannen en inhoudelijk karakter krijgt. Ook kunt u reageren op de lezingen. Voor toegang tot de livestream van de lezingen kunt u zich opgeven via ticketl.ink/debatavond. Toegang kost €5.
De lezingen worden zoals elk jaar voorafgegaan door de vespers, een avondgebed, in de Sint Janskathedraal. Mgr. Joris Vercammen, ds. Erica Scheenstra en Mgr. Gerard de Korte gaan daarin voor. Deze is live te volgen via het Youtube-kanaal van ‘Sint-Jan Den Bosch’ en start om 19.00u. De bijeenkomst wordt georganiseerd door een werkgroep vanuit het rooms-katholieke bisdom van ’s Hertogenbosch en de protestantse classis Noord-Brabant Limburg Réunion Wallonne.
Let op: om toegang te krijgen tot de livestream is aanmelding noodzakelijk. Aanmelding kan online via ticketl.ink/debatavond, waarna u een ticket per mail krijgt toegestuurd en vlak voor de debatavond een email met de links. Aanmelding kost €5 (excl. ticket- en transactiekosten).
De misschien wel grootste en bekendste kerststal van Nederland, de Bossche Kerststal in de Sint-Janskathedraal, is door de lockdown tot 19 januari gesloten. Leden van de Schola Cantorum hebben een video gemaakt met beelden van de kerststal en zang van het koor vanuit de Bossche Sint-Jan. Nu bezoekers de kerststal niet kunnen bezoeken, wordt de kerststal met mooie liederen digitaal ontsloten, om het kerstgevoel bij de mensen thuis te bezorgen.
Normaliter bezoeken 90.000 bezoekers de kerststal in de Sint-Jan, maar dit jaar was de kerststal nog maar amper open toen ook deze bezienswaardigheid gesloten werd. Dit tot spijt van veel trouwe bezoekers van de Sint-Jan en mensen die elk jaar naar de stal komen kijken tijdens de kerstperiode. Hier hebben enkele Schola-leden op ingespeeld door een speciale kerstmedley te maken met de kerststal als het decor. Het is dit jaar een hele andere kerststal dan andere jaren, zelfs met kleine hints naar de Coronapandemie die heerst. De populaire kerststal komt in deze video heel duidelijk naar voren. Elk tafereel is in de video te bekijken onder begeleiding van prachtige kerstcarols, waardoor het dus toch mogelijk is om de kerstsfeer van de Sint-Jan en de kerststal dit jaar mee te maken. Maar dan vanuit ieders eigen woonkamer.
Op 18 december was de première van de video op het Youtube-kanaal van de Schola Cantorum Den Bosch. De video zal tevens verspreid worden via USB-sticks naar verzorgingstehuizen in de gemeente ‘s-Hertogenbosch en omstreken. Normaliter komen er groepen uit deze verzorgingstehuizen ieder jaar naar de kerststal, maar dat kan dit jaar helaas niet.
Het project Zingen Op Afstand, waar deze kerstvideo onderdeel van is, is in april in het leven geroepen door enkele koorleden om de periode waarin zij niet mochten zingen te overbruggen. Eerder hebben het Brabants Dagblad, verschillende katholieke kranten en zelfs de mediasite van het Vaticaan (VaticanNews) over dit project geschreven.
Over aankomende video schreef het Brabants Dagblad mooi: ”Kerkkoor Schola Cantorum brengt Bossche kerststal zingend en virtueel bij mensen thuis”.
Om meer mensen toch een kersthart onder de riem te steken willen we u via deze weg aanmoedigen om deze kerstvideo door te sturen om mensen een lichtpuntje te geven in deze donkere kerstdagen.
Op vierkerstmis.nl is nieuw materiaal geplaatst. Zo is er nu een doeboek, speciaal voor kinderen tot en met 12 jaar (en verder voor iedereen die het leuk vindt). In het boekje staan onder meer een kleurplaat, ideeën om te knutselen, een recept voor kerstkransjes, een kerstgedicht en tips voor hoe je thuis Kerstmis kunt vieren. Het doeboek kan worden gedownload en geprint en is zo een leuk cadeau voor (klein)kinderen voor de kerstvakantie.
Verder biedt de site nu ook een link met een pagina op rkkerk.nl waar alle links naar de websites van de zeven bisdommen op staan. Zo kunnen bezoekers gemakkelijk doorklikken naar de site van hun eigen bisdom en daar de actuele bisdominformatie rondom Kerstmis volgen.
Promoot Vier Kerstmis via je social accounts!
Ook biedt www.vierkerstmis.nl een afbeelding bedoeld voor bisdommen, parochies en verder voor iedereen die via het eigen social media account wil oproepen om Kerstmis te vieren. De post is geschikt voor twitter, facebook en Instagram en kan men desgewenst linken aan de eigen website-url. Als heel veel mensen hier gebruik van maken klinkt zo de uitnodiging Vier Kerstmis overal op internet.
Ook op de radio is deze uitnodiging in de week voor Kerstmis te horen in een hiervoor speciaal gemaakt radiospotje. Het spotje is te beluisteren op radio 1, 4 en 5, maar ook hier:
De Nederlandse bisschoppen nodigen iedereen uit om Kerstmis te vieren ook al vinden de vieringen van kerstnacht dit dit jaar alleen achter gesloten deuren plaats. In een videoboodschap lezen de bisschoppen het evangelie van de nachtmis voor om iedereen te bemoedigen en aan te sporen Kerstmis niet over te slaan.
“Wij vieren met Kerstmis dat God zich tot onze naaste heeft gemaakt doordat zijn Zoon mens is geworden, als kind is geboren in Bethlehem”, zegt kardinaal Eijk. “Dat God in Christus onvoorwaardelijk van ons houdt en dat God zijn menslievendheid op aarde heeft laten zien”, zeggen bisschop De Korte en bisschop Van den Hout op hun beurt. Zij en de andere bisschoppen roepen van harte op: “Vier Kerstmis.”
Afgelopen weken is er in parochies snoeihard gewerkt om toch Kerstmis te kunnen vieren met de gezinnen. Kersttochten per familie, drive-in bij de kerststal, aangelichte kerken, challenges, voorleesactiviteiten en wat niet nog meer. In de lockdown die onlangs is afgekondigd, moeten veel van die activiteiten weer worden aangepast, en sommige activiteiten kunnen zelfs niet doorgaan. Een zware dobber voor alle betrokkenen.
Het bisdom (familiepastoraat) biedt u mogelijkheden aan om snel zelf toch met de gezinnen te kunnen vieren met Kerstmis. De eerste suggestie is om bij de kerststal in de plaatselijke kerk een gebedsviering te houden. Hierbij kunnen de figuren in de kerststal een belangrijke en beeldende rol spelen. De voorbede kan worden samengesteld uit intenties van communicanten, vormelingen, doopouders, enz. Deze viering kan worden gestreamd. Dat kan een livestream zijn. De viering kan ook van tevoren worden opgenomen, en op kerstavond worden gestreamd. Deze ongemakkelijke lockdown geeft ons de ruimte én de uitdaging hierbij de hulp in te roepen van parochianen die dit kunstje beheersen, maar vaak buiten beeld blijven.
De tweede suggestie is om een viering via Teams of Zoom te houden. Gezinnen kunnen via een QR code of mail hun belangstelling kenbaar maken, en een link krijgen. Tijdens deze online bijeenkomst deelt u een PowerPoint presentatie met een verhaal, liedjes, gebeden. Een voorbeeld voor de vierde zondag van de Advent vindt u hier. In verschillende parochies wordt gewerkt aan zo’n viering voor het feest van Kerstmis zelf. Mail naar familiepastoraat@bisdomdenbosch.nl en u ontvangt PowerPoints die met ons zijn gedeeld. Heeft u al een PowerPoint voor Kerstmis klaar? Deel hem met ons, om ook andere parochies van dienst te kunnen zijn. Zo maken we zichtbaar wat er allemaal wél gebeurt. Een mooi en krachtig teken in deze tijd.
De Nederlandse bisschoppenconferentie heeft op 15 december naar aanleiding van de indringende toespraak van minister-president Mark Rutte van maandag 14 december besloten dat in de Rooms-katholieke kerken dit jaar op kerstavond geen publieke vieringen, zoals de nachtmis, zullen plaatsvinden. Dat betekent dat er tussen donderdag 24 december 17.00 uur en vrijdag 25 december 07.00 uur in het geheel geen publieke vieringen worden gehouden. Juist de vieringen op kerstavond en in de kerstnacht worden doorgaans door veel mensen bezocht. De bisschoppen willen in deze periode van lockdown een beweging van veel mensen tegelijk voorkomen.
Het besluit om op kerstavond en in de kerstnacht geen publieke vieringen te laten plaatsvinden nemen de bisschoppen met pijn in het hart. Zij hebben echter vanaf het begin van de Covid-19 pandemie hun verantwoordelijkheid genomen voor de volksgezondheid en strikte maatregelen vastgelegd voor de vieringen. De dagmissen en andere vieringen met Kerstmis op 25 en 26 december kunnen wel – zij het maximaal met het beperkte aantal van dertig gelovigen – publiek worden gevierd.
Protocol blijft gelden
Waar er in november nog hoop was om Kerstmis met meer dan 30 mensen te vieren, is die hoop nu vervlogen. De bisschoppen zien zich met het oog op de volksgezondheid genoodzaakt het aantal aanwezigen bij een viering beperkt te houden tot maximaal 30, exclusief bedienaren, medewerkers en zangers. Tijdens de vieringen gelden alle maatregelen en beperkingen die al eerder zijn vastgelegd in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’. Dit is inclusief het dringende advies om een mondkapje te dragen dat alleen afgaat bij het ontvangen van de Heilige Communie. De bisschoppen benadrukken dat er ook in de kerstvieringen op Eerste en Tweede Kerstdag geen samenzang kan plaatsvinden en dat koorzang met maximaal vier zangers is toegestaan, alleen in een veilige opstelling.
Buiten de periode van donderdag 24 december 17.00 uur tot vrijdag 25 december 07.00 uur waarin er in het geheel geen publieke vieringen zullen zijn, blijven de vieringen dus publiek toegankelijk, omdat de bisschoppen dit als essentieel beschouwen: de eredienst en de sacramenten bieden mensen geestelijk voedsel ter ondersteuning van het persoonlijk geloofsleven dat kracht, hoop en moed geeft, juist ook in deze moeilijke tijd.
Geen groepsactiviteiten zoals bezoek aan de kerststal
Verder wijzen de bisschoppen er op dat de kerken geen groepen mogen ontvangen die bijvoorbeeld de kerststal komen bekijken. Speciale kerstactiviteiten voor groepen in en buiten de kerk zijn niet toegestaan. Activiteiten buiten waarvoor de lokale overheid expliciet toestemming heeft gegeven, vallen niet onder deze beperking.
Het blijft wel mogelijk dat parochies de kerk openstellen om mensen de gelegenheid te bieden individueel de kerk te bezoeken voor een moment van gebed of om een kaars op te steken. Ook kan de op een aantal plaatsen bestaande traditie om op Oudjaarsavond om 24.00 uur de kerkklokken te luiden, voort worden gezet om de onderlinge verbondenheid met de gelovigen in de samenleving te onderstrepen.
Tenslotte roepen de bisschoppen nogmaals op om vooral wél Kerstmis te vieren. De vieringen op kerstavond en in de kerstnacht zijn niet publiek toegankelijk, maar zullen wel plaatsvinden en door vele parochies worden uitgezonden via de live stream en ook op NPO2 is via KRO-NCRV om 23.30 uur de nachtmis te volgen. Ook andere vieringen zijn via live stream of televisie mee te vieren. De bisschoppen nodigen iedereen daar van harte voor uit via de speciale website www.vierkerstmis.nl Via die site kunnen gelovigen onder meer de eigen parochie vinden op internet en zien wat de mogelijkheden zijn om thuis Kerstmis mee te vieren.
In zijn nieuwste encycliek Fratelli Tutti werkt Paus Franciscus typisch franciscaanse thema’s uit als barmhartigheid, respect voor andersgelovigen en inzet voor vrede en verzoening. Om de boodschap van Fratelli Tutti beter bekend te maken, organiseert de Laudato Si-werkgroep Nederland in samenwerking met Vastenactie een webinar op vrijdag 29 januari, van 14.00 uur tot 16.15 uur.
Paus Franciscus daagt de lezer in zijn nieuwe encycliek uit om na het crisisjaar 2020 te werken aan een mondiale samenleving waarin kwetsbare groepen de kans krijgen om een waardig leven te leiden en om er gezamenlijk voor te zorgen dat er toekomst is voor de generaties die na ons komen. De paus biedt daarmee een hoopvol perspectief. Deze nieuwe encycliek vormt daarmee een tweeluik met zijn eerdere encycliek Laudato si’ uit 2015, waarin de verbondenheid met de schepping centraal staat.
Mgr. De Korte verzorgt de inleiding
Mgr. Gerard de Korte, voorzitter van de Laudato Si-werkgroep, houdt tijdens het webinar een algemene inleiding over de nieuwe encycliek. Broeder Theo van Adrichem ofm spreekt over het belang van interreligieuze dialoog in de 21e eeuw. Prof. dr. Fred van Iersel gaat in op de vernieuwing van het kerkelijk denken over oorlog en vrede in de nieuwe encycliek. Kleine Zuster Els van Jezus zal vertellen hoe de universele broederschap van de zalige Charles de Foucauld in deze tijd wordt beleefd.
Het webinar is gericht op parochianen, leden van religieuze instituten en leden van katholieke lekenbewegingen en ieder die zich interesseert in de visie van paus Franciscus. Deelname is gratis. Aanmelden kan via Vastenactie: info@vastenactie.nl
Op 13 december 2020 is te Laarbeek overleden de zeereerwaarde pater Arie C. Wester ofm, emeritus pastor van de parochie Zalige Pater Eustachius van Lieshout te Beek en Donk.
Pater Wester is geboren in Oudorp op 5 november 1939 en tot priester van de Minderbroeders Franciscanen gewijd op 4 oktober 1970.
Na als vlootaalmoezenier en justitiepastor werkzaam te zijn geweest, was hij in het Bossche bisdom werkzaam als pastor van het Longcentrum Dekkerswald te Groesbeek (van 2005 tot 2007) en als pastoor van de parochies H. Willibrordus te Bakel, H. Willibrordus te Milheeze en H. Margaretha Maria Alacoque te De Rips.
Per 1 juni 2013 werd hij benoemd tot pastor van de parochie Zalige Pater Eustachius van Lieshout uit welke functie hem per 1 januari 2015 vanwege emeritaat eervol ontslag werd verleend. In zijn emeritaat is hij nog tot voor kort dienstbaar gebleven aan de parochie voor liturgische vieringen.
Moge hij rusten in vrede!
De uitvaart zal vanwege de coronacrisis in besloten kring plaatsvinden.
Zondagmiddag13 december tijdens het kerstconcert van de Schola Cantorum in de Sint-Janskathedraal sprak bisschop Gerard de Korte zijn jaarlijkse kerstboodschap uit.
Kerstboodschap 2020
VOORBIJ DE VERHARDING
over polarisatie en solidariteit
Beste broeders en zusters,
In deze tijd van Advent leven wij stap voor stap toe naar het Kerstfeest.
Advent verbinden wij met woorden als verwachting en verwondering. Wij verwachten immers de komst van Christus. En wij mogen ons opnieuw verwonderen om God die ons in Hem heeft opgezocht. Christus als de Emmanuel. God met ons.
Dit jaar vieren wij het geboortefeest van de Heer in bijzondere omstandigheden. Het jaar dat bijna achter ons ligt, zal ongetwijfeld worden herinnerd als het jaar van het virus; een onzichtbaar virus houdt heel de wereld in de greep. En de gevolgen zijn enorm: medisch, sociaal en economisch. Miljoenen mensen op deze aarde zijn besmet. Een deel van hen is gestorven. Tallozen die al eenzaam waren, zijn nog eenzamer geworden. En voor velen is de bestaanszekerheid aangetast. Banen zijn verdwenen en niet weinig bedrijven zijn in de gevarenzone gekomen. Alles bijeen: een jaar van onveiligheid en onzekerheid, maar ook een jaar van polarisatie en maatschappelijke verharding.
Maatschappelijke verharding
Velen van ons hebben de afgelopen maanden de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten op de voet gevolgd. Wat in dat land gebeurt, heeft immers voor de hele wereld gevolgen.
De Verenigde Staten vormen nog steeds de machtigste natie op aarde. De uitslag van de verkiezingen zal velen in Nederland een zucht van verlichting hebben gegeven. Maar de giftige polarisatie is niet ten einde gekomen. De zittende president speelt een gevaarlijk spel. Hij zaait twijfel over de uitslag. Het is onverantwoordelijk gedrag want vertrouwen komt de voet en gaat te paard. Velen hopen dat de nieuwe president op een waardige wijze zijn ambt zal vervullen. Dat hij bruggen zal bouwen en mensen bij elkaar kan brengen. Verzoening en samenwerking hebben de VS juist in deze dagen hard nodig. Voorafgaand aan de verkiezingen was er een harde strijd met scheldwoorden, met verwensingen, met halve en hele leugens. Het toont dat de VS te maken heeft met een meervoudige crisis. Niet alleen medisch door de coronacrisis, niet alleen economisch en sociaal, niet alleen politiek, niet alleen een ecologische, maar vooral ook een morele crisis.
Wat geldt voor de VS, geldt helaas voor veel meer landen.
In september sprak de Franse minister van Binnenlandse zaken over een verwildering van de samenleving. Er leeft breed in de Franse samenleving een gevoel van onveiligheid. Zeker nu een leraar door een religieuze fanaticus op straat is onthoofd. Een afschuwelijk voorval: een onthoofding als wraak voor het tonen van een spotprent. Een schokkend gebeuren.
Helaas gaat de maatschappelijke verharding ook niet aan Nederland voorbij. Op sociale media wordt vaak op de man of vrouw gespeeld en niet op de bal. Politici krijgen te maken met bedreigingen. Steeds vaker is de sfeer grimmig, tot doodsverwensingen toe. Soms zelfs zodanig ernstig dat zij hun werk moeten aanpassen.
Enkele maanden geleden schreef Tony van der Meulen in het Brabants Dagblad een mooie column. Hij verwees naar het Titus Brandsmalyceum in Oss. Aan de muur van de school hangt een spandoek met als tekst: Land waarin samen zijn verademing is. Het vormt een regel uit een gedicht van de Eindhovense dichter Frank Eerhart.
Land waarin samen zijn verademing is:
mensen met korte lontjes en grote monden komen tot zwijgen;
mensen erkennen hun eigen kwetsbaarheid;
mensen zoeken naar wat hen verbindt.
Inderdaad: een verademing.
Enkele jaren geleden deed ik in een eerdere kerstboodschap een oproep tot hoffelijkheid in de publieke ruimte. Helaas is die oproep nog steeds nodig. Ons land zou nog mooier zijn als wij op een hoffelijke wijze elkaar tegemoet zouden treden.
Zoeken van oorzaken
De boosheid van mensen, hun woede, wrok en haat komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. Soms is er sprake van ongerichte rancune. Maar achter de boosheid gaat veelal verdriet, het gevoel van miskenning en afwijzing schuil. Per land zijn er voor de maatschappelijke verhitting overigens grote verschillen. Toch meen ik dat er enkele zaken uitspringen en overal terugkomen. Ik noem allereerst de angst voor het andere; het vreemde. Maar ook, en daarmee verbonden, de groeiende bestaansonzekerheid van een deel van de bevolking. Bij de angst voor het vreemde valt een hele waaier te constateren.
Ik noem: angst voor Mexicanen in de VS;
angst voor moslims in Hongarije;
angst voor migranten in Nederland.
Die angst is, begrijpelijkerwijs, groter bij mensen met bestaansonzekerheid, met name in sociaal-economische zin. Veel angst leeft bij grote delen van de middenklasse. Zij vrezen een daling van hun levensstandaard. Migranten worden gemakkelijk gezien als concurrenten op de arbeidsmarkt en de woningmarkt. Een vacature kan maar één keer worden vervuld. En een sociale huurwoning kan maar één keer worden vergeven.
Deze angst vormt een realiteit die onze bestuurders serieus moeten nemen. Zij zijn geroepen om werkbare antwoorden te vinden voor de problemen van onze tijd. Maar angst kan mensen verlammen, zoals een konijn kan verstijven in het licht van de koplampen van een auto.
Paus Franciscus maakt zich zorgen over deze houding van angst. Zij maakt mensen immers gemakkelijk onverdraagzaam en zelfs racistisch. Angst berooft ons van het vermogen anderen werkelijk te ontmoeten. Zo verdort onze naastenliefde en ons menszijn. Het dempen van de bronnen van maatschappelijke angst en onveiligheid behoort naar mijn diepe overtuiging tot de opdracht van onze bestuurders op plaatselijk, provinciaal en landelijk niveau. Zo kunnen ook haat, onfatsoen en verbale en fysieke bedreigingen worden geëlimineerd.
Een katholieke reactie op de nood van onze tijd
Hoe kan een katholiek antwoord op de nood van onze tijd eruit zien?
De oproep tot hoffelijkheid en fatsoen heeft voor een christen niet alleen te maken met een vorm van beschaving. Hoe belangrijk innerlijke beschaving natuurlijk ook is, voor een christen heeft fatsoen en hoffelijkheid een gelovig fundament. Jezus zegt in het Evangelie belangrijke dingen:
Oordeelt niet, dan zult ge niet geoordeeld worden. Veroordeelt niet, dan zult gij niet veroordeeld worden.
Spreekt vrij en gij zult vrijgesproken worden. De maat die gij gebruikt zal ook voor u gebruikt worden. (Lucas 6,36- 38).
Niet een benepen maat hanteren maar een ruime, milde en barmhartige maat.
Is er dan geen goed en kwaad?
Is alles dan even waar?
Natuurlijk niet maar, zo houdt Jezus ons voor, de ander heeft misschien wel een beter zicht dan jijzelf. Wij kunnen heel gemakkelijk fel en onbarmhartig oordelen over de splinter in het oog van de ander terwijl wij aan de balk in ons eigen oog voorbij zien. (Lucas 6, 42).
Deze woorden van Christus hoor ik als een oproep tot bescheidenheid en zelfkennis.
Een oproep ook tot zelfkritiek en zelfcorrectie.
Niet oordelen, niet veroordelen maar dragen en verdragen.
Niet afstoten en isoleren maar erbij houden.
Niet afschrijven maar ons in elkaar verdiepen.
Fratelli Tutti
Op 4 oktober, de feestdag van de heilige Franciscus, publiceerde onze paus zijn nieuwe encycliek Fratelli Tutti. In deze rondzendbrief houdt de paus een hartstochtelijk pleidooi voor een broeder- en zusterschap. Mensen hebben dezelfde Schepper. Het is belangrijk om dat, ondanks alle politieke of levensbeschouwelijke verschillen, nooit te vergeten. In ons land worden felle debatten gevoerd. De vrijheid van meningsuiting lijkt grenzeloos.
Gelukkig het land waar je alles mag denken en zeggen. Maar even gelukkig het land waar mensen niet alles zeggen wat ze denken. Wij hoeven kwetsen niet tot norm te verheffen.
Daarom is een andere houding veel vruchtbaarder:
Even tot tien tellen.
Even beseffen dat woorden hard kunnen aankomen.
Vanuit respect de medemens niet willens en wetens beledigen.
Nederland heeft behoefte aan mensen die bereid zijn om in de schoenen van een ander te gaan staan. Aan mensen die kunnen luisteren en zich kunnen inleven in de ander. Geen verdere polarisatie en het vergroten van verschillen maar veeleer het zoeken naar consensus, onderlinge verbondenheid en solidariteit. In het Evangelie horen wij dat Jezus mensen met medelijden aankijkt. Medelijden is niet meewarig maar met sympathie. Dat wij sympathieke mensen zijn. Mensen die zuinig zijn op elkaar.
Tot slot
Broeders en zusters, wij zijn op weg naar het Kerstfeest.
Opnieuw vieren wij de geboorte van Jezus Christus. In Hem toont God zijn verbondenheid en solidariteit met onze wereld en met ieder van ons. Ik hoop dat de Heer in ons eigen bestaan welkom is. Uiteindelijk gaat het in ons geloof immers om een leven in verbondenheid en vriendschap met Christus. In kracht van zijn Geest kunnen wij alle verharding en polarisatie achter ons laten. In de kracht van zijn Geest kunnen wij kiezen voor verbondenheid en onderlinge solidariteit.
Vanuit die overtuiging wens ik u een gezegend, een zalig Kerstfeest toe.
Bisschop Gerard de Korte ontstak afgelopen week de tweede kaars van de adventskrans. Leo Fijen had een gesloofsgesprek met de bisschop.
De bisschop sprak over tekenen van de goedheid, de gemeenschapszin, de diaconie en de oecumenische samenwerking. Gelukkig zien we deze tekenen in de deze donkere en onzekere tijden. Het wordt Kerstmis, maar wel een kerstmis met veel zorgen en onzekerheden. Gelukkig ook een Kerstmis waarin het goede in de mens naar voren brengt.
Kerstmis op anderhalve meter, met noden en zorgen. Deze Kerstmis roept ons juist op extra naar elkaar om te kijken. Kijken naar de Ander doet kijken naar naar de ander.
Op 4 december 2020 is te Gemert overleden de eerwaarde heer Johannes Josephus van Gemert, emeritus diaken van de parochie Heilige 3-Eenheid te Gemert-De Mortel.
Diaken Van Gemert is geboren in Vught op 15 maart 1945 en tot permanent diaken van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 25 september 1993. Na zijn wijding was hij werkzaam in de parochies H. Clemens en Sint Andries te Nuenen van 1993 tot 1995.
Per 16 oktober 1995 werd hij benoemd tot diaken van de parochie Gemert-Kern, welke per 1 januari 2008 fuseerde met de parochie H. Antonius Abt te De Mortel tot de parochie Heilige 3-Eenheid.
Per 1 maart 2010 werd hem wegens emeritaat eervol ontslag verleend.
Moge hij rusten in vrede!
Wegens de coronamaatregelen zal de uitvaart in beperkte kring plaatsvinden in de Sint Jans’ Onthoofdingkerk te Gemert.
Onlangs is de website Vierkerstmis.nl online gegaan. Op deze website nodigen de Nederlandse r.-k. bisschoppen iedereen uit om ook dit jaar Kerstmis te vieren, al is alles anders door Covid-19. De website biedt concrete handvatten om Kerstmis te vieren, ook als er geen plek in de kerken is. Thuis vieren met een liturgieboekje voor de live stream of t.v. kan ook en wordt van harte aanbevolen want Kerstmis is te belangrijk om niet te vieren.
Door de beperkingen die er zijn in verband met Covid-19 kan er naar alle waarschijnlijkheid maar een beperkt aantal aanwezigen bij elke kerstviering zijn. Maar Kerstmis kan als belangrijk hoogfeest juist in deze tijd mensen inspireren en bemoedigen met de boodschap dat Jezus naar de wereld is gekomen om dichtbij te zijn in het leven van iedereen.
Vieren in verbinding
De website Vierkerstmis.nl helpt ook om de eigen parochiewebsite te vinden zodat mensen daar kunnen kijken of ze een plek kunnen reserveren voor de kerstmissen. Is er geen plek, dan wordt er mogelijk wel een live stream verzorgd, zodat ze thuis mee kunnen vieren. In het afgelopen jaar hebben veel parochies ervaring opgedaan met het live streamen van hun vieringen via internet. Dit biedt met de feestdagen de mogelijkheid om verbinding te maken met iedereen die normaal gesproken graag bij een van de kerstvieringen had willen zijn. Verder zijn er de Eucharistievieringen op t.v. bij NPO2, uitgezonden door de KRO. Ook daar kan men Kerstmis meevieren.
Op Vierkerstmis.nl is verder onder meer een link te vinden naar een website met liturgieboekjes voor de zondagen van de Advent en de vieringen tijdens de feestdagen. Ook is er een directe link naar het kerstverhaal in Lucas 2.
Verstuur een kerstkaart De Vier Kerstmis-kerstkaart die beschikbaar is als download, is printbaar op bijvoorbeeld fotopapier. Er blijft ruimte over om een eigen, handgeschreven tekst toe te voegen aan de binnenzijde als de kaart gevouwen is. De kerstkaart wordt daarnaast ook als drukbestandje aangeboden voor degenen die er zelf meerdere willen laten drukken. In deze tijd van Covid-19, met alle beperkingen op het gebied van familie- en vriendenbezoek, is het krijgen van een kerstkaart een lichtpunt. Versturen dus!
Bestseller als download Verder wordt bezoekers van Vierkerstmis.nl gratis het boekje Van Allerheiligen tot Kerstmis aangeboden. Deze recente bestseller van uitgeverij Adveniat is door uitgever Leo Fijen voor dit doel beschikbaar gesteld. Het is een boekje voor iedereen die in de Advent toe wil bidden naar Kerstmis. Met bijdragen van onder anderen mgr. J. Hendriks, bisschop van Haarlem-Amsterdam, Herman Finkers, Anselm Grün en Antoine Bodar.
#Nietalleen kaarsje Ook is een link toegevoegd naar de decemberactie van #NietAlleen. Dit platform is interkerkelijk opgezet in de eerste maanden van de Covid-19 pandemie als online plek waar mensen hulp kunnen aanbieden maar ook kunnen vragen. Voor de maand december is er de campagne: ‘Je hoeft het #Nietalleen te doen!’. Onderdeel daarvan is het uitdelen van een #Nietalleen kaars of kaartje. Dat werkt dan als volgt:
Bezoek iemand in je omgeving en laat weten dat je er voor die persoon bent. Neem een kaarsje mee – een mooie herinnering voor degene die je bezoekt én een symbool van licht en hoop.
Maak er een #Nietalleen kaarsje van met een kaarswikkel en/of kaartje. Te bestellen of uit te printen via de site van #Nietalleen.
Vraag of degenen die je bezoekt de kaars elke avond achter hun raam willen branden als teken van verbonden zijn (en doe dat zelf ook!)
Tijdens de periode van de Advent wordt Vierkerstmis.nl nog verder aangevuld met onder meer een doeboekje voor gezinnen, om thuis met de kinderen mee te kunnen vieren en een video met een boodschap van de bisschoppen, speciaal voor Kerstmis 2020. Kijk voor meer informatie op Vierkerstmis.nl.
Namens de Nederlandse bisschopppen nodigen Mgr. De Korte en Mgr. Mutsaerts iedereen uit om Kerstmis te vieren ook al vinden de vieringen van kerstnacht dit jaar alleen achter gesloten deuren plaats.
Bisschop De Korte zal op 24 december in een lege Sint-Janskathedraal het kerstfeest vieren. In onderstaand filmpje roept de bisschop iedereen op om Kerstmis te vieren; thuis maar tegelijk digitaal verbonden met één van de kerken.
Bisschop De Korte: “God zoekt ons in Jezus op; Hij wil onze Vrede zijn. Hij wil ons bemoedigen in deze hele nare en vervelende tijd. Laat u bemoedigen door God die in Jezus Christus ook dit jaar in ons bestaan wil komen.”
Vierkerstmis.nl
Kijk op vierkerstmis.nl voor tips. Zoals een doeboekje, speciaal voor kinderen tot en met 12 jaar en voor iedereen die het leuk vindt. In het boekje staan onder meer een kleurplaat, ideeën om te knutselen, een recept voor kerstkransjes, een kerstgedicht en tips voor hoe je thuis Kerstmis kunt vieren.
Bisschop De Korte zal celebrant zijn in de Nachtmis (24 december om 22.00 uur) en in de vieringen van Eerste Kerstdag (25 december om 10.00 uur) en Tweede Kerstdag (26 december om 10.00 uur).
De Bossche Kerststal is helaas voor publiek gesloten. Vlak voor Kerstmis zijn een impressie van de Kerststal van de Sint-Jan en een kerstmedley van de Schola Cantorum online gepubliceerd. Echt iets om te bekijken!
Hieronder kunt u eenvoudig de parochie of geloofsgemeenschap vinden die hoort bij uw woonadres. Klik hier om uw parochie te vinden. Wilt u meer informatie? Via bovenstaande link ziet u ook wat de website is van uw parochie. Daar vind u meer informatie over de vieringen, ook tijdens de feestdagen!
De Blijde Boodschap van Kerstmis.
Het Evangelie van de nachtmis wordt in een videoboodschap voorgelezen door de bisschoppen van Nederland om iedereen te bemoedigen en aan te sporen Kerstmis niet over te slaan.
“Wij vieren met Kerstmis dat God zich tot onze naaste heeft gemaakt doordat zijn Zoon mens is geworden, als kind is geboren in Bethlehem”, zegt kardinaal Eijk. “Dat God in Christus onvoorwaardelijk van ons houdt en dat God zijn menslievendheid op aarde heeft laten zien”, zeggen bisschop De Korte en bisschop Van den Hout op hun beurt. Zij en de andere bisschoppen roepen van harte op: “Vier Kerstmis.”
De huidige bisschop van ’s-Hertogenbosch, Mgr. Gerard de Korte, en zijn voorganger, Mgr. Antonius Hurkmans, hebben in het afgelopen decennium uiterst belangwekkende archieven in bewaring gegeven aan het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) in ‘s-Hertogenbosch. De kern ervan wordt gevormd door het archief van de eerste zeven bisschoppen van ’s-Hertogenbosch. De inventaris is nu raadpleegbaar via www.bhic.nl en de stukken kunnen voor een belangrijk deel tevens in digitale vorm ingezien worden.
Politiek en kerkelijk van grote betekenis
Het archief van de oude bisschoppen van ’s-Hertogenbosch is door veel omzwervingen in onrustige tijden gehavend overgebleven. Toch is het politiek en kerkelijk van grote betekenis. Het toont ons hoe de bisschop moest laveren en marchanderen om zijn macht te vestigen en te handhaven. Het was een ware veroveringstocht, hem van bovenaf door paus en koning opgelegd met enorme hindernissen. Zijn contacten liepen in zuidelijke richting: het hof in Brussel, de aartsbisschop van Mechelen, de Universiteit van Leuven. De geplande bisdommen in het noorden konden niet tot ontwikkeling komen wegens de Opstand. Binnen zijn bisdom moest hij onderhandelen met onwillige kapittels en kloosters, die hun autonomie hardnekkig verdedigden, en een parochiegeestelijkheid en parochianen die niet zaten te wachten op strakkere regels. Voor de opbouw van een gezonde parochie- en kloostergeestelijkheid verleende de bisschop wijdingen en benoemde hij deze wijdelingen in de parochies. In zijn archief krijgen we inzicht in de ontwikkelingen in zijn bisdom via visitatieverslagen, vonnissen die hij persoonlijk velde in geval van zware zonden, en wijdingsverzoeken en benoemingen. Een afzonderlijk archief, de oude parochiedossiers, bevat stukken voor iedere afzonderlijke parochie en de daar gevestigde religieuze instellingen.
Deze archieven van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch zijn nu ontsloten en digitaal te raadplegen via www.bhic.nl.
Het merendeel van de stukken is in het Latijn gesteld. De gegevens over benoemingen, wijdingen en vonnissen zijn via een afzonderlijke database doorzoekbaar gemaakt op persoons- en plaatsnaam met samenvatting van de teksten. Onderzoeksmogelijkheden zijn er op uiteenlopende terreinen, van lokaal tot nationaal: politiek, kerkhistorisch, genealogisch, sociaal en (huwelijks)moralistisch om er enkele te noemen. De jongere archieven van de bisschop, vooral vanaf de negentiende eeuw, worden door het bisdom zelf bewaard.
Brief Hertog van Alva
Brief van de hertog van Alva aan de bisschop van ‘s-Hertogenbosch waarin hij hem namens de koning vraagt gebeden uit te spreken en processies te houden wegens de grote overstromingen en hem aanspoort onderwijsinstellingen op te richten volgens opdracht van het Concilie van Trente en het provinciaal concilie van Mechelen, 1571
BHIC, 2147 Archief van de bisschop van ‘s-Hertogenbosch, 1559-circa 1650, inv.nr. 206
Stukje geschiedenis
In 1559 viel het besluit de oude middeleeuwse bisdommen in de Nederlanden te reorganiseren. Voor het grondgebied van het huidige Noord-Brabant betekende dit grofweg dat het bisdom Luik er zijn macht verloor. Antwerpen werd centrum van een bisdom waarbinnen onder meer het westen van het huidige Noord-Brabant viel. ’s-Hertogenbosch werd een bisschopsstad voor het oostelijke deel en noordwestelijke deel, met een uitloper naar het zuiden tot voorbij de Abdij van Tongerlo, die als inkomstenbron toeviel aan de nieuwe bisschop. Aan deze herindeling lagen politieke motieven van Karel V en zijn zoon Filips II ten grondslag. Kerkelijk gezien was het een gelegenheid de hervormingen die vastgelegd waren door het Concilie van Trente (1545-1563), in praktijk te brengen.
De eerste Bossche bisschop, Sonnius, kreeg het niet gemakkelijk. De stad en het kapittel van Sint-Jan hadden geen behoefte aan een ‘inspecteur’ die hun politiek en kerkelijk de les kon lezen. De landsheer droeg de kandidaten voor de bisschopszetel immers bij de paus voor. De adel zag zich de pas naar gemakkelijke baantjes in de kerk afgesneden, nu de bisschop kwaliteitseisen ging stellen. De abdijheren van Tongerlo wensten zich geen opgedrongen abt. Het lagere volk had niet veel meer op met de oude kerk en stond onder invloed van antikatholieke hervormingsbewegingen, zoals lutheranen en wederdopers. In de eerste decennia van zijn bestaan verloor het bisdom zijn noordwestelijke gebieden aan de opstandelingen. In 1579 liep ’s-Hertogenbosch in een burgeroorlog, die tientallen personen het leven kostte, bijna van Spaanse zijde over naar de opstandige staten. De bisschop was de stad ontvlucht.
Tijdens de wapenstilstand tussen de vechtende partijen (1609-1621) kon de bisschop eindelijk greep krijgen op zijn gebied en een kerkelijk tegenoffensief lanceren. Maar deze contrareformatie eindigde toen de stad in 1629 door de Republiek der Verenigde Nederlanden op Spanje werd veroverd. Tot 1636 kon de bisschop zijn diocees vanuit het kasteel van Geldrop besturen, daarna koos hij domicilie in de Spaanse Nederlanden. Na het terugtreden in 1645 van de zevende bisschop, Joseph Bergaigne, veranderde de status van het bisdom tot apostolisch vicariaat. Bij het zogenaamde Herstel van de Bisschoppelijke Hiërarchie in 1853 is de bisdomsstatus hersteld.
’s-Hertogenbosch, 1 december 2020
Straf voor een zware zonde
Een gehuwde inwoner uit Boxtel had gemeenschap gehad met zijn ongehuwde dienstmeid. De bisschop bepaalt dat hij haar meteen uit zijn huis moet verwijderen en niet meer met haar mag omgaan. Hij moet zijn vrouw vergiffenis vragen en op komende Allerheiligen, gekleed in witte linnen kleding, in de parochiekerk van Boxtel met een brandende waskaars van een half pond in de processie naar het Heilig Sacrament gaan en deze kaars vervolgens voor het Heilig Sacrament offeren. De drie eerstkomende vrijdagen moet hij op water en brood vasten en op die dagen de mis horen. Hij moet bij de deken van Boxtel biechten en van hem de absolutie afsmeken. Van deze penitentie moet hij binnen twee weken een getuigenis van de deken van Boxtel aan de bisschop tonen. 23 oktober 1600.
BHIC, 2147 Archief van de bisschop van ‘s-Hertogenbosch, 1559-circa 1650, inv.nr. 158 scan 23 (rechter pagina)
Met Kerstmis in het vooruitzicht zijn veel parochies volop bezig met de voorbereidingen om tijdens de feestdagen zo veilig en tegelijk zo waardig mogelijk te kunnen vieren. Dit levert een aantal vragen op in relatie tot het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’. De antwoorden worden hieronder gegeven.
Is er al iets te zeggen over het maximaal toegestane aantal kerkgangers met Kerstmis?
Daar is helaas nog niet met zekerheid iets over te zeggen. Net als de overheid maken de bisschoppen zich zorgen over de huidige ontwikkeling in de cijfers van Covid-19. Deze geven op dit moment nog geen aanleiding tot hoop dat veel meer gelovigen dan het huidige aantal van 30 kunnen deelnemen aan de vieringen met Kerstmis. De overheid heeft aangegeven dat rond 8 december bekend zal worden gemaakt of de algemene richtlijnen voor samenkomsten met groepen met het oog op Kerstmis en Oud en Nieuw wel of niet versoepeld kunnen worden.
De bisschoppen vragen daarom op dit moment aan de parochies zich voor te bereiden op het vieren van Kerstmis met maximaal 30 aanwezigen, exclusief bedienaren, per viering, maar met de mogelijkheid om op te schalen naar een hoger aantal als de Covid-19 cijfers daar half december aanleiding toe geven.
De R.-K. Kerk blijft hierover in gesprek met de overheid en houdt uiteraard de parochies van nieuwe ontwikkelingen op de hoogte.
Komt er ruimte voor openluchtvieringen en/of herderstochten en dergelijke?
De huidige overheidsregel is dat men buitenshuis met maximaal 4 personen van verschillende huishoudens een groep mag vormen. De lokale overheid (gemeente, veiligheidsregio) kan hiervan afwijken en voor religieuze bijeenkomsten plaatselijk ontheffing op deze algemene overheidsregel verlenen. Dit betekent dat in beginsel openluchtvieringen, herderstochten, processies en dergelijke buiten niet plaats kunnen vinden, tenzij de plaatselijke parochie hiervoor van haar lokale overheid uitdrukkelijk toestemming heeft gekregen.
Op 18 november heeft de overheid nieuwe regels gepubliceerd over zingen. Wat betekent dit voor zingen in de R.-K. Kerk en voor koren?
Omdat een verhoogd besmettingsrisico door zingen niet kan worden uitgesloten heeft de overheid zingen in een groep (van 2 personen of meer) vanaf 19 november 2020 verboden. Vanuit het oogpunt van godsdienstvrijheid is zingen tijdens vieringen in de kerk niet verboden, maar wordt aangeraden zeer voorzichtig te zijn.
De regels in de R.-K. Kerk blijven ongewijzigd, dat betekent dat tijdens vieringen geen samenzang plaatsvindt en zang slechts is toegestaan door één cantor of enkele zangers, zoals in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ is vastgelegd.
Oefenen door amateurkoren valt onder de algemene overheidsregel van zingen in een groep. Amateurkoren kunnen daarom niet bij elkaar komen om te oefenen.
Per 1 december is een mondkapje in publieke ruimtes verplicht, maar dit geldt niet voor gebedshuizen. Wat betekent dit voor de R.-K. Kerk?
Het eerder door de bisschoppen gegeven dringend advies, dat aanwezigen een mondkapje dragen tijdens de viering, blijft gelden. Bij voorkeur wordt het mondkapje alleen afgedaan tijdens het ontvangen van de Heilige Communie.
Wat is het advies met betrekking tot verwarming van de kerkgebouwen?
Verwarming van het kerkgebouw door middel van radiatoren en vloerverwarming is mogelijk, ook tijdens de eredienst; heteluchtverwarming mag alleen vóór de viering aan, moet tijdens de viering worden uitgezet en aanwezigen dienen altijd op tenminste drie meter afstand te blijven van de vloerroosters.
Hoeveel tijd moet er tussen twee opeenvolgende vieringen worden aangehouden?
Om het risico op besmettingen te minimaliseren is het dringende advies om tussen twee vieringen contactoppervlakken goed schoon te maken en de kerk daarna te luchten/spuien. Luchten/spuien betekent dat ramen, luiken en deuren zodanig tegenover elkaar worden opengezet dat een flinke luchtstroming of – circulatie door de ruimte ontstaat. Tijdens het luchten/spuien mogen er geen mensen aanwezig zijn in de ruimte. Het advies is om tussen verschillende vieringen tenminste twee uur aan te houden om te luchten.
Hoeveel mensen mogen een uitvaart bijwonen?
Uitvaarten mogen vanaf 19 november door maximaal 100 personen worden bijgewoond. Dat geldt ook voor uitvaarten in de R.-K. Kerk, mits in het kerkgebouw waar de uitvaart plaatsvindt 1,5 meter afstand tussen de aanwezigen in acht kan worden genomen. Voor alle andere vieringen blijft voorlopig het aantal van maximaal 30 aanwezigen gelden.
Afgelopen zondag vierden wij de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Een soort Oudjaar dus.
Wie wilde, kon in ’s-Hertogenbosch al oliebollen eten want een oliebollenkraam staat voor de Sint Jan. Met het hoogfeest van Christus Koning hebben wij de kern van ons geloof gevierd. Christus is onze koning. Hij draagt onze goede aarde. Maar ook ons eigen leven rust in zijn hand. Het is goed om stil te staan bij de contouren van het koningschap van onze Heer. Wat betekent het koningschap van Christus voor mijn alledaagse leven?
Koning Christus: dienaar en vredevorst In onze dagen zijn er nog maar weinig koningen. In democratische landen, als Nederland, hebben aanwezige koningen primair een ceremoniële rol. De koning symboliseert de eenheid van het land en geldt als een verbindende figuur binnen een veelkleurige samenleving. Dat is wel eens anders geweest. Wij kennen allemaal de verhalen over koningen met grote legers. Koningen als mannen die met geweld hun wil opleggen. In de geschiedenis van Israël zijn er ook koningen. Wij kennen allemaal de namen van Saul, David en Salomo. De Heilige Schrift geeft een vrij realistisch beeld van hen en hun duistere kanten worden niet verzwegen. Zo wordt koning Saul beschreven als jaloers en is koning David een man van overspel en moord. De wijze koning Salomo blijkt ook afgoden te vereren. Israëls koningen falen dus regelmatig. Het zijn herders die als herders tekortschieten.
In de dagen van Jezus is het Heilig Land bezet door de Romeinen. Met veel geweld heeft Rome een groot rijk tot stand gebracht. De Joden hebben hun onafhankelijkheid verloren. Tegen die achtergrond schetst het Nieuwe Testament ons een andere koning. Koning Jezus. Niet als een man van geweld maar als een dienaar, ten einde toe. Jezus wordt als koning voor de rechterstoel van Pilatus gebracht. Maar zijn koningschap is niet van deze wereld. Anders zou Jezus zich niet zonder slag of stoot hebben laten arresteren. Zijn leerlingen zouden dan alssoldaten voor hem hebben gevochten. Maar de koninklijke weg die Jezus gaat, is principieel geweldloos. Hij neemt geen leven van anderen maar zal uiteindelijk zijn leven geven. Voor armen en zieken; voor mensen die geen helper hebben en schuld dragen. Hij is een herder die zijn leven geeft voor zijn schapen. Hij realiseert vrede en verzoening.
Solidaire koning Veel mensen leven in een tijd van pijn en verdriet. Wij denken aan mensen die door het coronavirus een dierbare hebben verloren of zelf ernstig ziek zijn geworden. Maar ook aan mensen die extra eenzaam zijn. Niet weinigen zijn onzeker over de toekomst. Blijft hun baan behouden of zal het bedrijf de crisis overleven? Elders in de wereld lijden tallozen door honger en oorlogsgeweld. Als wij in deze situatie nadenken over het koningschap van Christus moeten wij in de diepte kijken. Juist daar heeft de Heer ons immers opgezocht, in de diepte van het bestaan. Om alles met ons te delen en solidair te zijn in ons verdriet, in onze eenzaamheid en angst, solidair tot in de dood. Als christenen zijn wij geroepen om die solidariteit vandaag zichtbaar te maken.
Wat is de kracht van waaruit Jezus leeft? Vanuit welke bron put Hij? Zijn bron vormt God die Hij vaak aanspreekt als zijn Vader. Het gebed, het voortdurend zoeken van de Vader, geeft Jezus de kracht om zijn koninklijke weg te gaan. Op het kruis bidt Koning Christus: Vader, in uw handen beveel ik mijn geest. Zo is Hij teruggekeerd naar zijn Vader.
Daden van humaniteit Afgelopen zondag klonk in de liturgie een ernstig Evangelie. In Matteüs 25 wordt immers het leven van mensen gewogen. Wij ontmoeten Koning Christus als rechter. En Hij maakt een onderscheid tussen schapen en bokken. De criteria voor het oordeel van de Heer zijn kleine daden van menselijkheid. In het Evangelie gaat het om tekenen van humaniteit. Om het geven van water en brood; om het kleden van naakten; om het bezoeken van zieken en gevangenen en om het opvangen van vreemdelingen. Wij zijn geroepen om in het voetspoor van de Heer te leven. Gods Geest nodigt ons uit tot navolging. Wij zijn geroepen om Christus te volgen op de koninklijke weg. De weg van de dienstbaarheid en de naastenliefde. Het gaat om de koninklijke weg van de geweldloosheid en de onderlinge zorg. Zo kunnen wij metterdaad het gezag van Jezus in ons leven erkennen. Zo kunnen wij tonen dat Christus onze koning is.
Maagdenwijdingen: religieus leven midden in de samenleving Begin deze maand mocht ik in de Sint Jan zes diakens wijden. Afgelopen zondag was er weer een wijdingsfeest in de kathedraal. Nu ontvingen twee vrouwen, Jessica van Beuningen en Petra van Esch, de maagdenwijding. De meeste katholieken zijn bekend met diaken- en priesterwijdingen. Veel minder is dat het geval met het fenomeen maagdenwijding. Toch behoort de maagdenwijding tot een van de oudste roepingen binnen onze Kerk. Al in de vroege Kerk hebben vrouwen zich zó verbonden met Christus, dat zij van een huwelijk afzagen. Een aantal van hen ontving ook een wijding. Na het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965) heeft de maagdenwijding binnen de Kerk weer meer bekendheid gekregen. Wereldwijd ontvingen meer dan 5000 vrouwen deze wijding.
In onze cultuur roept deze wijding bij niet weinigen vragen op. Zoals trouwens ook de celibaatsbelofte van priesters. Wij leven immers in een samenleving met veel nadruk op lichamelijkheid en seksualiteit. Toch zijn er ook vandaag vrouwen die zich helemaal willen verbinden aan Christus en van een huwelijk afzien. Zij zien zich als bruid van Christus. Vrouwen die de maagdenwijding ontvangen moeten wij onderscheiden van religieuzen in een kloostergemeenschap. Deze vrouwen voelen zich niet geroepen tot het kloosterleven. Zij leven midden in de samenleving en willen vanuit een eigen woon- en leefsituatie dienstbaar zijn aan God en zijn Kerk. Deze roeping is overigens wel persoonlijk maar niet individualistisch. De godgewijde maagden van ons bisdom steunen elkaar en hebben een band met mij als bisschop. Samen met de andere gelovigen vormen zij het ene Lichaam van Christus.
Wijdingen op Christus Koning Niet voor niets heb ik op het hoogfeest van Christus Koning Jessica en Petra de maagdenwijding toegediend. Want beide vrouwen krijgen door de wijding een bijzondere band met Christus als bruidegom. Ondanks alle coronabeperkingen was de maagdenwijding een feestelijk gebeuren. Ik zag twee gelukkige en diepgelovige vrouwen die na jaren van gebed en veel gesprekken deze bijzondere wijding mochten ontvangen. Jessica en Petra ontvingen veelzeggende symbolen: een sluier en een ring. De sluier kan worden gezien als een teken van toewijding aan Christus en van Zijn bescherming. En de ring als teken van het levensverbond met de Heer. Jessica en Petra ontvingen ook een getijdenboek. De beide vrouwen mogen een spiegel zijn voor ons allen. Twee biddende mensen die Christus willen dienen en vanuit Zijn vrede en solidariteit dienstbaar willen leven. Ik hoop en verwacht dat Jessica en Petra, als religieuze vrouwen midden in onze samenleving, een teken zijn van de presentie van Christus in de wereld van vandaag. Hopelijk is hun gebed vruchtbaar voor heel ons bisdom.
Deze aanmelding is gesloten. Wil je alsnog meedoen, neem dan even contact op met Jong Bisdom Den Bosch.
Dit is de titel van de adventsretraite van de jezuïeten voor dit jaar. De retraite gaat op zondag 29 november van start en loopt tot vrijdag 25 december. Deelnemers aan de digitale retraite krijgen dagelijks een gebedsmail met bijbelteksten, meditatieve vragen, citaten en technische gebedstips. Het geheel vormt een innerlijke reis om het mysterie van Kerst intenser te beleven.
Nieuw dit jaar zijn de wekelijkse zoom-meditaties, verzorgd door de auteur van de digitale retraite, jezuïet Gregory Brenninkmeijer. Deelnemers aan de retraite krijgen iedere vrijdagavond (bij de gebedsmail) een link om via Zoom deel te kunnen nemen aan deze geleide meditatie van een half uur. Op deze wijze kunnen we toch met elkaar verbonden zijn.
JBDB Uitwisselingsgroep
Jong Bisdom Den Bosch nodigt jongeren uit om deze adventsretraite in verbondenheid met elkaar te beleven, op weg naar een bijzonder Kerstfeest (in tijden van corona).
Door jezelf via onderstaand aanmeldformulier aan te melden zul je voorafgaand aan de adventsretraite toegevoegd worden aan een speciale whatsappgroep. Hierin kunnen we met elkaar delen en uitwisselen. Daarnaast nodigen we je zeker ook van harte uit om deel te nemen aan de extra zoom-meditaties op de zaterdagen 5, 12 en 19 december (om 9.30 uur in de ochtend).
Praktische informatie:
Datum: Dageljjkse gebedsmail van zondag 29 november tot vrijdag 25 december 2020 & wekelijke Zoom-meditatie op 5, 12 en 19 december 2020.
Aanmelding: Je schrijft je in door 2 stappen te doorlopen! 1) Je geeft via www.ignatiaansbidden.org je e-mailadres door. Zo ontvang je gedurende de periode van de Advent dagelijks een gebedsmail.
2) Deze aanmelding is gesloten. Wil je alsnog meedoen, neem dan even contact op met Jong Bisdom Den Bosch.
Dinsdag 17 november gaven premier Rutte en minister De Jonge een persconferentie waarin een aantal aanpassingen van de maatregelen tegen Covid-19 werd aangekondigd. Over het algemeen hebben deze aanpassingen geen grote gevolgen voor het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ zoals dat in de R.-K. Kerk gehanteerd wordt. Toch zijn er enkele veelgestelde vragen die hieronder worden beantwoord:
Hoeveel mensen mogen een uitvaart bijwonen? Uitvaarten mogen vanaf 19 november weer door maximaal honderd personen worden bijgewoond. Dat geldt ook voor uitvaarten in de R.-K. Kerk, mits in het kerkgebouw waar de uitvaart plaatsvindt 1,5 meter afstand tussen de aanwezigen in acht kan worden genomen. Voor alle andere vieringen blijft het aantal van maximaal dertig aanwezigen gelden.
Volgens een overheidspublicatie mogen kerkgangers wel zingen tijdens kerkdiensten, maar staat in een andere overheidspublicatie dat samenzang in de kerk dringend wordt afgeraden. Hoe zit dat in de R.-K. Kerk?
Het OMT heeft op 3 november een herzien advies voor koren uitgebracht aan het kabinet. Omdat een verhoogd besmettingsrisico door zingen niet kan worden uitgesloten, adviseert het OMT dat zingen in groepsverband wordt afgeraden. Het kabinet heeft hierover nog geen besluit genomen en staat zingen op basis van bestaande regels en protocollen toe, maar adviseert mensen uit risicogroepen om extra voorzichtig te zijn.
In de R.-K. Kerk blijven voor zingen de regels gelden zoals eerder vastgesteld in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’. Dat wil zeggen: geen samenzang door kerkgangers en alleen een cantor of enkele zangers kunnen zingen, mits ….‘ (mits onder meer de richtlijnen van het RIVM op dit gebied strikt worden nageleefd).
NB: Mochten er veranderingen komen in de bestaande maatregelen van de overheid, waardoor het antwoord op bovenstaande vragen moet worden aangepast, dan volgt daarover zo spoedig mogelijk informatie.
Velen van u zullen het met mij eens zijn dat onze tijd lastig en duister is. De coronacijfers zijn hoog en de samenleving is voor een deel weer tot stilstand gekomen. Steeds luider klinken opnieuw de zorgelijke verhalen uit onze ziekenhuizen en verzorgingshuizen. Niet weinig mensen voelen zich eenzaam en de economische gevolgen van de coronapandemie geven bij velen een gevoel van bestaansonzekerheid.
Giftige sfeer Het lijkt een algemene tendens dat in Kerk en wereld de lontjes korter worden en de spanningen groter. In deze dagen horen wij voortdurend over de giftige sfeer binnen de Verenigde Staten. Ik maak mij grote zorgen over de toenemende spanningen, ook in ons goede vaderland. Iemand met een andere visie wordt te snel gezien als een vijand.
Ik noem ook de polarisatie rond het beleid van onze paus Franciscus. Allerlei katholieke sites waar de paus bij voorbaat met wantrouwen tegemoet wordt getreden. Deze ontwikkelingen ondermijnen de onderlinge gemeenschap en de verbondenheid met de paus als de huidige Petrus in ons midden.
Saamhorigheid en onderlinge verbondenheid staan onder druk. Op sociale media, helaas ook christelijke media, krijgt haat steeds meer ruimte. Vaak zijn mensen niet meer bereid om te argumenteren maar wordt er alleen hard en onbarmhartig gescholden. Persoonlijke beledigingen zijn steeds meer in de mode gekomen.
Bruggen bouwen Tijdens de viering van Allerheiligen op 1 november lazen wij uit de Bergrede de zaligsprekingen. Ik vierde de Eucharistie in de kathedraal en tijdens de preek heb ik twee van die zaligsprekingen naar voren gehaald: zalig de zachtmoedigen en zalig de vredestichters. Veel mensen hebben hun gemoed verhard en zijn niet meer bereid om in de schoenen van een ander te gaan staan. Het gevolg is verbaal en helaas ook steeds meer fysiek geweld. De recente terreur in Frankrijk en Oostenrijk vormt daar een verdrietig voorbeeld van. Of denken wij aan de bedreiging van docenten in ons eigen land.
Juist volgelingen van Christus zijn geroepen om zich steeds opnieuw te bekeren. Alle hardheid achter ons te laten en zachtmoedige mensen te zijn. In onze dagen hebben wij ook behoefte aan vredestichters. Geen bruggen tussen mensen opblazen maar bruggen bouwen. In het besef dat God alle mensen een unieke waardigheid heeft verleend. In kracht van Gods Geest zijn wij geroepen de vrede van Christus concreet zichtbaar te maken in de omgang met elkaar.
Diakenwijdingen Gelukkig zijn er in deze lastige en donkere tijd toch ook momenten dat wij feest kunnen vieren. Voor mij persoonlijk en voor het gehele bisdom was dat afgelopen zaterdag. Tijdens een feestelijke viering van de heilige Willibrord, patroon van onze Nederlandse kerkprovincie, mocht ik vier permanente diakens en twee diakens op weg naar het priesterschap wijden. Door de coronacrisis kon de kathedraal maar 30 mensen toelaten maar gelukkig bood de perfecte livestream in de Sint Jan uitkomst. Enkele duizenden gelovigen konden zo met ons verbonden zijn en waren getuigen van de wijding. Met een dankbaar gevoel denk ik terug aan de wijdingsplechtigheid die, ondanks alle coronabeperkingen, waardig en feestelijk is verlopen.
Dienend geloven Diakens en priesters hebben binnen onze Kerk een eigen opdracht. Zij staan niet boven maar tussen de andere gelovigen. In het voetspoor van Christus willen zij niet gediend worden maar zelf dienen. Onze gewijde broeders zijn er voor de verkondiging van het Woord, de bediening van de sacramenten en het onderling dienstbetoon. Zo kunnen zij een belangrijke bijdrage leveren aan het leven van parochies en onze geloofsgemeenschappen maken tot, met de woorden van paus Franciscus in zijn recente encycliek Fratelli Tutti, een echte broeder- en zusterschap.
Missionair elan De heilige Willibrord landde in 690 met andere monniken op onze kust. Hij kwam als een vreugdebode om te vertellen over Gods mensenliefde. Als missionaris heeft hij de persoon en het Evangelie van Christus in onze streken bekend gemaakt. Hij trok rond en verkondigde Gods onvoorwaardelijke liefde in Christus. Willibrord was allereerst herder. Hij besefte met open handen te moeten leven. Als geestelijke bedelaar had hij bij Christus voedsel ten leven gevonden.
Onze zes nieuwe diakens zijn geroepen om ook zelf missionaris te zijn. Alleen op de winkel passen is geen toekomstbestendige optie. Het gaat erom creatief nieuwe wegen te vinden om mensen van vandaag te bereiken met het Evangelie. Onze nieuwe diakens kunnen nieuwe wegen inslaan om vooral ook jonge mensen te bereiken. Wij weten dat onze cultuur helaas in menig opzicht de missionaire opdracht eerder blokkeert dan stimuleert. Voor veel tijdgenoten is de hemel immers verdwenen. Maar als vrienden van Christus kunnen en mogen wij niet moedeloos zijn. Misschien af en toe wel vermoeid. Maar dan is het tijd om te rusten om daarna weer te zaaien en het vertrouwen dat God zelf zal zorgen voor de oogst. Steeds weer mogen wij de netten uitgooien. Gods Geest werkt ook vandaag.
Biddend begeleiden Door de coronacrisis was een massale viering in de kathedraal niet mogelijk maar wij kunnen onze nieuwe wijdelingen wel massaal met ons gebed ondersteunen. Ikzelf ben dankbaar voor alle gelovigen die voor mij als bisschop bidden. Het is bijzonder bemoedigend te weten dat mensen mijn pastorale opdracht biddend begeleiden. Een en ander geldt natuurlijk ook voor de zes nieuwe diakens. Ook in deze lastige en onzekere tijd richten wij onze ogen op de Heer van de toekomst. Tijdens de wijdingsplechtigheid lazen wij de indrukwekkende woorden uit de Hebreeënbrief: Christus is dezelfde gisteren, vandaag en tot in eeuwigheid. Zoals Willibrord missionair in het leven stond en het geloof van zijn doopsel gestalte gaf, zo mogen wij dat allemaal doen. Onze priesters en diakens, juist ook de wijdelingen van afgelopen zaterdag, hebben een bijzondere taak om anderen gelovig te inspireren.
Met de woorden van Willibrord mogen wij elkaar in de naam van God geluk wensen: in nomine Dei feliciter.
Bisschop Gerard de Korte zal op zaterdag 7 novermber zes mannen tot diaken wijden. Door de coronamaatregelen zal de viering in besloten kring plaatsvinden. De diakenwijding wordt rechtstreeks gestreamd via internet. De viering is zaterdagmorgen vanaf 10.30 uur te volgen via het YouTube-kanaal van de Sint-Janskathedraal (klik hier). Ook na afloop is de viering op dit kanaal terug te kijken.
De wijdelingen zijn:
Erik Buster
Mijn naam is Erik Buster (1993). Ik ben opgegroeid in Berkel-Enschot. Na mijn middelbare school ben ik uit interesse theologie gaan studeren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. In deze jaren van schatgraven in de rijke traditie van kerk en theologie heeft mijn geloofsleven zich kunnen verdiepen en ben ik op het spoor van mijn roeping gekomen. Mijn verlangen om te leven in dienstbaarheid aan Christus en de gemeenschap van de Kerk zorgde ervoor dat ik priesterstudent werd. Mijn studie heb ik kunnen vervolgen aan de Tilburg School of Catholic Theology te Utrecht. Met veel genoegen heb ik pastorale ervaring opgedaan tijdens mijn stagejaar bij de Dienst Geestelijke Verzorging in het Jeroen Bosch Ziekenhuis en in de parochie Wonderbare Moeder te Drunen e.o. Ik zie ernaar uit om binnenkort in de Lambertusparochie te Helmond actief te zijn en zo als transeunt diaken een bijdrage te leveren aan de missionaire zending van de Kerk.
Roman Gruijters
Ik ben geboren in ’s-Hertogenbosch (1979). Na het gymnasium gevolgd te hebben, heb ik theologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen gestudeerd. Een aantal gebeurtenissen in mijn leven, waarbij ik o.a. veel onrecht heb gezien, heeft mij gevormd tot de mens die ik nu ben. De gevoeligheid voor onrecht heeft ook met de Joodse achtergrond van mijn oma te maken. Een aantal jaren ben ik namens de bisschoppenconferentie actief geweest in de katholiek-joodse dialoog. Daarnaast ben ik als aalmoezenier bij defensie geweest, heb ik lesgegeven op de middelbare school en het seminarie Rolduc en ben ik zelf altijd door blijven studeren. Echter, bovenal ben ik vader van twee kinderen, Rebecca en Daniël, en echtgenoot van Reena, die afkomstig is uit Pakistan. Vanaf 1 september werk ik als pastoraal werker in de parochie H. Johannes XXIII in Beuningen en de 5 jaar daarvoor was ik pastoraal werker in de parochie H. Franciscus en H. Clara te Druten. In het verlengde van de roeping van mijn leven is het diaconaat dan ook een zending om dienstbaar te zijn en vooral om Christus na te volgen. Het is aan ons om op een liefdevolle en barmhartige wijze de boodschap van Jezus in woord en daad uit te dragen.
Andreas Inderwisch
Geboren in 1973 in Groningen studeerde ik achtereenvolgens aan de Hoge Hotelschool in Maastricht en theologie in Heerlen, Nijmegen en Tilburg. In mijn studietijd was ik onder meer betrokken bij de KCV en bij de gemeenschap Geloof & Licht. Het was dan ook een geschenk om in 2003 met een zending van onze bisschop te mogen gaan werken als geestelijk verzorger voor mensen met een verstandelijke beperking. In 2016 bracht mijn weg mij als aalmoezenier naar de Koninklijke Luchtmacht. Al snel werd mij duidelijk dat er van mij iets anders werd gevraagd en zo kwam ik in 2018 als pastoraal werker in de parochie De Twaalf Apostelen in Wijchen en omliggende dorpen. Tijdens mijn eerste baan leerde ik Marieke kennen en we zijn nu alweer enkele jaren getrouwd. Samen met onze drie katten wonen we in Eindhoven. Als pastoraal werker gaat mijn aandacht vooral uit naar zieken en ouderen en als diaken hoop ik juist voor deze groepen nog meer tijd te mogen hebben. Mijn roeping tot het diaconaat dateert eigenlijk al uit de jaren negentig, toen de Heer in mijn hart het verlangen legde om Hem in zijn dienstbaarheid te volgen en om te zien naar mensen aan de rafelranden van onze samenleving. Het is voor mij een grote vreugde dat die roeping na zoveel jaren door de wijding bevestigd mag worden.
Quinten Kerkhofs
Ik (Antwerpen, 1993) groeide als enig kind op in Antwerpen in een gezin waarin het geloof nauwelijks een rol speelde. Ik ontving wel de initia-tiesacramenten maar zoals bij velen van mijn generatie eindigde het daar. Het was mijn grootmoeder die me als tiener mee naar de kerk nam om de H. Mis bij te wonen. Door het regelmatig bijwonen van de H. Mis en het voorbeeld van mijn grootmoeder ontstond er een voedingsbodem waarin de Heer een zaadje zou planten. Zo ontstond er in mijn hart een steeds groter verlangen om in te gaan op de roepstem van de Heer en Hem van meer nabij te volgen als priester, een bemiddelaar tussen God en de mensen. Zo maakte het verlangen om een gezin te stichten plaats voor een nieuw, alles overtreffend verlangen om mezelf in liefde te geven aan Christus en de Kerk. In 2012 trad ik in het klooster van de Norbertijnen te Tongerlo (B) in. Na het aflopen van mijn tijdelijke geloften als kloosterling besloot ik me in 2015 aan te bieden als seminarist voor het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Mijn volledige theologieopleiding heb ik aldaar genoten aan het Grootseminarie Sint-Janscentrum. In het afgelopen jaar heb ik stage gelopen in de Sint-Jorisparochie te Eindhoven.
Michal Mati
Mijn naam is Michal en samen met mijn vrouw Anna woon ik in Eindhoven, waar we beiden actief zijn in de Sint Jorisparochie, voornamelijk in de internationale gemeenschap. We komen uit een klein maar mooi land, Slowakije, waar ik in 1982 geboren ben. Sinds 2016 zijn we in Nederland; we zijn hier naar toe verhuisd toen ik voor Philips ben gaan werken. Ik ben katholiek sinds mijn kindertijd, maar tot mijn tienerjaren was ik een ‘lauwe’ katholiek, beperkt tot de zondagmis en maandelijkse biecht. Mijn geloofsleven veranderde snel in de katholieke universiteitsparochie, waar ik gedurende mijn hele studie zeer actief was. Toen mijn honger om God te kennen groter werd, studeerde ik, na mijn verhuizing naar Bratislava, filosofie en theologie aan het seminarie daar. We werden ook lid van de derde orde van St. Dominic. Ik bid dat ik in de heilige orde van diaconaat de Heilige Moederkerk en het volk van God in Nederland mag dienen en zoveel mogelijk mensen mag helpen dichter bij God te komen en samen met hen ons hemelse thuis te bereiken.
Jack Swaanen
In 1958 ben ik geboren in Hooge Mierde. Ik ben al meer dan 40 jaar getrouwd en heb 3 kinderen en 11 kleinkinderen. Ik heb een studie theologie aan de faculteit Katholieke Theologie van de Tilburg University gedaan en heb deze opleiding met een Master afgesloten. Naast mijn baan als docent natuur- en scheikunde ben ik ook pastoraal werker in de Franciscus Parochie Asten–Someren. Als pastoraal werker houd ik me in onze parochie voornamelijk bezig met de begeleiding van de communicanten en vormelingen en hun ouders, catechese voor volwassenen: jong en oud, en tussentijdse catechese. Binnen onze parochie is er ook een protestantse geloofsgemeenschap en daarmee ontplooien we oecumenische activiteiten. In onze parochie zijn er natuurlijk ook mensen die zich niet betrokken voelen. Ook voor hen zullen er activiteiten worden georganiseerd om te laten ervaren dat samen geloven een meerwaarde geeft aan het dagelijks leven. De keuze voor de diakenopleiding was voor mij een duidelijke en bewuste keuze. Het laat zien dat mijn werk als pastoraal werker meer is dan alleen een beroep. Het is voor mij een (kerkelijke) bevestiging om je in dienst te stellen aan anderen. Een keuze en een levenshouding voor het leven.
Op 6 november 2020 is te Veghel overleden de eerwaarde heer Johannes Antonius Gerardus (Hans) Beks, diaken van de parochie Zalige Pater Eustachius van Lieshout te Beek en Donk (Laarbeek).
Diaken Beks is geboren in Vught op 10 juni 1951 en tot permanent diaken van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 7 november 2015.
Na zijn wijding werd hij per 1 december 2015 benoemd tot diaken van de parochie Zalige Pater Eustachius van Lieshout (Beek en Donk, Aarle-Rixtel, Lieshout en Mariahout) waar zich, naast de liturgie, bijzonder inzette voor de minderbedeelden in en buiten de parochie.
Moge hij rusten in vrede!
N.B. Vanwege de Covid-maatregelen zal de uitvaart in besloten kring plaatsvinden.
De persconferentie die het kabinet op dinsdag 3 november heeft gehouden over de maatregelen in verband met Covid-19, geeft geen aanleiding tot wijzigingen voor de R.-K. Kerk. De bestaande maatregelen blijven onverminderd van kracht.
Dat betekent voorlopig nog steeds niet meer dan 30 gelovigen bij een viering, exclusief bedienaren, geen samenzang en verder alle andere maatregelen zoals afgekondigd in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter.’
De bisschoppen hebben hoop dat op de langere termijn de cijfers over de pandemie reden geven om de maatregelen ten goede bij te stellen. De hoop is dat dit in ieder geval in december, voor Kerstmis mogelijk is. Die cijfers geven nu echter nog steeds, blijkens de persconferentie van het kabinet, grote reden tot zorg voor de volksgezondheid.
De bisschoppen hebben steeds gezegd deze zorg met de overheid te delen en hebben daarom vanaf het begin van de Covid-19 pandemie besloten om beschermende maatregelen in te voeren. Zij nemen daarmee hun verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid. ‘De kerk is geen bron van besmetting en mag dat ook niet zijn’ vinden de bisschoppen. Zij vragen alle gelovigen en bedienaren nogmaals om zich aan het protocol te houden om zo, vanuit saamhorigheid, de zorg voor de naaste serieus te nemen.
Blijf verbonden!
Zij wijzen bovendien op de mogelijkheid om thuis met de eigen parochie verbonden te blijven en waar mogelijk via een live stream mee te vieren. Daarnaast is er elke zondagochtend de uitzending van de Eucharistieviering op NPO2. Deze opties blijven van groot belang nu per viering, ook bij bijzondere vieringen als bij een uitvaart of huwelijk, slechts 30 mensen een plaats kunnen krijgen. (NB: voor uitvaarten geldt dit vanaf 9 november).
Nieuwe ontwikkelingen worden gemeld op www.rkkerk.nl en de site van ons bisdom. De bisschoppen vragen iedereen te blijven bidden voor de slachtoffers van Covid-19 en hun familieleden, in Nederland en wereldwijd. Zie hiervoor ook het gebed van de bisschoppen:
Op 28 oktober 2020 is te Tilburg overleden de zeereerwaarde pater Petrus Maria (Piet) van Mensvoort MSC, emeritus pastoor van de parochie H. Adrianus te Esbeek.
Pater Van Mensvoort is geboren in Tilburg op 14 maart 1934 en tot priester van de Missionarissen van het Heilig Hart gewijd op 7 september 1958.
Na als missionaris werkzaam te zijn geweest in Papoea (Irian Barat) werd hij na zijn terugkomst in Nederland per 1 september 1994 benoemd tot pastoor van de parochie Heilige Adrianus te Esbeek.
Per 31 december 2001 is hem vanwege emeritaat eervol ontslag verleend. In zijn emeritaat is hij nog vele jaren dienstbaar gebleven aan de geloofsgemeenschap te Esbeek.
Moge hij rusten in vrede!
De uitvaart zal vanwege de coronacrisis in besloten kring plaatsvinden.
Vrijdagavond 2 oktober vond de 2de avond van JBDB on Tour plaats met een tiental aanwezigen rondom het overkoepelende thema ‘een jonge katholiek zijn’. René Lamers, bisschoppelijk gedelegeerde voor Jeugd & Jongeren, ging met ons de diepte in rondom de 7 werken van geestelijke barmhartigheid. Je geloof letterlijk handen en voeten geven! Hoe dan?
Gebed Na een korte herhaling van de eerste avond startten we deze verdiepingsavond met onderstaand gebed dat de insteek van deze avond is. Naast jouw gedrag tegenover onze naasten en de schepping, gaat het veeleer om jouw relatie met Jezus Christus.
“God, barmhartige Vader, die Uw liefde geopenbaard hebt in Uw Zoon, Jezus Christus,| en die haar over ons verspreid hebt in de Heilige Geest de Vertrooster. Wij vertrouwen U de bestemming van de wereld toe en van elk mens. Leid hen en bescherm hen langs de wegen van het leven. Geef ieder de genade om veel vrucht te dragen. Hemelse Vader, maak ons tot getuigen van Uw barmhartigheid. Leer ons het geloof te verkondigen aan wie twijfelt, hoop aan wie ontmoedigd is, liefde aan wie onverschillig is, vergeving aan wie kwaad heeft gedaan en vreugde aan wie ongelukkig is. Moge de vonk van de barmhartige liefde die Gij in ons ontstoken hebt een vuur worden dat de harten omvormt. Vernieuw het aanschijn van de aarde. Amen.”
Zeven geestelijke werken van barmhartigheid René ging daarna stevig de diepte in met de zeven geestelijke werken van barmhartigheid en stelde ons na afloop van elk werk een vraag om te overdenken.
De twijfelende raad geven: “ofwel hem woorden aanreiken die hem brengen bij zijn eigen bronnen waaruit hij kan putten als hij door twijfel wordt overvallen”.
De onwetenden onderrichten: “jij hebt de taak om de christelijke boodschap zo te verkondigen, ervan te getuigen, dat de onwetenden weer leren zien”.
De zondaars vermanen: “het gaat er niet om te roddelen over elkaar… het gaat er juist om met elkaar in gesprek te gaan”.
De bedroefden troosten: “Niet wij kunnen troost schenken, wij kunnen alleen verwijzen naar de ware troost, die in het hart van iedere mens is, de Heilige Geest”.
Beledigingen vergeven: “dat kun je niet zomaar in één keer. Laat de pijn en woede nog eens toe bij jouzelf. Bekijk het objectief. Vervolgens jezelf bevrijden hiervan, vergeven”.
Lastige personen geduldig verdragen: “het geduldig verdragen stoelt op de hoop dat ook in de ander een goede kern aanwezig is, dat ook in de ander het verlangen naar liefde leeft, de liefde van God”.
Tot God bidden voor de levenden en de doden: “Bidden dient ook uit te monden in een nieuw gedrag. Bidden is nodig om daarnaast dat nieuwe gedrag ook vol te houden”.
Meer dan genoeg stof om te overdenken en om het geloof in het leven van een jonge katholiek handen en voeten te geven. Van harte welkom bij de derde verdiepingsavond op donderdag 12 november 2020 met het thema ‘het gebruik van de bijbel’. De verdiepingsavonden zijn los van elkaar te volgen!
“In de ontmoeting met Oeganda ontmoet je God als je er voor open durft te staan. Ondanks de armoede, het leed en de keiharde maatschappij die Oeganda is (oppervlakte heel vriendelijk, onderhuids heel hard) is het juist heel goed mogelijk de stem van God te horen. In Oeganda zit Hij in de geur van verbrand houtskool, in de bass van de grote drum, in de wind die langs je gezicht waait, in de ontmoeting met de oude man die bij een hut zit of het jonge kind dat water uit de pomp haalt, Hij spreekt en wijst de weg. Hij vertelt een verhaal dat je diep in je wezen raakt en verandert. Durf te voelen en durf te luisteren. Geniet, beleef, ontmoet en bezin!” (Citaat van een geëmigreerde Nederlandse jonge vrouw uit Oeganda)
Jong Bisdom Den Bosch organiseert in de zomer van 2022 de Jongerenreis Oeganda voor jongeren (18-30 jaar).
In eerste instantie zou deze reis plaatsvinden in de zomer van 2021, maar vanwege de omstandigheden, onzekerheden en beperkingen met betrekking tot Covid-19 hebben we besloten deze prachtige jongerenreis een jaar te verplaatsen.
Stay tuned!
Geloven Jong Bisdom Den Bosch is de jongerenafdeling van het bisdom van ’s-Hertogenbosch. Naast diocesane jongerenactiviteiten en reizen naar de Wereldjongerendagen ondersteunt Jong Bisdom Den Bosch parochies in het bisdom op het gebied van tiener- en jongerenpastoraat. Daarnaast organiseren wij frisse activiteiten voor (katholieke) tieners en jongeren en dat alles in samenwerking met jongeren.
De Nederlandse priester Sander uit Oeganda nodigt Jong Bisdom Den Bosch uit voor een geloofsuitwisseling tussen Nederlandse en Oegandese jongeren. Wij zijn van harte welkom in de parochie Kitgum, in het Noorden van Oeganda.
Opbouwen Geloofsuitwisseling is niet de enige reden om te gaan. De parochie Kitgum heeft ons gevraagd om de parochieboerderij te herstellen en op te bouwen. De parochieboerderij genereert banen voor de lokale bevolking en zorgt voor inkomsten in de parochie. Het maken van een kippenren, de varkensstallen herstellen en een geitenverblijf realiseren. Enkele opdrachten die ons te wachten staan. Natuurlijk is het doel ook dat deze dieren daadwerkelijk gekocht kunnen worden, om hen een leven op de (parochie)boerderij te geven. Daarom verzamelen wij in aanloop naar de reis ook sponsorgeld voor de realisatie van deze parochieboerderij.
Delen De parochie, de omgeving en het land Oeganda leren kennen. Jongeren en hun families ontmoeten. Je eigen vertrouwde omgeving voor even achterlaten. Andere Nederlandse jongeren ontmoeten, samen reizen en ervaringen delen om nooit meer te vergeten. God ontmoeten, want “Hij spreekt en wijst de weg. Hij vertelt een verhaal dat je diep in je wezen raakt en verandert”! Durf jij te voelen en te luisteren?
Geniet, beleef, ontmoet en bezin!
Durf jij mee te gaan op deze Jongerenreis Oeganda – Geloven, Opbouwen en Delen?
Meer informatie? Voor vragen en/of opmerkingen neem contact op met Ingrid van Zeeland, jongerenwerkster Jong Bisdom Den Bosch, via jongeren@bisdomdenbosch.nl / 073 523 20 61.
Deze reis wordt door Jong Bisdom Den Bosch – de jongerenafdeling van bisdom van ’s-Hertogenbosch – in samenwerking met Vereniging Nationale Bedevaarten (VNB) georganiseerd.
Over enkele dagen vieren wij opnieuw Allerheiligen en Allerzielen. Wij naderen de maand november. Het weer is guur en de dagen worden snel korter. De vele bladeren in onze straten tonen de vergankelijkheid van de natuur. In deze coronatijd zullen de komende vieringen, met name ook Allerzielen, op een heel eigen wijze worden beleefd. Wij beseffen onze eigen kwetsbaarheid en vergankelijkheid, zeker de ouderen onder ons. Onderhuids geeft de huidige stand van zaken veel onzekerheid en moedeloosheid. Maar wij mogen ons laten inspireren door het gegeven dat wij niet de eerste christenen zijn. Wij staan op de schouders van vele generaties van gelovigen. Een lange en veelkleurige stoet van mensen is ons op de weg van Christus voorgegaan. Mensen die in kracht van Hem aan hun bestaan gestalte hebben gegeven. In kracht van de Geest maakten zij Christus zichtbaar in hun eigen leven.
Een grote menigte Met Allerheiligen lezen wij tijdens de Eucharistie uit het laatste bijbelboek, de openbaring van de apostel Johannes (7, 2-4,9-14). Hij spreekt over de dienstknechten van God die met een zegel op hun voorhoofd worden getekend. Dat is een indrukwekkend beeld: God kent zijn mensen en heeft zorg voor hen. Zij zijn Gods eigendom. Mensen uit Israël, het volk van Gods eerste liefde, maar ook mannen en vrouwen uit alle volkeren. Johannes ziet een grote menigte die niemand tellen kan, uit alle rassen en stammen en volken en talen. Zij waren verbonden met God en instrumenten in zijn hand. Mensen die verbonden waren met Christus en hun ego steeds meer door Hem lieten vormen. Zij waren Christusdragers die de zaligsprekingen, die wij op Allerheiligen ook zullen horen (Matteüs 5,1-12a), concreet hebben geleefd.
Onbereikbaar ver? Het gevaar bestaat dat de heiligen zo braaf en zoet worden beschreven dat wij er een beetje wee van in de maag worden. Maar ook kunnen heiligen ons zo perfect worden geschetst, dat zij onbereikbaar worden. Wij kunnen zelfs schuldgevoelens krijgen over onze eigen schamelheid en falen. Maar ik denk dat wij de heiligen dan verkeerd inschatten. De heiligen die ons zijn voorgegaan waren mensen van vlees en bloed. Juist zij beseften hun eigen kleinheid en afhankelijkheid. De apostel Paulus schrijft daar mooi over. Wat hij is, is hij door genade, door de kracht van God. Niet op eigen kracht maar in kracht van Christus kunnen wij in het voorspoor treden van hen die ons zijn voorgegaan en ons tot voorbeeld zijn in zachtmoedigheid en barmhartigheid; in de inzet voor gerechtigheid en vrede.
Mensen die zuiver zijn van hart. Op het feest van Allerheiligen mogen wij ons verbonden weten met alle heiligen die ons zijn voorgegaan als voorbeelden en voorbidders.
Dierbare gestorvenen Met Allerzielen, de dag na Allerheiligen, staan wij stil bij onze dierbare doden. In veel parochies worden de gestorvenen van het afgelopen jaar herdacht. Wij noemen hun namen en steken kaarsen aan. Dit jaar, met alle coronabeperkingen, helaas in klein verband. Dat zal velen van ons pijn doen. Maar via livestream is een toenemend aantal parochies in staat om gelovigen de mogelijkheid te bieden de herdenkingsviering in de kerk thuis te laten volgen. Emotioneel raakt de Allerzielenviering ons diep. Zeker als de dood recent een dierbaar mens uit ons midden heeft geroofd. Wij zijn dan voorgoed getekend door verlies. Juist in deze coronatijd beseffen wij, misschien sterker dan voorheen, onze sterfelijkheid. Midden in het leven zijn wij door de dood omgeven. Wij denken aan de duizenden families die sinds maart een dierbare aan de gevolgen van het virus hebben verloren. Maar natuurlijk ook de andere dierbaren die de dood heeft geroofd. Als de dood ons nabij komt, is er intens verdriet. De dood betekent definitief loslaten en een lege plaats aan tafel. De dood van een dierbare maakt heel de toekomst duister.
Door het leven omgeven Maar voor een christen vormt de dood niet het laatste woord. De dood kan het leven omgeven maar midden in de dood zijn wij door het Leven, door God, omgeven. Op de Paasmorgen is Christus door de dood heengegaan. Door de opstanding van zijn Zoon heeft God de macht van de dood gebroken. Pasen vormt zo voor ons een belofte. God is trouw en wij mogen leven met het perspectief eens thuis te komen bij Hem. Wij zijn geen raketten die in het heelal opbranden. Wij zijn geen eendagsvliegen die weer verdwijnen. De Schepper is ook onze Voltooier. Bij Hem zijn wij veilig.
Lastige tijd In deze lastige tijd gedenken wij met Allerzielen onze doden. En hopelijk troosten wij de nabestaanden die door de dood van een dierbare vaak voorgoed zijn getekend. Christelijke troost heeft alles te maken met een wenkend perspectief. En dat perspectief vormt de levende God. Wij mogen geloven dat deze God mensen vasthoudt tot over de grens van dit aardse leven heen. Wij kunnen onze dierbare doden overgeven in Gods hand. In het vertrouwen dat hij hen voorgoed zal tekenen met een zegel op hun voorhoofd. Vanuit dat geloof wens ik u inspirerende vieringen met Allerheiligen en Allerzielen.
De Nederlandse Bisschoppenconferentie heeft besloten om het predicaat ‘katholiek’ van de Stichting Katholieke Universiteit (SKU), de toezichthouder van Radboud Universiteit en Radboudumc in te trekken. SKU betreurt het besluit zeer, maar zal het respecteren.
Deze beslissing volgt op de uitspraak van de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam van 21 juli 2020 in een geschil tussen het bestuur van SKU en de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Het geschil ging over de wijze waarop de Bisschoppenconferentie haar bevoegdheid tot benoeming van de leden van het bestuur van SKU uitoefende en over de samenstelling van de raden van toezicht na de door het bestuur van SKU beoogde verzelfstandiging van de Radboud Universiteit en het Radboudumc. Naar verwachting krijgen universiteit en umc met ingang van 1 januari ieder een eigen Raad van Toezicht.
Het voornemen van SKU was om de Bisschoppenconferentie vanaf dat moment in plaats van alle leden voortaan 1 van de 5 leden te laten benoemen, voor beide Raden van Toezicht. De Bisschoppenconferentie ervaart dat als een te grote beperking. Daarnaast onderschrijven de Bisschoppenconferentie en SKU dat zij verschillende visies hebben over de wijze waarop Radboud Universiteit en Radboudumc invulling zouden moeten geven aan hun katholiciteit. De verwachting dat deze visies naar elkaar toe zullen groeien ontbreekt. De Nederlandse Bisschoppenconferentie heeft daarom het besluit genomen om het predicaat ‘katholiek’ van SKU in te trekken.
De Bisschoppenconferentie en het bestuur van SKU hechten beide aan een goede afwikkeling van het besluit voor alle betrokkenen. In onderling overleg zullen SKU en de Bisschoppenconferentie gezamenlijk bezien op welke wijze de contacten tussen bisschoppen, instituten en andere relevante universitaire organisatieonderdelen bestendigd kunnen worden.
Op vrijdag 9 oktober hebben de bisschoppen de parochies en religieuze gemeenschappen gevraagd zo snel als mogelijk terug te schalen naar maximaal dertig aanwezigen in de komende liturgievieringen (exclusief bedienaren en medewerkers). Op dinsdag 13 oktober kondigde het kabinet in een persconferentie strengere coronamaatregelen aan. Naar aanleiding daarvan zijn er in de parochies vragen gerezen, die zijn verzameld en in het hierbij te downloaden overzicht wordt daarop antwoord gegeven.
En verder: het bestaande protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ gedateerd op 10 juli 2020 blijft voor alle vieringen onverkort gelden met de volgende aanvullingen:
Voorlopig niet meer dan dertig gelovigen bij een viering, exclusief bedienaren.
Er geldt een dringend advies dat aanwezigen een mondkapje dragen (volgens de richtlijnen van de overheid) dat bij voorkeur alleen tijdens het ontvangen van de H. Communie wordt afgedaan.
Wat al gold en uitdrukkelijk blijft gelden:
Zang vindt enkel plaats door een cantor of enkele zangers. Dit geldt ook voor de zang door kinderen.
Op zaterdag 3 oktober ondertekende paus Franciscus in Assisi zijn sociale encycliek ‘Fratelli tutti’. Sinds het verschijnen van Rerum novarum (1891) hebben opeenvolgende pausen dergelijke ‘rondzendbrieven’ geschreven. “De Kerk heeft altijd sinds de Industriële Revolutie geprobeerd met dit soort teksten de samenleving een spiegel voor te houden: probeer correcties aan te brengen daar waar de menselijke waardigheid wordt aangetast”, vertelt bisschop De Korte in de podcast van Katholiek Leven.
“Paus Franciscus spreekt vaak over de ‘globalisering van onverschilligheid’. Laten we daar niet in vervallen, maar daar tegenover zetten een globalisering van de barmhartigheid en solidariteit”, vertelt bisschop De Korte.
00:00 / 27:09
“Dat heeft een hele gelovige achtergrond, omdat iedere mens volgens de Kerk een schepsel van God is. Dus als je een mens schendt, schend je een medeschepsel. Het aantasten van de schepping en schepselen is feitelijk ook een aantasting van de Schepper. Vandaar dus die grote nadruk die de paus legt op menselijke waardigheid.”
Bisschop De Korte vertelt over onderwerpen uit de encycliek, zoals oorlog, de doodstraf, klimaat en de cultuur van het leven. “Als iedere mens een schepsel van God is, hebben we niet het recht om een ander mens te doden”, aldus de bisschop.
Alle mensen hebben God als hun Schepper. “We zijn dus allemaal broeders en zusters van elkaar. Maar onze ene wereld is verdeeld in bijna tweehonderd nationale staten en dat maakt het vertalen van die universele broederschap weerbarstig.”
In zijn encycliek roept paus Franciscus op om bedacht te zijn op de meest kwetsbare mensen. Bisschop De Korte: “In Matteüs 25 zegt Jezus dat we Hem kunnen zien ‘in de minsten der mijnen’, dat wil zeggen juist in de arme en kwetsbare en zieke en gemarginaliseerde mens is Hij te herkennen. De paus wijst op de parabel van de barmhartige Samaritaan die de man langs de kant van de weg helpt. Er liggen op dit moment aan de rand van de wereldweg heel veel mensen. Daar mogen we niet met een boog omheen lopen. Paus Franciscus spreekt vaak over de ‘globalisering van onverschilligheid’. Laten we daar niet in vervallen, maar daar tegenover zetten een globalisering van de barmhartigheid en solidariteit.”
JBDB on Tour, een initiatief van Jong Bisdom Den Bosch dat vorig jaar is gestart! Ook in dit najaar zullen we een drietal verdiepingsavonden voor jongeren (16-30 jaar) aanbieden, waarbij de gedelegeerde voor Jeugd & Jongeren in ons bisdom – René Lamers – ons mee die diepte in neemt rondom het thema ‘een jonge katholiek zijn’.
De Bijbel is niet om gelezen te worden, maar om in jou ontvangen te worden!
De Bijbel benaderen met de ander voor je!
Zomaar uitspraken waar je iets mee hebt, of niet, waar je iets mee kan of juist niet? Eén ding is zeker: de Bijbel is meer dan een Heilig Boek alleen!
Wil je de Bijbel en jouw ervaring dichter bij elkaar brengen? Kom dan ook!
Deze derde verdiepingsavond op donderdag 12 november 2020 staat in het teken van het praktisch gebruikt van de Bijbel. Hoe gebruik je de Bijbel en hoe kan de Bijbel mij dienen?
Programma
19.30 uur Inloop
19.45 uur Start
20.45 uur Pauze
21.00 uur Nagesprek
21.30 uur Afsluiting / Borrel
Aanmelden
In verband met de te nemen coronamaatregelen zal er beperkt plaats zijn, aanmelding voor deze avond is daarom ook verplicht via onderstaand formulier.
Afsluiting van de avond zal mogelijk door middel van een aangepast borrel zijn, naar gelang de coronamaatregelen dit toe laat. Mochten bepaalde maatregelen aangescherpt worden, zullen we kijken naar andere mogelijkheden voor deze verdiepingsavond. Uiteraard word je daarover zo snel mogelijk geïnformeerd.
Daagt u jongeren uit uw omgeving uit om mee te gaan op deze verdiepingsreis?
Praktische informatie.
Datum: Donderdag 12 november 2020
Tijd: 19.30 – 22.00 uur
Locatie: Bisdomkantoor, Parade 11, Den Bosch
Meer informatie: Kijk op www.jbdb.nl, Facebook Jong Bisdom Den Bosch of neem contact op met Ingrid van Zeeland (jongerenwerkster Bisdom Den Bosch) via ivzeeland@bisdomdenbosch.nl of 0735232061
Velen vreesden er al voor. Maar nu is het een realiteit in Nederland. Het coronavirus verspreidt zich razend snel door het land en er is sprake van een tweede golf. De ziekenhuizen krijgen steeds meer patiënten binnen en ook op de ic-afdelingen worden langzaam maar zeker meer zieken opgenomen. Een en ander heeft ook implicaties voor het kerkelijk leven.
Minister Grapperhaus heeft begin vorige week de kerken het dringende advies gegeven om het aantal gelovigen tijdens een liturgische viering te beperken tot 30 personen. De Nederlandse bisschoppen hebben dit dringende advies besproken. De gehele afgelopen week was er overleg met de minister en tussen de bisschoppen onderling. De bisschoppen hebben bij de overheid steeds gepleit voor maatwerk. Maar helaas hebben wij dat in het overleg met de minister tot nu toe niet kunnen bereiken.
Nu de tweede coronagolf steeds hoger wordt, wordt de overheid ook strenger. Wij moeten ons sociaal leven verder beperken. Vanaf afgelopen zondag kunnen nog maximaal 30 gelovigen de liturgie meevieren. Wij perken het kerkelijke leven in ter bescherming van de volksgezondheid. Overigens vergaderen de kerken deze week opnieuw met de minister om hopelijk ruimte te krijgen voor meer maatwerk, zeker voor onze grote kerken.
Beste broeders en zusters,
ik besef dat de nieuwe realiteit voor veel priesters en andere gelovigen uitermate teleurstellend is en een groot offer vraagt. En dan spreek ik uitdrukkelijk inclusief. De beslissing van afgelopen vrijdag heb ik, samen met de andere bisschoppen, met moeite genomen.
Maar in de huidige omstandigheden met snel oplopende besmettingscijfers en ziekenhuisopnamen moeten wij juist als Kerk verstandig opereren en het aantal gelovigen in onze kerkgebouwen substantieel afschalen. Ik verwacht van mijn pastoors voldoende discipline om de regelingen van het episcopaat in de eigen parochie door te voeren. In de huidige omstandigheden moeten eigen meningen even worden opgeschort. Dat geldt ook voor mijzelf, nu wij in de bisschoppenconferentie gemeenschappelijk pijnlijke keuzes hebben moeten maken.
Ik maak mij uitermate veel zorgen over de toenemende polarisering, juist als het gaat om de bestrijding van het coronavirus, De eerste golf in maart werd gekenmerkt door grote saamhorigheid. Door de onderlinge eenheid hebben wij het virus tijdelijk kunnen indammen. Helaas is die verbondenheid nu veel minder aanwezig, zowel in de samenleving als binnen de Kerk. Ik constateer helaas dat -niet zelden- de emotie het wint van het verstand. Dat zou onder ons christenen niet het geval mogen zijn. Ik vraag daarom van mijn priesters, diakens, pastoraal werkers, catechisten en andere gelovigen juist in deze moeilijke tijd de ingrijpende beslissingen van het episcopaat, zij het misschien met pijn in het hart, in verbondenheid en solidariteit te aanvaarden.
Juist als mensen van de Kerk zijn wij geroepen om ons eigen kleine belang te relativeren en bedacht te zijn op het bonum commune, het algemeen welzijn. Het is voor een christen geen teken van zwakte maar juist van sterkte om tijdelijk af te zien van bepaalde rechten als wij daarmee een hoger doel, het beschermen van de gezondheid van medemensen, met name oudere en kwetsbare mensen, kunnen dienen.
Ik ben intens dankbaar voor allen, priesters, diakens, pastoraal werkers, catechisten en vele andere gelovigen, die in onze parochies het kerkelijk leven zo goed mogelijk draaiende houden.
De beperking in aantal gelovigen per viering vormt een uitdaging om vaker met kleine groepen te vieren, in plaats van de deuren te sluiten. Probeer daarnaast buiten de liturgie de kerken zoveel mogelijk open te houden. Zo hebben gelovigen individueel de mogelijkheid in onze Godshuizen rust te vinden en een plek voor gebed en troost.
Soms voelt ieder van ons zich moe of moedeloos. Laten wij echter de Heer vragen om vertrouwen. God is ons in Christus zorgend nabij. Gods Geest wil ons veerkracht en creativiteit geven, juist ook in deze tijd die helaas steeds dreigender lijkt te worden.
Mgr. dr. Gerard de Korte
Bisschop van ’s-Hertogenbosch
Maandag 5 oktober heeft minister Grapperhaus gesproken met het Interkerkelijk Overleg in Overheidszaken (CIO). Daar is het dringende advies aan kerken uitgekomen om voorlopig behoedzaam het geloof te vieren en in de maand oktober het aantal kerkgangers bij vieringen terug te brengen naar dertig deelnemers en geen samenzang toe te staan. De R.-K. Kerk houdt dit advies tegen het licht van haar eerdere maatregelen en komt later deze week met een vertaling naar de parochies.
De bisschoppen delen de bezorgdheid van de overheid over het oplopende aantal besmettingen en de grote risico’s voor de volksgezondheid. Zij hebben vanaf het begin van de COVID-19 pandemie hun verantwoordelijkheid genomen en besloten de coronamaatregelen van de overheid te volgen en te vertalen naar een eigen protocol. Daarin zijn strikte maatregelen genomen om de kans op verspreiding van het coronavirus minimaal te houden.
Kerkgangers mogen niet komen als ze klachten hebben, moeten hun handen bij binnenkomst ontsmetten, volgen de aangegeven looproutes en zitten op anderhalve meter afstand van elkaar. Er is bovendien geen samenzang. Het aantal aanwezigen wordt bepaald door de grootte van het kerkgebouw, leidend daarbij is dat iedereen op tenminste anderhalve meter afstand van anderen moet kunnen zitten. Vanaf het begin hebben de bisschoppen gezegd dat de kerk geen bron van besmetting mag zijn.
De bisschoppenconferentie komt vóór het komende weekeinde met een vertaling van de oproep van minister Grapperhaus voor de eigen parochies.
Op 4 oktober 2020 is te Eindhoven overleden de eerwaarde heer Gerardus Martinus Bekken, emeritus diaken van de parochie Woensel Midden en Zuid te Eindhoven.
Diaken Bekken is geboren in Asten op 9 februari 1933 en tot permanent diaken van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 26 september 1992. Na een arbeidzaam leven bij Philips was hij als diaken werkzaam in de parochies te Reusel, Hulsel, Hooge-Mierde en Lage-Mierde van 1992 tot 2000. Per 1 februari 2001 werd hij benoemd tot diaken van de parochie Woensel-Zuid te Eindhoven, welke per 1 juni 2005 fuseerde met de parochie Woensel-Midden. Per 1 maart 2008 werd hem wegens emeritaat eervol ontslag verleend. In zijn emeritaat is hij tot 2018 blijven assisteren in Eindhoven, met name in de St. Petruskerk.
De laatste weken is de dood in mijn leven zeer dichtbij gekomen. Allereerst door het vrij plotselinge sterven van kardinaal Simonis. Hij was voor mij een zeer dierbaar mens. Niet alleen doordat ik uit zijn handen de wijdingen tot diaken, priester en bisschop heb ontvangen. Maar ook door de jarenlange samenwerking, waaronder een aantal jaren als zijn hulpbisschop.
Hij was een man op leeftijd. In november zou hij 89 worden. Als mensen hoogbejaard zijn, ga je onwillekeurig met hun dood rekening houden. Maar als het dan zover is, blijft de dood toch een vijand. Voorbij de telefoontjes waarin de oude kardinaal mij bemoedigde in mijn werk. Voorbij de gezellige momenten tijdens een goede maaltijd. Voorbij, ja voorgoed voorbij. Kardinaal Simonis was een gelovig mens maar hij worstelde met de dood. Hij geloofde in een thuiskomen bij de Heer maar hij wist ook dat hij alleen door, wat hij noemde, de nauwe poort moest gaan. Toen ik hem de ziekenzalving mocht geven, was de worsteling voorbij. Hij was klaar om te sterven. Heel sereen is hij uiteindelijk weggegleden. Christenen nemen geen afscheid zonder hoop. Integendeel, er is een wenkend perspectief. En dat perspectief is een persoon. Rijk is de mens die mag sterven in de overtuiging dat hij wordt opgevangen door Christus.
De dood kwam recent nog op een andere manier in mijn leven nabij. Ik mocht vorige week het boek Het verdriet van Brabant presenteren. Een mooi uitgegeven gedenkboek over het bisdom van ’s-Hertogenbosch in coronatijd. Het gaat over priesters die coronapatiënten begeleiden en doden een waardige uitvaart geven. Het gaat over religieuzen die in kloosters door het dodelijke virus getroffen worden. Maar het gaat ook over een golf van verbondenheid en solidariteit die door de epidemie in onze parochies ontstond.
Een dag na de boekpresentatie mocht ik in de Sint Jan een viering leiden waarin bijna tweehonderd gestorven religieuzen uit geheel Nederland werden herdacht, allemaal slachtoffers van het dodelijke virus. Langzaam werden de namen voorgelezen en kaarsen ontstoken. Het was een sereen maar ook emotioneel moment. Ik besefte intens het grote verdriet door dit sterven. Door de coronamaatregelen waren de laatste dagen van deze gestorven religieuzen vaak heel eenzaam geweest. Wij kennen de schrijnende verhalen ook uit onze verpleeghuizen. Maar ik weet ook van de machteloosheid van hen die achterbleven. Een geliefde huisgenoot moest worden losgelaten zonder een echt afscheid.
Wij lazen tijdens de herdenkingsviering het evangelie waarin Jezus doodsbang is voor zijn komende kruisdood. Ook Christus, toch zo intens verbonden met zijn Vader, heeft geworsteld toen de dood nabij kwam. Maar Hij bleef trouw aan zijn zending. Als een graankorrel in de aarde stierf hij om zo veel vrucht voort te brengen. In mijn verkondiging heb ik ook over de gestorven religieuzen als graankorrels gesproken. Al bij leven waren zij uitermate dienstbaar in onderwijs en ziekenzorg. Zo waren zij, vanuit hun verbondenheid met God, dienstbaar aan mensen. Vruchtbare graankorrels. Tijdens de viering verhinderde de coronacrisis massale volkszang. Maar een cantorij zong ingetogen een mooie tekst: als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft. In de duisternis van de dood vertrouwen wij erop dat God zelf een lichtend vuur zal ontsteken. In Christus hebben wij Gods trouw immers leren kennen. Zo kunnen wij met perspectief afscheid nemen. Bij de Heer zijn onze doden veilig.
Donderdag 24 september is in Trouw, de Volkskrant en het Algemeen Dagblad een oproep gepubliceerd aan de politiek om meer te doen voor de 13.000 mannen, vrouwen en kinderen uit vluchtelingenkamp Moria op Lesbos. Deze oproep is door tientallen organisaties ondertekend, waaronder de Raad van Kerken in Nederland, waarin ook de Rooms-Katholieke Kerk participeert.
Op 23 september is in Brussel het Europese migratiepact gepresenteerd. Donderdag 24 september heeft in de Tweede Kamer een Algemeen Overleg plaats over onder andere de situatie op Moria. Door deze oproep hopen de ondertekenaars bestaande initiatieven te versterken en te laten zien hoe breed gedragen de steun is voor opvang van deze kwetsbare mensen.
Mensenrechten zijn universeel. Dit initiatief doet een appel op de Nederlandse politiek om in samenwerking met andere Europese landen over te gaan tot het bieden van humanitaire hulp die verder reikt dan het bouwen van tentenkampen, en om meer vluchtelingen op te nemen.
Werelddag migrant en vluchteling
Begin dit jaar vroeg de Nederlandse Bisschoppenconferentie bij de politiek in een gezamenlijk schrijven ook al om aandacht voor met name de kwetsbare groepen onder de vluchtelingen en migranten zoals gezinnen en kinderen en werd financiële hulp verstrekt aan Caritas Athene, een organisatie die directe hulp verleent aan vluchtelingen en migranten in Griekenland.
Zondag 27 september viert de Kerk de Werelddag van de Migrant en de Vluchteling. In zijn boodschap voor deze dag zegt paus Franciscus: ‘Wanneer men het heeft over migranten en ontheemden blijft men te vaak steken bij cijfers. Maar het gaat niet om cijfers, het gaat om personen! Als wij hen ontmoeten, zullen wij ertoe komen hen te leren kennen. En door hun geschiedenis te leren kennen zullen wij erin slagen hen te begrijpen.’
“Kiezen voor God heeft grote gevolgen! Niet kiezen ook!”
Ik stuitte op dit Visje tijdens mijn zoektocht naar ‘promotie’ voor onze eerste JBDB on Tour avond (10 september jongstleden). Het zette mij aan het denken…
Kiezen voor God heeft grote gevolgen! Beaam ik dat? Of ben ik het hier absoluut niet mee eens? Aan welke gevolgen zou ik moeten denken? En zijn gevolgen per definitie negatief? Mijn eerste reactie op deze laatste vraag is ja! Waarom? Het woord ‘gevolgen’ heeft voor mijn gevoel een zware lading, iets waar je eigenlijk uit de buurt van moet blijven. Dingen die gebeuren, maar die je eigenlijk niet wilt. Welke gevolgen kleven dan vast aan ‘het kiezen voor God’? Ik moet mij aan allerlei regels houden? Ik mag niet kwaadspreken over anderen. Ik moet op zondag naar de kerk. Ik mag niet vloeken. Ik moet bidden voor het eten. Moeten en niet mogen, dat heeft toch een negatieve lading.
De Dikke van Dale leert mij echter dat effecten, resultaten, uitvloeisels andere woorden zijn voor gevolgen. Die woorden klinken positiever in mijn oren. Laat ik kiezen voor één van die woorden: wat is het resultaat van mijn kiezen voor God? Ik besef dat de wereld (en mijn leven) veel groter is dan dat ik ben (God). Ik ervaar een trouwe vriend op mijn levensweg (Jezus). Ik vind troost en kracht in het geloven (H. Geest). Resultaten is dus hetzelfde als gevolgen, dus ja, ik ervaar ook grote gevolgen in het kiezen voor God. Ik vertrouw mijn hart toe en daarmee ervaar ik in mijn leven dat ik er nooit alleen voor sta, dat ik een grond heb onder mijn voeten en een bodem heb om in te wortelen, te groeien en bloeien!
Niet kiezen voor God heeft ook grote gevolgen? Is dat zo? Misschien kan ik hier nog wel moeilijker antwoord op geven. Feit is namelijk dat ik al gekozen heb voor God. Maar ik kan er wel mijn gedachten over laten schijnen. Ook ik leef in een seculiere wereld, waarin het kiezen voor God lang niet meer vanzelfsprekend is. Ik hoor weleens wat. Ik zie dingen gebeuren. Ik praat met mensen die niet geloven in God, bewust of onbewust. En eigenlijk voel ik vaak dat mensen op zoek zijn naar een houvast in hun leven. Een grond onder je om stevig te staan. Een bodem met voeding om in te wortelen. Want als het leven ineens door elkaar geschud wordt, om welke reden dan ook, kan het zo maar zijn dat je omver geblazen wordt en de wereld om je heen negatief gaat zien (daar komt toch weer ‘gevolgen’ om de hoek kijken).
We leven met z’n allen momenteel al ruim een half jaar in een wereld die door elkaar geschud is, vanwege Covid-19. Hoe heb jij die ‘storm’ doorstaan? Of vooral – de ‘storm’ is nog niet gaan liggen – hoe leef je momenteel in deze ‘storm’? Heb jij een stevige grond onder je voeten? Een bodem waarin je kan wortelen, groeien en bloeien?
Wist je eigenlijk wel wat het woord ‘geloven’ betekent? Ik leerde het ooit eens op een Summerschool (diocesane jongerenactiviteit) in mijn jongere jaren. ‘Ik geloof’ is in het Latijn ‘Credo’, denk maar eens aan de geloofsbelijdenis tijdens de eucharistieviering. ‘Credo’ komt van het Latijnse woord ‘cordare’. En ‘cordare’ betekent letterlijk ‘je hart toevertrouwen’. Dus als jij zegt ‘ik geloof’ zeg je eigenlijk ‘ik vertrouw mijn hart toe… aan God’. Prachtig!
Uiteraard ben ik niet degene die gaat zeggen dat je in God moet geloven. Maar ik getuig wel, op mijn manier! Mijn levensinstelling heb ik te danken aan mijn (harts)vertrouwen in God en dat is het laten zien waard. Ik neem je dan ook graag mee in mijn getuigenis. Een uitnodiging om een paar stappen te zetten op de grond die onder mij ligt, om je open te stellen en vooral ook om jezelf en anderen te bevragen. Tenslotte ben jij ook uitgenodigd om te leven en een bodem onder je te hebben waarin je stevig geworteld mag groeien en bloeien!
Door: Ingrid van Zeeland (jongerenwerkster Jong Bisdom Den Bosch)
Op zaterdag 19 september om 10.30 uur organiseren het bisdom ‘s-Hertogenbosch en de Konferentie Nederlandse Religieuzen een landelijke herdenkingsdienst voor alle overleden religieuzen in de periode van 1 maart t/m 31 augustus 2020.
De viering vindt plaats in de Sint Janskathedraal in ‘s-Hertogenbosch. Hoofdcelebrant is Mgr. De Korte, KNR-voorzitter abt Bernardus Peeters en Mgr. Van Burgsteden, referent voor de religieuzen van de Bisschoppenconferentie zullen concelebreren.
Het uitbreken van het coronavirus en de daaropvolgende maatregelen hebben in het hele land veel gevolgen gehad, ook voor de religieuzen. Sommige kloostergemeenschappen moesten in korte tijd afscheid nemen verschillende medezusters en –broeders. Met name in het bisdom ‘s-Hertogenbosch, waren enkele coronabrandhaarden en zijn diverse kloosters getroffen.
Afsluiten van een periode
Het verdriet om het verlies werd versterkt door het feit dat het door de coronamaatregelen vaak niet mogelijk was als gemeenschap op de gebruikelijk wijze afscheid te nemen. Oversten en anderen konden hun stervende medebroeder of –zuster niet nabij zijn in deze laatste uren. Uitvaarten moesten in zeer kleine kring plaatsvinden.
Tijdens de eucharistieviering op 19 september worden alle religieuzen herdacht die zijn overleden in de genoemde periode, niet alleen zij die aan corona zijn overleden. Dit is soms ook niet duidelijk vastgesteld. Tijdens de viering zullen de namen van de ruim 180 overledenen worden genoemd en worden kaarsen ontstoken. We staan stil bij het verdriet van het eenzame afscheid. De viering is bedoeld om een moeilijk periode af te sluiten en vol hoop en vertrouwen te kijken naar de toekomst.
Livestream
Voor de viering zijn religieuzen, familieleden en andere direct betrokkenen uitgenodigd. Er wordt rekening gehouden met de coronamaatregelen en het protocol ‘Kerk op anderhalve meter’ van de Nederlandse Kerkprovincie. Het aantal plaatsen is daarom beperkt en aanmelden is verplicht.
De viering is rechtstreeks te volgen via een livestream op het Youtubekanaal van de Sint Janskathedraal: YouTube Sint-Jan Den Bosch, en via de parochiewebsite van de St. Jan: www.mariajohannes.nl. KRO-NCRV zal de livestream op zijn eigen website overnemen en Omroep Brabant zendt de livestream uit via hun tv-kanaal.
JBDB on Tour, een nieuw initiatief van Jong Bisdom Den Bosch sinds vorig jaar! Ook in dit najaar zullen we een drietal verdiepingsavonden voor jongeren (16-30 jaar) aanbieden, waarbij de gedelegeerde voor Jeugd & Jongeren in ons bisdom – diaken René Lamers – ons mee die diepte in neemt rondom het thema ‘een jonge katholiek zijn’.
Je hebt ongetwijfeld weleens gehoord van de zeven (lichamelijke) werken van barmhartigheid…
Hongerige voeden, zieken bezoeken, naakten kleden, etc.
Maar heb jij ook weleens gehoord van de zeven geestelijke werken van barmhartigheid?
Bedroefden troosten, onwetenden onderrichten..
De lichamelijke werken, maar zeker ook de geestelijke werken van barmhartigheid kunnen ons helpen bij het zichtbaar maken van God in de wereld. Hoe doe je dat dat? En wat is belangeloos meewerken aan Gods Liefde? Hoe hou jij dat vol?
Deze tweede verdiepingsavond op vrijdag 2 oktober 2020 staat in het teken van deze zeven geestelijke werken van barmhartigheid. Hoe kun je als jonge katholiek je geloof handen en voeten geven?
Programma
19.30 uur Inloop
19.45 uur Start
20.45 uur Pauze
21.00 uur Nagesprek
21.30 uur Afsluiting / Borrel
Aanmelden
In verband met de te nemen coronamaatregelen zal er beperkt plaats zijn, aanmelding voor deze avond is inmiddels gesloten.
Afsluiting van de avond zal mogelijk door middel van een aangepast borrel zijn, naar gelang de coronamaatregelen dit toe laat. Mochten bepaalde maatregelen aangescherpt worden, zullen we kijken naar andere mogelijkheden voor deze verdiepingsavond. Uiteraard word je daarover zo snel mogelijk geïnformeerd.
Daagt u jongeren uit uw omgeving uit om mee te gaan op deze verdiepingsreis?
Praktische informatie.
Datum: Vrijdag 2 oktober 2020
Tijd: 19.30 – 22.00 uur
Locatie: Bisdomkantoor, Parade 11, Den Bosch
Meer informatie: Kijk op www.jbdb.nl, Facebook Jong Bisdom Den Bosch of neem contact op met Ingrid van Zeeland (jongerenwerkster Bisdom Den Bosch) via ivzeeland@bisdomdenbosch.nl of 0735232061
Overige verdiepingsavonden: Donderdag 12 november 2020 te Den Bosch.
In de St. Catharinakathedraal te Utrecht was op 10 september de uitvaartplechtigheid van kardinaal Simonis. De homilie werd verzorgd door bisschop De Korte van ‘s-Hertogenbosch, voormalig hulpbisschop van de overleden kardinaal.
Homilie bij de uitvaart van kardinaal Simonis St. Catharinakathedraal, donderdag 10 september 2020
Beste broeders en zusters, heel bijzonder beste familie Simonis.
Voor mijn oudste herinnering aan kardinaal Simonis moet ik terug naar de zeventiger jaren van de vorige eeuw. Rotterdam had een nieuwe bisschop gekregen. Met het nodige tumult ook. Als betrokken katholieke tiener volgde ik het kerkelijk nieuws.
Meerdere keren kwam bisschop Simonis naar mijn parochiekerk in Vianen om het Heilig Vormsel toe te dienen. En anders dan ik door de berichtgeving in de kranten verwachtte, was de nieuwe bisschop geen bullebak maar een jongere man met een hartelijke presentatie.
Ik herinner mij dat hij preekte in dialoog met de vormelingen. Soms ging dat heel goed; maar soms hielden de vormelingen hun lippen stijf op elkaar. En dan mislukte de preek. Eén leerpunt voor de vormelingen kwam steeds terug: De bisschop citeerde Lucas 4: Jezus ging naar zijn gewoonte op sabbat naar de synagoge. Met andere woorden, zo zei de bisschop: beste jongens en meisjes, “Jezus ging naar gewoonte op zondag naar de Kerk.” Een raadgeving, zo weten wij maar al te goed,
die helaas in veel gevallen op rotsgrond is gevallen.
Veel intensiever leerde ik bisschop Simonis kennen toen hij in 1983 aartsbisschop werd. Ik was priesterstudent en ontmoette de nieuwe bisschop regelmatig op het Ariënskonvikt,
de Utrechtse priesteropleiding. Mijn tienerindruk werd bevestigd. De bisschop presenteerde zich als een warm mens, vriendelijk en bescheiden.
Beste broeders en zusters,
Ad Simonis werd bisschop in een uitermate gepolariseerde tijd. Toen hij in deze kathedraal zijn zetel in bezit nam, stonden buiten spreekkoren te roepen.
Ik weet dat hij daar flink onder geleden heeft en zich intens eenzaam heeft gevoeld. Waarin vond hij toen kracht, juist in die lastige tijd? Ik denk in het vieren van de Eucharistie, in zijn eigen gebed en het gebed van anderen. Een gevleugeld woord van hem werd: “ik ben er letterlijk doorheen gebeden.”
De vleugels binnen de Kerk lieten zich in de jaren ‘70 en ‘80 van de vorige eeuw flink horen. Vooruitstrevende en traditionele katholieken hadden hun eigen bladen en bijeenkomsten.
Maar helaas werd er meer over dan met elkaar gesproken. Bisschop Simonis gold als vertegenwoordiger van de rechtzinnigheid. En hij kon, zeker in de eerste fase van zijn bisschopsambt, stevige opvattingen verkondigen. In de ogen van niet weinigen te stevige. Alles omwille van de waarheid. Niet postmodern zíjn waarheid, neen, dé waarheid.
Maar hij kende de prediking van de apostel Paulus goed genoeg om te weten dat christelijke waarheid altijd verbonden is met liefde. Zonder liefde verdampt immers de waarheid.
Op een bedevaart in Lourdes sprak ik eens iemand die bisschop Simonis kende als biechtvader. En hij vertelde mij dat zijn opgelegde penitenties altijd mild waren. De orthodoxe geloofsridder was tegelijk een milde en wijze pastor. Op de preekstoel was hij een rechtzinnige leeuw; in de biechtstoel een zachtmoedig lam.
Ondanks zijn grote somberheid over de ontwikkelingen in de Kerk en de samenleving is hij gelukkig nooit verzuurd of verbitterd geraakt. Was hij mild omdat hij zijn eigen beperkingen en tekorten kende? Of was hij mild omdat hij Christus zichtbaar wilde maken als pastor bonus, als de goede Herder? Waarschijnlijk allebei. Tijdens zijn studietijd in Rome had hij een proefschrift geschreven over Christus als de goede Herder zoals beschreven in het Evangelie naar Johannes.
Johannes leverde bisschop Simonis ook de woorden voor zijn wapenspreuk: ‘Opdat zij U kennen’. Wij hebben zojuist de tekst tijdens de Evangelielezing gehoord. Een wapenspreuk toont wat de hartenklop van een bisschop is. Voor Ad Simonis was dat ongetwijfeld Gods openbaring, heel bijzonder in Christus. Het kennen, intellectueel maar vooral ook affectief,
van de Bijbelse God. Het liefhebben van Hem die ons het eerst heeft liefgehad, daar ging het hem om. De God van de schepping en de bevrijding. De God van de psalmist en de profeten. De God die zich op het hoogtepunt van de tijd aan ons toont in Jezus Christus. Christus, als de Levende in ons midden. Dat getuigenis stond voor Ad Simonis centraal.
In een cultuur die steeds meer de Bijbelse wortels lijkt los te laten, was hij in die zin een missionaris. Hij wilde getuige van Christus zijn, tot het einde toe.
Ad Simonis werd bisschop tegen wil en dank. Hij was geen carrièreman. Hij kende zijn grenzen, zeker ook als bestuurder. Vergaderen was niet zijn grote liefde. Maar hij koos trouwe en kundige medewerkers.
Ik noem vicaris-generaal Vermeulen maar vooral ook vicaris-generaal Piet Rentinck. In hem had de bisschop terecht een groot vertrouwen. Tussen 2001 en 2008 mocht ikzelf
als hulpbisschop hem terzijde staan.
Ad Simonis was een Hollandse Bourgondiër. Hij genoot van een heerlijke maaltijd, een goed glas wijn en een sigaar. Hij kon zich ontspannen met zijn postzegels
en met het kijken naar vooral Duitse krimi’s. Een tijdlang samen met zijn hulpbisschop en huisgenoot, Mgr. Jan de Kok.
Door de jaren heen werd hij steeds meer gewaardeerd. Hij werd letterlijk de grijze eminentie. Er was ook minder polarisatie en meer ontspanning binnen de Kerk.
En toen hij eind 2007 afscheid nam als aartsbisschop klonk er in de media veel respect voor hem. De kardinaal kon gaan rusten na vele jaren van harde arbeid. Hij had mooie jaren,
aanvankelijk bij de Focolare in Nieuwkuijk. En de laatste jaren werd hij hartelijk opgenomen in de kring van de broeders van Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten in Voorhout
onder de goede zorgen van de familie van Noort-van Kesteren. Hij bleef mobiel, mede ook door de trouwe steun van Hans Bruijnel die hem meer dan 20 jaar vergezelde op al zijn tochten. En nu wij toch met namen bezig zijn, wil ik zeker ook prof. Paul van Geest, John Bakker en dokter Hans Kraak noemen. Zij waren de oude kardinaal tot grote steun.
Nog één keer haalde hij uitgebreid de pers. In 2010 over het vreselijke en schaamtevolle nieuws van het seksueel misbruik binnen onze Kerk. Hij gebruikte volstrekt verkeerde woorden.
Later heeft hij daar in een brief zijn oprechte excuses over uitgesproken. Hij schreef toen ook, met een knipoog, “als kardinaal heb ik geen vrouw, anders had ze zeker tot mij gezegd dat ik een beetje dom was geweest.” En hij voegde eraan toe: “maar dat hebben nu mijn zussen wel gedaan.”
Broeders en zusters,
Wij nemen deze dag afscheid in het licht van Pasen. Paulus heeft daar vandaag indrukwekkend over getuigd in zijn eerste brief aan de christenen van Korinthe.
Christus is niet in de dood achtergebleven maar heeft nieuw en ander leven ontvangen. De Gekruisigde is de Levende. De eersteling die uit de doden is opgestaan.
En wie met Christus verbonden is geraakt, mag hopen op nieuw leven. Door aftakeling en dood heen. Onze God is trouw tot over de grens van dit aardse leven.
Vandaag leggen wij het bestaan van Ad Simonis in de handen van de Heer. Wij vertrouwen dat God alles zal vergeven wat er in zijn bestaan niet had mogen zijn.
Maar wij vertrouwen er ook op dat de Heer zal gedenken het vele goede dat uit zijn hoofd, hart en handen is voortgekomen.
In onze katholieke traditie wordt over God gesproken als het lux aeterna het eeuwig licht. Vandaag vertrouwen wij onze geliefde dode toe aan dat licht. Wij bidden dat hij het licht van God is binnengegaan. De Vader van Jezus Christus is trouw. Bij Hem is Ad Simonis veilig.
Broeders en zusters.
dat geloof wordt indrukwekkend verwoord in een gedicht van Hanna Lam. Eenvoudige maar wondermooie woorden over het geheim van leven en dood.
De dichteres schrijft:
De mensen van voorbij
zij worden niet vergeten
De mensen van voorbij
zijn in een ander weten
Bij God mogen zij wonen
daar waar geen pijn kan komen
De mensen van voorbij
zijn in het licht
zijn vrij.
Adrianus Johannes Simonis is zo’n mens van voorbij.
Maar wij mogen geloven dat hij nu vrij is.
Dat hij geborgen is in het licht.
Het witte licht van onze God.
Aftrap JBDB on Tour in een nieuw werkjaar In dit nieuwe werkjaar staan er weer een aantal verdiepingsavonden op de planning: JBDB on Tour. René Lamers, bisschoppelijk gedelegeerde voor Jeugd & Jongeren, gaat dit najaar met jongeren de diepte in rondom het overkoepelende thema ‘een jonge katholiek’. Donderdagavond 10 september vond de eerste avond plaats met een tiental aanwezigen over ‘geloven in het dagelijkse leven’.
It’s a brand new day “Muziek is een menselijk middel om het hart van jouzelf en de ander te openen, jazeker ook voor het Evangelie door de psalmen, maar ook door de wereldse muziek”, aldus René. Niet veel later schalt ‘it’s a brand new day’ uit de muziekboxen. Want “jij wordt uitgenodigd om op een nieuwe manier geboren te worden. Jij! Mag zijn! Een levende getuigenis van God’s liefde voor Zijn kinderen. Rise up, start fresh, see the bright opportunity in each new day”!
Getuigenis, hedendaagse (en kerkelijke) muziek, bijbelcitaten en een oproep om je hart open te stellen wisselden elkaar deze avond af en zorgden voor een open gesprek met elkaar, waarin de vrijheid werd gevoeld om met elkaar te delen.
Ben blijmoedig en vreugdevol Een oproep vanuit René was: ben blijmoedig en vreugdevol! Door zo in het (katholieke) leven te staan, beide bubbels (katholieke leven en het gewone dagelijkse leven) met elkaar te verbinden, word je vanzelf bevraagd over jouw manier van leven. Geloven in de Liefde, die altijd zal overwinnen. Het gaf positieve moed, maar ook weer nieuwe vragen en uitdagingen in het gewone dagelijkse (katholieke) leven!
En hoe breng je dat echt in de praktijk? Van harte welkom bij de volgende verdiepingsavond met het thema ‘de 7 geestelijke werken van barmhartigheid’. De verdiepingsavonden zijn los van elkaar te volgen! Volgens één van de deelnemers deze avond: “Echt waar iedereen, zet 2 oktober in je agenda voor de volgende avond. Je gaat als een rijker, vreugdevoller en blijmoediger mens naar huis”!
Bisschop De Korte heeft prof. dr. H.W.M. Rikhof uit de Heilig Landstichting per 15 juni 2020 benoemd tot lid van het Kathedraal Kapittel.
Het kathedraal kapittel komt drie à vier keer per jaar in vergadering bijeen. Het is gebruikelijk dat zij samenkomen in de zogenoemde kapittelzaal in het bisschoppelijk paleis aan de Parade 11.
Wanneer de bisschopszetel vacant is, bijvoorbeeld na overlijden van de bisschop, heeft het kapittel een bijzondere taak. Het moet dan binnen acht dagen een waarnemend bestuurder (diocesane administrator) aanwijzen. Wanneer een nieuwe bisschop benoemd moet worden, stelt het kapittel een geheime voordracht van drie bisschopskandidaten op. Voor meer informatie over het kathedraal kapittel klik hier
C.V. prof. dr. H.W.M. Rikhof
geboren 7 november 1948 Oldenzaal
1961-1967 gymnasium klein seminarie Apeldoorn
1967-1974 theologie aan KTHU/Rijksuniversiteit Utrecht
1974-1975 stage Presikhaaf
1975-1978 promotieonderzoek Oxford
1979 docent theologie KUN
1981 promotie (A)
1981-1986 pastoraal werk in Milligen a/d Rijn
1983 priesterwijding
1992-2007 hoogleraar systematische theologie Katholieke Theologische Universiteit te Utrecht
2007-2011 hoogleraar systematische theologie, Faculteit Katholieke Theologie Universiteit van Tilburg
sinds 2011 als pastor verbonden aan de Cenakelkerk H. Landstichting
v.l.n.r. Manon van den Broek, Ingrid van Meer-Bollerman en Juliëtte de Valk
Eén van de speerpunten in het beleid van onze bisschop Gerard de Korte is het gezins- en familiepastoraat. In diverse parochies lopen op dit moment projecten waarvoor coördinatoren gezins- en familiepastoraat zijn benoemd en in diverse parochies worden intiatieven genomen of verder ontwikkeld op het vlak van gezins- en familiepastoraat.
Nu zijn, door fondswerving, op bisdomniveau medewerkers aangetrokken voor ondersteuning op het vlak van gezins- en familiepastoraat. Per 1 september worden aangesteld: Mevrouw Ingrid van Meer-Bollerman en mevrouw Juliëtte de Valk. Beiden zullen samenwerken met en onder verantwoordelijkheid van de gedelegeerde voor familiepastoraat, mevrouw drs. ir. Manon van den Broek en in samenwerking met de andere medewerkers van het bisdom.
Als team zijn zij beschikbaar om parochies te ondersteunen in het (door)ontwikkelen en opzetten van familiepastoraat. Daarnaast gaan zij ook op bisdomniveau activiteiten ontwikkelen.
Op 19 augustus 2020 is te Uden overleden de eerwaarde heer Antonius Franciscus Joseph (Toon) van den Acker o.s.c.,
emeritus-pastoor van de parochie Heilige Jozef te Cuijk.
De eerwaarde heer Van den Acker is geboren in Gemert op 3 december 1933,
legde op 28 augustus 1954 zijn eerste geloften af bij de orde der Kruisheren.
Op 18 juli 1959 is hij door Mgr. Bekkers in Uden tot priester gewijd.
Hij was achtereenvolgens werkzaam in de opleidingen van de kruisheren,
vervolgens in de parochie Rotterdam IJsselmonde.
Vanaf 1 oktober 1977 was hij pastoor in de parochie H. Jozef in Cuijk.
Per 1 januari 1994 is aan hem wegens emeritaat eervol ontslag verleend.
Na zijn emeritaat heeft hij zijn diensten aangeboden in de Pastorale Eenheid “Regio Mill”,
met name in de kerken van Langenboom en Wilbertoord.
Moge hij rusten in vrede!
De uitvaartdienst zal plaatshebben op dinsdag 25 augustus in besloten kring te Uden,
waarna hij te ruste zal worden gelegd bij zijn medebroeders op de algemene begraafplaats aldaar.
Ieder jaar wordt tussen 1 september en 4 oktober de Periode van de Schepping gehouden. In deze periode wordt in de kerken extra aandacht gevraagd voor de zorg voor de Schepping. In samenwerking met het Belgische Ecokerk, brengt de Laudato si’ werkgroep Nederland ook in 2020 materiaal hiervoor uit.
De Laudato si’ werkgroep Nederland sluit zich aan bij de oproep van de Belgische kerkelijke organisatie Ecokerk om in deze periode een Laudato si’ boom te planten. Een vrucht- of fruitboom symboliseert mooi de oproep om de vruchten van de aarde te delen. Bovendien duurt het enkele jaren voordat hij vrucht draagt. Ook dat is symbolisch: het vraagt soms wat geduld om resultaten te zien van bepaalde inspanningen.
Brochure met suggesties voor liturgie, bezinning en activiteiten
Tijdens de Scheppingsperiode (1 september – 4 oktober) organiseren dit jaar ook veel katholieke gemeenschappen activiteiten in verband met het speciale Laudato si’ jaar. Voor Vlaanderen en Nederland is een uitgebreid katern beschikbaar met suggesties om als gemeenschap stil te staan bij de Scheppingsperiode. De brochure met suggesties voor liturgie, gesprek, bezinning en actie in de periode voor de Schepping is te downloaden via www.laudato-si.nl
Paus Franciscus
Paus Franciscus heeft enkele jaren geleden 1 september uitgeroepen tot Wereldgebedsdag voor de Schepping. Met deze dag sluit de katholieke kerk aan bij de ‘Dag van gebed voor het milieu’ uit de orthodoxe kerk, die ook op 1 september wordt gevierd en bij de periode van de schepping (1 september tot en met 4 oktober waartoe de Wereldraad van Kerken al in 1997 opriep.
Laudato si’ werkgroep Nederland
De Laudato si’ werkgroep Nederland is een gezamenlijk initiatief van de Nederlandse bisschoppenconferentie en de KNR. Deze is ingesteld bij het uitkomen van de pauselijk encycliek over de zorg voor ons gemeenschappelijk huis in 2015. Voorzitter is mgr. Gerard de Korte.
Bericht en afbeelding via Konferentie Nederlandse Religieuzen.
Op 4 augustus werd Libanon plotseling getroffen door een verwoestende explosie in de haven van Beiroet. Een aanzienlijk deel van de hoofdstad werd verwoest en zwaar beschadigd, met vele doden, gewonden en duizenden dakloze mensen tot gevolg. Beiroet en Libanon leven in kwetsbare omstandigheden.
Tijdens zijn toespraak bij het Angelus-gebed op zondag 9 Augustus in Rome riep paus Franciscus op om internationale hulp. Vanuit Libanon heeft kardinaal Boutros Raï opgeroepen tot solidariteit en financiële steun.
De Nederlandse bisschoppen geven gehoor aan de oproepen van de paus en de kardinaal, en vragen op hun beurt om zondag 16 augustus in de parochies en instellingen te bidden voor de bevolking van Libanon, in het bijzonder voor de bewoners van Beiroet die het slachtoffer zijn van deze ramp, en een collecte te houden of een donatie te doen ten behoeve van de bevolking van Beiroet.
Kerk in Nood
Momenteel organiseert Kerk in Nood een campagne van solidariteit voor Libanon. Via Kerk in Nood zijn directe contacten met verschillende kerkelijke projecten, o.a. voedselpakketten voor getroffen gezinnen en andere hulp: NL64FVLB0227175484 t.n.v. Kerk in Nood (’s Hertogenbosch) o.v.v Beiroet.
Samenwerkende hulporganisaties
De samenwerkende hulporganisaties (SHO) zijn in Nederland een nationale actie gestart via Giro555, ten behoeve van directe noodhulp zoals medische zorg, veilig drinkwater, onderdak en psychosociale hulp, waarbij Cordaid nauw samenwerkt met Caritas Libanon: NL08INGB0000000555 t.n.v. SHO o.v.v. samen in actie voor Beiroet.
Voorbede voor komende zondag 16 augustus in parochies en instellingen: Naar het voorbeeld van een Kananeese vrouw in de streek van Tyrus en Sidon, in het huidige Libanon, bidden we met volharding voor de slachtoffers van de verwoestende explosie in Beiroet en voor allen die zich in hun wanhoop tot God keren: dat de inwoners van Libanon Gods barmhartige liefde mogen ervaren in de steun van hun naasten, dat het land bestuurd mag worden met wijsheid en rechtvaardigheid.
Op 10 juli is op rkkerk.nl een nieuwe versie van het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ gepubliceerd. Parochies zijn daarmee aan het werk gegaan en hebben aanvullend enkele vragen gesteld met betrekking tot aanmelding en reservering. Deze worden hieronder beantwoord.
1. Moeten namen of contactgegevens geregistreerd worden bij aanmelding aan de deur? Dit mag wel, maar het is niet verplicht. Aanmelden bij de deur is nodig om het aantal aanwezigen te kunnen tellen, om de gezondheidsvraag te kunnen stellen (‘checkgesprek’) en om mensen te wijzen waar ze kunnen zitten. Maar een parochie is niet verplicht om contactgegevens bij te houden, ook niet voor een eventueel GGD- contactonderzoek.
Legt de parochie bij aanmelding toch persoonsgegevens vast? Lees dan ook vragen 3 en 4.
2. Moeten namen of contactgegevens geregistreerd worden bij reservering vooraf? Reserveren vooraf is nodig als meer dan 100 personen worden verwacht of meer personen worden verwacht dan de maximale capaciteit. Maar ook dan is, net als bij aanmelding aan de deur, het noteren van namen of contactgegevens niet verplicht. Het mág wel bijvoorbeeld omdat de parochie voor het begin van de viering wil verifiëren of degene die wil deelnemen tevoren heeft gereserveerd. Een andere reden om namen te noteren kan zijn dat voor een viering op een bepaald tijdstip meer belangstellenden zijn dan beschikbare plaatsen. In dat geval kan het bijhouden van een namenlijst helpen bij het opstellen van een wachtlijst voor een volgende viering en bij een eerlijke verdeling van de beschikbare plaatsen. Legt de parochie bij reservering persoonsgegevens vast? Lees dan ook vraag 3 en 4.
3. Als een parochie persoonsgegevens heeft vastgelegd bij aanmelding of reservering hoe lang mogen deze dan worden bewaard? Dat hangt af van de reden waarom de parochie de gegevens heeft vastgelegd. Als gegevens van aanwezigen worden bijgehouden om te verifiëren dat de aanwezigen tevoren hebben gereserveerd , vernietig dan de lijst met gegevens na afloop van de viering (maximaal 1 week na de viering).
Als gegevens van aanwezigen worden bijgehouden met het oog op een eerlijke verdeling van beschikbare plaatsen bij vieringen waarvoor meer belangstellenden zijn dan beschikbare plaatsen, kan een maximale bewaartermijn van 4 weken worden aangehouden.
4. Als de parochie bij reservering of aanmelding wél namen heeft genoteerd en binnen de bewaartermijn wordt benaderd voor een GGD-contactonderzoek naar aanleiding van een besmetting, hoe moet dan worden gehandeld? Ga te allen tijde zorgvuldig om met alle persoonsgegevens die de parochie tot haar beschikking krijgt. In verband met de privacy mogen nooit gegevens van een namenlijst van een viering zomaar aan de GGD of andere derden worden verstrekt zonder toestemming van degenen die op de namenlijst voorkomen.
Als aan de parochie een geval van besmetting wordt gemeld van iemand die bij een viering aanwezig is geweest, mag dit alleen met toestemming van de besmette persoon worden doorgegeven aan de andere personen die bij de viering aanwezig zijn geweest.
De gegevens van die andere personen mogen ook alleen met hun toestemming worden doorgegeven aan de GGD.
Jongeren in de leeftijd vanaf 15 jaar kunnen in januari 2021 opnieuw naar een WJD@Home op Ameland. De WJD@Home werden in 2019 voor het eerst gehouden voor jongeren die niet deel konden nemen aan de Wereldjongerendagen in Panama. WJD@Home was met ruim honderd deelnemers een groot succes. Dat vroeg om een vervolg.
De WJD@Home 2021 worden georganiseerd onder de vlag van JongKatholiek. Medewerker jongerenpastoraat Desiree Bühler van het bisdom Rotterdam is coördinator. “We merkten dat er groot enthousiasme was tijdens het weekend WJD@Home op Ameland. Niet alleen bij de jongeren die toen deelnamen, maar bij iedereen die meehielp, bij de organisatie en bij de bisschoppen.”
Vanuit alle bisdommen
De Nederlandse bisschoppen zetten zich graag in voor de nieuwe editie. Desiree: “De bisschoppen hebben nu al toegezegd dat er weer twee bussen zullen rijden. Die pikken de jongeren op verschillende plekken in het land op, zodat iedereen vrijdagavond op tijd is voor de boot naar Ameland. De ene bus rijdt vanuit het bisdom Roermond via het bisdom ’s-Hertogenbosch en het aartsbisdom naar het noorden. De andere bus kan jongeren uit het bisdom Breda meenemen en rijdt via het bisdom Rotterdam naar het bisdom Haarlem-Amsterdam en zo verder.”
“De WJD@Home zijn voor jongeren van 15 jaar en ouder. De vorige keer was echt heel leuk, samen een weekend op een eiland met het strand en de zee op loopafstand, mooie gesprekken, catechese van de bisschoppen en de ruimte om in deelgroepjes met leeftijdsgenoten te praten over je geloof. Je ontmoet de mensen weer die je eerder zag bij een WJD en als je voor het eerst meegaat, maak je nieuwe vrienden die ook gelovig zijn.”
Thema voor een geweldig weekend
Het thema van de WJD@Home is van paus Franciscus en is een van de thema’s op weg naar de internationale Wereldjongerendagen in Portugal (2023): “Richt u op. Ik stel u aan tot getuige van wat u gezien hebt.” Deze tekst komt uit de Handelingen van de apostelen (Handelingen 26, 16). Het zijn de woorden van de verrezen Heer die verschijnt aan Paulus (die dan nog Saulus heet). Desiree: “De thema’s van de Wereldjongerendagen hebben te maken met opstaan en in beweging komen. Opstaan voor je geloof, investeren in je band met God en in beweging komen voor je naaste, dat is waar dit weekend over zal gaan. We bereiden een mooi en inspirerend programma voor met interessante sprekers en we maken er samen een geweldig weekend van.”
De organisatie krijgt nu al positieve reacties van mensen die zich aan willen melden. Desiree: “Er was al een groep uit een parochie die samen ergens naartoe zouden gaan, maar die zich nu aanmelden voor de WJD@Home, omdat het de vorige keer zo’n ontzettend mooi weekend was.”
WJD@Home op Ameland zijn van vrijdag 29 tot en met zondag 31 januari 2021
Na de zomer volgt informatie over aanmelding
Kijk de vlog!
In deze vlog laten Willem Jan Hanegraaf en Lieke Erkens zien hoe leuk en waardevol het is om het katholieke geloof samen met zoveel andere jongeren te vieren. Katholiekleven.nl maakte deze video van de eerste WJD@Home in 2019 op Ameland.
Op 6 juli 2020 is te Eersel overleden de zeereerwaarde heer Johannes Martinus van Sambeek, emeritus-pastoor van de parochie Heilige Lucia te Steensel.
De zeereerwaarde heer Van Sambeek is geboren in Veldhoven op 18 augustus 1921 en tot priester van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 15 juni 1946.
Hij was in het bisdom achtereenvolgens werkzaam als kapelaan te Beneden-Leeuwen (parochie H. Willibrordus) van 1946 tot 1948, als godsdienstleraar aan het St Odulphuslyceum en kapelaan van de parochie H. Hart te Tilburg van 1948 tot 1957, als moderator en godsdienstleraar aan het Mgr. Zwijsencollege te Veghel van 1957 tot 1961 en als rector van het Fratershuis aan de Papenhulst en moderator en godsdienstleraar aan het St. Janslyceum te ’s-Hertogenbosch van 1961 tot 1969.
Per 1 oktober 1969 werd hij benoemd tot pastoor van de parochie Heilige Lucia te Steensel.
Van 1 december 1969 tot 25 mei 1983 was hij tevens deken van het dekenaat Bladel.
Per 1 oktober 1988 is aan pastoor Van Sambeek wegens emeritaat eervol ontslag verleend.
Moge hij rusten in vrede!
De uitvaartdienst zal plaatshebben op vrijdag 10 juli 2020 om 10.30 uur in de H. Willibrorduskerk te Eersel waarna hij te ruste zal worden gelegd op het parochiekerkhof aldaar.
Aankondiging verruiming rondom sacramenten en koorzang in protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’
In de week van 6 juli publiceert de bisschoppenconferentie een verruiming van het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’. Deze verruiming betreft met name de mogelijkheden rondom het vieren van de sacramenten zoals de doop, de eerste heilige communie, het vormsel en de priester- en diakenwijding. Daarnaast wordt het zingen door koren onder voorwaarden weer mogelijk.
De sacramenten hebben een grote en onvervangbare plek in het kerkelijk leven, aldus de bisschoppen. Zij zien in de versoepeling van de maatregelen door de overheid ruimte om – onder voorwaarden – meer mogelijkheden te geven tot bijvoorbeeld dopen en vormen, zeker nu er hierbij ook weer meer dan dertig mensen aanwezig mogen zijn.
Zingen Op dit moment wordt een wijziging van het protocol op genoemde punten voorbereid. Ook komt er een overzichtsdocument met alle wijzigingen. Daarin worden ook de voorwaarden meegenomen voor zanggroepen en koren om te kunnen oefenen en te zingen bij vieringen. Samenzang is voorlopig nog niet mogelijk. Hoewel er volgens de richtlijnen van het RIVM enige ruimte voor is in met name grote kerkgebouwen, zijn de voorwaarden daarvoor zo strikt (bijvoorbeeld op het gebied van ventilatie), dat het risico te groot blijft om dit op verantwoordelijke wijze te kunnen doen.
Reserveren Voor het reserveren en de gezondheidscheck die de overheid verplicht heeft gesteld vanaf honderd aanwezigen, geldt dat ook voor de publieke eredienst in de kerk. Echter, daar waar sowieso veel minder mensen naar een viering komen dan het maximale aantal personen dat volgens de anderhalve meter regel in de kerk past, kan vanaf 1 juli geteld worden bij de deur om te zorgen dat het maximale aantal niet wordt overschreden. Schriftelijk reserveren is dan niet langer nodig.
Houd voor publicatie van het aangepaste protocol www.rkkerk.nl in de gaten.
Zondag 14 juni werd bij gelegenheid van Sacramentsdag in veel Rooms-Katholieke parochies voor het eerst weer de heilige communie gedeeld, sinds de maatregelen in verband met het coronavirus van kracht werden. Fotograaf Ramon Mangold legde dit vast in een prachtige fotoserie voor katholiekleven.nl, het videokanaal van de Nederlandse Bisschoppenconferentie.
De foto’s zijn onder meer gemaakt in de Johannes XXIII-parochie in Berkel-Enschot en omgeving. Ze brengen in beeld hoe er sinds 1 juni weer wordt gevierd in de Rooms-Katholieke kerken, met maximaal 30 aanwezigen. Op 14 juni konden katholieken voor het eerst ook weer te communie gaan. De communie wordt uitgereikt met een speciaal daarvoor bestemd pincet en tussen priester en gelovigen staat ter bescherming een speciaal scherm.
Ook in de Sint Caeciliakerk in Enschot werden foto’s gemaakt: linten en tape geven de anderhalve meter afstand aan. Pastoor Marcel Dorssers: “Het was erg fijn om de communie weer uit te kunnen reiken. De mensen hebben daar erg naar verlangd.” In zijn preek legde hij het accent op Sacramentsdag. “Ik heb de mensen uitgenodigd heel bewust te communie te gaan.” Dat is ook gebeurd. “Je kon merken dat de mensen blij waren.”
Klik op de foto’s voor een vergroting. Bekijk alle foto’s van Ramon Mangold en lees het hele artikel van Jan Peeters bij de fotoreportage op katholiekleven.nl.
In Nederland nadert het einde van het werkseizoen 2019-2020. De vakantieperiode breekt aan. En ook het kerkelijk leven gaat naar een lager pitje. Wij kijken terug op een raar én naar seizoen. Vanaf half maart heeft de coronapandemie immers het kerkelijk leven in ons bisdom flink geraakt. Vieringen in gesloten kerken; veel ziekenzorg en uitvaarten maar ook lezingen die werden afgezegd. Bijna alle vergaderingen konden alleen digitaal worden gehouden. Gelukkig heeft de regering recent versoepelingen kunnen doorvoeren die ook het kerkelijk leven doen opleven. Als bisschop heb ik pastorale teams, besturen, religieuzen en vele andere gelovigen in de afgelopen maanden willen bemoedigen met pastorale brieven. Bijna iedere week schreef ik een dergelijke brief. Met dit 12deWoord ter bemoediging sluit ik de reeks af. Het nieuwe normaal wordt waarschijnlijk nooit meer het oude normaal. Maar gelukkig is het virus onder controle en kan de samenleving weer beter ademhalen. De druk op de ziekenhuizen is sterk verminderd. Er is veel meer bewegingsvrijheid. Voor de komende tijd moeten wij vooral hopen dat de economische nadelige gevolgen, ook voor de Kerk, tijdelijk zullen zijn.
Feest van de Zoete Moeder Traditioneel is 7 juli het feest van de Zoete Moeder. In de stad ’s-Hertogenbosch in het bijzonder en binnen ons bisdom in het algemeen. Al eeuwen vertrouwen gelovigen op het gebed van Maria bij haar Zoon. Maria is een voorbeeld van diep geloof maar zij wil ons ook bemoedigen in onze trouw aan Christus. In de afgelopen maanden werd de Eucharistie in besloten kerken gevierd maar veel kerken en kapellen waren open voor privégebed. Niet alleen de Sint Jan maar ook andere Mariaplaatsen binnen ons bisdom zijn druk bezocht. Talloze kaarsen zijn aangestoken. En met de kaarsen worden evenzovele gebeden naar de Moeder van de Heer gezonden. Dit jaar wordt het feest van de Zoete Moeder, zoals zoveel andere festiviteiten, sober gevierd. Maar de devotie voor de moeder van de Heer blijft gelukkig een constante factor in het geloofsleven van katholieken binnen ons bisdom.
Dag voor de Priesters Ook de Dag voor de Priesters kan vanwege de coronamaatregelen op 7 juli helaas niet doorgaan. Hoewel de overheid recent veel versoepelingen heeft doorgevoerd, blijft de anderhalvemeternorm van kracht. Dat maakt het organiseren van een bijeenkomst of feest met veel mensen op zijn minste lastig en vaak ook onmogelijk. Hopelijk lukt het wel om begin september een diocesane ontmoeting aan het begin van het werkseizoen 2020 – 2021 te organiseren. Ik heb de gewoonte om tijdens de jaarlijkse Priesterdag een korte toespraak te houden. Dit Woord ter bemoediging komt daarvoor in de plaats. Ik wil de priesters van ons bisdom oprecht danken voor alles wat zij in de afgelopen maanden hebben gedaan. Ik denk aan het bemoedigen van zieken en rouwenden maar ook het waardig afscheid nemen van de vele doden. Er was veel pijn, angst en verdriet. Maar er was ook naastenliefde, opoffering en saamhorigheid. Ik vermoed dat de inzet van de Kerk voor zieken, rouwenden en gestorvenen, ook ver buiten onze geloofsgemeenschap, zeer is gewaardeerd. Graag noem ik ook de diaconale activiteiten die in veel parochies zijn gehouden. Ik denk aan het inzamelen van producten voor onze Voedselbanken, het doen van boodschappen voor iemand in de buurt maar ook de vele telefoontjes en mailtjes om de eenzaamheid van mensen even te doorbreken. In mijn beleving de Kerk op haar best. Samen met diakens, pastoraal werkers en veel andere gelovigen is er in deze bijzondere periode toch heel veel (digitaal) werk verzet, waarvoor ik als bisschop mijn priesters heel bijzonder wil danken.
Vrijheid en verantwoordelijkheid De schoolvakanties zijn in aantocht. Binnen de parochies komt er dan ook een periode van relatieve rust. De eredienst gaat door maar veel andere activiteiten komen voor een tijdje te vervallen. Tijd om even een stap terug te zetten. Tijd voor meer bezinning en gebed. Tijd ook om ons voor te bereiden op het nieuwe werkseizoen 2020- 2021. Gelukkig is na 1 juni het kerkelijk leven steeds meer op gang gekomen. Stap voor stap is de kerkelijke regelgeving verruimd. Met name vanaf 1 juli zijn er nog meer mogelijkheden voor de Kerk. Alleen blijft de anderhalvemeternorm van kracht. En natuurlijk allerlei hygiënemaatregelen. Na de tijd van de intelligente lockdown komt nu de tijd van de intelligente burger, zo sprak de minister- president. En ik denk dat hij gelijk heeft. Het virus is in ons land onder controle maar ook nog onder ons. De toekomst is daardoor onzeker en voor veel mensen bedreigend. Zonder afdoende medicijnen en een vaccin zijn alertheid en voorzichtigheid geboden. Wij moeten een tweede piek van besmettingen met veel zieken en doden voorkomen. Een en ander impliceert verstandig en verantwoordelijk handelen. Christelijke vrijheid betekent immers niet vrijheid, blijheid en doen waar je zin in hebt. Integendeel, christelijke vrijheid heeft altijd ook te maken met verantwoordelijkheid. Ik mag een ander niet alleen niet schaden maar ben ook geroepen om de ander lief te hebben en te dienen. Hopelijk zullen katholieken hun verantwoordelijkheid voor de gezondheid en het welzijn van anderen juist in de komende tijd beseffen en er naar handelen.
Tot slot Ik hoop dat de komende zomertijd, bij alle onzekerheid, voor allen ontspanning en rust zal geven. Even pas op de plaats om weer nieuwe energie op te doen. Voor de meesten van ons waarschijnlijk niet in een ver buitenland maar meer in eigen omgeving. Wij mogen ons in deze vakantietijd toevertrouwen aan het gebed van de Zoete Moeder. Geniet van de komende zomertijd, onder de hoede van Christus, de Zon der gerechtigheid.
+ Mgr. dr. Gerard de Korte
Bisschop van ‘s-Hertogenbosch
Het vieren in kerken is door de Coronacrisis een hele andere werkelijkheid geworden. De kerken zijn weer een kleine maand open voor publieke vieringen, zij het in kleine getalen met perspectief op grotere groepen vanaf juli. Desondanks missen we het samen vieren met andere jongeren, wat momenteel nog niet mogelijk is… en daarom geven we wederom een mogelijkheid om zondag 12 juli om 10.00 uur samen te vieren. Aansluitend een ontmoeting met koffie en thee. Met name die ontmoeting zal centraal staan, want ben jij alweer naar een publieke viering geweest en hoe was dat voor jou? Zoek jij nog hoe je het beste kunt vieren en wil je dit delen met andere leeftijdsgenoten? Je bent zeker niet de enige!
Op zondag 12 juli ben jij van harte welkom in de parochie van Sint Martinus in Cuijk, waar mgr. Theo Lamers zal voorgaan in de Eucharistieviering.
Misschien lukt het jou – om wat voor reden dan ook – nog niet de publieke viering met ons mee te vieren. Daarom bieden wij weer de mogelijkheid om met ons mee te vieren online. Aansluitend zouden wij het leuk vinden als je nog even blijft “hangen” of juist aansluit met een kopje koffie of thee bij de ontmoeting in de pastorietuin of online. We gaan met elkaar in gesprek over het on- en offline vieren en ontmoeten. Als je jezelf vóór vrijdag 10 juli 12.00 uur aanmeld, zorgen wij voor de koffie en thee!
Wil je meedoen?
Of je deelneemt aan de viering en ontmoeting in Cuijk of online vanuit huis, meld jezelf rechtstreeks aan bij Ingrid van Zeeland (e-mail: ivzeeland@bisdomdenbosch.nl).
Voor hen die naar Cuijk komen, zorg dan óók even voor een plaatsje in de kerk via deze link
Daags van te voren ontvang je meer informatie met betrekking tot het offline of online vieren en ontmoeten.
Op de persconferentie van het kabinet op woensdag 24 juni zijn opnieuw versoepelingen afgekondigd inzake de coronamaatregelen. Deze versoepelingen hebben ook gevolgen voor het samenkomen in kerken. Aanvankelijk zou de veiligheidsgrens bij religieuze bijeenkomsten per 1 juli maximaal 100 personen zijn, maar nu wordt deze grens onder voorwaarden losgelaten.
De voorwaarden zijn dat mensen vooraf reserveren, dat hen wordt gevraagd of zij gezondheidsklachten hebben die kunnen wijzen op besmetting met het coronavirus en dat zij een plaats krijgen aangewezen. Verder wordt de beschikbare ruimte bepalend voor het maximale aantal mensen dat aanwezig mag zijn, mits men anderhalve meter afstand van elkaar kan houden.
Protocol De Nederlandse bisschoppen besluiten dat dit ook geldt voor de Rooms-Katholieke parochies. Omdat voorzichtigheid geboden blijft en het van belang is dat er waardig en veilig kan worden gevierd, blijft het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’, dat op 20 mei is vastgesteld, met enkele aanpassingen onverminderd van kracht. Het is dus ook vanaf 1 juli nog steeds nodig om mensen te laten reserveren, te vragen naar gezondheidsklachten en om alle andere maatregelen zoals vastgelegd in het protocol na te leven.
In grote kerken kan samenkomen dan mogelijk met meer dan honderd mensen, in kleine kerken kan de anderhalve meter regel betekenen dat met minder dan honderd mensen wordt gevierd. Dit vraagt van de parochies dat zij de capaciteit van hun kerkgebouw in een anderhalve meter-opstelling moeten bepalen, dus dat zij meten en tellen hoeveel kerkleden er op anderhalve meter van elkaar in hun kerk kunnen samenkomen. Meten en tellen geldt ook wanneer er gevierd wordt in de open lucht.
Processies Voor processies op de openbare weg geldt de Wet openbare manifestaties. Deze geeft de gemeenteraad bevoegdheden om een verordening vast te stellen met regels voor samenkomsten op openbare plaatsen. Er is daarom niet één landelijk geldend antwoord voor de vraag of processies geoorloofd zijn en hoeveel mensen hieraan mogen deelnemen. Hiervoor moeten parochies de lokaal geldende regelingen raadplegen.
Zingen Het overheidsonderzoek naar de risico’s van samen zingen is nog niet afgerond. Ook voor samenzang blijft dus het protocol ‘Kerkelijke leven op anderhalvemeter’ van kracht. Het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) houdt bij de overheid vinger aan de pols, ook waar het gaat over dit onderwerp. Aangekondigd is ook dat zangkoren binnenkort weer mogen oefenen en optreden, maar alleen onder bepaalde voorwaarden. Deze voorwaarden worden door de overheid later nog bekend gemaakt. Bij nieuwe ontwikkelingen, volgt verdere informatie via www.rkkerk.nl.
Download hier het aangepaste factsheet en de protocollen ‘Kerkelijk leven op anderhalvemeter’ (versie 25-06-2020):
In een column in het Nederlands Dagblad van 23 juni pleit mgr. De Korte, bisschop van ’s Hertogenbosch en referent voor Kerk en Samenleving namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie, voor mildheid en barmhartigheid in onder meer het huidige debat over racisme.De bisschop signaleert een toenemende polarisatie: ‘Geen aanvaarding en verbinding maar wantrouwen en uitsluiting zijn tekenend voor deze gepolariseerde situatie.’
‘De laatste weken hebben onze media veel bericht over racisme en discriminatie’, schrijft mgr. De Korte. ‘Na de tragische dood van een zwarte man door politiegeweld in de Verenigde Staten is een golf van protest over heel de wereld gegaan. En vanuit christelijk perspectief terecht. Er is immers sprake van marginalisatie en er zijn machtsverschillen, gekoppeld aan kleur en herkomst. Dat zou niet moeten mogen want God is de Schepper van alle mensen en Hij bemint ieder van ons.’
Tafels van dialoog
De bisschop pleit voor dialoog en ontmoeting nu in dit debat de spanningen hoog oplopen. Bijvoorbeeld tafels van dialoog en ontmoeting waar het gaat over de verschillen van mening rondom Zwarte Piet. Daarbij worden stellingen geponeerd en er ‘wordt niet of nauwelijks geluisterd naar de ander’, zegt mgr. De Korte. ‘Zwarte Piet als voorbeeld van racisme versus Zwarte Piet als voorbeeld van onze Nederlandse identiteit. Een compromis lijkt mij echter goed mogelijk. Wordt de Nederlandse identiteit echt aangetast als Zwarte Piet evolueert tot een roetveegpiet?’ De bisschop verwacht dat het heilzaam zal zijn als door tegenstanders in dit debat pijn en zorgen in dialoog worden gedeeld.
De referent voor Kerk en Samenleving sluit af met een verwijzing naar de paus: ‘Paus Franciscus spreekt regelmatig over een revolutie van de tederheid. Graag houd ik een pleidooi voor mildheid en barmhartigheid in de huidige kerkelijke en maatschappelijke debatten zoals onze God mild en barmhartig is voor ieder van ons en de zon laat opgaan over goeden en slechten.’
Maandag 29 juni viert de Kerk het hoogfeest van Petrus en Paulus. Het feest verbindt ons automatisch met de Eeuwige Stad en het centrum van de wereldkerk. Het hoogfeest van Petrus en Paulus richt de schijnwerpers op twee zuilen van de vroegste Kerk. Twee apostelen die als missionarissen vissers van mensen zijn geworden.
Paulus Vanaf mijn studententijd ben ik geboeid door de apostel Paulus. Voor mij is Paulus een fascinerende man met een heftig karakter. Hij maakt duidelijk dat geloof mensen helaas ook uitermate fanatiek kan maken. Aanvankelijk haatte hij immers de jonge Kerk intens en was hij verantwoordelijk voor de dood van de eerste martelaar Stefanus. Maar de energie, die Paulus aanvankelijk gebruikte om de christelijke gemeenschap te vernietigen, zet hij na zijn bekering in als ijverig missionaris. Indrukwekkend zijn de reizen die Paulus maakt om overal het evangelie en de persoon van Christus te verkondigen. In zijn brieven vinden wij een christocentrische spiritualiteit. ‘Niet ik leef maar Christus leeft in mij’ schrijft hij aan de Galaten. Christelijk geloof is voor Paulus niet primair het aanvaarden van allerlei regels of waarheden. Veeleer gaat het om een diepe verbondenheid en vriendschap met Christus. Mijn eigen ik moet worden omgevormd en steeds meer Christusgelijkvormig worden. Zo geeft de Apostel na zijn bekering gestalte aan zijn bestaan. Uiteindelijk belandt hij in Rome, het centrum van het grote Romeinse Rijk. Daar leeft hij onder een soort huisarrest maar kan toch mensen ontvangen en missioneren. Hij sterft tijdens een vervolging als martelaar.
Petrus Naast Paulus vormt Petrus die andere zuil van de Kerk van Rome. In het Nieuwe Testament komen de contouren van het leven van Petrus in beeld. Als visser wordt hij geroepen om Jezus radicaal na te volgen en mensen op te vissen uit de duisternis. Petrus is geen geloofsheld. Heel pijnlijk is het gegeven dat hij Jezus tot drie maal toe verloochent. Het redden van zijn eigen leven is belangrijker dan de trouw aan zijn Heer en vriend. Maar na de opstanding krijgt Petrus een nieuwe kans en krijgt hij een vooraanstaande positie binnen het apostelcollege. Christus roept geen modelgelovigen om ambtsdrager te zijn. Zowel Paulus als Petrus worden geroepen om apostel en missionaris te zijn na vergeving van schuld. Dat gegeven kan troostend zijn. In ieder geval geldt dat voor mij als bisschop. Ik hoef geen modelgelovige te zijn maar mag mijn ambt vervullen, gedragen door Gods vergevende liefde. Zoals Petrus en Paulus kunnen hedendaagse ambtsdragers leven vanuit goddelijke aanvaarding.
Bidden voor Petrus Sinds 2013 is paus Franciscus de actuele Petrus in ons midden. Juist onze paus weet dat hij volkomen leeft vanuit Gods vergevende liefde. Veel mensen zowel binnen als ver buiten onze Kerk beleven hem als een inspirerend geestelijk en moreel leider. Evenals de heilige Franciscus van Assisi, heeft onze huidige paus een sterke verbondenheid met armen en vluchtelingen en roept hij voortdurend op om onze aarde, als eigendom van God, verantwoordelijk te beheren en zo schoon mogelijk door te geven aan de generaties na ons. Wij mogen niet onverschillig zijn en wegkijken van de hedendaagse noden. Het Petrusambt is een zwaar en verantwoordelijk ambt. Laten wij daarom veel bidden om moed en veerkracht voor onze paus. Binnen Kerk en wereld zijn tal van problemen die paus Franciscus zorgen geven. Maar gedragen door ons gebed kan hij, als mensenvisser bij uitstek, zijn invloed aanwenden ten goede. In nauwe verbondenheid met onze huidige Petrus mogen ook wij zoeken naar oplossingen voor de noden van deze tijd.
Polarisatie Rondom de persoon van paus Franciscus is binnen de Wereldkerk polarisatie ontstaan. Terwijl een ruime meerderheid blij is met de paus, is er een minderheid die zich flink roert en het optreden van de paus bij voorbaat met wantrouwen tegemoet lijkt te treden. Met onvruchtbare polarisatie als gevolg. Overigens is dat een fenomeen dat breder is dan in onze wereld te constateren valt. Met name in de Angelsaksische wereld lijkt dat het geval. Denkt u maar aan de scherpe kloof binnen Groot-Brittannië rond de brexit en op dit moment aan de zorgelijke ontwikkelingen binnen de Verenigde Staten. Terwijl het land worstelt met een medische, sociale en economische crisis zijn politici in Washington volledig geblokkeerd. Democraten en Republikeinen leven in eigen subculturen en gunnen elkaar bijna niets meer. Zij voeren geen dialoog meer maar poneren louter eigen standpunten. Het zoeken en vinden van een werkbaar compromis raakt steeds meer buiten beeld.
Racisme en discriminatie De laatste weken hebben onze media veel bericht over racisme en discriminatie. Na de tragische dood van George Floyd door politiegeweld in de Verenigde Staten is er een golf van protest over heel de wereld gegaan. Ook in ons eigen bisdom kwamen op verschillende plekken demonstranten bijeen om te ageren tegen racisme en discriminatie binnen onze eigen samenleving. En vanuit het christelijk geloof terecht. Er is sprake van marginalisatie en er zijn machtsverschillen, gekoppeld aan kleur en herkomst. Dat zou niet mogen want onze God is Schepper van alle mensen en Hij bemint ieder van ons.
Recent vroeg de Amerikaanse predikant Jesse Jackson aan onze premier om Zwarte Piet te verbieden. Historisch vormt Zwarte Piet een complex thema met waarschijnlijk wortels in de voorchristelijke cultuur. De directe band met racisme is daarom discutabel. Toch is Zwarte Piet voor niet weinig tijdgenoten een racistisch symbool geworden. Een onderdanige zwarte knecht van een witte bisschop. Voorstanders en tegenstanders voeren het debat fel en soms zelfs met geweld. In het debat worden standpunten verabsoluteerd. Stellingen worden geponeerd en er wordt niet of nauwelijks geluisterd naar de ander. Zwarte Piet als voorbeeld van racisme versus Zwarte Piet als voorbeeld van onze Nederlandse identiteit. Een compromis lijkt overigens goed mogelijk. Wordt de Nederlandse identiteit echt aangetast als Zwarte Piet evolueert tot een roetveegpiet? Veel burgers willen hun eigen schaduw niet onder ogen zien en zoeken gemakkelijk een zondebok. Dialoogtafels waar wederzijds zorgen en pijn kunnen worden gedeeld, zouden uitermate heilzaam kunnen zijn.
Tederheid Juist onze Kerk legt nadruk op het belang van ontmoeting, dialoog en onderlinge vriendschap. Vanuit het elkaar aanvaarden, ook met verschillende standpunten, blijven wij verbonden met elkaar. Bij enig nadenken kan het besef groeien dat wij allen, evenals Petrus en Paulus, leven van Gods aanvaarding. Die goddelijke aanvaarding zouden wij in Kerk en samenleving meer moeten laten doorwerken. Paus Franciscus spreekt regelmatig over een revolutie van de tederheid. Graag houd ik een pleidooi voor mildheid en barmhartigheid in de huidige kerkelijke en maatschappelijke debatten, zoals onze God mild en barmhartig is voor ieder van ons en de zon laat opgaan over goeden en slechten.
“Alleen samen krijgen we Corona onder controle.
We geven elkaar de ruimte, als het nodig is doen we een stapje opzij of een stapje terug. En als we dit samen doen, gaan we iedere dag een stapje vooruit.”
Dit reclamespotje van de Rijksoverheid zette me afgelopen weken aan het denken. We gaan langzaam terug naar oude schema’s met nieuwe tijden en oude structuren met nieuwe regels en, om heel eerlijk te zijn, ben ik blij dat mijn dochter af en toe weer naar de opvang kan zodat ik ongestoord kan werken en dat familiebezoekjes op afstand weer oké zijn. Maar ergens voelde ik ook een bepaalde onrust. Gaan mensen zich nog wel aan de regels houden? Komt er weer een golf? En die hele mindset van de afgelopen tijd, gaat die mee? De mindset die ons deed hopen, liefhebben, dienen, geven en danken? We kochten bloemen voor de buurvrouw, deden boodschappen voor opa, stuurden kaartjes naar jarigen en pleegden meer telefoontjes naar oude bekenden dan ooit.
Wat een broederliefde bloeide er gestaag op! Een stukje eenheid werd werkelijkheid.
Houden we dit vast?
Toen ik de reclame voor de zoveelste keer hoorde, kreeg ik een idee: als we “Corona” nou eens zouden vervangen door “negativiteit”, “discriminatie” of “vooroordelen”, zouden we deze korte boodschap dan kunnen gebruiken als motto voor het dagelijks leven? Die gezamenlijke “wij kunnen dit”-mentaliteit, die zouden we best vast kunnen houden met de liefde! Met een lege agenda hadden we alle tijd om wat meer dienstbaar te zijn voor de ander. Maar de echte uitdaging komt – ook voor mij – als de agenda’s weer vol lopen. Lukt het ons te blijven dienen en ontvangen? Boodschappen voor opa te blijven halen? Kaartjes naar elkaar te blijven schrijven? Die Zoom-meeting met oude vrienden niet gewoon maandelijks te blijven doen in plaats van jaarlijks?
Laten we elkaar de ruimte te geven om te spreken en gehoord te worden. Af en toe een stapje terug of opzij doen om te luisteren. En als we samen gesproken en geluisterd hebben, een stapje vooruit te gaan richting vrede. We kunnen dit hoor, gemeenschap zijn! Als we ons allerbeste- en mooiste steentje bijdragen en daarnaast de talenten en uniciteit van de ander ontvangen, zijn we al een heel eind. Ondanks dat het virus ons veel leed bezorgde, is er zoveel moois ontstaan de afgelopen tijd.
De liefde is echt overal!
Ik hoop dat je dit onthoudt: Je mag er zijn! Er mag naar je geluisterd worden en je mag spreken! Samen vormen wij Christus’ lichaam, met al Zijn ledematen. Of je nu je steentje bijdraagt door vakken te vullen of les te geven, zonder jou is de eenheid nooit volledig. Laten we de mindset van geven en nemen, dienen en ontvangen, meenemen naar ons nieuwe normaal. Af en toe een stapje terug, en soms eentje vooruit. Door de liefde te laten zegevieren krijgen we elke uitdaging onder controle.
Doe je mee?
Door: Laura Nieuwlaat-van Dun (tienerwerkster Jong Bisdom Den Bosch)
Op 12 juni 2020 is te Tilburg overleden de eerwaarde heer Rein Willem Marie Geurts, emeritus-diaken van de parochie Heilige Lambertus te Udenhout.
Diaken Geurts is geboren te Hilvarenbeek op 22 augustus 1948 en tot permanent diaken van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 26 september 1998. Per 1 oktober 1998 werd diaken Geurts benoemd tot diaken van de parochies Sint Caecila te Berkel-Enschot (tot 1 mei 2001) en Heilige Lambertus te Udenhout uit welke functie aan hem vanwege zijn gezondheid per n1 januari 2005 eervol ontslag is verleend.
Moge hij rusten in vrede!
N.B. Vanwege het coronavirus zal de uitvaart in besloten kring plaatsvinden.
Recent hebben wij het Pinksterfeest gevierd. De Heilige Geest maakt de leerlingen van Jezus die bang zijn voor de toekomst tot enthousiaste missionarissen. Te beginnen met Jeruzalem maar, al spoedig, klinkt in het gehele Middellandse Zeegebied de boodschap van de opstanding. Christus, gestorven aan het kruis, is de Levende. En mensen worden opgeroepen om hun leven te verbinden met Hem.
Christenen spreken, om het met een knipoog te zeggen, heel beleefd over het Godsgeheim. Niet met twee maar zelfs met drie woorden. Afgelopen zondag hebben wij de drie-ene God gevierd. Als Vader, Zoon en Geest. In kracht van de Geest kunnen wij Jezus herkennen als Gods Zoon en door de Zoon ontmoeten wij de liefdevolle en vergevende Vader. Ik hoop dat u afgelopen zondag het feest van Gods Drievuldigheid met vreugde en ook dankbaar hebt kunnen vieren. Dankbaar dat wij deze God hebben leren kennen en Hij zijn zorgende en beschermende hand op ons heeft gelegd.
Hervatting van het communiceren Komende zondag viert de Kerk Sacramentsdag. Juist dit jaar zal dat een gedenkwaardig feest worden. Er zal immers weer communie worden uitgereikt. U weet dat vanaf half maart de coronacrisis ons heeft gedwongen om in gesloten kerkgebouwen de Eucharistie te vieren. Maar maatschappelijk en ook kerkelijk zijn er gelukkig versoepelingen mogelijk. Vanaf 1 juni, de gedachtenis van Maria als moeder van de Kerk, vieren wij weer met open kerken en zijn 30 gelovigen welkom. Vanaf 1 juli zullen wij, als er geen dramatische dingen gebeuren, met 100 gelovigen kunnen vieren. Komende Sacramentsdag zal na drie maanden weer de mogelijkheid worden geboden om de Heilige Communie te ontvangen. Ik besef dat veel katholieken, door het afzien van de sacramentele communie, een groot offer hebben moeten brengen. Maar zij deden het om de bescherming van de gezondheid en veiligheid van onze naasten. Doordat het virus nog onder ons is, zijn met name rond de communiegang vanaf 14 juni door de Nederlandse bisschoppen specifieke regelingen getroffen. Sommige priesters en andere gelovigen beleven de nieuwe regelgeving als klinisch die de intensiteit van het moment kan verstoren. Ik ben niet ongevoelig voor dit bezwaar maar wil nogmaals de nadruk leggen op het feit dat onze geloofsgemeenschap geen bron van besmetting mag zijn. Optimale hygiëne moet in de huidige omstandigheden het parool zijn.
Levensreis Ons leven wordt wel eens voorgesteld als een reis. Om mens te blijven hebben wij op deze levensreis ook momenten van rust en bezinning nodig. Wij kunnen dan kijken welke weg wij hebben afgelegd en wat er nog komen gaat. Voor rooms-katholieken vormt de Eucharistie een pleisterplaats bij uitstek. Voor Gods aangezicht komen wij samen om ons leven te overdenken. Wij vieren de grote daden van God in de geschiedenis van Israël en in Jezus Christus. En wij vertrouwen ons leven toe aan Gods leiding. Wij vieren de zelfgave van Christus en delen in Gods bevrijdende liefde in zijn Zoon
Maaltijd, offer en verbond Iedere Eucharistie heeft verschillende dimensies. Veel katholieken in ons bisdom beleven de Eucharistie, zo vermoed ik, primair als een maaltijd. En daar is niet mis mee. Want tijdens ons samenkomen wordt immers het laatste Avondmaal geactualiseerd. Tijdens die maaltijd met zijn vrienden heeft Christus de viering van de Joodse Paasmaaltijd omgebogen naar zichzelf. De God die slaven bevrijdt, is in de Zoon zichtbaar geworden. In Hem schenkt God bevrijding aan mensen die gevangen zijn in liefdeloosheid. Hij doorbreekt de macht van de dood en schenkt uitzicht op eeuwig leven. En Hij maakt mensen vrij tot liefdevolle dienstbaarheid.
Iedere Eucharistie vieren wij ook de offerende zelfgave van Christus. Zijn hele bestaan wordt bepaald door de dienstbaarheid van de Vader en alle mensen. Tijdens het laatste Avondmaal wordt dat in beeld gebracht. Brood wordt gebroken en wijn gaat rond als teken van delende, schenkende en vergevende liefde. Een dag later zal op Golgotha het lichaam van de Heer worden gebroken. Het gaat om de totale offergave van Christus. Jezus schenkt zijn leven als consequentie van zijn trouw aan de roeping van de Vader. Tijdens de viering van de Eucharistie wordt het ene unieke offer van Christus, in kracht van Gods Geest, tegenwoordig gesteld.
De Eucharistie vormt de bezegeling van het nieuwe verbond tussen God en de mensen. Maaltijd, offer en verbond zijn zo centrale aspecten van de Eucharistie. In een rituele maaltijd wordt het verzoenende levensoffer van Christus tegenwoordig gesteld. Wij worden opgenomen in het nieuwe verbond dat God in Christus met ons gesloten heeft. Iedere keer als wij de Eucharistie vieren is de Heer ons liefdevol rakelings nabij.
Eucharistie en diaconie Afgelopen zaterdag mocht ik in de kathedraal vijf mannen, op weg naar hun diakenwijding in het najaar, aanstellen tot acoliet. Als acoliet zijn zij geroepen tot de dienst van het altaar en mogen zij de communie, het Brood van het leven, uitdelen aan hun broeders en zusters. Eucharistie en diaconie hebben alles met elkaar te maken. Vanuit zijn verbondenheid met zijn Vader vergeeft en geneest Christus mensen. Hij is nabij aan allen die zwak en kwetsbaar zijn. Ieder die zich inlaat met Hem en Hem viert in de Eucharistie als gevaarlijke herinnering (Johann Baptist Metz) wordt uitgedaagd om zelf solidair te zijn met de kleinen en kwetsbaren, dichtbij en ver weg. Met al degenen die geen helper hebben. In hen ontmoeten wij immers de Heer zelf. (vgl. Matheus 25, 31-40).
Tot slot Ik wens u een bijzondere Sacramentsdag 2020. Dat de ontmoeting met Christus in Woord en Sacrament u vreugde mag schenken. In kracht van de Eucharistie, als bron en hoogtepunt van christelijk leven, kunnen wij onze katholieke geloofsgemeenschap gestalte geven en verder opbouwen.
Lange tijd was het stil rond de gezins- en jongerenbedevaart naar Lourdes, van 17 t/m 25 oktober 2020. Na de uitbraak van de coronapandemie werd duidelijk dat we er niet zonder meer van uit konden gaan dat de bedevaart door zou gaan. Afhankelijk van de ontwikkelingen in de verschillende landen waren er ook kansen dat de reis wel doorgang zou vinden. Uiteindelijk heeft de bedevaartorganisatie Huis voor de Pelgrim, gezien de situatie op dit moment, moeten besluiten alle bedevaarten voor 2020 af te gelasten. Meer hierover leest u hier.
Daarmee is duidelijk dat ook de diocesane gezins- en jongerenbedevaart in oktober niet door zal gaan.
We kunnen ons voorstellen dat het een teleurstelling is voor allen die zich hadden voorgenomen mee te gaan met deze bedevaart. Het is spijtig voor alle parochies die zich hebben ingezet om met een groepje gezinnen op reis te kunnen gaan.
Binnen het bisdom leeft de hoop en de wens, wanneer de situatie dat toelaat, toch weer op bedevaart te kunnen gaan. In de stilte werken we door en houden u op de hoogte.
Alweer bijna drie maanden geleden kwam de wereld op z’n kop te staan. Het begin van de coronacrisis in Nederland. We hoorden er in het nieuws al veel eerder over, maar het bleef tot dat moment nog een ‘ver-van-ons-bed’-gebeuren. Ons leven ging door en dus studeerden we op school, werkten we op locatie, waren we veel onderweg en waren onze agenda’s vooral volgepland met allerlei leuke, sociale, nodige en misschien wel onnodige activiteiten. Covid-19 werd ook in ons land zichtbaar, de zorg draaide overuren, de regering maakte keuzes voor ons en wij werden noodgedwongen tot stilstand gebracht. Agenda’s raakten noodgedwongen leeg en vooral thuis blijven was het advies en later zelfs één van de vele maatregelen. Een – in eerste instantie – vreemde gewaarwording, onwerkelijke situatie. Zijn we niet met z’n allen in een hele slechte film gestapt? Wanneer worden we weer wakker en gaat het leven weer door zoals we dat graag willen of in ieder geval zoals we dat gewend waren?
Terugkijkend naar deze laatste maanden doet het mij vooral denken aan mijn ervaringen als jongere in Taizé, een broedergemeenschap op één van de Bourgondische heuvels in Frankrijk. Als het stil wordt om je heen, wordt het stil in je hart. En juist die stilte is nodig om ruimte te krijgen, te overdenken, te bezinnen. Alsof je een stapje uit je eigen leven zet en je leven eens goed kunt overzien. Hoe vul ik mijn leven op? Waar word ik blij van? Wat doet pijn? Zit er onzekerheid en waar komt die vandaan? Waar word ik gelukkig van of hoe kan ik dat worden? En heeft God ook nog een plaatsje in dit geheel?
Mijn agenda werd leeg en mijn wereld werd ‘kleiner’. Minder werkafspraken, geannuleerde activiteiten en werkuren thuis op hele andere momenten. Geen sociale afspraken in de weekenden en geen andere evenementen. Ik werkte thuis, ik zorgde voor de kinderen thuis en leefde thuis. Een noodzakelijke boodschap in het dorp werd een soort van ‘uitstapje’ in m’n eentje. Waar ik het voorheen druk had en voelde als heel veel, was het in eerste instantie nog steeds veel, maar wel in een lege agenda. Ik probeerde mezelf te focussen op de stilte en ruimte om me heen. Minder verkeer op de wegen, minder mensen op straat en daardoor ook minder menselijke geluiden om ons heen. Het zonnetje scheen, de bomen werden groen en bloeiden en de vogels floten. Wat een heerlijk geluid! Door die ruimte en stilte om mij heen, leerde ik mijn lege agenda te accepteren en mijn zegeningen te tellen. Mooi gedacht, maar mij lukte dat ook niet altijd en ik miste de wereld van vóór de crisis ontzettend (en soms nog steeds). Alsof God je continue blijft uitdagen.
En hoe is dat nu voor jou? Ondertussen gewend aan de lege agenda? Of zit deze alweer overvol met tientallen online afspraken? Is je agenda al die tijd vol gebleven, omdat je in een vitale sector werkt? Heb jij echt stilgestaan? Of werd je gelijk opgeslokt door al het studiewerk aan huis? Draaide je overuren in de zorg, het onderwijs, op je werk? Heb jij tijd gekregen en genomen om deze periode van ‘leegte’ te aanvaarden en te laten zoals deze is? Heb jij de ‘stilte’ durven accepteren? Heb jij ruimte in je hart gevonden?
Ik wens je van harte toe dat deze gekregen ruimte of de ruimte die jij hopelijk nog gaat nemen in je hart hebt gesloten. Want als het stil wordt om je heen, wordt het stil in je hart en dan komen de mooie vragen, antwoorden en gedachten naar boven. God was namelijk niet aanwezig in de razende storm of een groot brandend vuur, maar in het fluisteren van de wind.
Door: Ingrid van Zeeland (jongerenwerkster Jong Bisdom Den Bosch)
Op 20 mei hebben de Nederlandse R.-K. bisschoppen in gezamenlijkheid het protocol voor het vieren vanaf 1 juni vastgesteld en verspreid. De parochies zijn er daarna mee aan het werk gegaan om zich voor te bereiden op de nieuwe situatie voor het kerkelijk leven op anderhalve meter. Deze voorbereiding leverde ook een aantal vragen op.
Deze vragen zijn verzameld via de bisdommen en het Secretariaat van het Rooms-Katholiek Kerkgenootschap (SRKK) en in een vraag- en antwoordlijst bij elkaar gezet. Al eerder lieten de bisschoppen weten dat ze dankbaar zijn dat in parochies en instellingen met de inspiratie van de Heilige Geest de nodige stappen worden gezet om binnenkort weer veilig en waardig te kunnen vieren. Het vraagt veel van de parochies, maar met een gezamenlijk inspanning is er vanaf 1 juni weer ruimte om dat samen te doen.
‘Mogen wij u een vraag stellen? Hoe denkt u dat u zich zult voelen als u een dezer dagen weer naar de kerk kunt gaan?’ Hiermee opent de brief die de Nederlandse R.-K. bisschoppen voor Pinksteren 2020 aan de gelovigen schrijven. Ze beginnen met een vraag vanuit het besef dat het kerkbezoek volgens protocol vanaf 1 juni weer onwennig zal zijn na maanden waarin er geen publieke vieringen waren.
Op 20 mei hebben de bisschoppen in gezamenlijkheid het protocol voor het vieren vanaf 1 juni vastgesteld en verspreid, toen vaststond dat de overheid de voorgenomen versoepelingen ten aanzien van de samenleving per 1 juni zou doorzetten. De bisschoppen zijn dankbaar dat in parochies en instellingen met de inspiratie van de Heilige Geest de nodige stappen worden gezet om binnenkort weer veilig en waardig te kunnen vieren.
Ze noemen het in hun pinksterbrief een novum in de geschiedenis dat er bijna drie maanden geen publieke vieringen konden plaatsvinden. ‘In de afgelopen maanden zijn veel mensen door leed getroffen: ziekte, dood, eenzaamheid, verlies van werk of onderbreking van de studie. Vanaf eind februari waren er vanwege het uitbreken van het coronavirus beperkende maatregelen die half maart werden aangescherpt: geen kerkgang, geen sacramenten, online vieringen en beperkt pastoraal bezoek. We leefden op afstand van elkaar’, zo beschrijft de brief.
‘Mogen we opnieuw beseffen dat God dicht bij ons is’
Met het oog op Pinksteren bidden de bisschoppen om de komst van de Heilige Geest en om de geestelijke gaven die nodig zijn om als christen te kunnen leven. ‘Wij willen graag de Heilige Geest ontvangen, zodat Jezus’ gezindheid ook de onze wordt. En we bidden dat Hij ons hart vervult, en dat Hij bij ons zijn intrek neemt. Mogen we opnieuw beseffen dat God dicht bij ons is, wanneer we de laatste maanden te veel met afstanden moesten leven.’
De bisschoppen benoemen ook dat er bij gelovigen sprake kan zijn van teleurstelling, opstandigheid of boosheid in de richting van overheid en kerkelijke leiding vanwege de beperkende maatregelen die nodig geacht werden. ‘Er klonken geluiden dat de kerken meer een beroep hadden moeten doen op hun vrijheid. Als bisschoppen hopen we dat er geen verbittering achter blijft, en dat het besef overheerst dat alle maatregelen nodig waren om het gevaarlijke virus te bestrijden en gezondheid en veiligheid te waarborgen. Het was niet zomaar een griepje. Laat de Geest ons hart weer zacht maken.’
De bisschoppen ‘wensen u een inspirerend pinksterfeest toe en hopen dat de Geest u begeleidt uit deze verwarrende periode naar een nieuwe ervaring van vrede, naar de ervaring dat God ons zijn hand ten zegen houdt.’
Rond het Hoogfeest van Pinksteren zijn er normaal vele vormselvieringen waarin jongeren de H.Geest mogen ontvangen. Helaas kunnen deze vieringen nu niet doorgaan door de pandemie en zullen verplaatst worden naar een later moment.
Bisschop De Korte spreekt in een videoboodschap de ouders en vormelingen toe vanuit de Sint-Janskathedraal bij het glas-in-loodvenster van het Sacrament van het Vormsel.
“Gods Geest wil heel de Kerk bezielen. Ik hoop dat jullie (vormelingen) toch ook komende zondag op Pinksteren iets van die kracht van de H. Geest mogen beleven en de moed en de hoop mogen behouden op de toekomst”, aldus bisschop De Korte.
Afgelopen zondag 24 mei organiseerde Jong Bisdom Den Bosch voor het eerst ‘Online vieren en ontmoeten’. Een groep van 20 jongeren, verspreid over het bisdom heeft samen de Eucharistie gevierd. Vanuit de H. Martinuskerk in Cuijk ging vicaris-generaal Lamers de mis voor samen met pater Callistus. De lectoren hebben vanuit thuis gelezen, allemaal mogelijk dankzij de liveverbinding via Jitsi.
Na de Eucharistie was er een koffie- en theemoment, verzorgd door het team Jong Bisdom Den Bosch. Per post werd door hen gezorgd voor koffie, thee en een koekje. Een mooie verbinding voor de ontmoeting na de eucharistieviering. Ondanks de afstand was iedereen toch dicht bij elkaar. Het is voor herhaling vatbaar, concludeerde de groep, ook nu er weer openbaar gevierd gaat worden met een beperkt aantal kerkgangers.
Het Paasfeest, Hemelvaart en ook het Pinksterfeest vieren wij dit jaar met gesloten kerkgebouwen. Vanaf half maart waren omwille van de volksgezondheid, in de ogen van de overheid en de Nederlandse bisschoppen, stringente regels noodzakelijk. Met name ouderen zijn extra kwetsbaar voor het rondwarende virus. En vooral oudere mensen verzamelen zich in onze kerkgebouwen voor het vieren van de liturgie. Een en ander impliceerde uiterste voorzichtigheid. Want de eredienst aan God mag geen bron van ziekte en dood van medemensen worden. Natuurlijk heeft dat bij veel gelovigen uitermate veel pijn en verdriet gegeven, niet in de laatste plaats ook bij de priesters en de bisschoppen. De onmogelijkheid om de Heilige Communie te ontvangen en de beperking tot de geestelijke communie is voor talrijke gelovigen een heel groot offer geweest. Mede door de grote discipline en uithoudingsvermogen van verreweg de meeste Nederlanders lijkt het virus enigszins onder controle te zijn. Maar zolang er geen afdoende medicijnen voor patiënten zijn ontwikkeld en vooral zolang er geen vaccin tegen het virus is gevonden, is uiterste alertheid noodzakelijk. Zowel van de regering als van ons als mensen van de Kerk.
Kerkelijke herschepping Pinksteren vormt het feest van Gods Geest. Wij lezen in het Nieuwe Testament dat tijdens het eerste Pinksterfeest angstige en lamgeslagen leerlingen van Jezus weer moed vatten. Zij beëindigen een zelfgekozen afzondering. De deuren en ramen gaan open. In kracht van de heilige Geest verkondigen zij Gods grote daden met als kern Gods onvoorwaardelijke liefde en trouw in Jezus Christus. Pinksteren betekent in zekere zin de geboorte van de Kerk. De leerlingen staan op uit hun verlamming en vatten moed om als missionarissen te gaan getuigen. Tegen die achtergrond mogen wij Pinksteren het feest van de herschepping noemen.
Allereerst in Jeruzalem, maar al snel ook buiten de stad, worden volgelingen van Jezus actief. Eerst worden Joodse mensen aangesproken. Maar al spoedig wordt duidelijk dat God de poort van het geloof heeft opengezet voor alle mensen. Het Evangelie heeft een universele strekking. Uit alle volkeren, rassen en talen worden mensen uitgenodigd hun hart aan het Evangelie te geven en in vriendschap met de levende Christus te gaan leven.
In deze dagen beleven wij, als gelovigen in Nederland, in zekere zin ook een herschepping, of op zijn minst een kerkelijke herstart. De versoepelingen die maatschappelijk mogelijk zijn, bieden ook voor onze Kerk nieuw perspectief. Nog voorzichtig en stap voor stap. In de maand juni gaat het om eucharistievieringen met dertig gelovigen. En per 1 juli zal dat met honderd gelovigen mogelijk zijn. Op Sacramentsdag, zondag 14 juni, zal na drie maanden weer de Heilige Communie worden uitgereikt. Tenzij een tweede besmettingsgolf roet in het eten gooit en de overheid alsnog nieuwe beperkende maatregelen moet afkondigen. Alles bijeen zijn de versoepelingen een reden tot grote dankbaarheid.
De bisschoppelijke regels die vanaf 1 juni gelden, hebben niet overal gejuich opgeroepen. Sommige regels worden als extreem voorzichtig beleefd. Ik besef dat de bisschoppen veel van de pastores en besturen vragen om de kerkelijke herstart in goede banen te leiden. Het zou fantastisch zijn als de stringente regels spoedig kunnen worden versoepeld. Maar zolang het virus onder ons is, mag juist van de Kerk als morele instantie, worden verwacht dat zij optimaal zorgt voor de gezondheid van mensen. Ik heb alle vertrouwen dat pastorale teams en besturen op dit punt prudent zullen handelen.
Door de crisis zijn heel veel pastores op digitaal terrein creatief geworden. Gelukkig kon zo in veel gevallen de liturgie van de Kerk bij de gelovigen gebracht worden en kon ook op catechetisch en diaconaal terrein het nodige werk doorgang vinden. Zo hoor ik van meerdere priesters dat zij langs de digitale weg catechese geven of met hun jongeren in contact blijven. Laten wij hopen dat bij de doorstart van het kerkelijk leven de mogelijkheden van de techniek optimaal worden benut voor een nieuwe missionaire inzet.
Maatschappelijke herschepping Het virus heeft naast medische ook grote sociale gevolgen. Ik noem alleen al de eenzaamheid van ouderen én jongeren. Steeds duidelijker wordt echter ook de sociaaleconomische impact van de wereldwijde pandemie. Vele miljoenen mensen zijn werkeloos geworden en vele miljarden zijn verdampt. De coronacrisis raakt de wereld in een tijd van grote maatschappelijke uitdagingen. Wij stonden immers al vòòr de crisis voor de taak om de wereld tot 2050 rechtvaardiger en duurzamer te maken. Wij vieren dit jaar het lustrum van de encycliek Laudato Si. In 2015 schreef onze paus dit baanbrekende document en de inhoud is van uitermate groot belang tot op de dag van vandaag.
Paus Franciscus komt op voor een cultuur van het leven. In de visie van de paus gaat het dan niet alleen om het bescherming van het ongeboren leven en het oude, aftakelende leven maar ook om wereldwijde sociale rechtvaardigheid en de bescherming van de aarde als ons gemeenschappelijk huis. Wij moeten de komende jaren onze blik steeds meer verbreden en niet alleen zorgen voor mensen maar ook voor onze dieren en planten.
De directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau, Kim Putters, citeerde recent in een interview het Engelse spreekwoord Never waste a good crisis. De coronacrisis vormt voor overheden, ondernemingen en burgers een extra uitdaging om de totale economie verder te verduurzamen, massale verspilling van voedsel en grondstoffen effectief te bestrijden en te komen tot een betere verdeling van de goederen van deze wereld. Om dit te realiseren doet de paus een oproep tot een ecologische bekering. Wij moeten recht doen aan de armen en vluchtelingen van deze wereld en goed omgaan met Moeder Aarde. In de komende jaren moet deze wereldwijde transitie meer en meer gestalte krijgen. Een geweldige opdracht voor de gehele mensheid. De Pinkstergeest kan christenen inspireren tot deze maatschappelijke herschepping die de komende decennia zal moeten plaatsvinden. Paus Franciscus roept in Laudato Si op tot een bundeling van alle spirituele krachten, christenen, andersgelovigen en ongelovigen. De inzet voor meer rechtvaardigheid en bescherming van de schepping vormt immers een opdracht voor alle mensen, ongeacht hun godsdienst of levensovertuiging. Wij geloven dat Gods Geest ver buiten de Kerk aan het werk is. Het ware, goede en schone buiten de christelijke cultuurkring mogen wij dankbaar zien als het werk van Gods Geest.
Kom Schepper Geest Op weg naar het Pinksterfeest bidden wij om de komst van Gods scheppende en herscheppende Geest. Zowel kerkelijk als maatschappelijk staan wij voor grote uitdagingen. De Geest wil christenen inspireren om de verantwoordelijkheid van hun doopsel serieus te nemen en te bouwen aan missionaire parochies rondom Christus. Tevens staan wij voor de uitdaging om een bijdrage te leveren aan een maatschappelijke herschepping. Opdat recht wordt gedaan aan de waardigheid van alle mensen als schepselen van God en de aarde, die ons draagt en voedt, wordt beschermd. God is de eigenaar van deze aarde. Wij zijn niets meer dan rentmeesters en hoveniers.
Vanuit deze overtuiging wens ik u een Zalig Pinksterfeest.
In de parochies en andere instellingen van de Rooms-Katholieke Kerk worden met ingang van 1 juni 2020 de publieke liturgievieringen hervat. In gezamenlijkheid hebben de Nederlandse bisschoppen op 20 mei 2020 het protocol ‘Kerkelijk Leven op anderhalve meter’ vastgesteld.
Met ingang van 1 juni aanstaande kunnen de publieke vieringen in de kerken worden hervat met maximaal 30 gelovigen en met in achtneming van alle andere richtlijnen van het RIVM. Vanaf 1 juni wordt in de publieke vieringen nog niet de Heilige Communie uitgereikt. Dat gebeurt vanaf zondag 14 juni 2020 wanneer in de Nederlandse kerkprovincie het hoogfeest van Sacramentsdag wordt gevierd.
Het protocol dat via de bisdommen naar de parochies en instellingen wordt gestuurd, bestaat uit drie delen. Het eerste deel richt zich tot alle gelovigen en geeft richtlijnen om in de kerken op een veilige en waardige wijze de liturgie samen te kunnen vieren. Het tweede deel is gericht aan de bedienaren met betrekking tot de uitvoering van hun specifieke taken in de liturgie. Het derde deel is toegespitst op het veilig gebruik van de kerkgebouwen met regels voor de inrichting en logistiek binnen het kerkgebouw, passend bij de richtlijnen vanuit het RIVM en bij het eigene van de liturgie.
Perspectief op samen vieren
De bisschoppen benadrukken het belang om in de parochies en instellingen zorgvuldig te werk te gaan om zo goed mogelijk de veiligheid in de kerkgebouwen te kunnen waarborgen. Zij zijn blij dat er weer perspectief is op het samen kunnen vieren van de Heilige Mis, aanvankelijk met 30 en hopelijk vanaf 1 juli met 100 gelovigen.
Onlangs is de regeling voor de sabbat aangepast. De belangrijkste wijziging is de duur van de sabbatperiode. Deze was drie maanden en is nu één maand.
Op jaarbasis maakt een beperkt aantal pastorale beroepskrachten gebruik van de sabbatregeling. De hoop is dat de periode van een maand het aantrekkelijker maakt een sabbat te organiseren. Want het is makkelijker een maand vrij te plannen omwille van de sabbat, dan om voor een tijdsduur van drie maanden o.a. vervangers te vinden.
De sabbat is geen vakantie, geen studieverlof of een recht na een extra drukke periode, maar een moment van bezinning: Hoe sta ik in het pastoraat en hoe kijk ik aan tegen de toekomst?
Paus Franciscus heeft op 3 maart jl. christenen overal ter wereld uitgenodigd om van 16 tot 24 mei 2020 Laudato si’-Week te vieren ter gelegenheid van de vijfde verjaardag van de encycliek. Hij stelde in zijn uitnodiging de indringende vraag welke wereld we willen nalaten aan onze kinderen die nu opgroeien. Dat is de vraag die veel katholieken ter harte zullen nemen.
De visie van onderlinge verbondenheid van Laudato si’ is juist nu bijzonder actueel. Een mondiale crisis raakt allen en kan alleen het hoofd worden geboden door samen te werken. Het thema van de Laudato si’-Week is dan ook ‘Alles is verbonden.’
In zijn videoboodschap roept bisschop De Korte op stil te staan bij de drie belangijkste thema’s uit de meest recente sociale encycliek Laudato si’ (over de zorg voor het gemeenschappelijk huis):
opkomen voor de cultuur van het leven.
wereldwijde sociale gerechtigheid.
onze aarde zo goed mogelijk te beschermen.
Op zondagmiddag 24 mei, om precies 12.00 u. lokale tijd, zullen katholieken overal ter wereld in verbondenheid met elkaar, met de schepping en met de meest kwetsbaren hetzelfde gebed uitspreken. Geloofsgemeenschappen die hieraan deelnemen worden uitgenodigd dit aan te geven op de speciale website www.laudatosiweek.org
Hierbij de Nederlandse vertaling van het speciale gebed voor de Laudato si’-Week:
Liefdevolle God, Schepper van hemel en aarde en alles wat is, U heeft ons gemaakt naar uw evenbeeld en ons de opdracht gegeven zorg te dragen voor uw schepping, ons gemeenschappelijk huis. U heeft ons gezegend door ons zon, water en land van overvloed te geven, zodat allen gevoed kunnen worden. Open onze geest en raak ons hart, dat wij zorg mogen dragen voor de gave van uw schepping. Help ons te beseffen dat ons gemeenschappelijk huis niet alleen ons toebehoort maar alle toekomstige generaties, en dat het onze verantwoordelijkheid is haar te behoeden. Mogen wij elk mens helpen om genoeg eten en middelen te vinden om te leven. Wees aanwezig bij hen die in nood verkeren in deze moeilijke tijd, vooral de armsten en hen die het grootste risico lopen achtergelaten en vergeten te worden. Vorm onze gevoelens van angst, zorg en eenzaamheid om tot hoop, zodat wij diep van binnen een waarachtige ommekeer ervaren. Sta ons bij wanneer wij wegen zoeken om anderen op creatieve manieren nabij te zijn, wanneer wij hen bijstaan bij de gevolgen van deze mondiale pandemie. Geef ons de moed om open te staan voor de veranderingen die nodig zijn op weg naar een wereld die ruimte tot leven biedt aan allen. Mogen wij sterker dan ooit beseffen dat wij met alles en allen verbonden zijn, mogen wij ons laten raken en in beweging komen door de schreeuw van de aarde en de schreeuw van de armen. We bidden dit door Christus, onze Heer.
Donderdag vieren wij het Hoogfeest van de Hemelvaart van de Heer. Voor de meeste Nederlanders betekent Hemelvaartsdag vooral het begin van een extra lang weekend. Niets minder maar ook niets meer. Ook een aantal christenen in het Nederland van vandaag loopt niet echt warm voor het feest. In ieder geval is het kerkbezoek bijna overal lager dan op een gemiddelde zondag. Overigens zal er dit jaar helemaal geen kerkbezoek mogelijk zijn. Het coronavirus blokkeert als onzichtbare tegenstander tal van zaken. Het virus verhindert ook een feestelijke viering van de thuiskomst van Christus bij de Bron van waaruit Hij leefde. Want dat is, naar mijn overtuiging, het hart van Hemelvaart. Jezus heeft na zijn arrestatie, marteling en kruisdood van God nieuw leven ontvangen. Wij hebben dat kerngegeven van ons geloof tijdens het Paasfeest opnieuw mogen vieren. Jezus is van de Vader uitgegaan en tot de Vader teruggekeerd.
Met Hemelvaart gaat het echter niet alleen over Jezus maar ook over ons. Het thuiskomen van de Zoon bij zijn Vader, vormt voor ons een belofte. Ook wij mogen hopen op een thuiskomen. God laat de vrienden en vriendinnen van zijn Zoon niet in de steek. Hemelvaart impliceert voor ons de belofte dat God trouw is, hier en nu en tot over de grens van dit aardse leven heen. Wij mogen rusten in de palm van Gods hand. God is onze rots, de toevlucht die op ons wacht (vgl. Psalm 73).
Troost voor rouwenden In ons land sterven ieder jaar 150.000 mensen. Gemiddeld per week dus zo’n 3.000. In de afgelopen maanden zijn door het virus duizenden mensen extra gestorven. Op het moment dat ik dit Woord ter bemoediging schrijf, is bekend geworden dat in de laatste 9 weken een oversterfte van 9000 mensen is vastgesteld, de meesten als gevolg van het coronavirus. Vele families zijn daardoor recentelijk vaak hard en onbarmhartig met de dood van een dierbare geconfronteerd. Cijfers over het aantal doden zijn kil maar achter ieder getal gaat intens verdriet om het afscheid van een dierbare schuil. En daarbij komt dat door het besmettingsgevaar er allerlei restricties rondom een uitvaart zijn. Zo wordt het afscheid nemen van een gestorven dierbare in de huidige omstandigheden extra moeilijk en pijnlijk.
Ik ben dankbaar voor de inzet van onze pastorale teams en vele vrijwilligers. In sommige delen van het bisdom zijn bovengemiddeld veel besmettingen waargenomen en dus ook extra veel zieken en doden. Het begeleiden van de zieken en de stervenden maar ook het troosten van de nabestaanden is juist nu een belangrijke pastorale taak. Op deze manier kan onze geloofsgemeenschap zich van haar beste kant laten zien.
Missionaire opdracht De eerste leerlingen die getuigen zijn van de thuiskomst van Jezus bij de Vader, mogen niet naar boven blijven staren. De blik moet niet naar boven gericht blijven maar naar voren worden gericht Het gaat om de toekomst. De levende Christus wil dat zijn leerlingen het Evangelie niet verborgen houden. Zij worden de wereld ingezonden om het goede nieuws over Gods onvoorwaardelijke liefde in Christus te vertellen
Altijd weer kom ik onder de indruk van de missionaire kracht van de apostel Paulus. In de Schriftlezingen van deze Paastijd komt het missiewerk van Paulus veelvuldig ter sprake. Zoals hij eens al zijn energie gebruikte om de Kerk te vernietigen; zo wordt hij na zijn bekering een missionaris die zich met tomeloze energie heeft ingezet. Heel het Middellandse Zeegebied wordt afgereisd en tal van ontberingen en tegenslagen worden doorstaan. Zo komt Paulus als onvermoeibare missionaris in beeld. Hopelijk een blijvende bron van inspiratie voor ons.
Wij leven in een spannende tijd voor de Kerk. Er is al jaren sprake van teruggang. De kerkelijke cijfers worden ieder jaar lager en helaas worden ook in ons bisdom kerkgebouwen verkocht en aan de eredienst onttrokken. Maar deze situatie mag ons niet gijzelen en passief maken. In de bisdommen van Nederland wordt gelukkig veel gesproken over missionaire geloofsgemeenschappen. Ook in ons eigen bisdom maken veel priesters, diakens, pastoraal werkers en andere gelovigen plannen voor missionaire initiatieven. Het doopsel vormt een geschenk maar ook een opdracht. Katholieken mogen daarom worden aangesproken op de verantwoordelijkheid van hun doopsel. Zij zijn geroepen om leesbare brieven van Christus te zijn. Alleen als gelovigen in de parochies present zijn en zorgen voor een gezond financieel fundament hebben onze katholieke geloofsgemeenschappen een toekomst.
Wachten op de Geest Wij leven toe naar het feest van de heilige Geest. Na de dood van Jezus hebben de eerste leerlingen zich angstig opgesloten. Ongetwijfeld waren zij bevreesd dat ook zij zouden worden gearresteerd, gemarteld en gedood. Maar als de Pinkstergeest komt, verdwijnt de angst als sneeuw voor de zon. Het gesloten huis wordt verlaten en de leerlingen gaan spreken over de grote daden die God in Christus heeft verricht. Zij spreken over de hoop die in hen leeft.
De huidige crisis maakt velen van ons ook onzeker en bang. Er is angst voor ziekte, voor eenzaamheid of economische malaise. Maar de Geest wil ons moed en veerkracht geven. Gelukkig de mens die juist in deze coronatijd zijn hoofd opricht en zelfbewust kijkt naar de toekomst. Het leven is voor verreweg de meeste mensen uitermate onzeker. Laten wij uitzien naar de Pinkstergeest vanuit het geloof dat de toekomst in Gods zorgende hand ligt. Bij Hem mogen wij ons veilig weten.
Op 10 mei 2020 is te Alverna/Wijchen overleden de zeereerwaarde pater Adrianus Leonardus (Jos) van Zeelst ofm, emeritus pastoor van de parochies H. Martinus te Zaltbommel, H.H. Martinus en Barbara te Rossum-Hurwenen en H. Hubertus te Alem.
Pastor Van Zeelst is geboren in Ammerzoden op 19 november 1937 en tot priester van de Minderbroeders Franciscanen gewijd op 1 april 1962.
Na als pastor werkzaam te zijn geweest in Noord-Holland werd hij per 15 september 1982 benoemd tot pastoor van de parochies H. Martinus te Zaltbommel en H.H. Martinus en Barbara te Rossum-Hurwenen waarbij hij later ook nog de functie van pastoor van de parochie H. Hubertus te Alem op zich nam.
Per 9 juni 2003 is hem vanwege emeritaat eervol ontslag verleend.
Moge hij rusten in vrede!
De uitvaart zal vanwege de coronacrisis in besloten kring plaatsvinden.
Op 11 mei 2020 is te Eindhoven aan de gevolgen van het coronavirus overleden de zeereerwaarde heer
Aloysius Antonius Sanders, emeritus-pastoor van de parochie Heilige Willibrordus te Vlierden.
De zeereerwaarde heer Sanders is geboren in Helmond op 26 februari 1929 en tot priester van het bisdom van ’s-Hertogenbosch gewijd op 4 juni 1955.
Hij was in het bisdom achtereenvolgens werkzaam als kapelaan te Helvoirt (parochie H. Nicolaas) van 1955 tot 1957, als kapelaan te Tilburg (parochie H. Lidwina) van 1957 tot 1960, als kapelaan te Eindhoven (parochie H. Maria Regina) van 1960 tot 1966, als kapelaan te Tilburg (parochie HH. Antonius van Padua en Barbara) van 1966 tot 1968.
Per 26 april 1968 werd hij benoemd tot rector van het St. Josephziekenhuis, later het St. Willibrordusziekenhuis te Deurne en per 1 september 1983 tevens als pastoor van de parochie Heilige Willibrordus te Vlierden uit welke functies hem per 1 juli 1989 wegens zijn gezondheid eervol ontslag is verleend.
Moge hij rusten in vrede!
Vanwege de coronacrisis zal de uitvaart in besloten kring vanuit de H. Lambertuskerk te Helmond plaatsvinden.
De Nederlandse Bisschoppenconferentie onderzoekt welke maatregelen per 1 juni passend en mogelijk zijn voor het kerkelijk leven in de parochies en meer in het bijzonder voor de viering van de liturgie. Uitgangspunten daarbij zijn de door premier Rutte op 6 mei gepresenteerde routekaart voor versoepeling van de coronamaatregelen en de daarin vervatte voorwaarden.
Over het resultaat hiervan worden parochies via het eigen bisdom zo spoedig mogelijk geïnformeerd. Er wordt daarbij rekening gehouden met het feit dat de parochies voldoende tijd nodig hebben voor de implementatie van de nieuwe maatregelen van de Nederlandse bisschoppen. Verdere informatie volgt binnenkort op www.rkkerk.nl.
Op 30 april 2020 is te Heeswijk overleden de zeereerwaarde heer Mathijs Theodorus Etienne Moons o.praem, emeritus pastor van Congregatie van de Missiezusters Franciscanessen van de H. Antonius van Padua te Asten.
Pastor Moons is geboren in Helmond op 18 augustus 1929 en tot priester van de Norbertijner Abdij van Berne gewijd op 5 augustus 1956.
In het Bossche bisdom was hij achtereenvolgens werkzaam als kapelaan te Gemert, parochie H. Gerardus Majella, van 1958 tot 1963 en als kapelaan en later pastoor te Vlijmen, parochie H. Johannes Geboorte, van 1963 tot 1994. Per 14 november 1994 werd hij benoemd tot pastor van de Missiezusters te Asten uit welke functie hem wegens emeritaat per 1augustu 2004 eervol ontslag is verleend. In zijn emeritaat bleef hij als priester assistent in Eindhoven dienstbaar.
Moge hij rusten in vrede!
Vanwege de coronacrisis zal de uitvaart in besloten kring plaatsvinden.
Op 27 april 2020 is ten gevolge van het corona-virus te Uden overleden de zeereerwaarde pater Theodorus Hendrikus Maria Lamers o.carm, emeritus pastor van de parochie Titus Brandsma te Oss.
Pastor Lamers is geboren te Oosterhout op 6 augustus 1937 en tot priester van de Orde van de Karmelieten gewijd op 8 8 maart 1964.
Vanaf 1 mei 1994 was hij werkzaam als pastor in de Titus Brandsmaparochie te Nijmegen waarna hij per 1 januari 1999 werd benoemd tot pastor van de parochie Titus Brandsma te Oss uit welke functie aan hem per 1 augustus 2006 vanwege emeritaat eervol ontslag is verleend.
In zijn emeritaat bleef hij assisteren in de verzorgingshuizen De Wellen in Oss en De Nieuwe Hoeven te Schaijk.
Moge hij rusten in vrede!
NB: vanwege het coronavirus heeft de uitvaart in besloten kring plaatsgevonden.
Mei 2020 verloopt heel anders dan de andere meimaanden binnen ons bisdom. Dit jaar zijn er geen grootste publieke vieringen en geen processies. Dat geldt niet alleen voor de Sint Jan in ’s-Hertogenbosch maar ook voor alle andere Mariaoorden binnen ons diocees. Voor velen maakt dat het verdriet om de huidige liturgische beperkingen extra groot. Met het hoofd beseffen wij dat de volksgezondheid geen grote samenkomsten toestaat, maar met het hart zouden wij dat graag anders zien. Wij worden op dit punt opgeroepen tot ascese ter bescherming van de eigen en andermans gezondheid. Gelukkig zijn wel vele van onze kerkgebouwen open voor persoonlijk gebed. Maria wordt daar niet vergeten en zij zal ook ons niet vergeten. Ook in deze vervelende coronatijd, met veel spanning en onzekerheid, blijft de liefde voor de moeder van de Heer binnen ons diocees sterk. Voor niet weinigen blijft Maria een bron van bemoediging en kracht.
Bernadette In de planning van ons bisdom zou juist deze maand mei de heilige Bernadette centraal staan. Een reliek, een klein stukje huid van Bernadette, zou naar Nederland komen. Bernadette is de jonge Franse vrouw die in Lourdes Maria een aantal keren mocht ontmoeten. De heilige Bernadette was een arm en ongeletterd meisje maar met een groot en diep geloof. Zij maakt duidelijk dat voor God aanzien, macht en geld onbelangrijk zijn. De Heer bemint alle mensen maar heel bijzonder die naar aardse maatstaven weinig in tel zijn. De boodschap van Lourdes is eenvoudig. Het gaat om de evangelische boodschap tot ommekeer en levensvernieuwing. De moeder van de Heer roept via Bernadette op om mensen van gebed te zijn. En steeds meer te groeien in verbondenheid en vriendschap met Christus. Het reliek van Bernadette zou in alle bisdommen worden ontvangen en aan ons bisdom viel de eer te beurt om komende maandag 11 mei de spits af te bijten. Samen met Mgr. Woorts, hulpbisschop van Utrecht en bisschop-referent voor de bedevaarten, zou ik de Bernadetteweek inluiden met een feestelijke vesper. Gedurende de hele week waren activiteiten gepland met iedere dag een eigen thema en doelgroep. Ik noem een bijeenkomst met schoolkinderen en gezinnen. Maar ook een ontmoeting met mensen die zorg nodig hebben en daklozen. Ook was een grote lichtprocessie door ’s-Hertogenbosch gepland. Kortom: een week vol ontmoeting, bezinning en gebed. Maar de coronacrisis heeft een flinke streep door de plannen gehaald. Wij hebben alle activiteiten helaas moeten afgelasten.
Maria en Christus Hoewel totaal anders dan gewoonlijk, nodigt ook deze meimaand, waarin ook moederdag valt, ons weer uit na te denken over de plaats van Maria in de geschiedenis van God met ons mensen. Aandacht voor Maria betekent direct ook aandacht voor Jezus. Meer nog: de aandacht voor de moeder heeft alles te maken met de Zoon. Maria speelt een bijzondere rol bij de menswording van God in Christus. Zij is beschikbaar om Hem de wereld binnen te dragen. Juist om die reden zegt het evangelie dat Maria door alle geslachten zalig zal worden geprezen (Lucas 1, 48). In het licht van Gods menswording heeft Maria in haar litanie ook de titel ark van het verbond gekregen. Hier gaat een notie uit het Oude Testament mee resoneren. Zoals in het boek Exodus een wolk de tent van samenkomst met de ark van het verbond overschaduwt als teken van Gods aanwezigheid (Exodus 40, 34), zo wordt nu Maria als nieuwe verbondsark door Gods Geest overschaduwd. Zij draagt in haar schoot de Immanuel, God-met-ons.
Op de bruiloft van Kana, aan het begin van het openbaar leven van Jezus volgens het evangelie naar Johannes, zegt Maria tot de bedienden: “Doe maar wat Hij u zeggen zal” (Johannes 2,5). Voor mij spreekt Maria nog steeds deze woorden tot ons. Maria verwijst altijd naar Christus. Zij hoopt dat wij doen wat Hij ons zegt. Maria brengt ons zo steeds opnieuw bij haar Zoon.
Maria is ook aanwezig bij de kruisiging van haar geliefde Zoon. Talrijk zijn de afbeeldingen van Maria met het lichaam van de gestorven Christus op haar schoot. Voor ieder mens een aangrijpend beeld. Deze vrouw weet wat het is een volwassen kind te verliezen. Veel katholieken die zelf een kind hebben verloren aan de dood, vinden troost bij Maria.
Maar de Kerk gelooft ook dat Maria, als eerste van de gelovigen, Christus heeft mogen navolgen in de opstanding. Waar de Zoon is, daar mag ook de moeder zijn, Maria als voorbeeldige gelovige en onze voorspreekster bij God. Juist in deze onzekere en nare crisistijd mogen wij ons toevertrouwen aan haar gebed bij God.
Wachtend op de Geest In deze Paastijd leven wij toe naar het Pinksterfeest, het feest van de Geest. Het geschenk van de Geest op Pinksteren geldt als de geboorte van de Kerk. Na de terugkeer van Jezus naar de Vader, verblijven Maria en de apostelen in een bovenzaal te Jeruzalem (Handelingen 1, 13-14). Het is dan ook niet zo vreemd dat, op schilderijen en iconen over Pinksteren, Maria vaak te midden van de apostelen wordt afgebeeld. Wachtend op de Geest is Maria zo het beeld van de geduldige gelovige. Haar beschikbaarheid, eenvoud en Godsvertrouwen vormen een voorbeeld voor ieder van ons. Het is opvallend dat tijdens het Tweede Vaticaanse Concilie(1962-1965) de verzamelde bisschoppen geen apart Mariadocument hebben willen uitgeven maar over de moeder van de Heer spreken in Lumen Gentium, het grote document over de Kerk. Maria is stevig verbonden met Christus maar evenzeer met de geloofsgemeenschap. Maria is toonbeeld en model voor alle leden van de Kerk, in het bijzonder door haar geloof, haar liefde en volmaakte eenheid met Christus.
Bemoediging en veerkracht In deze meimaand krijgt Maria in de liturgie van de Kerk en in ons eigen geloofsleven extra aandacht. Paus Franciscus nodigt ons juist nu uit het rozenkransgebed te bidden en om met het hart van Maria naar het gelaat van Christus te kijken. Ik hoop dat wij in deze lastige tijd bemoediging en kracht zullen putten uit ons geloof dat God in Jezus een vernieuwd en altijddurend verbond met ons heeft gesloten. Maria heeft Jezus, Gods definitieve en onovertrefbare openbaring, onze wereld binnengedragen. Ik hoop en bid dat Maria Christus ook ons eigen bestaan mag binnendragen. Bij Hem vinden wij geborgenheid en veiligheid.
+ Mgr. dr. Gerard de Korte Bisschop van ’s-Hertogenbosch
Paus Franciscus heeft opgeroepen de rozenkrans te bidden om een einde van de coronapandemie af te smeken. Aan de oproep, gepubliceerd op het Feest van St.-Marcus, heeft de paus twee speciale gebeden toegevoegd.
“De maand mei nadert, een tijd waarin het Volk van God met bijzondere aandacht zijn liefde en toewijding tot de heilige Maagd Maria uitdrukt. Het is een traditie in deze maand thuis met het gezin de rozenkrans te bidden”, schrijft de paus. “De beperkingen van de pandemie doen ons dit ‘gezinsaspect’ des te meer waarderen, ook spiritueel gezien.”
“Daarom wil ik iedereen aansporen om de schoonheid te herontdekken van het samen bidden van de rozenkrans.” “Dat kan zowel gezamenlijk als individueel”, aldus Franciscus, die de keuze aan ieder zelf overlaat, al naar gelang de omstandigheden. “De sleutel om dit te doen is altijd eenvoud, en er zijn ook op internet gemakkelijk goede modellen van gebed te vinden.”
Twee gebeden
“Ik voeg ook twee gebeden tot Onze Lieve Vrouw toe die je aan het einde van de rozenkrans kunt bidden en die ik zelf in mei zal bidden, in geestelijke eenheid met ieder van jullie.”
“Dierbare broeders en zusters, kijken naar het gelaat van Christus met het hart van onze Moeder Maria zal ons als geestelijke familie meer verenigen en helpen deze tijd van beproeving te doorstaan. Ik bid voor ieder van jullie, vooral degenen die het meeste lijden, en ik vraag jullie, alsjeblieft, voor mij te bidden, en schenk jullie van harte mijn zegen.”
O Maria,
gij geeft altijd licht op onze levensreis
als een teken van verlossing en hoop.
We vertrouwen onszelf toe aan u, Heil van de zieken,
gij, die aan de voet van het kruis,
was verenigd met het lijden van Jezus,
en volhardde in uw geloof.
“Beschermster van het Romeinse volk”,
gij weet wat wij nodig hebben,
en we weten dat gij ervoor zult zorgen,
zodat, zoals te Kana in Galilea,
vreugde en blijdschap kunnen terugkeren
na deze tijd van beproeving.
Help ons, Moeder van de Goddelijke Liefde,
de wil van de Vader aan ons te laten geschieden
en te doen wat Jezus ons zeggen zal,
Hij, die ons lijden op zich nam,
en onze pijn heeft gedragen
om ons door het kruis te brengen,
tot vreugde van de Verrijzenis.
Amen.
Tot u nemen wij onze toevlucht,
o heilige Moeder van God,
versmaad onze gebeden niet in onze nood,
maar verlos ons altijd van alle gevaren,
gij, glorierijke en gezegende Maagd.
Tweede gebed
«Onder uw bescherming nemen wij onze toevlucht,
o heilige Moeder van God»
In de huidige tragische situatie, waarin de hele wereld ten prooi valt aan lijden en angst, wenden we ons naar u, Moeder van God en onze Moeder, en zoeken toevlucht onder uw bescherming.
Maagd Maria, richt uw genadige ogen op ons te midden van deze corona-pandemie, en troost hen die radeloos zijn en rouwen om hun overleden dierbaren, die soms begraven zijn op een manier die hen zielsveel pijn doet. Sta allen bij die zich zorgen maken om hun dierbaren die ziek zijn en die ze niet nabij kunnen zijn vanwege het besmettingsgevaar. Geef vertrouwen aan wie zich zorgen maken over de onzekere toekomst en over de gevolgen voor de economie en de werkgelegenheid.
Moeder van God en onze Moeder, bid voor ons tot God, de Vader van barmhartigheid, dat deze zware beproeving eindigt en dat weer hoop en vrede schijnen aan de horizon. Wees een voorspraak bij uw Goddelijke Zoon zoals in Kana en vraag Hem om de families van de zieken en de slachtoffers te troosten en hun harten te openen voor hoop en vertrouwen.
Bescherm de artsen, verpleegkundigen, gezondheidswerkers en vrijwilligers die in deze noodsituatie in de frontlinie staan en hun leven riskeren om anderen te redden. Begeleid hun heldhaftige inspanningen en geef hen kracht, edelmoedigheid en blijvende gezondheid.
Sta dicht bij hen die de zieken dag en nacht verzorgen en bij de priesters die met pastorale zorg en evangelische inzet iedereen proberen te helpen en tot steun te zijn.
Heilige Maagd, verlicht de geesten van mannen en vrouwen die zich bezighouden met wetenschappelijk onderzoek, zodat ze effectieve oplossingen kunnen vinden om dit virus te overwinnen.
Steun de leiders van naties om met wijsheid, zorg en vrijgevigheid diegenen te helpen die de basisbehoeften van het leven missen en om met een vooruitziende blik en een geest van solidariteit sociale en economische oplossingen te bedenken.
Heilige Maria, schud onze gewetens wakker zodat de enorme bedragen die worden geïnvesteerd in de ontwikkeling en aankoop van wapens, in plaats daarvan worden besteed aan onderzoek om soortgelijke rampen in de toekomst te voorkomen.
Liefdevolle Moeder, laat in de wereld het gevoelen groeien dat we allemaal lid zijn van één grote familie in het besef van de band die ons verenigt, zodat we, in een geest van broederschap en solidariteit, kunnen helpen om talloze situaties van armoede en nood te verlichten. Maak ons sterk in geloof, volhardend in dienstbaarheid, trouw in gebed.
O Maria, Troosteres van de bedroefden, omhels al uw kinderen in nood en vraag dat God in zijn almacht ons bevrijdt van deze vreselijke epidemie opdat het leven in alle rust zijn normale gang kan hernemen.
Aan u, die onze levensweg verlicht als een teken van redding en hoop, vertrouwen wij onszelf toe. O goedertieren, o liefdevolle, o zoete Maagd Maria. Amen.
De open dag die geagendeerd was voor de diocesane opleidingen aan het Sint-Janscentrum op 9 mei komt te vervallen.
Aanleiding voor dit besluit zijn de maatregelen van de overheid, genomen ter voorkoming van verdere verspreiding van Covid-19.
Informatie over de priester- en diakenopleiding kunt u opvragen via:
info@sint-janscentrum.nl.
Voor informatie over de diocesane opleidingen (opleiding catechist en opleiding godsdienstwetenschappen) kunt u gebruik maken van: studiesecretariaat@bisdomdenbosch.nl.
De komende weken ontvangen parochies informatie over:
– de mogelijkheid tot inschrijving voor één van de opleidingen;
– het studieprogramma.
Ook zal informatie over het studiejaar 2020/2021 op deze website geplaatst worden.
Op 30 april 2020 is te Nijmegen overleden de zeereerwaarde pater Cornelis Adrianus Maria van Gorp scj, emeritus pastor van de parochie Heilige Stefanus te Nijmegen.
Pastor Van Gorp is geboren op 17 augustus 1939 en tot priester van de Congregatie van het Heilig Hart van Jezus gewijd op 8 juli 1967.
Per 1 oktober 1998 werd hij benoemd tot pastoor van de parochies H. Antonius Abt (Neerbosch) en O.L. Vrouw Tenhemelopneming te Nijmegen, welke parochies per 1 juli 2002 opgingen in de Parochie Hees en per 1 januari 2014 in de parochie Heilige Stefanus, waar hij als pastor in solidum bleef functioneren. Per 1 februari 2019 is aan pastor Van Gorp wegens emeritaat eervol ontslag verleend.
Moge hij rusten in vrede!
NB: vanwege het coronavirus zal de uitvaart in besloten kring plaatsvinden.
“Ik ben nu twintig jaar priester en ik ben echt wel wat gewend. Je doet regelmatig uitvaarten en staat mensen bij, ook die je goed gekend hebt. Maar wat er deze periode door het coronavirus gebeurt, heb ik nog nooit meegemaakt.” In een nieuwe podcast op katholiekleven.nl vertelt pastoor Robert van Aken over de impact die het coronavirus heeft. Zijn parochie van de heilige Oda in Sint Oedenrode, Son en Breugel wordt hard getroffen.
Het aantal van twee uitvaarten in de week steeg naar tien. “Zo ontzettend veel uitvaarten. Zoveel verzoeken van mensen om langs te komen voor de ziekenzalving. Ik ben daar wel geëmotioneerd over zo af en toe. Dat moet ik eerlijk bekennen.” Hij vertelt hoe deze periode een beroep op hem doet: “Je wordt aangesproken op je priesterschap. Je kunt op een heel directe manier mensen nabij zijn. Ik ben gedwongen om een leven te leiden dat zeker in deze periode getuigt van de hoop.”
Onderlinge betrokkenheid
Hij spreekt over de onderlinge betrokkenheid in de gemeenschap en over het verdriet van mensen. “Er zijn mensen die er niets van snappen en die boos zijn op God. En er zijn mensen die zich juist vasthouden aan God en in de dankbaarheid durven te staan.” Hij begrijpt en herkent de emoties. Ondertussen kreeg hij zelf ook corona.
De Nederlandse bisschoppen hebben een nieuwe datum ontvangen voor hun Ad Limina bezoek aan Rome. Het bezoek is na eerder uitstel in verband met Covid-19 nu gepland van 7 tot en met 12 november en begint daarmee toepasselijk op het hoogfeest van de Heilige Willibrord, de patroonheilige van de Nederlandse Kerkprovincie.
Foto: WJD@home in 2019. 
Het kunstwerk
Het vieren in kerken is door de Coronacrisis een hele andere werkelijkheid geworden. De kerken zijn weer een kleine maand open voor publieke vieringen, zij het in kleine getalen met pers
