GRIMMIGE SAMENLEVING
Begin mei was ik met een groep zieken in Lourdes. Zes dagen geen nieuws maar concentratie op de vieringen en de gesprekken met de zieken. Tijdens een bedevaart komt het beste in een mens naar boven. Mensen zijn vriendelijk, geduldig en behulpzaam. Terug in Nederland ging ik weer kranten lezen. Wat een contrast met de dagen in Lourdes. De oorlogen in Oekraïne en Gaza zaaien nog dagelijks dood en verderf, in Duitsland worden politici in elkaar geslagen en in onze universiteitssteden wordt de sfeer steeds grimmiger door het geweld van groepen studenten. Al veel langer kennen wij geweld tegen brandweermensen en ambulancepersoneel. Verbaal geweld, zo blijkt steeds meer, kan heel gemakkelijk omslaan in fysiek geweld.
Verruwing
Voor zover ik kan zien, is de verruwing van de samenleving al jaren aan de gang. Op sociale media wordt steeds meer beledigd en gescholden. Op talloze websites wordt helaas op de mens en niet op de bal gespeeld. Mensen worden beledigd en hun goede naam door het slijk gehaald Niet voor niets wordt soms gesproken over een open riool. Maar ook in de Tweede Kamer, toch het Huis van onze democratie, is de toon hard en grof geworden. Politici die spraken over fatsoen in de publieke ruimte werden in het recente verleden nog uitgelachten. Maar ik vermoed dat veel burgers verlangen naar een herstel van fatsoenlijke en beschaafde omgangsvormen in deze tijd van toenemende verharding.
Hoffelijkheid
Jaren geleden hield een wethouder in Amsterdam een indrukwekkend pleidooi voor hoffelijkheid in de stad. Het is een wat ouderwets woord maar iedereen beseft het belang van hoffelijkheid voor het goede leven in onze dorpen en steden. Wij zijn een land van politieke en levensbeschouwelijke minderheden. Tegen die achtergrond is het belangrijk te zoeken naar een gedeeld moreel ijkpunt. Een pluriforme samenleving heeft behoefte aan een gedeelde basismoraal en gemeenschappelijke spelregels.
Waardigheid
Christenen zijn in onze samenleving een minderheid geworden. Maar wij kunnen een belangrijke bijdrage leveren om de verruwing terug te dringen. De kerken zijn vindplaatsen van waarden, normen en deugden. De christelijke gemeenschap beheert een eeuwenoude schat van wijsheid over God, mens en samenleving. In het katholiek sociaal denken staat de notie van de menselijke waardigheid centraal. Ieder mens heeft als schepsel van God een unieke waardigheid. Wie een mens schaadt, schaadt daarmee de Schepper. Deze overtuiging kan ons stimuleren om respectvol en hoffelijk met elkaar om te gaan. Laten christelijke gezinnen, christelijke scholen, kerkelijke gemeenten en parochies een bijdrage leveren aan de internalisering van een notie als hoffelijkheid. Zo kan hopelijk de grimmigheid van de samenleving worden gekeerd.
Mgr. dr. Gerard de Korte
bisschop van ’s-Hertogenbosch
foto: Ramon Mangold
