Op 30 januari heeft minister Carola Schouten tijdens de landelijke conferentie over Armoede het rapport Armoedeonderzoek 2020-2022 in ontvangst genomen. Mgr. Gerard de Korte, heeft tijdens deze conferentie gereageerd op dit onderzoek. Hieronder kunt u de reactie van Mgr. De Korte lezen.
Beste mensen,
Beste broeders en zusters,
Er ontstaan steeds nieuwe woorden. Zo hoor je steeds meer het woord polycrisis.
Het woord slaat op een stapeling van verschillende crises.
Ik noem de oorlog in Oekraïne; de versplintering van de politiek en het groeiende populisme; de ecologische crisis met zorgen over klimaat en biodiversiteit en niet in de laatste plaats een sociale crisis
Want sociaaleconomisch is het leven van veel Nederlanders kwetsbaar geworden. Wij weten allemaal van de dure boodschappen in de supermarkt en de hoge energieprijzen. De overheid probeert gelukkig als schild voor de zwakken de ergste klappen op te vangen. Maar voor een aanzienlijke groep burgers staat het water aan de lippen. Een miljoen Nederlanders, waaronder honderdduizenden kinderen, leven in armoede .
Diaconie: geld, goederen maar vooral ook tijd voor elkaar
Deze stand van zaken komt terug in ons Armoederapport 2023. De cijfers maken gelukkig ook duidelijk dat de diaconale kracht van onze kerken en kerkelijke gemeenschappen nog steeds aanzienlijk is. Kerkmensen bieden materiële hulp. Het rapport noemt een bedrag van 40 miljoen euro.
Maar misschien zijn de diaconale uren nog wel belangrijker: de ontmoeting van hart tot hart.
Het geschatte aantal uren dat betaalde en onbetaalde kerkmensen hebben besteed aan het ondersteunen van mensen in armoede komt uit op 2,3 miljoen.
Zó maken duizenden kerkmensen iedere dag het geloof van hun doopsel waar.
De liefde voor God uit zich in naastenliefde. Het gaat om solidariteit en barmhartigheid.
Dit is helemaal in de lijn van het spreken van paus Franciscus.
In 2020 schreef paus Franciscus zijn encycliek Fratelli Tutti. Deze rondzendbrief gaat over broeder- en zusterschap en sociale vriendschap.
Nadrukkelijk wijst de paus op de evangelische voorkeursliefde voor de armen.
Tegenover een cultuur van onverschilligheid pleit de paus voor een cultuur van solidariteit en barmhartigheid. Juist in onze lastige en onzekere tijd moeten wij pogen de bestaanszekerheid van mensen zo goed mogelijk te waarborgen. Voor een christen heeft dat alles te maken met de waardigheid van iedere mens als schepsel van God.
Ons nieuwe armoedeonderzoek maakt duidelijk dat talloze christenen hun verantwoordelijkheid nemen en geld en tijd investeren om kwetsbare medeburgers te ondersteunen.
Wees verschillig!
Zij laten zich inspireren door Bijbelse verhalen, heel bijzonder het onderwijs van Jezus.
Ongetwijfeld ook door de parabel van de barmhartige Samaritaan. Deze Samaritaan is barmhartig voor een reiziger die door rovers is geplunderd en langs de kant van de weg ligt.
Hij laat zich raken en komt in beweging. De wonden worden verzorgd en in een herberg kan de gewonde man weer op krachten komen.
Paus Franciscus noemt de Kerk niet voor niets een veldhospitaal. Mensen die gewond langs de kant van de levensweg liggen, zouden binnen onze geloofsgemeenschappen weer op krachten moeten kunnen komen.
Uit het rapport blijkt dat de kerkelijke armoedebestrijding veelzijdig is maar ook vaak onbekend. Het is hulp in het verborgene en vaak ongeorganiseerd.
Vanuit evangelisch perspectief is dat nog niet zo slecht. Laat de ene hand immers niet weten wat de andere doet. Natuurlijk is het goed om af en toe te wijzen op de diaconale inzet van de kerken. Zoals wij vandaag doen. Maar als het goed is, doen wij niet aan borstklopperij. Waar nood is, moet worden geholpen, met of zonder journalisten of cameramensen.
Samen met bondgenoten
Bij de bestrijding van de armoede willen de kerken met bondgenoten samenwerken, ook met de overheid. Maar indien nodig verheffen de kerken ook hun stem en wijzen zij de overheid op haar verantwoordelijkheid. Ook vandaag vragen de kerken aan de overheid om de waardigheid van onze arme burgers te beschermen. In ons goede vaderland bestaat een hardnekkige kern van armen. Wij mogen ons daarbij niet fatalistisch neerleggen. De kerken gaan niet op de stoel van regering of parlement zitten. En zij zijn geen politieke partijen. Maar de kerken willen wel met hun stem een bijdrage leveren aan het moreel kompas van onze samenleving.
Laten wij als overheid, kerken en vele anderen de handen ineenslaan. En ons gezamenlijk inzetten om de armoede in ons welvarende land te bestrijden.
Tot slot
De kerken worden in ons land in veel gevallen kleiner, maar er zijn in ons land nog steeds duizenden actieve parochies en kerkelijke gemeenten.
De kerkleden geven bovengemiddeld aan goede doelen en zijn ook bovengemiddeld als vrijwilliger actief. Wij mogen daar dankbaar voor zijn.
Jezus Christus roept ons tot een overvloedige gerechtigheid, in eigen land en wereldwijd.
Wij staan voor de uitdaging om ook in het huidige Nederland te komen tot een effectieve aanpak van de armoede, om te komen tot concrete hulp aan mensen die leven op of rond het bestaansminimum.
De Vlaamse psychiater Dirk de Wachter gaf recent een interview aan een van onze kranten. Hij sprak ook over de zin van ons bestaan. Een ander gelukkig maken, zo omschreef hij de zin van ons leven. Is dat niet een mooie omschrijving van wat christenen naastenliefde noemen?
Een ander gelukkig maken en zo zelf geluk ontvangen.
Het zal ons tot zegen zijn.
Mgr. dr. Gerard de Korte
Fotografie: Iris Loonen
