Mei 2020 verloopt heel anders dan de andere meimaanden binnen ons bisdom. Dit jaar zijn er geen grootste publieke vieringen en geen processies. Dat geldt niet alleen voor de Sint Jan in ’s-Hertogenbosch maar ook voor alle andere Mariaoorden binnen ons diocees. Voor velen maakt dat het verdriet om de huidige liturgische beperkingen extra groot. Met het hoofd beseffen wij dat de volksgezondheid geen grote samenkomsten toestaat, maar met het hart zouden wij dat graag anders zien. Wij worden op dit punt opgeroepen tot ascese ter bescherming van de eigen en andermans gezondheid. Gelukkig zijn wel vele van onze kerkgebouwen open voor persoonlijk gebed. Maria wordt daar niet vergeten en zij zal ook ons niet vergeten. Ook in deze vervelende coronatijd, met veel spanning en onzekerheid, blijft de liefde voor de moeder van de Heer binnen ons diocees sterk. Voor niet weinigen blijft Maria een bron van bemoediging en kracht.
Bernadette
In de planning van ons bisdom zou juist deze maand mei de heilige Bernadette centraal staan. Een reliek, een klein stukje huid van Bernadette, zou naar Nederland komen. Bernadette is de jonge Franse vrouw die in Lourdes Maria een aantal keren mocht ontmoeten. De heilige Bernadette was een arm en ongeletterd meisje maar met een groot en diep geloof. Zij maakt duidelijk dat voor God aanzien, macht en geld onbelangrijk zijn. De Heer bemint alle mensen maar heel bijzonder die naar aardse maatstaven weinig in tel zijn. De boodschap van Lourdes is eenvoudig. Het gaat om de evangelische boodschap tot ommekeer en levensvernieuwing. De moeder van de Heer roept via Bernadette op om mensen van gebed te zijn. En steeds meer te groeien in verbondenheid en vriendschap met Christus. Het reliek van Bernadette zou in alle bisdommen worden ontvangen en aan ons bisdom viel de eer te beurt om komende maandag 11 mei de spits af te bijten. Samen met Mgr. Woorts, hulpbisschop van Utrecht en bisschop-referent voor de bedevaarten, zou ik de Bernadetteweek inluiden met een feestelijke vesper. Gedurende de hele week waren activiteiten gepland met iedere dag een eigen thema en doelgroep. Ik noem een bijeenkomst met schoolkinderen en gezinnen. Maar ook een ontmoeting met mensen die zorg nodig hebben en daklozen. Ook was een grote lichtprocessie door ’s-Hertogenbosch gepland. Kortom: een week vol ontmoeting, bezinning en gebed. Maar de coronacrisis heeft een flinke streep door de plannen gehaald. Wij hebben alle activiteiten helaas moeten afgelasten.
Maria en Christus
Hoewel totaal anders dan gewoonlijk, nodigt ook deze meimaand, waarin ook moederdag valt, ons weer uit na te denken over de plaats van Maria in de geschiedenis van God met ons mensen. Aandacht voor Maria betekent direct ook aandacht voor Jezus. Meer nog: de aandacht voor de moeder heeft alles te maken met de Zoon. Maria speelt een bijzondere rol bij de menswording van God in Christus. Zij is beschikbaar om Hem de wereld binnen te dragen. Juist om die reden zegt het evangelie dat Maria door alle geslachten zalig zal worden geprezen (Lucas 1, 48). In het licht van Gods menswording heeft Maria in haar litanie ook de titel ark van het verbond gekregen. Hier gaat een notie uit het Oude Testament mee resoneren. Zoals in het boek Exodus een wolk de tent van samenkomst met de ark van het verbond overschaduwt als teken van Gods aanwezigheid (Exodus 40, 34), zo wordt nu Maria als nieuwe verbondsark door Gods Geest overschaduwd. Zij draagt in haar schoot de Immanuel, God-met-ons.
Op de bruiloft van Kana, aan het begin van het openbaar leven van Jezus volgens het evangelie naar Johannes, zegt Maria tot de bedienden: “Doe maar wat Hij u zeggen zal” (Johannes 2,5). Voor mij spreekt Maria nog steeds deze woorden tot ons. Maria verwijst altijd naar Christus. Zij hoopt dat wij doen wat Hij ons zegt. Maria brengt ons zo steeds opnieuw bij haar Zoon.
Maria is ook aanwezig bij de kruisiging van haar geliefde Zoon. Talrijk zijn de afbeeldingen van Maria met het lichaam van de gestorven Christus op haar schoot. Voor ieder mens een aangrijpend beeld. Deze vrouw weet wat het is een volwassen kind te verliezen. Veel katholieken die zelf een kind hebben verloren aan de dood, vinden troost bij Maria.
Maar de Kerk gelooft ook dat Maria, als eerste van de gelovigen, Christus heeft mogen navolgen in de opstanding. Waar de Zoon is, daar mag ook de moeder zijn, Maria als voorbeeldige gelovige en onze voorspreekster bij God. Juist in deze onzekere en nare crisistijd mogen wij ons toevertrouwen aan haar gebed bij God.
Wachtend op de Geest
In deze Paastijd leven wij toe naar het Pinksterfeest, het feest van de Geest. Het geschenk van de Geest op Pinksteren geldt als de geboorte van de Kerk. Na de terugkeer van Jezus naar de Vader, verblijven Maria en de apostelen in een bovenzaal te Jeruzalem (Handelingen 1, 13-14). Het is dan ook niet zo vreemd dat, op schilderijen en iconen over Pinksteren, Maria vaak te midden van de apostelen wordt afgebeeld. Wachtend op de Geest is Maria zo het beeld van de geduldige gelovige. Haar beschikbaarheid, eenvoud en Godsvertrouwen vormen een voorbeeld voor ieder van ons. Het is opvallend dat tijdens het Tweede Vaticaanse Concilie(1962-1965) de verzamelde bisschoppen geen apart Mariadocument hebben willen uitgeven maar over de moeder van de Heer spreken in Lumen Gentium, het grote document over de Kerk. Maria is stevig verbonden met Christus maar evenzeer met de geloofsgemeenschap. Maria is toonbeeld en model voor alle leden van de Kerk, in het bijzonder door haar geloof, haar liefde en volmaakte eenheid met Christus.
Bemoediging en veerkracht
In deze meimaand krijgt Maria in de liturgie van de Kerk en in ons eigen geloofsleven extra aandacht. Paus Franciscus nodigt ons juist nu uit het rozenkransgebed te bidden en om met het hart van Maria naar het gelaat van Christus te kijken. Ik hoop dat wij in deze lastige tijd bemoediging en kracht zullen putten uit ons geloof dat God in Jezus een vernieuwd en altijddurend verbond met ons heeft gesloten. Maria heeft Jezus, Gods definitieve en onovertrefbare openbaring, onze wereld binnengedragen. Ik hoop en bid dat Maria Christus ook ons eigen bestaan mag binnendragen. Bij Hem vinden wij geborgenheid en veiligheid.
+ Mgr. dr. Gerard de Korte
Bisschop van ’s-Hertogenbosch
