Vorig jaar maakte het Vaticaan bekend dat de karmeliet Titus Brandsma heilig zal worden verklaard. Het wachten is op de concrete datum. Zijn heiligverklaring zal in ons land groots worden gevierd. Niet alleen door de karmelieten maar ook in meerdere bisdommen. Zeker in mijn voormalige bisdom Groningen Leeuwarden waar pater Titus werd geboren maar ook in mijn huidige bisdom van ’s-Hertogenbosch. Pater Titus woonde immers lange tijd in Oss en was als professor verbonden aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen, de huidige Radbouduniversiteit.
Vrije pers
Al vroeg doorzag Titus Brandsma het grote gevaar van het nationaalsocialisme. Tegenover het recht van de sterkste en de rassenwaan van de nazi’s verdedigde hij, vanuit het evangelie van Christus, het recht van het zwakke en de waardigheid van iedere mens als schepsel van God. Voor pater Titus vormde het nazisme een vorm van nieuwe heidendom. In mei 1940 werd ons land door de Duitsers overrompeld en begon een langzaam maar zeker proces van gelijkschakeling. De bezetter wilde greep krijgen op de media. In samenspraak met de Utrechtse aartsbisschop de Jong trok pater Titus langs de redacties van de katholieke media om zo te zorgen dat nationaal- socialistische propaganda werd geweerd. Zo werd Titus Brandsma een ferme verdediger van de katholieke media en de persvrijheid in het algemeen tegenover de Duitse bezetter. Pater Titus werd daarmee een belangrijk katholiek verzetsman. Toen de Duitsers hem arresteerden besefte hij dat hij in doodsgevaar was. Hij wist van zijn zwakke gezondheid zodat hij in een concentratiekamp weinig kans had te overleven. Na een innerlijke strijd kwam er overgave en in Dachau wist hij andere gevangenen te bemoedigen.
Censuur
Ook vandaag wordt in tal van landen de persvrijheid ingeperkt en worden de mensenrechten met voeten getreden. Recent kwam uit Rusland het bericht dat de mensenrechtenbeweging Memorial de mond is gesnoerd. De wandaden van Stalin mogen niet worden genoemd. Het zou Russen beroven van hun nationale trots. De duistere kant van de recente geschiedenis mag niet aan het licht komen omdat dat niet past in de nationalistische koers van de huidige machthebbers. Het huidige Russische regime wil de diepe wonden van de Stalinterreur niet verwerken en genezen maar de geschiedenis ontkennen en herschrijven.
Nepnieuws
Niet alleen in dictaturen als Rusland staat de vrijheid van meningsuiting en waarheidsvinding onder zware druk. In steeds meer westerse landen zijn er ontwikkelingen die grote zorgen geven. Misschien nog wel het meest in de Verenigde Staten van Amerika. De voormalige president blijft tot op de dag van vandaag herhalen dat de verkiezingen gestolen zijn. En genoeg media zijn bereid om die boodschap te verspreiden. In heel veel landen, helaas ook Nederland, is er veel nepnieuws als het gaat om het coronavaccin. De meest vreemde theorieën worden verspreid en een deel van het volk slikt het als zoete koek. Juist in onze dagen dragen journalisten in het bijzonder en de media in het algemeen een grote verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het debat over de grote maatschappelijke thema’s.
Erflater
Voor mij is pater Titus een belangrijke erflater. De grote katholieke noties van menselijke waardigheid, solidariteit en de inzet voor het algemeen welzijn bepaalden zijn leven. Binnenkort gaan wij de heiligverklaring van Titus Brandsma uitgebreid vieren. Gelovige journalisten hebben in pater Titus een patroonheilige die hen kan stimuleren om secuur en gewetensvol hun werk te doen. Maar ook voor seculiere journalisten kan hij een voorbeeld zijn van moed en waarheidsliefde, ook in moeilijke maatschappelijke omstandigheden.
Mgr. dr. Gerard de Korte
bisschop van ’s-Hertogenbosch
